چرا برای خداوند ضمیر مذکر به کار رفته است؟
در این باره باید دانست؛ خداوند جنس ندارد لذا نه مذکر است و نه مونث و نه چیز دیگری شبیه به این موارد. (لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْ‌ءٌ)1؛ (چیزی مانند او نیست). اما از آنجا که قرآن مجید به زبان عربی نازل شده است؛ می‌بایستی قواعد زبان عرب در آن رعایت گردد. در زبان عرب نام‌های خداوند متعال مانند: (اللّه و رحمان)، مذکر لفظی است. همان‌گونه که لفظ (قمر) مذکر است و لفظ (شمس) مؤنث است. طبق قواعد زبان می‌بایستی صفت با موصوف مطابقت نماید. از این رو صفاتی که در قرآن برای خداوند آورده شده مذکر است ولی توجه داشته باشید که لفظ جلاله (الله) و یا (رحمان) مذکر حقیقی نیست؛ زیرا مذکر حقیقی آن است که در برابر آن جنس ماده وجود داشته باشد و چنین چیزی در مورد خداوند وجود ندارد. بنابراین؛ این الفاظ، مذکر مجازی بوده و اوصاف آن باید مذکر باشد؛ ولی به هیچ وجه این مطابقت بدان معنا نیست که (نعوذ بالله) خداوند مذکر و دارای جنس است؛ بلکه تنها تبعیت از ادبیات عرب است که چنین اقتضایی دارد و اگر اسامی مونث آورده می‌شد هم خلاف قاعده ادبی بود و هم سوال برانگیز. بنابراین مذکر و مؤنث، همه مخلوقات خداوند هستند و رضایت یا عدم رضایت او از بندگان به ایمان، تقوا و عمل صالح آنان بستگی دارد. (مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثی‌ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیاةً طَیِّبَةً)2؛ <BR/>(هر کس از - مرد یا زن - کار شایسته‌ای کند و مؤمن باشد، قطعاً او را با زندگی پاکیزه‌ای حیات [حقیقی‌] بخشیم). --------------- پی نوشت ها: 1- شوری (42)، آیه 11. 2- نحل (16)، آیه 97. (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 5/310004)
عنوان سوال:

چرا برای خداوند ضمیر مذکر به کار رفته است؟


پاسخ:

در این باره باید دانست؛ خداوند جنس ندارد لذا نه مذکر است و نه مونث و نه چیز دیگری شبیه به این موارد. (لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْ‌ءٌ)1؛ (چیزی مانند او نیست).
اما از آنجا که قرآن مجید به زبان عربی نازل شده است؛ می‌بایستی قواعد زبان عرب در آن رعایت گردد. در زبان عرب نام‌های خداوند متعال مانند: (اللّه و رحمان)، مذکر لفظی است. همان‌گونه که لفظ (قمر) مذکر است و لفظ (شمس) مؤنث است. طبق قواعد زبان می‌بایستی صفت با موصوف مطابقت نماید. از این رو صفاتی که در قرآن برای خداوند آورده شده مذکر است ولی توجه داشته باشید که لفظ جلاله (الله) و یا (رحمان) مذکر حقیقی نیست؛ زیرا مذکر حقیقی آن است که در برابر آن جنس ماده وجود داشته باشد و چنین چیزی در مورد خداوند وجود ندارد. بنابراین؛ این الفاظ، مذکر مجازی بوده و اوصاف آن باید مذکر باشد؛ ولی به هیچ وجه این مطابقت بدان معنا نیست که (نعوذ بالله) خداوند مذکر و دارای جنس است؛ بلکه تنها تبعیت از ادبیات عرب است که چنین اقتضایی دارد و اگر اسامی مونث آورده می‌شد هم خلاف قاعده ادبی بود و هم سوال برانگیز. بنابراین مذکر و مؤنث، همه مخلوقات خداوند هستند و رضایت یا عدم رضایت او از بندگان به ایمان، تقوا و عمل صالح آنان بستگی دارد.
(مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثی‌ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیاةً طَیِّبَةً)2؛ <BR/>(هر کس از - مرد یا زن - کار شایسته‌ای کند و مؤمن باشد، قطعاً او را با زندگی پاکیزه‌ای حیات [حقیقی‌] بخشیم).
---------------
پی نوشت ها:
1- شوری (42)، آیه 11.
2- نحل (16)، آیه 97.
(لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 5/310004)





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین