اهل سنت
توحيد ایمان به ملائکه ایمان به کتاب‌های آسمانی ایمان به انبیاء ایمان به روز رستاخیز ایمان به قضا و قدر عدالت صحابه
رفتار شیعیان با اهل سنت باید چگونه باشد؟
رفتار شیعیان با اهل سنت باید مبتنی بر آداب و آموزه‌های اخلاقی باشد و از هرگونه اهانت و اختلاف پرهیز شود؛ زیرا حُسن معاشرت از دیدگاه اهل بیت(ع) با تمام انسان‌ها چه موافق و چه مخالف عقیدتی واجب است به همین دلیل حضرت علی(ع) هنگامی که فردی غیر مسلمان را بدرقه کرد، در پاسخ به او که از این عمل پرسید، فرمود: (بدرقه کردن انسان برای گرامیداشت او هنگام جدایی، تمام و کامل کردن حسن مصاحبت و همراهی است).(1) امامان ما سفارش کردهاند که به غیر مسلمانان سلام کنید(2) حال که اهل سنت از جامعه اسلامی محسوب می‌شوند، این مسئله اهمیت بیشتر می‌یابد. رفتار انسان دوستانه شیعیان با اهل سنت می‌تواند در قالب‌های مختلف صورت گیرد. معاویة بن وهب گوید: به حضرت امام صادق(ع) عرض کردم: چگونه شایسته است با قوم خود و با مردمانی که آمیزش داریم (یعنی شیعه نیستند) رفار کنیم؟ فرمود: (نگاه کنید به پیشوایان خود. از آنان پیروی کنید. هر طور که آنها رفتار می‌کنند، شما نیز رفتار کنید. به خدا سوگند! بیمارانشان را عیادت می‌کنند و بر سر جنازه‌هایشان حاضر می‌گردند و به سود و زیان آن گواهی می‌دهند و امانت‌های آنان را به خودشان برمی‌گردانند).(3) امام صادق(ع) در روایتی دیگر شیعیان را سفارش نموده که در مساجد اهل سنت حضور یابند: (... بیماران آنان را عیادت، در تشیع جنازه آنان شرکت نموده و در مساجدشان نماز بگذارید).(4) برخی از روایات دلالت دارند که شیعیان با اهل سنت روابط حسنه داشته و با اخلاق حسن برخورد نمایند، زیرا این گونه رفتار عوامل اختلاف را از بین برده، موجب می‌گردد که اهل سنت نسبت به اهل بیت خوش‌بین شوند.(5) حتی در برخی روایات ما را از ناسزا گفتن به کسی که اهل بیت را دشنام می‌دهند، بازداشته‌اند. ابن مسکان از امام صادق(ع) نقل می‌کند: (گمان می‌کنم هرگاه کسی نزد تو ناسزایی به حضرت علی(ع) بگوید، اگر بتوانی او را بکشی، چنین خواهی کرد) ابن مسکان می‌گوید: گفتم بلی، فدایت شوم! قسم به خدا چنین هستم! امام فرمود: (این کار را انجام نده! به خدا قسم! گاهی می‌شود که می‌شنوم کسی به علی(ع) ناسزا می‌گوید، در حالی که بین او و من جز ستونی فاصله نیست، پس پشت ستون مخفی می‌شوم، و پس از فراغت از نماز، از کنارش گذشته، به او سلام کرده و با او مصافحه می‌کنم).(6) اهل سنت نیز اهل بیت را دوست دارند و جز عده معدودی که از ناصبین هستند، اهل بیت را دشنام نمی‌دهند. در روایات به شیعیان سفارش شده است که با اهل سنت خوشرفتار باشند،(7) زیرا این امر زمینه الفت و وحدت اسلامی را فراهم می‌نماید. بدین‌سان رفتار ما با اهل سنت باید براساس خردورزی و آموزه‌های دینی باشد و رفتار و گفتار امامان را به نمایش بگذاریم. آنان با اهل سنت رفتار منطقی و محبت‌آمیز داشتند. امام صادق(ع) فرموده: (برای ما زینت باشید و موجب خوار و عیب برای ما نباشید! ما را محبوب مردم گردانید و مبغوض‌شان نکنید. مودت و دوستی ایشان را به سوی ما آورده، هر شرّی را از ما دور کنید).(8) در عصر حاضر وحدت اسلامی بسیار مهم می‌باشد، بدین‌سان باید جهت حفظ وحدت اسلامی و دوری از اختلاف به گونه‌ای رفتار کنیم که اختلافات کم‌رنگ گردد. پی‌نوشت‌ها: 1. اصول کافی، ج2، ص 67. 2. وسائل الشیعه، ج11، ص 429. 3. اصول کافی، ج4، ص 356. 4. وسائل الشیعه، ج3، ص 382. 5. مدارای بین مذاهب، ص 490. 6. مستدرک الوسایل، ج12، ص 259. 7. اصول کافی، ج4، ص 447. 8. وسایل الشیعه، ج8، ص 400.
رفتار شیعیان با اهل سنت باید مبتنی بر آداب و آموزه‌های اخلاقی باشد و از هرگونه اهانت و اختلاف پرهیز شود؛ زیرا حُسن معاشرت از دیدگاه اهل بیت(ع) با تمام انسان‌ها چه موافق و چه مخالف عقیدتی واجب است به همین دلیل حضرت علی(ع) هنگامی که فردی غیر مسلمان را بدرقه کرد، در پاسخ به او که از این عمل پرسید، فرمود: (بدرقه کردن انسان برای گرامیداشت او هنگام جدایی، تمام و کامل کردن حسن مصاحبت و همراهی است).(1) امامان ما سفارش کردهاند که به غیر مسلمانان سلام کنید(2) حال که اهل سنت از جامعه اسلامی محسوب می‌شوند، این مسئله اهمیت بیشتر می‌یابد. رفتار انسان دوستانه شیعیان با اهل سنت می‌تواند در قالب‌های مختلف صورت گیرد. معاویة بن وهب گوید: به حضرت امام صادق(ع) عرض کردم: چگونه شایسته است با قوم خود و با مردمانی که آمیزش داریم (یعنی شیعه نیستند) رفار کنیم؟ فرمود: (نگاه کنید به پیشوایان خود. از آنان پیروی کنید. هر طور که آنها رفتار می‌کنند، شما نیز رفتار کنید. به خدا سوگند! بیمارانشان را عیادت می‌کنند و بر سر جنازه‌هایشان حاضر می‌گردند و به سود و زیان آن گواهی می‌دهند و امانت‌های آنان را به خودشان برمی‌گردانند).(3) امام صادق(ع) در روایتی دیگر شیعیان را سفارش نموده که در مساجد اهل سنت حضور یابند: (... بیماران آنان را عیادت، در تشیع جنازه آنان شرکت نموده و در مساجدشان نماز بگذارید).(4) برخی از روایات دلالت دارند که شیعیان با اهل سنت روابط حسنه داشته و با اخلاق حسن برخورد نمایند، زیرا این گونه رفتار عوامل اختلاف را از بین برده، موجب می‌گردد که اهل سنت نسبت به اهل بیت خوش‌بین شوند.(5) حتی در برخی روایات ما را از ناسزا گفتن به کسی که اهل بیت را دشنام می‌دهند، بازداشته‌اند. ابن مسکان از امام صادق(ع) نقل می‌کند: (گمان می‌کنم هرگاه کسی نزد تو ناسزایی به حضرت علی(ع) بگوید، اگر بتوانی او را بکشی، چنین خواهی کرد) ابن مسکان می‌گوید: گفتم بلی، فدایت شوم! قسم به خدا چنین هستم! امام فرمود: (این کار را انجام نده! به خدا قسم! گاهی می‌شود که می‌شنوم کسی به علی(ع) ناسزا می‌گوید، در حالی که بین او و من جز ستونی فاصله نیست، پس پشت ستون مخفی می‌شوم، و پس از فراغت از نماز، از کنارش گذشته، به او سلام کرده و با او مصافحه می‌کنم).(6) اهل سنت نیز اهل بیت را دوست دارند و جز عده معدودی که از ناصبین هستند، اهل بیت را دشنام نمی‌دهند. در روایات به شیعیان سفارش شده است که با اهل سنت خوشرفتار باشند،(7) زیرا این امر زمینه الفت و وحدت اسلامی را فراهم می‌نماید. بدین‌سان رفتار ما با اهل سنت باید براساس خردورزی و آموزه‌های دینی باشد و رفتار و گفتار امامان را به نمایش بگذاریم. آنان با اهل سنت رفتار منطقی و محبت‌آمیز داشتند. امام صادق(ع) فرموده: (برای ما زینت باشید و موجب خوار و عیب برای ما نباشید! ما را محبوب مردم گردانید و مبغوض‌شان نکنید. مودت و دوستی ایشان را به سوی ما آورده، هر شرّی را از ما دور کنید).(8) در عصر حاضر وحدت اسلامی بسیار مهم می‌باشد، بدین‌سان باید جهت حفظ وحدت اسلامی و دوری از اختلاف به گونه‌ای رفتار کنیم که اختلافات کم‌رنگ گردد. پی‌نوشت‌ها: 1. اصول کافی، ج2، ص 67. 2. وسائل الشیعه، ج11، ص 429. 3. اصول کافی، ج4، ص 356. 4. وسائل الشیعه، ج3، ص 382. 5. مدارای بین مذاهب، ص 490. 6. مستدرک الوسایل، ج12، ص 259. 7. اصول کافی، ج4، ص 447. 8. وسایل الشیعه، ج8، ص 400.
پاسخ:
رفتار شیعیان با اهل سنت باید مبتنی بر آداب و آموزه‌های اخلاقی باشد و از هرگونه اهانت و اختلاف پرهیز شود؛ زیرا حُسن معاشرت از دیدگاه اهل بیت(ع) با تمام انسان‌ها چه موافق و چه مخالف عقیدتی واجب است به همین دلیل حضرت علی(ع) هنگامی که فردی غیر مسلمان را بدرقه کرد، در پاسخ به او که از این عمل پرسید، فرمود: (بدرقه کردن انسان برای گرامیداشت او هنگام جدایی، تمام و کامل کردن حسن مصاحبت و همراهی است).(1)
امامان ما سفارش کردهاند که به غیر مسلمانان سلام کنید(2) حال که اهل سنت از جامعه اسلامی محسوب می‌شوند، این مسئله اهمیت بیشتر می‌یابد.
رفتار انسان دوستانه شیعیان با اهل سنت می‌تواند در قالب‌های مختلف صورت گیرد. معاویة بن وهب گوید: به حضرت امام صادق(ع) عرض کردم: چگونه شایسته است با قوم خود و با مردمانی که آمیزش داریم (یعنی شیعه نیستند) رفار کنیم؟ فرمود: (نگاه کنید به پیشوایان خود. از آنان پیروی کنید. هر طور که آنها رفتار می‌کنند، شما نیز رفتار کنید. به خدا سوگند! بیمارانشان را عیادت می‌کنند و بر سر جنازه‌هایشان حاضر می‌گردند و به سود و زیان آن گواهی می‌دهند و امانت‌های آنان را به خودشان برمی‌گردانند).(3)
امام صادق(ع) در روایتی دیگر شیعیان را سفارش نموده که در مساجد اهل سنت حضور یابند: (... بیماران آنان را عیادت، در تشیع جنازه آنان شرکت نموده و در مساجدشان نماز بگذارید).(4) برخی از روایات دلالت دارند که شیعیان با اهل سنت روابط حسنه داشته و با اخلاق حسن برخورد نمایند، زیرا این گونه رفتار عوامل اختلاف را از بین برده، موجب می‌گردد که اهل سنت نسبت به اهل بیت خوش‌بین شوند.(5)
حتی در برخی روایات ما را از ناسزا گفتن به کسی که اهل بیت را دشنام می‌دهند، بازداشته‌اند.
