تقرب
تقرّب نزدیکی جستن به خداست .
راههای تقرب به خدا چیست؟
1. تقرّب به خدا از گونه زمان و مکان و از نوع تقرّب و نزدیکی هایی که در جهان می شناسیم نیست، بلکه یک واقعیت معنوی عمیق است که با تعالی و تکامل روح تحقق می یابد، فهم و درک واقعیت معنوی، نیازمند شناخت و معرفت ویژه و وصول به مراتبی از قرب است. هر چه میزان معرفت انسان نسبت به جنبه های ضعف و قوت خویش، و جمال و جلال خداوند بیشتر باشد، و هر اندازه توانسته از گناهان بدنی و قلبی و فکری دور باشد و جسم و دل و اندیشه خویش را متوجه خداوند سازد، به همان اندازه می تواند واقعیت معنوی را بیشتر درک کند و مفهوم قرب و نزدیکی به خدا را احساس و لمس نماید. 2. قرب و نزدیکی به خدا امری تدریجی است و نیازمند به زمان برای کسب ظرفیت و معرفت ویژه ای است تا رنگ خدایی از ظاهر به باطن و تار و پود حقیقت انسان نفوذ کند. 3. تکامل روحی و تقرب به خدا، همانند بالا رفتن از پله های نردبان است. هر چه از پله ها بالاتر می رویم، نیازمند مراقبت و مواظبت بیشتر است، زیرا در صورت انحراف و سقوط، ضربه شکننده تر خواهد بود. 4. وسط پله های نردبان جای توقف و ماندن نیست، باید حرکت را تداوم بخشید و گرنه خطر تزلزل و سقوط او را تهدید می کند. کسی که از پلکان تهذیب و اصلاح نفس بالا می رود، آن هنگام می تواند صعود یابد و به قرب الهی برسد که وسط راه توقف نکند. 5. ثبات قدم و استقامت و استواری در برابر سختی ها و مشکلات و آزمون هایی که خداوند از انسان می گیرد، شرط موفقیت در نزدیکی به خدا است. 6. با توجه به تفاوت درجات شناخت و معرفت و ایمان و معنویت و موقعیت های فردی و اجتماعی، به شمار انسان هایی که بخواهند در این راه گام بردارند، تکالیف متفاوت وجود دارد. شناخت تکالیف و آشنایی با راه و علایم آن و خطرهایی که انسان را تهدید می کند، نیاز به "راهنما و معلم" دارد. چه بسیارند افرادی که ندانسته به افراط و تندروی یا تفریط و سستی کشیده شدند و از حرکت بازماندند و به انحراف و سقوط دچار گشتند. از شرایط قرب الهی، ترک معصیت خداوند و انجام دستورهای او است. مخصوصاً جوانان به جهت توانایی های جسمی و رشد و بلوغ شهوی اگر بتوانند خود را از زمینه های گناه دور نگه دارند و دل و دست و زبان و چشم خود را از آلوده شدن پاک نگه دارند، می توانند از قرب الهی بهره مند گردند. در روایتی از امام صادق آمده : خداوند به حضرت موسی فرمود:(بهترین وسیله تقرب به من ورع و ترک معصیت است. اگر کسی ورع داشته باشد او را در بهشت های عدن جای می دهم.)[1] بعد از این مرحله (انجام واجبات و ترک گناهان)، انجام دادن مستحبات مانند نافله های یومیه مخصوصاً نافله شب و تهجّد و مناجات با خدا موجب قرب الهی می شود. پیامبر (ص) فرمود: خدای متعال می فرماید: (با انجام نوافل به سوی من تقرب پیدا کنید تا شما را دوست بدارم. اگر شما را دوست بدارم، اگر دعا کنید اجابت می کنم و اگر درخواستی داشتید عطا می کنم.)[2] (اخلاص در نیت موجب تقرب الی الله است.)[3] (توجه زیاد به شکم و شهوت موجب دوری از خدا می شود.)[4] [1]. محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ج8، ص 114، ماده قرب. [2]. همان، ص 110. [3]. همان، ص 113. [4]. همان، ص 115.
1. تقرّب به خدا از گونه زمان و مکان و از نوع تقرّب و نزدیکی هایی که در جهان می شناسیم نیست، بلکه یک واقعیت معنوی عمیق است که با تعالی و تکامل روح تحقق می یابد، فهم و درک واقعیت معنوی، نیازمند شناخت و معرفت ویژه و وصول به مراتبی از قرب است. هر چه میزان معرفت انسان نسبت به جنبه های ضعف و قوت خویش، و جمال و جلال خداوند بیشتر باشد، و هر اندازه توانسته از گناهان بدنی و قلبی و فکری دور باشد و جسم و دل و اندیشه خویش را متوجه خداوند سازد، به همان اندازه می تواند واقعیت معنوی را بیشتر درک کند و مفهوم قرب و نزدیکی به خدا را احساس و لمس نماید. 2. قرب و نزدیکی به خدا امری تدریجی است و نیازمند به زمان برای کسب ظرفیت و معرفت ویژه ای است تا رنگ خدایی از ظاهر به باطن و تار و پود حقیقت انسان نفوذ کند. 3. تکامل روحی و تقرب به خدا، همانند بالا رفتن از پله های نردبان است. هر چه از پله ها بالاتر می رویم، نیازمند مراقبت و مواظبت بیشتر است، زیرا در صورت انحراف و سقوط، ضربه شکننده تر خواهد بود. 4. وسط پله های نردبان جای توقف و ماندن نیست، باید حرکت را تداوم بخشید و گرنه خطر تزلزل و سقوط او را تهدید می کند. کسی که از پلکان تهذیب و اصلاح نفس بالا می رود، آن هنگام می تواند صعود یابد و به قرب الهی برسد که وسط راه توقف نکند. 5. ثبات قدم و استقامت و استواری در برابر سختی ها و مشکلات و آزمون هایی که خداوند از انسان می گیرد، شرط موفقیت در نزدیکی به خدا است. 6. با توجه به تفاوت درجات شناخت و معرفت و ایمان و معنویت و موقعیت های فردی و اجتماعی، به شمار انسان هایی که بخواهند در این راه گام بردارند، تکالیف متفاوت وجود دارد. شناخت تکالیف و آشنایی با راه و علایم آن و خطرهایی که انسان را تهدید می کند، نیاز به "راهنما و معلم" دارد. چه بسیارند افرادی که ندانسته به افراط و تندروی یا تفریط و سستی کشیده شدند و از حرکت بازماندند و به انحراف و سقوط دچار گشتند. از شرایط قرب الهی، ترک معصیت خداوند و انجام دستورهای او است. مخصوصاً جوانان به جهت توانایی های جسمی و رشد و بلوغ شهوی اگر بتوانند خود را از زمینه های گناه دور نگه دارند و دل و دست و زبان و چشم خود را از آلوده شدن پاک نگه دارند، می توانند از قرب الهی بهره مند گردند. در روایتی از امام صادق آمده : خداوند به حضرت موسی فرمود:(بهترین وسیله تقرب به من ورع و ترک معصیت است. اگر کسی ورع داشته باشد او را در بهشت های عدن جای می دهم.)[1] بعد از این مرحله (انجام واجبات و ترک گناهان)، انجام دادن مستحبات مانند نافله های یومیه مخصوصاً نافله شب و تهجّد و مناجات با خدا موجب قرب الهی می شود. پیامبر (ص) فرمود: خدای متعال می فرماید: (با انجام نوافل به سوی من تقرب پیدا کنید تا شما را دوست بدارم. اگر شما را دوست بدارم، اگر دعا کنید اجابت می کنم و اگر درخواستی داشتید عطا می کنم.)[2] (اخلاص در نیت موجب تقرب الی الله است.)[3] (توجه زیاد به شکم و شهوت موجب دوری از خدا می شود.)[4] [1]. محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ج8، ص 114، ماده قرب. [2]. همان، ص 110. [3]. همان، ص 113. [4]. همان، ص 115.
پاسخ:
1. تقرّب به خدا از گونه زمان و مکان و از نوع تقرّب و نزدیکی هایی که در جهان می شناسیم نیست، بلکه یک واقعیت معنوی عمیق است که با تعالی و تکامل روح تحقق می یابد، فهم و درک واقعیت معنوی، نیازمند شناخت و معرفت ویژه و وصول به مراتبی از قرب است. هر چه میزان معرفت انسان نسبت به جنبه های ضعف و قوت خویش، و جمال و جلال خداوند بیشتر باشد، و هر اندازه توانسته از گناهان بدنی و قلبی و فکری دور باشد و جسم و دل و اندیشه خویش را متوجه خداوند سازد، به همان اندازه می تواند واقعیت معنوی را بیشتر درک کند و مفهوم قرب و نزدیکی به خدا را احساس و لمس نماید.
2. قرب و نزدیکی به خدا امری تدریجی است و نیازمند به زمان برای کسب ظرفیت و معرفت ویژه ای است تا رنگ خدایی از ظاهر به باطن و تار و پود حقیقت انسان نفوذ کند.
3. تکامل روحی و تقرب به خدا، همانند بالا رفتن از پله های نردبان است. هر چه از پله ها بالاتر می رویم، نیازمند مراقبت و مواظبت بیشتر است، زیرا در صورت انحراف و سقوط، ضربه شکننده تر خواهد بود.
4. وسط پله های نردبان جای توقف و ماندن نیست، باید حرکت را تداوم بخشید و گرنه خطر تزلزل و سقوط او را تهدید می کند. کسی که از پلکان تهذیب و اصلاح نفس بالا می رود، آن هنگام می تواند صعود یابد و به قرب الهی برسد که وسط راه توقف نکند.
5. ثبات قدم و استقامت و استواری در برابر سختی ها و مشکلات و آزمون هایی که خداوند از انسان می گیرد، شرط موفقیت در نزدیکی به خدا است.
6. با توجه به تفاوت درجات شناخت و معرفت و ایمان و معنویت و موقعیت های فردی و اجتماعی، به شمار انسان هایی که بخواهند در این راه گام بردارند، تکالیف متفاوت وجود دارد.
شناخت تکالیف و آشنایی با راه و علایم آن و خطرهایی که انسان را تهدید می کند، نیاز به "راهنما و معلم" دارد. چه بسیارند افرادی که ندانسته به افراط و تندروی یا تفریط و سستی کشیده شدند و از حرکت بازماندند و به انحراف و سقوط دچار گشتند.
از شرایط قرب الهی، ترک معصیت خداوند و انجام دستورهای او است. مخصوصاً جوانان به جهت توانایی های جسمی و رشد و بلوغ شهوی اگر بتوانند خود را از زمینه های گناه دور نگه دارند و دل و دست و زبان و چشم خود را از آلوده شدن پاک نگه دارند، می توانند از قرب الهی بهره مند گردند. در روایتی از امام صادق آمده : خداوند به حضرت موسی فرمود:(بهترین وسیله تقرب به من ورع و ترک معصیت است. اگر کسی ورع داشته باشد او را در بهشت های عدن جای می دهم.)[1]
بعد از این مرحله (انجام واجبات و ترک گناهان)، انجام دادن مستحبات مانند نافله های یومیه مخصوصاً نافله شب و تهجّد و مناجات با خدا موجب قرب الهی می شود.
پیامبر (ص) فرمود: خدای متعال می فرماید: (با انجام نوافل به سوی من تقرب پیدا کنید تا شما را دوست بدارم. اگر شما را دوست بدارم، اگر دعا کنید اجابت می کنم و اگر درخواستی داشتید عطا می کنم.)[2]
(اخلاص در نیت موجب تقرب الی الله است.)[3]
(توجه زیاد به شکم و شهوت موجب دوری از خدا می شود.)[4]
[1]. محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ج8، ص 114، ماده قرب.
[2]. همان، ص 110.
[3]. همان، ص 113.
[4]. همان، ص 115.
