اعتقادات
اعتقاد به معنی باور قلبی داشتن است. از این عنوان به مناسبت در باب های طهارت و زکات و نیز در اصول فقه سخن رفته است.
آیا (پندار نیک، گفتار نیک، کردار نیک ) از آموزه های زرتشت است ؟
قبل از هر چیز لازم است در مورد اصل انتساب این اصول به زرتشت مطالبی بیان کنیم و در ادامه یک نمونه از احکام زرتشتی که فاصله زیادی با این اصول دارد را بیان خواهیم کرد: عبارت (پندار نیک، گفتار نیک و کردار نیک) یکی از شعارهایی است که عده‌ای از زرتشتیان به تازگی آنرا به عنوان شعار مذهبی خود بکار می‌برند و گاه آنرا به زرتشت منسوب می‌دارند و یا آنرا اندرز و فرمان زرتشت می‌نامند. در حالیکه این شعار نه تنها ارتباطی با زرتشت و تعالیم او ندارد، که برخلاف شکل و معنای ظاهری آن حتی دلالتی بر زندگی این‌جهانی و رفتار نیک آدمیان با یکدیگر نیز نمی‌کند. این شعار ترجمه‌ای آزاد و ترکیبی خودساخته از سه اصطلاح مستقل و متمایز (هومَتَه)، (هوختَه) و (هوَرشتَه) است. این سه اصطلاح که در متون نواوستایی و پهلوی دیده شده، نام‌هایی است برای سه طبقه بهشت در دین زرتشتی و برای تخیلات و تصوراتی که از بهشت در آن اعتقادات مذهبی وجود دارد. روان مرده پس از مرگ و پس از پاره‌پاره شدن جسمش توسط سگ (بنگرید به متن پهلوی (مینوی خرد)) و پس از عبور از (چینوَد پل) (قابل قیاس با (پل صراط)) به طبقه اول بهشت که هومته (ترجمه شده به پندار نیک) نام دارد، وارد می‌شود و در آنجا بلافاصله با یک جام شربت بهشتی به نام (زَرمیه رَئوغنَه) از او پذیرایی می‌گردد. سپس دوشیزه‌ای زیبا با پستان‌های برجسته و با خوشمزه‌ترین خوراکی‌ها و نوشیدنی‌ها به استقبال او می‌آید و به همین ترتیب روند تشریفات و پذیرایی‌های بهشتی با جزئیات دیگری در طبقات دیگر آن ادامه می‌یابد. از طرف دیگر و در تضاد با سه طبقه بهشت، سه طبقه نیز برای جهنم وجود دارد. در متون زرتشتی، مراحل استقبال و پذیرایی(!) در این طبقات سه‌گانه جهنمی با دقت و جزئیات مفصل شرح داده شده است. این مراحل و توصیفات به اندازه‌ای آمیخته با واژگان و مفاهیم زشت و وحشتناک و چندش‌آور است که قلم و زبان از بیان آنها عاجز است (بنگرید به دوزخ و شکنجه‌های دوزخی در دین زرتشتی).(1) مطلب و نکته ی بعد که نشان دهنده فاصله بسیار زیاد شعار زرتشتیان با عمل و احکامشان است این است که زن؛ موضوع مزد، هدیه و فدیه قرار می گیرد! این نکته‌ای است که در اوستا نیز مانند ریگ‌ودا و اوپانیشاد، وجود دارد. در این جا هم با زن به عنوان یک شیء و نه شخص برخورد می‌شود. زن کالایی است که می‌تواند موضوع غرامت، هدیه، مزد و ... قرار گیرد. مثلاً (اگر کسی سگ آبی را بکشد(که مجازاتش بسیار سنگین و شامل ده هزار ضربه تازیانه و ده‌هزار ضربه‌ی چوب‌دستی است ... ) او باید ده‌هزار مار بکشد، ده‌هزار سنگ‌پشت بکشد، ده‌هزار مور دانه کش بکشد، ده‌هزار کرم‌خاکی بکشد و او باید پرهیزگارانه دختر دوشیزه‌‌ی مرد نادیده‌ای چون تاوان به روان سگ آبی، به اشون‌مردی بدهد.)[7] یعنی یکی از مجازات‌ها فدیه دادن یک دختر باکره است!!!(2) پی نوشتها: (1). برای آگاهی بیشتر بنگرید به: تفضلی، احمد، مینوی خرد، چاپ سوم، تهران،1380؛ ژینیو، فیلیپ، ارداویراف‌نامه، ترجمه و تحقیق ژاله آموزگار، تهران، انجمن ایران‌شناسی فرانسه در ایران، چاپ دوم 1382؛ میرفخرایی، مهشید، بررسی هادخت‌نسک، تهران، پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، 1371؛ رضی، هاشم، دانشنامه ایران باستان، تهران، 1381، (ذیل مدخل‌های هومته و هوخته و هورشته). (2). وندیداد، فرگرد 14، بند 1 تا 18، ص 817 تا ص 823.