ابن مسکان از امام صادق(ع) نقل می‌کند: (گمان می‌کنم هرگاه کسی نزد تو ناسزایی به حضرت علی(ع) بگوید، اگر بتوانی او را بکشی، چنین خواهی کرد) ابن مسکان می‌گوید: گفتم بلی، فدایت شوم! قسم به خدا چنین هستم! امام فرمود: (این کار را انجام نده! به خدا قسم! گاهی می‌شود که می‌شنوم کسی به علی(ع) ناسزا می‌گوید، در حالی که بین او و من جز ستونی فاصله نیست، پس پشت ستون مخفی می‌شوم، و پس از فراغت از نماز، از کنارش گذشته، به او سلام کرده و با او مصافحه می‌کنم).(6)
اهل سنت نیز اهل بیت را دوست دارند و جز عده معدودی که از ناصبین هستند، اهل بیت را دشنام نمی‌دهند.
در روایات به شیعیان سفارش شده است که با اهل سنت خوشرفتار باشند،(7) زیرا این امر زمینه الفت و وحدت اسلامی را فراهم می‌نماید. بدین‌سان رفتار ما با اهل سنت باید براساس خردورزی و آموزه‌های دینی باشد و رفتار و گفتار امامان را به نمایش بگذاریم. آنان با اهل سنت رفتار منطقی و محبت‌آمیز داشتند. امام صادق(ع) فرموده: (برای ما زینت باشید و موجب خوار و عیب برای ما نباشید! ما را محبوب مردم گردانید و مبغوض‌شان نکنید. مودت و دوستی ایشان را به سوی ما آورده، هر شرّی را از ما دور کنید).(8) در عصر حاضر وحدت اسلامی بسیار مهم می‌باشد، بدین‌سان باید جهت حفظ وحدت اسلامی و دوری از اختلاف به گونه‌ای رفتار کنیم که اختلافات کم‌رنگ گردد.
پی‌نوشت‌ها:
1. اصول کافی، ج2، ص 67.
2. وسائل الشیعه، ج11، ص 429.
3. اصول کافی، ج4، ص 356.
4. وسائل الشیعه، ج3، ص 382.
5. مدارای بین مذاهب، ص 490.
6. مستدرک الوسایل، ج12، ص 259.
7. اصول کافی، ج4، ص 447.
8. وسایل الشیعه، ج8، ص 400.
- [آیت الله مکارم شیرازی] کدام یک از موارد زیر صحیح است؟ الف) شهادت اهل سنّت علیه اهل تشیّع در دعاوی مالی یا کیفری (چنان چه خواهان سنّی مذهب، و خوانده شیعه باشد). ب) شهادت اهل سنّت علیه اهل سنّت در دعاوی مالی یا کیفری (چنانچه خواهان و خوانده هر دو سنی باشند.) ج) شهادت اهل سنّت در دعاوی مالی یا کیفری (چنانچه خواهان و خوانده هر دو شیعه باشند; لیکن شهودشان سنّی باشد.) د) شهادت اهل سنّت به نفع اهل تشیّع (چنانچه خواهان شیعه، و خوانده سنّی مذهب باشد.) ه) شهادت اهل کتاب له یا علیه مسلمانان.
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا ازدواج مردان سنّی با دختران شیعه جایز است؟ ازدواج مرد شیعه با دختر سنّی چطور؟
- [سایر] از چه زمانی مسلمین به شیعه و سنی تقسیم شدند و چرا تعداد سنی ها از شیعیان بیشتر است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا ازدواج مردان سنّی با دختران شیعه جایز است؟ ازدواج مرد شیعه با دختر سنّی چطور؟
- [سایر] آیا در تاریخ شیعه، تعبیر به برادران اهل سنت آمده است؟ مگر اهل سنت، برادر ما شیعیان هستند؟
- [آیت الله بهجت] آیا ازدواج مردان سنّی با دختران شیعه جایز است؟ ازدواج مرد شیعه با دختر سنی چه طور؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا در صورت نبودن روحانی شیعی، عالم سُنّی می‌تواند نماز میّت شیعه را بخواند و با نبودن عالم سُنّی، آیا عالم شیعی می‌تواند بر میّت سُنّی نماز بخواند یا خیر؟
- [سایر] فرق سنی و شیعه چیست؟
- [سایر] 1. آیا یک زن سنی می تواند با یک مرد شیعه ازدواج کند؟ 2. اگر یک زن سنی با یک مرد شیعه ازدواج نماید آیا مهم است که در کدام مسجد پیمان ازدواج را اجرا نمایند؟ 3. اگر یک زن سنی با یک شیعه ازدواج نماید، فرزندان آنها کدام طرفی باید باشند؟ شیعه یا سنی؟ و شما کدام راه را انتخاب می کنید؟
- [سایر] انواع شیعه و سنی کدامند؟
- [آیت الله سیستانی] از نظر اهل سنّت، زن از همه تَرَکه شوهر اعمّ از منقول و غیرمنقول مانند زمین و غیره، ارث میبرد. حال آنکه از نظر مذهب امامیه، زن از اصل زمین یا قیمت آن ارث نمیبرد و تنها از قیمت بنا و درختان ارث میبرد، نه اصل آنها. بنابراین اگر مذهب اهل سنّت بر شیعه نافذ باشد به گونه‌ای که زن سنّی مذهب از زمین و اصل بنا و درختان ارث ببرد، در صورتی که دیگر ورثه امامی مذهب باشند، زن امامی مذهب نیز می‌تواند میراثی را که از زمین و اصل بنا و درختان به او میرسد، بگیرد که سایر ورثه اهل سنت باشند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] چنانچه یکی از اولاد از نظر سنّی بزرگتر و دیگری از جهت بلوغ بزرگتر باشد قضاء نماز بر اولّی واجب است.
- [آیت الله سیستانی] نظر اهل سنّت آن است که مازاد سهمالارث میراث بر آن، به عَصَبه میت مانند برادر او داده می‌شود. لکن نظر مذهب امامیه خلاف آن است، مثلاً اگر مردی بمیرد و تنها دختری و برادری داشته باشد، از نظر امامیه باید نیمی از ارث را به دختر به عنوان سهمالارث و نیم دیگر را به عنوان ردّ به او بپردازند و به برادر میت سهمی تعلّق نمیگیرد. لکن نظر اهل سنّت آن است که در این فرض نیمی از ارث میت به برادر پرداخت می‌شود، چون که از عصبه میت به شمار می‌رود. حال اگر مذهب اهل سنّت بر وارث امامی مذهب نافذ باشد و مازاد سهمالارث به او پرداخت نشود، عصبه میت اگر امامی مذهب باشند، میتوانند از باب قاعده مقاصّه نوعی، مازاد سهمالارث وارثِ سنّی مذهب را بگیرند.
- [آیت الله سیستانی] بر طبق مذهب امامیه، زن مطلقه یائسه و صغیره اگر چه با آنها نزدیکی شده باشد عدّه ندارند. لیکن بر طبق مذاهب اهلسنّت با اختلافی که در شروط عدّه برای صغیره دارند عدّه بر آنان واجب است. حال اگر شوهر از اهلسنّت باشد، و زن یائسه یا صغیرهاش را با اعتقاد به لزوم عدّه برای صغیره طلاق دهد، ملزم به رعایت قواعد مذهب خود مانند فساد عقد خواهر مطلقه، و نکاح زنانی که جمع آنها با زن در دوران عدّه حرام است، می‌شود، بنابراین مرد شیعی می‌تواند با خواهر این مطلقه ازدواج کند هرچند آن مرد سنی با او عقد بسته باشد. و احتیاط واجب برای مرد شیعی نیز آن است که با این زن مطلقه پیش از تمام شدن عدهاش ازدواج نکند، و آن زن نیز اگر شیعه باشد و یا شیعه بشود تا پایان عدّه، ازدواج نکند. همچنین احوط آن است که در ایام عدّه از شوهر نفقه نگیرد، گر چه طبق مذهب شوهر واجبالنفقه او باشد، مگر آنکه از باب اجرای قاعده مقاصّه نوعی در صورت بودن شرایط آن، بتوان نفقه گرفت.