- [سایر] تقرب جستن به خدا با نوافل چه ثمره ای دارد؟
- [سایر] نقش واسطه ها در تقرب به خدا چیست؟
- [سایر] یکی از راههای اثبات خدا را بیان کنید؟
- [سایر] چگونه راههای اثبات کردن خداوند را به یک نوجوان بیاموزیم؟
- [سایر] راههای درک بهتر خداوند چیست و چگونه تفکرات انحرافی انکار خدا را از خود دور کنیم؟
- [سایر] آیا توسل به اهل بیت(علیهم السلام) نیز از مصادیق وسیله ای است که باید برای تقرب به خدا به دست آورد؟
- [سایر] ضمن بیان حد خوف از خدا، راههای تحصیل این خوف پسندیده را بیان کنید؟
- [سایر] راههای پیدا کردن دوست خوب و راههای حفظ آن را بگویید؟
- [سایر] راه تقرب به حضرت مهدی(علیه السلام)چیست و آیا خانمی با حضرت ملاقات کرده است ؟
- [سایر] تقرب به حضرت حجت (عج) با چه اعمال و یا اذکاری سریعتر حاصل می‌شود؟
- [آیت الله اردبیلی] غسل به معنای شستشوی تمام بدن به قصد تقرّب به خداوند متعال است که با کیفیت مخصوص و در شرایط خاصی انجام می‌شود. غسل یا واجب است و یا مستحب و می‌توان آن را به صورت ترتیبی یا ارتماسی انجام داد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] مقدار مسافت را از راههای مختلف می توان دریافت نخست این که خودش اندازه گیری کرده و یقین حاصل کند، دوم این که در میان مردم معروف باشد، سوم این که شخص مورد اعتمادی خبر دهد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] برای تعیین قبله راههای زیادی وجود دارد: نخست کوشش کند تا یقین حاصل نماید و نیز می تواند به گفته دو شاهد عادل و یا یک فرد مورد اطمینان که از روی نشانه های حسی شهادت می دهد و یا به قول کسی که از روی قاعده علمی قبله را می شناسد و محل اطمینان است عمل کند و اگر اینها ممکن نشد باید به گمانی که از محراب مسجد مسلمانان یا قبرهای آنان یا از راههای دیگر پیدا می شود عمل نماید.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر شک کند که آنچه را خارج نموده است به حد نصاب رسیده است یا خیر، احتیاط واجب آن است که امتحان نماید یعنی از راه وزن کردن یا راههای دیگر قیمت آن را معلوم نماید.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر مال خمس نداده از شخص غیر معتقد به خمس مانند کافر به مسلمان معتقد به خمس از راههای عادی منتقل شود, پرداخت خمس آن بر مسلمان واجب نیست.
- [آیت الله مکارم شیرازی] قبله نماهای معمولی در صورتی که سالم باشد از وسایل خوب برای شناخت قبله است و گمان حاصل از آن کمتر از گمان از راههای دیگر نیست، بلکه غالباً دقیق تر است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هنگامی انسان می تواند مشغول نماز شود که یقین به داخل شدن وقت پیدا کند، یا لااقل یک مرد عادل خبر از ورود وقت دهد، اذان شخص وقت شناس و مورد اطمینان نیز کافی است و اگر گمان قوی به دخول وقت از راههای دیگر پیدا کند نیز کفایت می کند، خواه از روی ساعت صحیح باشد یا غیرآن.
- [آیت الله سیستانی] مالک می‌تواند به نحو جعاله در راههای مشروع سرمایه گذاری کند که همان نتیجه مضاربه را داشته باشد ، به این ترتیب که مالی را به شخصی بسپارد ، و مثلاً بگوید آن را در تجارت ، یا هر بهره برداری دیگر به کار بگیر در مقابل معادل نصف سود مثلا برای تو باشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] سید بودن سادات از راههای زیر ثابت می شود: 1 دو نفر عادل سید بودن او را تصدیق کند (یک نفر نیز کافی است). 2 در شهر و منطقه خود مشهور باشد که سید است، خواه این شهرت سبب یقین شود یا گمان.
- [امام خمینی] نذر آن است که انسان ملتزم شود که کار خیری را برای خدا به جا آورد، یا کاری را که نکردن آن بهتر است برای خدا ترک نماید.