قبل از هر چیز لازم است در مورد اصل انتساب این اصول به زرتشت مطالبی بیان کنیم و در ادامه یک نمونه از احکام زرتشتی که فاصله زیادی با این اصول دارد را بیان خواهیم کرد: عبارت (پندار نیک، گفتار نیک و کردار نیک) یکی از شعارهایی است که عده‌ای از زرتشتیان به تازگی آنرا به عنوان شعار مذهبی خود بکار می‌برند و گاه آنرا به زرتشت منسوب می‌دارند و یا آنرا اندرز و فرمان زرتشت می‌نامند. در حالیکه این شعار نه تنها ارتباطی با زرتشت و تعالیم او ندارد، که برخلاف شکل و معنای ظاهری آن حتی دلالتی بر زندگی این‌جهانی و رفتار نیک آدمیان با یکدیگر نیز نمی‌کند. این شعار ترجمه‌ای آزاد و ترکیبی خودساخته از سه اصطلاح مستقل و متمایز (هومَتَه)، (هوختَه) و (هوَرشتَه) است. این سه اصطلاح که در متون نواوستایی و پهلوی دیده شده، نام‌هایی است برای سه طبقه بهشت در دین زرتشتی و برای تخیلات و تصوراتی که از بهشت در آن اعتقادات مذهبی وجود دارد. روان مرده پس از مرگ و پس از پاره‌پاره شدن جسمش توسط سگ (بنگرید به متن پهلوی (مینوی خرد)) و پس از عبور از (چینوَد پل) (قابل قیاس با (پل صراط)) به طبقه اول بهشت که هومته (ترجمه شده به پندار نیک) نام دارد، وارد می‌شود و در آنجا بلافاصله با یک جام شربت بهشتی به نام (زَرمیه رَئوغنَه) از او پذیرایی می‌گردد. سپس دوشیزه‌ای زیبا با پستان‌های برجسته و با خوشمزه‌ترین خوراکی‌ها و نوشیدنی‌ها به استقبال او می‌آید و به همین ترتیب روند تشریفات و پذیرایی‌های بهشتی با جزئیات دیگری در طبقات دیگر آن ادامه می‌یابد. از طرف دیگر و در تضاد با سه طبقه بهشت، سه طبقه نیز برای جهنم وجود دارد. در متون زرتشتی، مراحل استقبال و پذیرایی(!) در این طبقات سه‌گانه جهنمی با دقت و جزئیات مفصل شرح داده شده است. این مراحل و توصیفات به اندازه‌ای آمیخته با واژگان و مفاهیم زشت و وحشتناک و چندش‌آور است که قلم و زبان از بیان آنها عاجز است (بنگرید به دوزخ و شکنجه‌های دوزخی در دین زرتشتی).(1) مطلب و نکته ی بعد که نشان دهنده فاصله بسیار زیاد شعار زرتشتیان با عمل و احکامشان است این است که زن؛ موضوع مزد، هدیه و فدیه قرار می گیرد! این نکته‌ای است که در اوستا نیز مانند ریگ‌ودا و اوپانیشاد، وجود دارد. در این جا هم با زن به عنوان یک شیء و نه شخص برخورد می‌شود. زن کالایی است که می‌تواند موضوع غرامت، هدیه، مزد و ... قرار گیرد. مثلاً (اگر کسی سگ آبی را بکشد(که مجازاتش بسیار سنگین و شامل ده هزار ضربه تازیانه و ده‌هزار ضربه‌ی چوب‌دستی است ... ) او باید ده‌هزار مار بکشد، ده‌هزار سنگ‌پشت بکشد، ده‌هزار مور دانه کش بکشد، ده‌هزار کرم‌خاکی بکشد و او باید پرهیزگارانه دختر دوشیزه‌‌ی مرد نادیده‌ای چون تاوان به روان سگ آبی، به اشون‌مردی بدهد.)[7] یعنی یکی از مجازات‌ها فدیه دادن یک دختر باکره است!!!(2) پی نوشتها: (1). برای آگاهی بیشتر بنگرید به: تفضلی، احمد، مینوی خرد، چاپ سوم، تهران،1380؛ ژینیو، فیلیپ، ارداویراف‌نامه، ترجمه و تحقیق ژاله آموزگار، تهران، انجمن ایران‌شناسی فرانسه در ایران، چاپ دوم 1382؛ میرفخرایی، مهشید، بررسی هادخت‌نسک، تهران، پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، 1371؛ رضی، هاشم، دانشنامه ایران باستان، تهران، 1381، (ذیل مدخل‌های هومته و هوخته و هورشته). (2). وندیداد، فرگرد 14، بند 1 تا 18، ص 817 تا ص 823.
عنوان سوال:
آیا (پندار نیک، گفتار نیک، کردار نیک ) از آموزه های زرتشت است ؟
پاسخ:
قبل از هر چیز لازم است در مورد اصل انتساب این اصول به زرتشت مطالبی بیان کنیم و در ادامه یک نمونه از احکام زرتشتی که فاصله زیادی با این اصول دارد را بیان خواهیم کرد:
عبارت (پندار نیک، گفتار نیک و کردار نیک) یکی از شعارهایی است که عده‌ای از زرتشتیان به تازگی آنرا به عنوان شعار مذهبی خود بکار می‌برند و گاه آنرا به زرتشت منسوب می‌دارند و یا آنرا اندرز و فرمان زرتشت می‌نامند. در حالیکه این شعار نه تنها ارتباطی با زرتشت و تعالیم او ندارد، که برخلاف شکل و معنای ظاهری آن حتی دلالتی بر زندگی این‌جهانی و رفتار نیک آدمیان با یکدیگر نیز نمی‌کند.
این شعار ترجمه‌ای آزاد و ترکیبی خودساخته از سه اصطلاح مستقل و متمایز (هومَتَه)، (هوختَه) و (هوَرشتَه) است. این سه اصطلاح که در متون نواوستایی و پهلوی دیده شده، نام‌هایی است برای سه طبقه بهشت در دین زرتشتی و برای تخیلات و تصوراتی که از بهشت در آن اعتقادات مذهبی وجود دارد.
روان مرده پس از مرگ و پس از پاره‌پاره شدن جسمش توسط سگ (بنگرید به متن پهلوی (مینوی خرد)) و پس از عبور از (چینوَد پل) (قابل قیاس با (پل صراط)) به طبقه اول بهشت که هومته (ترجمه شده به پندار نیک) نام دارد، وارد می‌شود و در آنجا بلافاصله با یک جام شربت بهشتی به نام (زَرمیه رَئوغنَه) از او پذیرایی می‌گردد. سپس دوشیزه‌ای زیبا با پستان‌های برجسته و با خوشمزه‌ترین خوراکی‌ها و نوشیدنی‌ها به استقبال او می‌آید و به همین ترتیب روند تشریفات و پذیرایی‌های بهشتی با جزئیات دیگری در طبقات دیگر آن ادامه می‌یابد.
از طرف دیگر و در تضاد با سه طبقه بهشت، سه طبقه نیز برای جهنم وجود دارد. در متون زرتشتی، مراحل استقبال و پذیرایی(!) در این طبقات سه‌گانه جهنمی با دقت و جزئیات مفصل شرح داده شده است. این مراحل و توصیفات به اندازه‌ای آمیخته با واژگان و مفاهیم زشت و وحشتناک و چندش‌آور است که قلم و زبان از بیان آنها عاجز است (بنگرید به دوزخ و شکنجه‌های دوزخی در دین زرتشتی).(1)
مطلب و نکته ی بعد که نشان دهنده فاصله بسیار زیاد شعار زرتشتیان با عمل و احکامشان است این است که زن؛ موضوع مزد، هدیه و فدیه قرار می گیرد! این نکته‌ای است که در اوستا نیز مانند ریگ‌ودا و اوپانیشاد، وجود دارد. در این جا هم با زن به عنوان یک شیء و نه شخص برخورد می‌شود. زن کالایی است که می‌تواند موضوع غرامت، هدیه، مزد و ... قرار گیرد. مثلاً (اگر کسی سگ آبی را بکشد(که مجازاتش بسیار سنگین و شامل ده هزار ضربه تازیانه و ده‌هزار ضربه‌ی چوب‌دستی است ... ) او باید ده‌هزار مار بکشد، ده‌هزار سنگ‌پشت بکشد، ده‌هزار مور دانه کش بکشد، ده‌هزار کرم‌خاکی بکشد و او باید پرهیزگارانه دختر دوشیزه‌‌ی مرد نادیده‌ای چون تاوان به روان سگ آبی، به اشون‌مردی بدهد.)[7] یعنی یکی از مجازات‌ها فدیه دادن یک دختر باکره است!!!(2)
پی نوشتها:
(1). برای آگاهی بیشتر بنگرید به: تفضلی، احمد، مینوی خرد، چاپ سوم، تهران،1380؛ ژینیو، فیلیپ، ارداویراف‌نامه، ترجمه و تحقیق ژاله آموزگار، تهران، انجمن ایران‌شناسی فرانسه در ایران، چاپ دوم 1382؛ میرفخرایی، مهشید، بررسی هادخت‌نسک، تهران، پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، 1371؛ رضی، هاشم، دانشنامه ایران باستان، تهران، 1381، (ذیل مدخل‌های هومته و هوخته و هورشته).
(2). وندیداد، فرگرد 14، بند 1 تا 18، ص 817 تا ص 823.
- [سایر] مگر دین زرتشتی نمیگوید : پندار نیک، گفتار نیک، کردار نیک، پس چرا آن را دین باطلی میدانید؟
- [سایر] فرق کلمه ی پندار در دین زرتشت با نیت در دین اسلام چیست؟ و شعار دین اسلام درمقابل شعار دین زرتشت چیست؟
- [سایر] برای شناخت و درک قسمت های مختلف جهان چرا بیشتر گفتار خدا را برر سی کنیم تا اعمالش را؟ آیا کردار کمتر از گفتار مقدس و محترم است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا گفتگو درباره رسوم، آداب، گفتار، کردار، طرز لباس پوشیدن، شکل ظاهری، ادا درآوردن روستایی، شهری ها و قبایل گوناگون ایران و سایر کشورها غیبت محسوب می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا گفتگو درباره رسوم، آداب، گفتار، کردار، طرز لباس پوشیدن، شکل ظاهری، ادا درآوردن روستایی، شهری ها و قبایل گوناگون ایران و سایر کشورها غیبت محسوب می شود؟
- [سایر] آیا ماهیت آیین زرتشت ماهیتی کاملاً توحیدی و الهی است یا ثنوی پرست می باشند؟ تفاوتها و شباهتهای دین زرتشت با دین اسلام در احکام و آموزه های دینی چیست؟
- [سایر] فرق ذات، پندار، نیت، فکر، تجسم چیه؟
- [سایر] یهود چه آموزه هایی دارد؟
- [سایر] خطبه فدک چه آموزه هایی دارد؟
- [سایر] آیا زرتشت پیامبر بودند؟
- [آیت الله مظاهری] یکی از گناهان بزرگ در اسلام، تجسّس و تفحّص و شنود در کارها و گفتار مسلمانهاست، و در روایات فراوانی گناه آن را در حدّ کفر میداند و فرقی نیست که آن تفحّص و شنود در کارهای شخصی و یا خانوادگی باشد و یا در کارهای اجتماعی، و همین مقدار که کار یا گفته کسی را زیر نظر بگیرد، گناه بزرگی را مرتکب شده است، و همچنین است بازرسی از خانه و مغازه و ساک و کیف و مانند اینها، و فرقی نیست که آن تجسّس و شنود بهواسطه شخص باشد و یا تلفن و ضبط و امثال اینها، و همچنین فرقی نیست که آن تفحّص و شنود از گفتار یا کردار او باشد و یا از نامهها و کتابتها و ضبطها و امثال اینها، و فرقی نیست که آن تفحّص از افراد بیگانه باشد یا خودی نظیر زن و شوهر از همدیگر.