- [آیت الله سیستانی] از نظر اهل سنّت جمع میان عمه و برادرزادهاش یا خاله و خواهرزادهاش جایز نیست، بدین معنا که اگر هر دو را همزمان عقد کنند، هر دو عقد باطل است، و در صورتی که عقد یکی پس از دیگری باشد، عقد دومی باطل است. لکن از نظر فقه امامیه، عقد عمه پس از برادرزادهاش و خاله پس از خواهرزادهاش مطلقاً جایز است. همچنین عقد برادرزاده پس از عقد عمه و عقد خواهرزاده پس از عقد خاله، مشروط بر آنکه پیش از عقد عمه و خاله رضایت داده باشند و یا بعد از عقد رضایت بدهند جایز است. بنابراین اگر پیرو اهل سنّت، در نکاح میان عمه و برادرزادهاش و یا میان خاله و خواهرزادهاش جمع کند، پس اگر عقد آنها متقارن باشد چون به مذهب آنها عقد هر دو باطل است، برای پیرو مذهب امامیه جایز است بر هر یک از آنها و در صورت رضایت عمه یا خاله بر هر دو عقد کند. و اگر عقد مرد سنّی متقارن نباشد، عقد زن دوّم در فرض مذکور به مذهب آنها باطل است و مرد شیعی می‌تواند با او ازدواج کند. این حکم در مورد هر یک از آن دو زن در صورتی که امامی باشند، نیز جاری است.
- [آیت الله خوئی] هرگاه چیزی که پیدا کرده نشانهای دارد که به واسط آن می‌تواند صاحبش را پیدا کند، اگرچه بداند صاحب آن سنی یا کافری است که اموالش محترم است، در صورتی که قیمت آن چیز به یک درهم برسد باید از روزی که آن را پیدا کرده تا یک سال در محل اجتماع مردم اعلان کند.
- [آیت الله اردبیلی] پیروی از امر پدر و مادر در غیر از انجام کارهای حرام و ترک کارهای واجب عینی(1) بنابر احتیاط لازم است و مخالفت آنان اگر موجب آزار و بیاحترامی به آنان شود، حرام است و فرزندان در هر سنی که باشند، باید به پدر و مادر خود احترام بگذارند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] هرگاه چیزی که پیدا کرده؛ نشانه ای دارد که به واسطه آن می تواند صاحبش را پیدا کند؛ اگرچه بداند صاحب آن سنی یا کافری است که اموالش محترم است؛ در صورتی که قیمت آن چیز به مقدار یک درهم برسد؛ باید از روزی که آن را پیدا کرده تا یک سال در محل اجتماع مردم اعلان کند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] مستحبّ است در شوهر دادن دختری که بالغه است (یعنی مکلّف شده) و به سنی رسیده که حیض دیدن وی متعارف است، عجله کنند، از حضرت صادق علیه‌السلام روایت شده که یکی از سعادتهای مرد آن است که دخترش در خانه او حیض نبیند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر موقعی که مشغول نماز مستحبی است جماعت بر پا شود ، چنانچه اطمینان ندارد که اگر نماز را تمام کند به جماعت برسد ، مستحب است نماز را رها کند و مشغول نماز جماعت شود . بلکه اگر اطمینان نداشته باشد که به نماز اول برسد مستحب است به همین دستور رفتار نماید .