برده
برده ممکن است در دو معنی به کار رود:۱. بردگی، به معنای غلامي يا کنیز بودن۲. برده (قصیده)، به ضم باء و فتح دال، مشهورترین قصیده در مدح رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم)
مهریه‌ای که زن می‌گیرد و یا مالی که به ارث برده است و یا پولی که به وی بخشیده شده است آیا خمس دارد؟
مهریه و ارث خمس ندارد البته در صورتی که میّت که مال از او بوده اهل خمس بوده باشد و امّا هدیه در صورتی که صرف در مؤونه شود خمس ندارد ولی اگر از سال خمسی بگذرد و صرف در مؤونه شود باید خمس آن پرداخت شود.
مهریه و ارث خمس ندارد البته در صورتی که میّت که مال از او بوده اهل خمس بوده باشد و امّا هدیه در صورتی که صرف در مؤونه شود خمس ندارد ولی اگر از سال خمسی بگذرد و صرف در مؤونه شود باید خمس آن پرداخت شود.
عنوان سوال:
مهریه‌ای که زن می‌گیرد و یا مالی که به ارث برده است و یا پولی که به وی بخشیده شده است آیا خمس دارد؟
پاسخ:
مهریه و ارث خمس ندارد البته در صورتی که میّت که مال از او بوده اهل خمس بوده باشد و امّا هدیه در صورتی که صرف در مؤونه شود خمس ندارد ولی اگر از سال خمسی بگذرد و صرف در مؤونه شود باید خمس آن پرداخت شود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- مهریه‌ای که زن می‌گیرد و یا پولی که به وی بخشیده می‌شود خمس دارد یاخیر؟
- آیا به پولی که به عنوان بیمه عمر به شرکت بیمه داده می‌شود، خمس تعلّق می‌گیرد؟
- آیا به پولی که بعنوان بیمه عمر، از طرف شرکت بیمه به وارث پرداخت می‌شود، خمس تعلّق می‌گیرد؟
- پسری که نان خور پدرش است اگر مالی به دست آورد که خمس به آن تعلّق می‌گیرد خمس آن را باید خودش بدهد یا پدرش؟
- من همسر شهیدی هستم که امسال از طرف بنیاد شهید میخواهم به مکّه بروم، آیا پولی که به این جانبه دادهاند، به آن خمس تعلّق می‌گیرد؟
- پولی که خمس آن داده شده است با این پول اگر کسی گندم یا زمین بخرد باز هم بر این گندم و زمین خمس تعلّق می‌گیرد با گذشت سال یا نه؟
- خانمی با مهریه معیّنی به عقد جوانی در آمده لکن پس از عقد محرز گردید زوجه باکره نبوده و این را هم پزشک قانونی تأئید کرده آیا عدم بکارت موجب فسخ برای زوج خواهد بود و آیا عدم بکارت قابل بر هم زدن عقد می‌شود واگر دخول نکرده باشد آیا مهریه‌ای به زن تعلّق می‌گیرد؟
- شخصی چهار پسر و پنج دختر از یک زن و یک پسر از زن دیگرش دارد و زمین خود را برای چهار پسر خود هبه کرد و پنج دختر را از ارث محروم میکند و پسر پنجمیاش را که از زن دیگرش است از او هیچ اسمی برده نشده نه در بین دختران از ارث محروم شده و نه در بین پسران صاحب حقّ شده آیا این پسر پنجمی از پدر ارث میبرد یا خیر؟
- به کدامیک از صور زیر خمس تعلّق می‌گیرد: الف - شخصی زمینی خریده و اصلاحساب سال ندارد و یا حساب دارد ولی نمیداند پولی که بابت زمین داده، خمس به او تعلّق گرفته یا خیر؟ ب - زمینی که آباد کرده و حساب سال ندارد و یا اگر دارد مثل بند الف؟ ج - زمینی که زمان اصلاحات اراضی به افراد دادهاند، با توضیحات بند الف و ب؟ د - زمینی که به ارث رسیده، از پدر و مادری که خمس آن را ندادهاند، با احتمالات بند الف؟ م - زمینی که هبه شده و نمیداند، واهب خمس آن را داده یا نه؟
- آنهائی که در بانک پول میگذارند و بانک با پول آنان کار میکند اگر از سال بگذرد، آیا خمس تعلّق می‌گیرد و علی فرض تعلّق خمس اگر به نیّت خودش، پولی که میگذارد پول سابق را بردارد، آیا باز هم خمس دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی زمین و مغازهای خریده و به فرزندش که دانشجو هست بخشیده آیا خمس تعلق می‌گیرد یا نه؟
