http://www.soalcity.ir

لیله المبیت اشاره به چه واقعه ای دارد؟
به شب اول ماه ربیع ‌الاول سال سیزدهم بعثت که حضرت علی(ع) جای پیامبر اکرم(ص) خوابید، (لیلة المبیت) می‌گویند. خلاصه آن واقعه از این قرار است که در سال سیزدهم بعثت سران قریش در یک شورای عمومی تصمیم گرفتند که ندای توحید را با زندانی کردن پیامبر یا کشتن و یا تبعید او خاموش سازند، چنان‌که قرآن کریم می‌فرماید: (وَ اًّذ یَمکُرُ بِکَ الَّذیِنَ کَفَرُوا لِیُثبِتوکَ اَوْ یَقتُلوکَ أَو یُخْرِجُوکَ وَ یَمکُروُنَ وَ یَمکُرُ الله وَ الله خَیرُ المَاکِرینَ[انفال/30] به خاطر بیاور هنگامی را که کافران نقشه می‌کشیدند که تو را به زندان بیفکنند یا به قتل برسانند و یا از مکه خارج سازند. آنها چاره می‌ اندیشیدند و نقشه می‌کشیدند، و خداوند هم تدبیر می‌کرد؛ و خدا بهترین چاره جویان و تدبیرکنندگان است.)[1] سرانجام سران قریش تصمیم گرفتند که از هر قبیله، فردی انتخاب شود تا افراد منتخب در نیمه شب یک باره بر خانه حضرت هجوم برده، او را قطعه قطعه کنند. بدین طریق هم از تبلیغات او آسوده شوند و هم خون او در میان قبایل عرب پخش شود تا خاندان هاشم نتوانند با آنها به مبارزه برخیزند. فرشته وحی، پیامبر را از نقشه شوم مشرکان آگاه ساخت و به آن حضرت دستور داد تا از مکه به عزم مدینه خارج شود. پیامبر اکرم(ص) حضرت علی(ع) را از این نقشه آگاه کرد و به او فرمود: (امشب در خوابگاه من بخواب و رواندازِ سبزِ مرا به خود بپیچ تا آنان تصور کنند که من هنوز در خانه و در بستر آرمیده ‌ام و مرا تعقیب نکند). آن گاه پیامبر مخفیانه به سمت غار ثور حرکت کرد و از خداوند درخواست نمود تا دشمن را از دست‌یابی به او گمراه کند و آنان نتوانند او را پیدا کنند.... .[2] در روایات شیعه و اهل سنت آمده است که علی(ع) این کار را انجام داد و خداوند به خاطر این کار به فرشتگان مباهات نمود و موقعی که پیامبر به سوی مدینه در حرکت بود، این آیه را در شأن حضرت علی(ع) نازل فرمود: (وَ مِنَ النّاسِ مَن یشری نَفسَهُ ابتِغأَ مَرضاتِ الله و الله رَئوفٌ بالعباد[بقره/207]  بعضی از مردم - با ایمان همچون علی(ع) به هنگام خفتن در جایگاه پیامبر - جان خود را به خاطر خشنودی خدا می‌فروشند، و خداوند نسبت به بندگان مهربان است.)[3] از این رخداد بی‌نظیر می‌توان به نتایج ذیل پی برد: درجه ایثار فوق العاده امام علی(ع)؛ تبعیت محض ایشان نسبت به فرمان الهی و نبوی(ص)؛ عشق و علاقه غیر قابل توصیف آن بزرگوار نسبت به رهبر و مقتدای خود؛ و این نکته که در مواقعی که اصل و اساس اسلام در خطر قرار می‌گیرد می‌باید بهترین شخصیت‌ها، حتی وجود مقدس علی بن ابی‌طالب(ع) فدا گردد. نظیر آن را در ماجرای شهادت امام حسین(ع) برای حفظ اسلام می‌توان دید. [1] ر.ک: تفسیر قرطبی، ج 7، ص 397، (داراحیأالتراث العربی، بیروت) [2].ر.ک: فروغ ولایت، استاد جعفر سبحانی، ص 57-45، بخش دوم از فصل سوم، مؤسسه امام صادق، 1374ش [3].ر.ک: احیأالعلوم، الغزالی، ج 3، ص 378، (دارالهادی بیروت)؛ تذکرْ الخواص، ابن الجوزی، ص 35، (مکتبْ النینوی الحدیثه، تهران)؛ شواهد التنزیل، الحاکم الحسکانی، ج 1، ص 123، ش 4، (مجمع احیأ الثقافْ اسلامیه)؛ الغدیر، علامه امینی، ج 2، ص 49 - 47، (دارالکتاب العربی، بیروت، 1398 ه' ق)
عنوان سوال:

لیله المبیت اشاره به چه واقعه ای دارد؟


پاسخ:

به شب اول ماه ربیع ‌الاول سال سیزدهم بعثت که حضرت علی(ع) جای پیامبر اکرم(ص) خوابید، (لیلة المبیت) می‌گویند.
خلاصه آن واقعه از این قرار است که در سال سیزدهم بعثت سران قریش در یک شورای عمومی تصمیم گرفتند که ندای توحید را با زندانی کردن پیامبر یا کشتن و یا تبعید او خاموش سازند، چنان‌که قرآن کریم می‌فرماید:

(وَ اًّذ یَمکُرُ بِکَ الَّذیِنَ کَفَرُوا لِیُثبِتوکَ اَوْ یَقتُلوکَ أَو یُخْرِجُوکَ وَ یَمکُروُنَ وَ یَمکُرُ الله وَ الله خَیرُ المَاکِرینَ[انفال/30] به خاطر بیاور هنگامی را که کافران نقشه می‌کشیدند که تو را به زندان بیفکنند یا به قتل برسانند و یا از مکه خارج سازند. آنها چاره می‌ اندیشیدند و نقشه می‌کشیدند، و خداوند هم تدبیر می‌کرد؛ و خدا بهترین چاره جویان و تدبیرکنندگان است.)[1]

سرانجام سران قریش تصمیم گرفتند که از هر قبیله، فردی انتخاب شود تا افراد منتخب در نیمه شب یک باره بر خانه حضرت هجوم برده، او را قطعه قطعه کنند. بدین طریق هم از تبلیغات او آسوده شوند و هم خون او در میان قبایل عرب پخش شود تا خاندان هاشم نتوانند با آنها به مبارزه برخیزند. فرشته وحی، پیامبر را از نقشه شوم مشرکان آگاه ساخت و به آن حضرت دستور داد تا از مکه به عزم مدینه خارج شود. پیامبر اکرم(ص) حضرت علی(ع) را از این نقشه آگاه کرد و به او فرمود: (امشب در خوابگاه من بخواب و رواندازِ سبزِ مرا به خود بپیچ تا آنان تصور کنند که من هنوز در خانه و در بستر آرمیده ‌ام و مرا تعقیب نکند). آن گاه پیامبر مخفیانه به سمت غار ثور حرکت کرد و از خداوند درخواست نمود تا دشمن را از دست‌یابی به او گمراه کند و آنان نتوانند او را پیدا کنند.... .[2]
در روایات شیعه و اهل سنت آمده است که علی(ع) این کار را انجام داد و خداوند به خاطر این کار به فرشتگان مباهات نمود و موقعی که پیامبر به سوی مدینه در حرکت بود، این آیه را در شأن حضرت علی(ع) نازل فرمود:

(وَ مِنَ النّاسِ مَن یشری نَفسَهُ ابتِغأَ مَرضاتِ الله و الله رَئوفٌ بالعباد[بقره/207]  بعضی از مردم - با ایمان همچون علی(ع) به هنگام خفتن در جایگاه پیامبر - جان خود را به خاطر خشنودی خدا می‌فروشند، و خداوند نسبت به بندگان مهربان است.)[3]
از این رخداد بی‌نظیر می‌توان به نتایج ذیل پی برد: درجه ایثار فوق العاده امام علی(ع)؛ تبعیت محض ایشان نسبت به فرمان الهی و نبوی(ص)؛ عشق و علاقه غیر قابل توصیف آن بزرگوار نسبت به رهبر و مقتدای خود؛ و این نکته که در مواقعی که اصل و اساس اسلام در خطر قرار می‌گیرد می‌باید بهترین شخصیت‌ها، حتی وجود مقدس علی بن ابی‌طالب(ع) فدا گردد. نظیر آن را در ماجرای شهادت امام حسین(ع) برای حفظ اسلام می‌توان دید.


[1] ر.ک: تفسیر قرطبی، ج 7، ص 397، (داراحیأالتراث العربی، بیروت)
[2].ر.ک: فروغ ولایت، استاد جعفر سبحانی، ص 57-45، بخش دوم از فصل سوم، مؤسسه امام صادق، 1374ش
[3].ر.ک: احیأالعلوم، الغزالی، ج 3، ص 378، (دارالهادی بیروت)؛ تذکرْ الخواص، ابن الجوزی، ص 35، (مکتبْ النینوی الحدیثه، تهران)؛ شواهد التنزیل، الحاکم الحسکانی، ج 1، ص 123، ش 4، (مجمع احیأ الثقافْ اسلامیه)؛ الغدیر، علامه امینی، ج 2، ص 49 - 47، (دارالکتاب العربی، بیروت، 1398 ه' ق)





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین