از کدام منظر نگریسته ایم که زشتی و نقص دیده ایم؟ این سوالی بسیار جدی و اساسی است. چرا که نوع نگاه ها ممکن است متفاوت باشد و یک چیز از منظری زشت و از منظری زیبا باشد. حتی در مدهای ظاهری نیز، بعضی مدها در زمانی ناپسند هستند و در زمان دیگر، مورد اقبال قرار می گیرند. پس باید قبل از هر چیز، ملاک و معیاری برای فهم زیبایی بیابیم. در تعریف زیبایی از کلمه هماهنگی استفاده کرده اند و مثلا گفته اند، چهره ای زیباست که اجزای آن با یکدیگر هماهنگ باشند. که با توجه به این تعریف باید ببینیم آیا در جهان هستی هماهنگی وجود دارد؟ کسانی هماهنگی را نمی بینند! یکی را گرسنه و نحیف می بینند و دیگری را در حال ترکیدن از پرخوری! یکی را غرق در خوشی و لذت می بینند و دیگری را آواره بدبختی ها و فلاکتها! یکی را قدرتمند می بینند و دیگری را مقهور پنجه ستمگران! اما اجزای هستی را با چه چیز سنجیده ایم که این ها را ناهماهنگی دیده ایم؟ جهان برای چیست که این رویدادها از آن فاصله گرفته اند و ناهماهنگی را القاء می کنند؟ آیا جهان مادی، ماوایی برای زندگی همیشگی ما، و مکانی برای رسیدن به آرامش و سعادت ماست؟ اگر این گونه می اندیشیم، حق داریم که زیبایی را نبینیم. اما اگر جهان را گذرگاه ببینیم و زندگی حقیقی را در جهانی پس از این دنیای محدود و فانی باور داشته باشیم، نوع نگاهمان فرق نخواهد کرد؟ آیا در این صورت زیبایی رخ نمی نمایاند. چشم ها را باید شست، جور دیگر باید نگریست. آن تفاوت نگاه است که در مقابل سرمستی یزیدیان از توهم پیروزی شان، همه مصیبت ها را تابلویی زیبا می بیند و می فرماید: ما رایت الا جمیلا! (اشاره به جمله حضرت زینب سلام الله علیها برای توصیف وقایع عاشورا)[1] آری داشتن اختیار و آزادی، حسن عالم مادی است! و ظلم های ظالمان، جلوه هایی از این آزادی و اختیار است. و رنج ها و مشقت ها، کوره هایی است که بدون رنج و تعب آنها، ثمره ها به بار نمی نشینند. در پایان قسمت هایی از بیان زیبای آقای صفائی حائری در پاسخ به این مساله را نقل می کنیم: (راسل) می گوید: (من به سهم خودم از اینکه هر گونه زیبایی در کرم کدو بیابم عاجزم.) در زیبایی تنها هماهنگیِ اجزاء یک چیز با مجموعه اش مطرح نیست. زیبایی، هماهنگی اجزاء با مجموعه و هماهنگی این مجموعه با هدف و غایت آن است. کسانی که این غایت را شناخته اند، آن چیز را زیبا می بینند. کرم کدو زیباست؛ چون در رابطه با هدف و غایت خود هماهنگ است. کسی که این هدف را بفهمد، زیبایی را می فهمد و کسی هم که نفهمد، برایش مضحک است و خنده دار و از زیبایی، تلقی و فهمی نخواهد داشت. برای کسی که در هستی، هدف و غایتی مطرح نیست، نمی تواند زیبایی را بفهمد، ولی اگر غایتها مطرح شده باشند، حتی در کرم کدو، نسبت به غایت و هدفی که دارد، زیبایی وجود دارد. در سگ هست. در سوسک هم هست. (درک زیبایی) یعنی درک هماهنگی و رابطه بین اجزاء و عناصر یک مجموعه با کل مجموعه و کل مجموعه با غایتی که برای آن مطرح است. همه تفاوتها در درک زیبایی از همین جا شروع می شود.[2] [1]. لهوف ص160. [2]. حرکت، ص 116.