- [سایر] آیا به پولی که انسان برای ازدواج ذخیره کرده، خمس تعلق می‌گیرد؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا به پولی که به عنوان بازخرید و بازنشستگی به افراد داده می‌شود خمس تعلّق می‌گیرد؟
- [سایر] به پولی که از درآمد کسب تهیه شده و به عنوان قرضالحسنه به دیگری دادهایم، آیا خمس تعلق می‌گیرد؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا به پولی که بطور قرض الحسنه در ضمن قرار داد اجاره به صاحبخانه داده می‌شود خمس تعلّق می‌گیرد؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا به پولی که پدر و مادر به فرزندانشان جهت هزینه تحصیل می‌دهند خمس تعلّق می‌گیرد یا نه؟
- [سایر] آیا به پولی که در مدت تحصیل در دانشگاه به عنوان کمک هزینه دریافت می‌شود، خمس تعلق می‌گیرد؟
- [سایر] آیا به پولی که در بانک سپرده گذاری شده و از درآمد (سود ) آن ارتزاق می‌شود، خمس تعلّق می‌گیرد؟
- [سایر] آیا به پولی که از درآمد کسب تهیه شده و به عنوان رهن به صاحبخانه پرداخت می‌شود، خمس تعلق می‌گیرد؟
- [سایر] آیا به پولی که پدر و مادر جهت تأمین مخارج تحصیل به فرزندان میپردازند، خمس تعلق می‌گیرد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر جنسی را بخرد و بعد از معامله قیمت آن را از پول خمس نداده بدهد، معاملهای که کرده صحیح است ولی چون از پولی که خمس در آن است بفروشنده داده، اگر از بین نرفته حاکم شرع پنج یک همان را می‌گیرد و اگر از بین رفته عوض آن را از خریدار یا فروشنده مطالبه میکند.
- مهری را که زن می‌گیرد خمس ندارد وامّا ارثی که به انسان می‌رسد اگر هرآینه از پدر وپسر باشد، خمس ندارد ولی اگر مثلاً با کسی خویشاوندی داشته باشد و نداند چنین خویشی دارد، اقوی آن است خمس ارثی را که از او میبرد، اگر از مخارج سالش زیاد بیاید، بدهد.
- اگر شوهر در حال مرض عیالش را طلاق دهد و پیش از گذشتن دوازده ماه هلالی بمیرد، زن با سه شرط از او ارث میبرد: اوّل آن که در این مدّت شوهر دیگر نکرده باشد; دوم به واسطه بیمیلی به شوهر، مالی به او نداده باشد که به طلاق دادن راضی شود، بلکه اگر چیزی هم به شوهر ندهد ولی طلاق به تقاضایزن باشد بازهم ارث بردنش اشکال دارد; سوم شوهر در مرضی که در آن مرض زن را طلاق داده، به واسطه آن مرض یا به جهت دیگری بمیرد، پس اگر از آن مرض خوب شود و به جهت دیگری از دنیا برود، زن از او ارث نمیبرد.
- مالی را که شوهر برای طلاق مبارات می‌گیرد، باید بیشتر از مهر نباشد ولی در طلاق خلع اگر بیشتر باشد، اشکال ندارد.
- اگر زن را به ترتیبی که در احکام طلاق گفته شد، طلاق رجعیبدهند و در بین عدّه بمیرد، شوهر از او ارث میبرد و نیز اگر شوهر در بین عدّه زن بمیرد، زن از او ارث میبرد، ولی اگر بعد از گذشتن عدّه رجعی یا در عدّه طلاق بائن، یکی از آنان بمیرد، دیگری از او ارث نمیبرد.
- کسی که از کسب وتجارت فائدهای برده، اگر مال دیگری هم دارد که خمس آن واجب نیست، می‌تواند مخارج سال خود را فقط از فائده کسب حساب کند.
- اگر پدر یا جدّ پدری برای پسر نابالغ خود زن بگیرد، چنانچه پسر در موقع عقد مالی داشته مدیون مهر زن است و اگر در موقع عقد مالی نداشته پدر یا جدّ او باید مهر زن را بدهند.
- اگر بچه صغیر سرمایهای داشته باشد و از آن منافعی به دست آید، بنابر احتیاط واجب خمس به آن تعلّق می‌گیرد وبر ولیّ صغیر است که خمس آن را بدهد.
