قیامت در آیات قرآن چگونه بیان شده است؟

توبه آیه 107 و 108 سوره هود :
( جاودانه در آن خواهد ماند، تا آسمانها و زمین پابرجاست)
ترجمه آیه سوره واقعه
( در آن هنگام که زمین به شدت به لرزه در می آید)
ترجمه آیه 21 سوره فجر
( در آن هنگام که زمین سخت در هم کوبیده می شود )
برای آسمان و زمین ، دارای مراتب میباشد که آسمان را هفتگانه خوانده اند و براساس روایت، بهشت در آسمان و هفتم جهنم در زمین هفتم واقع است . (1)
در روایتی از حضرت رسول (ص) پرسیده شد: به بهشت فرا می خوانید که (عرضها السموات و الارض (آل عمران 133)
(وسعت آن به اندازه آسمانها و زمین است) وسعتش همه جا را گرفته، دیگر برای جهنم جا نمی ماند؟ حضرت در پاسخ فرمود: هنگامی که خورشید غروب می کند، روشنایی آن کجا می رود؟ ( اذا جاء اللیل ، فاین یذهب النار) (2)
عرض یعنی وسعت، نه عرض در برابر طول یعنی تمام جهات احاطه دارد.
البته در تفسیر دیگر از سوره مبارکه هود که می فرماید: (لهم فیها زفیر و شهیق خالدین فیها مادامت السموات و الارض ) (سوره هود 106 و107)
تا آسمانها و زمین است اینان در آتش قهر الهی می سوزند .
و یا درباره نیکوکاران آمده است ؛ ( و اما الذین سعدوا ففی الجنه خالدین فیها مادامت السموات و الارض
نیکوکاران در بهشتند تا زمانی که این آسمانها و زمین هست و نعمتهایی را دریافت می کنند که پایان ناپذیر است (سوره هود آیه 108)
1) با توجه به اینکه خلود گاهی به معنای مدت طولانی است نه جاودانگی یک تفسیر این است که منظور از غذاب الهی و پاداش الهی برای بدکاران و نیکوکاران تا آسمانها و زمین پابرجاست ، عذاب برزخی بوده و در کنارش عالم دنیا پابرجاست تا زمانی که قیامت برپا شود و آسمان و زمین در هم کوبیده می شود و اذالشمس کورت تفسیر دیگر اینکه منور از آسمان ها و زمین ، همان بهشت حقیقی است که در آسمان هفتم واقع گردیده و همان جهنم است که در طبقه هفتم و پایین ترین نقطه زمین واقع شده است.
پس می توان در این دنیا برای بدکاران و نیکوکاران بهشت و جهنمی برزخی قائل بود که در کنار آن آسمان و زمین پابرجاست و همچنین بهشت و جهنم حقیقی ( که طبق روایات این موضوع را هم تأیید می کنند) که در آسمانی فراتر از این آسمان دنیائی و در زمین پایین تر از زمین دنیایی قائل باشیم ( از هر دو جهت مورد نظر احادیث و علماء می باشد)
جهت اطلاع بیشتر به تفسیر این یک موضوع کفایی و استخدام ادبی هم می شود که گاهی عرب و حتی غیرعرب لفظی را برای معنای استخدام می کند اما نظر به معنای لفظی آن ندارد مثل این که نظر به معنای لفظی مافی السموات و الارض ندارد بلکه مراد ابدیت و جاودانگی است المیزان در ذیل آیه هفت جواب داده شده مراجعه کنید .
لازم است در این موضع به آثار معرفی شده مراجعه نمائید:
1- معاد در قرآن ، آیت الله جوادی آملی.
2- انسان از آغاز تا سرانجام ، علامه طباطبایی.
3- معاد شناسی، علامه حسینی طهرانی .
4- معاد، استاد شجاعی .
5- پرسشهای پیرامون معاد، سید جواد رضوی .
6- بهشت و جهنم، احمد حبیبیان.
به نقل از اداره پاسخگویی آستان قدس رضوی (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 69/400008)