- [آیت الله اردبیلی] اگر وصیّ بعضی از مصارف وصیّت را فراموش کند باید تحقیق کند تا حدّ امکان موارد آن را بیابد و در صورت عدم امکان، باید آن مقدار را به مصرف خیرات و کارهای نیک برساند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر یک یا چند نفر بگویند که خورشید یا ماه گرفته است و اعتبار گفتار آنان از نظر شرع ثابت نباشد چنانچه نماز آیات نخواند و بعد از راهی که شرعاً معتبر است ثابت شود که گفتار آنها راست بوده در صورتی که تمام خورشید یا ماه گرفته باشد، باید نماز آیات بخواند، بلکه اگر مقداری از آن هم گرفته باشد، بنا بر احتیاط خواندن نماز آیات بر او واجب است.
- [آیت الله مظاهری] چنانکه غیبت نمودن حرام و از گناهان بزرگ در اسلام است، شنیدن غیبت نیز حرام و از گناهان بزرگ است، و اگر شنونده می‌تواند باید دفاع از کسی که غیبت او می‌شود بنماید، و اگر نمیتواند باید از مجلس غیبت بیرون رود، و اگر نمیتواند باید توجّه به گفتار غیبتکننده نداشته باشد، و اگر گفتار او را به طور ناخواسته شنید، باید ترتیب اثر ندهد.
- [آیت الله مظاهری] توبه اشاعه فحشا، فقط ندامت از گذشته و ترک آن کار زشت است، و چه بسیار خوب است که بهواسطه گفتار و اعمال شایسته و نظیر آن، جبران گذشته را بنماید.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر می داند که نصیحت تأثیر ندارد ، واجب است با احتمال تأثیر امر ونهی الزامی کند ، اگر تأثیر نمی کند مگر با تشدید در گفتار وتهدید بر مخالفت ، لازم است لکن باید از دروغ ومعصیت دیگر احتراز شود .
- [امام خمینی] اگر میداند که نصیحت تأثیر ندارد، واجب است با احتمال تأثیر امر و نهی الزامی کند، و اگر تأثیر نمی‌کند مگر با تشدید در گفتار و تهدید بر مخالفت، لازم است لکن باید از دروغ و معصیت دیگر احتراز شود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر زن بگوید یائسهام و به درستی گفتار او اطمینان نباشد نباید حرف او را قبول کرد، ولی اگر بگوید شوهر ندارم یا در عدّه نیستم، تا اطمینان به بطلان گفته او نباشد حرف او قبول می‌شود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر نصیحت تأثیر ندارد، واجب است با احتمال تأثیر امر و نهی الزامی کند، و اگر تأثیر نمی کند مگر با تشدید در گفتار و تهدید بر مخالفت، لازم است لکن باید از دروغ و معصیت دیگر احتراز شود.
- [آیت الله مظاهری] اگر میداند که نصیحت تأثیر ندارد، واجب است امر و نهی الزامی کند، و اگر تأثیر نمی‌کند مگر با تشدید در گفتار و تهدید بر مخالفت، تشدید و تهدید لازم است.