- زن و شوهر به تفصیلی که بعد از این گفته می‌شود، از یکدیگر ارث میبرند.
- اگر مالی را که خمس آن داده نشده بخرد، حاکم شرع می‌تواند پنج یک آن مال را بگیرد در صورتی که فروشنده خمس مال را ندهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] مهری که زن در ازدواج دائم می‌گیرد خمس ندارد؛ ولی بنا بر احتیاط واجب مهری که زن در ازدواج موقّت می‌گیرد اگر از مخارج سالش زیاد بیاید باید خمس آن را بدهد. ارثی که به انسان می‌رسد خمس ندارد، مگر ارث غیرمنتظره باشد که بنا بر احتیاط واجب اگر از مخارج سالش زیاد بیاید باید خمس آن را بدهد. البته مالی که به ارث رسیده اگر رشد کند یا قیمت آن زیاد شود، تا نفروخته پرداخت خمس آن واجب نیست ولی پس از فروش باید خمس مقدار زیادی را بدهد.
- [آیت الله خوئی] مهری که زن می‌گیرد و مالی را که مرد عوض طلاق خلع اخذ مینماید خمس ندارد. و همچنین است ارثی که به انسان می‌رسد ولی اگر مثلًا خویشاوندی داشته و گمان ارث بردن از او نداشته احتیاط واجب آن است که خمس ارثی را که از او میبرد، اگر از مخارج سالش زیاد بیاید بدهد.
- [آیت الله سبحانی] اگر مالی به ارث به او برسد و بداند کسی که این مال از او به ارث رسیده خمس آن را نداده; باید خمس آن را بدهد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] مالی را که فقیر بابت خمس می‌گیرد، خمس ندارد هر چند از مخارج سالش زیاد بیاید؛ ولی مالی را که فقیر بابت زکات یا صدقه مستحبّی می‌گیرد اگر از مخارج سالش زیاد بیاید، باید خمس آن را بدهد؛ و اگر از مالی که بابت خمس به او دادهاند منفعتی ببرد، مثلاً از درخت میوهای به دست آورد و از مخارج سالش زیاد بیاید، باید خمس آن را بدهد.
- [آیت الله وحید خراسانی] مهر زن و مالی را که مرد عوض طلاق خلع می گیرد خمس ندارد و همچنین ارثی که به انسان می رسد خمس ندارد ولی اگر مثلا با کسی خویشاوندی داشته و گمان ارث بردن از او نداشته باید خمس ان ارث را در صورتی که از مخارج سالش زیاد بیاید بدهد
- [آیت الله بروجردی] اگر مالی به ارث به او برسد و بداند کسی که این مال از او به ارث رسیده خمس آن را نداده، باید خمس آن را بدهد و نیز اگر در خود آن مال خمس نباشد، ولی انسان [وارث] بداند کسی که آن مال از او به ارث رسیده، خمس بدهکار است، باید خمس را از مال او بدهد.
- [امام خمینی] اگر مالی به ارث به او برسد، و بداند کسی که این مال از او به ارث رسیده خمس آن را نداده، باید خمس آن را بدهد. و نیز اگر در خود آن مال خمس نباشد ولی انسان بداند کسی که آن مال از او به ارث رسیده، خمس بدهکار است،باید خمس را از مال او بدهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر مالی به ارث به او برسد و بداند کسی که این مال از او به ارث رسیده خمس آن را نداده، باید خمس آن را بدهد؛ و نیز اگر در خود آن مال خمس نباشد ولی انسان بداند کسی که آن مال از او به ارث رسیده، خمس بدهکار است، باید خمس را از مال او بدهد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر مالی به ارث به او برسد و بداند کسی که این مال از او به ارث رسیده خمس آن را نداده؛ بنا بر اظهر واجب نیست خمس آن را بدهد و اگر در خود آن مال خمس نباشد و وارث بداند کسی که آن مال از او به ارث رسیده؛ خمس بدهکار است؛ باید خمس را از مال او بدهد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر مالی به انسان ارث برسد و بداند کسی که این مال از او به ارث مانده خُمس آن را نداده، باید خُمس آن را بدهد و نیز اگر در خود آن مال خُمس نباشد ولی انسان بداند کسی که آن مال از او به ارث مانده، خُمس بدهکار است، باید به نسبت سهم الارثی که به وی رسیده، از خمس میّت پرداخت نماید.