از کدام منظر نگریسته ایم که زشتی و نقص دیده ایم؟ این سوالی بسیار جدی و اساسی است. چرا که نوع نگاه ها ممکن است متفاوت باشد و یک چیز از منظری زشت و از منظری زیبا باشد.
حتی در مدهای ظاهری نیز، بعضی مدها در زمانی ناپسند هستند و در زمان دیگر، مورد اقبال قرار می گیرند. پس باید قبل از هر چیز، ملاک و معیاری برای فهم زیبایی بیابیم.
در تعریف زیبایی از کلمه هماهنگی استفاده کرده اند و مثلا گفته اند، چهره ای زیباست که اجزای آن با یکدیگر هماهنگ باشند. که با توجه به این تعریف باید ببینیم آیا در جهان هستی هماهنگی وجود دارد؟
کسانی هماهنگی را نمی بینند! یکی را گرسنه و نحیف می بینند و دیگری را در حال ترکیدن از پرخوری! یکی را غرق در خوشی و لذت می بینند و دیگری را آواره بدبختی ها و فلاکتها! یکی را قدرتمند می بینند و دیگری را مقهور پنجه ستمگران!
اما اجزای هستی را با چه چیز سنجیده ایم که این ها را ناهماهنگی دیده ایم؟ جهان برای چیست که این رویدادها از آن فاصله گرفته اند و ناهماهنگی را القاء می کنند؟
آیا جهان مادی، ماوایی برای زندگی همیشگی ما، و مکانی برای رسیدن به آرامش و سعادت ماست؟ اگر این گونه می اندیشیم، حق داریم که زیبایی را نبینیم. اما اگر جهان را گذرگاه ببینیم و زندگی حقیقی را در جهانی پس از این دنیای محدود و فانی باور داشته باشیم، نوع نگاهمان فرق نخواهد کرد؟ آیا در این صورت زیبایی رخ نمی نمایاند.
چشم ها را باید شست، جور دیگر باید نگریست.
آن تفاوت نگاه است که در مقابل سرمستی یزیدیان از توهم پیروزی شان، همه مصیبت ها را تابلویی زیبا می بیند و می فرماید: ما رایت الا جمیلا! (اشاره به جمله حضرت زینب سلام الله علیها برای توصیف وقایع عاشورا)[1]
آری داشتن اختیار و آزادی، حسن عالم مادی است! و ظلم های ظالمان، جلوه هایی از این آزادی و اختیار است. و رنج ها و مشقت ها، کوره هایی است که بدون رنج و تعب آنها، ثمره ها به بار نمی نشینند.
در پایان قسمت هایی از بیان زیبای آقای صفائی حائری در پاسخ به این مساله را نقل می کنیم: (راسل) می گوید: (من به سهم خودم از اینکه هر گونه زیبایی در کرم کدو بیابم عاجزم.)
در زیبایی تنها هماهنگیِ اجزاء یک چیز با مجموعه اش مطرح نیست. زیبایی، هماهنگی اجزاء با مجموعه و هماهنگی این مجموعه با هدف و غایت آن است. کسانی که این غایت را شناخته اند، آن چیز را زیبا می بینند. کرم کدو زیباست؛ چون در رابطه با هدف و غایت خود هماهنگ است. کسی که این هدف را بفهمد، زیبایی را می فهمد و کسی هم که نفهمد، برایش مضحک است و خنده دار و از زیبایی، تلقی و فهمی نخواهد داشت.
برای کسی که در هستی، هدف و غایتی مطرح نیست، نمی تواند زیبایی را بفهمد، ولی اگر غایتها مطرح شده باشند، حتی در کرم کدو، نسبت به غایت و هدفی که دارد، زیبایی وجود دارد. در سگ هست. در سوسک هم هست.
(درک زیبایی) یعنی درک هماهنگی و رابطه بین اجزاء و عناصر یک مجموعه با کل مجموعه و کل مجموعه با غایتی که برای آن مطرح است. همه تفاوتها در درک زیبایی از همین جا شروع می شود.[2]
[1]. لهوف ص160.
[2]. حرکت، ص 116.
- [سایر] پسر 10 سالهای دارم که فلج است. آیا این نقص عضو در فرزندم میتواند عامل ضعف اعتماد به نفس باشد؟
- [سایر] چرا در دنیا زشتی و زیبایی درهم آمیخته است و آیا بهتر نبود خداوند تنها زیبائی ها را می آفرید؟
- [سایر] آیا می توان چشم به آسمان داشت و به انتظار نجات دهنده بود؟ این ضعف و حقارت نیست؟
- [سایر] با توجّه به زشتی گناه و این که فکر آن هم آزار دهنده است، چه چیز سبب تکرار گناه می شود؟ آیا اسلام برای پیش گیری از تکرار گناه، راه حلّی دارد؟
- [سایر] زشتی روابط نامشروع جنسی در کجاست؟
- [سایر] نمازی که مانع از زشتی ها نباشد، چه اثری دارد؟
- [سایر] مانی که بود که از او به پیامبر نقاش یاد میکنند؟ در چه دوره ای و بر کدام قوم پیامبری کرد؟
- [آیت الله سیستانی] نقاش انسان یا حیوان بعنوان اثر هنری یا در کتب علمی و تابلوهای آموزشی یا نقاشی ومجسمه گیاه چه حکمی دارد ؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] نظر شما در مورد عمل جرّاحی زیبا سازی که بعضی انجام می دهند چیست؟ قابل توجّه این که این عملیّات گاهی برای از بین بردن زشتی مادرزادی است و گاهی برای از بین بردن زشتی است که مادرزادی نیست مثل زخمها و جراحاتی که بعداً عارض می شود و گاهی اصلا برای از بین بردن زشتی نیست، بلکه برای زیباتر شدن است؟
- [سایر] دو زن که در قرآن به زشتی از آنها نام برده شده است را نام ببرید؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] انسان نمی تواند بخاطر ضعف روزه اش را بخورد ولی اگر ضعف او بقدری است که معمولاً نمی شود آنرا تحمل کرد خوردن روزه اشکال ندارد. 3 جماع
- [آیت الله خوئی] انسان نمیتواند برای ضعف، روزه را بخورد ولی اگر ضعف او به قدری است که معمولا نمیشود آن را تحمل کرد، خوردن روزه اشکال ندارد. 2- جماع
- [آیت الله علوی گرگانی] انسان نمیتواند برای ضعف، روزه رابخورد ولی اگر ضعف او به قدری است که معمولاً نمیشود آن را تحمّل کرد، خوردن روزه اشکال ندارد.
- [آیت الله سبحانی] انسان نمی تواند برای ضعف، روزه را بخورد، ولی اگر ضعف او به قدری است که معمولاً نمی شود آن را تحمل کرد، خوردن روزه اشکال ندارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] انسان نمی تواند برای ضعف روزه را بخورد ولی اگر ضعف به قدری باشد که برای روزه دار عرفا قابل تحمل نباشد خوردن روزه اشکال ندارد
- [آیت الله سیستانی] انسان نمیتواند برای ضعف روزه را بخورد، ولی اگر ضعف او بهقدری است که معمولاً نمیشود آن را تحمل کرد، خوردن روزه اشکال ندارد. ? جماع:
- [آیت الله نوری همدانی] انسان نمی تواند برای ضعف ، روزه را بخورد ، ولی اگر ضعف او بقدری است که معمولاً نمی شود آن را تحمل کرد ، خوردن روزه اشکال ندارد . 2- جماع:
- [امام خمینی] انسان نمی تواند برای ضعف روزه را بخورد، ولی اگر ضعف او به قدری است که معمولا نمی شود آن را تحمل کرد، خوردن روزه اشکال ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] انسان نمیتواند برای ضعف، روزه را بخورد، ولی اگر ضعف او به قدری باشد که نتواند آن را تحمّل کند، خوردن روزه اشکال ندارد.
- [آیت الله بروجردی] انسان نمیتواند برای ضعف روزه را بخورد، ولی اگر ضعف او به قدریست که معمولاً نمیشود آن را تحمّل کرد، خوردن روزه اشکال ندارد.