قرآن کریم در مقام ترسیم چهره و ویژگی های بهشت و بهشتیان آیات فراوانی را اختصاص داده است مانند:
1. باغ های طرب انگیز که زیر درختان آن نهرها جاری است. این بیان حدود 70 بار در قرآن آمده است.
2. درختان و سایه های آن مانند میوه هایش همیشگی است: (أکلها دائم وظلُّها).[رعد/ 35].
3. فرشتگان بر بهشتیان وارد می شوند و سلام و تحیت می گویند.[رعد/ 23].
4. لباس های آنان از حریر و پرنیان است.
5. بر تخت ها تکیه زده، نه آفتاب سوزان می بینند و نه سرما.
6. سایه درختان بهشتی بر سر بهشتیان و میوه هایش در دسترس آنان است.
7. ساقیان زیبارو و حوریان با جام های سیمین و بلورین بر آنان دور می زنند.
8. شراب هایی می نوشند که طبعش چون زنجبیل و عطرآگین است.
9. چشمه سلسبیل در آن جاست.
10. جهانی است بزرگ و کشوری است پرنعمت.
11. لباسشان از استبرق و دست بندهایشان نقره فام است.
12. ساقی شرابشان پروردگار، و شرابشان طاهر و پاک است.[انسان/ 21].
13. در رخسارشان شادمانی نعمت های بهشتی پدیدار است.
14. شرابشان ناب و سر به مهر و دست نخورده است.
15. ترکیب طبع آن شراب این که به مشک مهر کرده اند و از عالم بالا است: (ومزاجه من تسنیم).[مطففین/ 42-27].
تذکر: برخی از چشمه های بهشتی خالص و ناب است، مانند چشمه تسنیم و برخی از چشمه ها مزیجی و امتزاجی از تسنیم دارد مانند چشمه رحیق.
16. آب های بهشت هیچ گاه گندیدده نمی شود و طعمش تغییر نمی کند.
17. نهرهایی از شراب ناب که برای نوشندگان لذت بخش است و چشمه هایی از شیر که طعمش تغییر نیابد و چشمه هایی از عسل مصفا در آن جاست.[محمد/ 15].
18. جایگاه امن، امان و سلامتی است.[انعام/ 127].
19. در آن جا برای بهشتیان از همه میوه ها به اضافه لطف و بخشش پروردگارشان هست.[محمد/ 15] و آنچه که انسان بخواهد و چشم ها را به شوق و لذت اندازد مهیاست و انسان در آن جاوید باشد: (وفیها ما تشتهیه الأنفس وتلذ الأعین وأنتم فیها خالدون).[زخرف/ 71].
گفتنی است قران در اوصاف بهشت و همچنن در ویژگی های جهنم، به بیان آن دسته از مطالبی که برای همگان قابل ادراک است پرداخته، با بیان نمونه هایی که در این جهان وجود دارد مطلب را نزدیک ساخته است وگرنه، نظام آخرت با نظام دنیایی تفاوت اساسی دارد و واژه دنیایی توان تفسیر کنه آن را ندارد آن سان که جنین در رحم مادر توان درک واقعیت های خارج از رحم را ندارد. از این رو قرآن در موارد زیاد به مثال و نمونه اکتفا کرده، می فرماید: (مثل الجنه الَّتی وعد المتقون تجری من تحتها الأنهار)[رعد/ 35]. و (مثل الجنَّه الَّتی وعد المتقون فیها آنهار من ماء غیر اسن)[محمد/ 15]. وگرنه نعمت هایی فراهم آورده است که از دست رس فهم و ادراک بشر خارج و خرد را توان تعقل آنها نیست، بلکه هیچ کس بر آنها آگاه نیست: (فلا تعلم نفس ما أخفی لهم من قرَّه أعین جزاء بما کانوا یعملون)[سجده/ 17]. هیچ کس نمی داند که پاداش نیکوکاریش چه نعمت ها و لذت های روشنی بخش دل و دیده است و در عالم غیب برای او چه ذخیره شده است.
با این که می دانیم قرآن مقام و مرتبه رضا و خشنودی خداوند را نسبت به بسیاری از مقام ها برتر به شمار آورده است: (و رضوانٌ من الله أکبر ذلک هو الفوز العظیم).[توبه/ 72]. بنابراین، نعمت ها و لذت های بی نهایت که روشنی بخش دل و دیده است به مراتب باید برتر از مقام رضا باشد.
منبع: آیة الله جوادی آملی، تفسیر موضوعی قرآن ج 5 (معاد در قرآن)
