در پاسخ به چند نکته دقت کنید : 1- دلیلی بر این که نام های سوره های قرآن بر پیامبر -ص- نازل شده باشد نداریم . 2- ظاهر این است که این نامگذاری توسط خود پیامبر -ص- بود هاست . در زمان خود پیامبربرخی ازآیات و سوره های قرآن از طرف ایشان نام گذاری شده بود و در نزد مردم به این نام معروف بود . مثلا فاتحة الکتاب به معنی آغازگر کتاب (قرآن) است، و از روایات مختلفی که از پیامبر ص نقل شده به خوبی استفاده میشود که این سوره در زمان خود پیامبر ص نیز به همین نام شناخته میشده است و نیز آیه الکرسی در زمان خود پیامبر -ص- به این نام معروف بوده است . بیشتر دانشمندان علوم قرآن عقیده دارند که نام های سوره های قرآن کریم توقیفی است و اجتهاد را در آن نقشی نیست و برای مستدل ساختن دیدگاه خویش به احادیثی از رسول خدا(ص) استناد می جویند که در آنها نام سوره ها مذکور است چنان که در حدیث مشهوری آمده است که آن حضرت به محض نزول آیه یا آیاتی فرمان می داد که آن را در جایگاهش در فلان سوره بنویسند (معرفت، محمد هادی، علوم قرآنی، مؤسسه التمهید، ص 112 ؛ حجتی، محمد باقر، تهران، دفتر نشر اسلامی، 1376، چاپ نوزدهم، ص 98). پس از وفات پیامبر اکرم(ص) در طی مرور زمان، هر سوره و حتی بسیاری از آیات به خاطر خصوصیات و مزایا و یا به جهت مشتمل شدنشان بر موضوع خاصی دارای عناوینی و اسم های دیگری از جانب دانشمندان شدند. البته به نظر علامه طباطبایی بسیاری از نام های سوره ها، در زمان پیامبر اکرم بر اثر کثرت استعمال تعیین پیدا کرده و هیچ گونه جنبه توقیف شرعی ندارد. ایشان در رابطه با نامگذاری سوره های قرآنی معیارهای زیر را ارایه دادند: 1. تسمیه سوره را گاهی با اسمی که در آن سوره واقع شده یا با موضوعی که در آن سوره از آن بحث شده در نظر می گیرند مثلا نامگذاری سوره نساء به اعتبار بیان احکام زنان در آن و سوره مائده به لحاظ سخن رفتن از مائده آسمانی در آن و سوره انعام به جهت سخن از چهارپایان و سوره نحل به علت تکیه بر زنبور عسل و سوره نمل به خاطر به میان آمدن مورچگان در آن است. 2. گاهی جمله ای از اول سوره را معرف و نام آن سوره قرار می دهند چنان که گفته می شود سوره (اقرا بسم ربک)، (انا انزلناه) و (لم یکن) و نظایر آنها. 3. گاهی با وصفی که سوره دارد به معرفی آن می پردازند. مثلا سوره حمد به مناسبت این که در اول قرآن گذاشته شده فاتحه الکتاب و به مناسبت هفت آیه بودنش سبع مثانی نامیده می شود و یا سوره (قل هو الله) به لحاظ این که مشتمل بر توحید خالص است سوره اخلاص و به جهت این که خدای تعالی را توصیف می کند (سوره نسبه الرب) نامیده می شود. 4. گاهی تسمیه سوره به لحاظ نوع حروف مقطعه موجود در آن است مانند: سوره (ق، ص، حمسق) و... حاصل سخن این که درباره نام گذاری سوره بایستی گفت این عمل به صورت طبیعی شکل گرفته و نمی توان گفت به دستور رسول الله(ص) می باشد و برای همین نکته است که بسیاری از سوره ها بیش از یک اسم دارند مانند بقره آل عمران نحل توبه غاشیه و... برای آگاهی بیشتر ر.ک: 1. طباطبایی، محمد حسین، قرآن در اسلام، ص 147، دفتر انتشارات اسلامی 2. زرکشی البرهان فی علوم القرآن، ج 1، ص 339، انتشارات دارالکتب العلمیه (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 16/100101329)
در پاسخ به چند نکته دقت کنید :
1- دلیلی بر این که نام های سوره های قرآن بر پیامبر -ص- نازل شده باشد نداریم .
2- ظاهر این است که این نامگذاری توسط خود پیامبر -ص- بود هاست . در زمان خود پیامبربرخی ازآیات و سوره های قرآن از طرف ایشان نام گذاری شده بود و در نزد مردم به این نام معروف بود . مثلا فاتحة الکتاب به معنی آغازگر کتاب (قرآن) است، و از روایات مختلفی که از پیامبر ص نقل شده به خوبی استفاده میشود که این سوره در زمان خود پیامبر ص نیز به همین نام شناخته میشده است و نیز آیه الکرسی در زمان خود پیامبر -ص- به این نام معروف بوده است .
بیشتر دانشمندان علوم قرآن عقیده دارند که نام های سوره های قرآن کریم توقیفی است و اجتهاد را در آن نقشی نیست و برای مستدل ساختن دیدگاه خویش به احادیثی از رسول خدا(ص) استناد می جویند که در آنها نام سوره ها مذکور است چنان که در حدیث مشهوری آمده است که آن حضرت به محض نزول آیه یا آیاتی فرمان می داد که آن را در جایگاهش در فلان سوره بنویسند (معرفت، محمد هادی، علوم قرآنی، مؤسسه التمهید، ص 112 ؛ حجتی، محمد باقر، تهران، دفتر نشر اسلامی، 1376، چاپ نوزدهم، ص 98). پس از وفات پیامبر اکرم(ص) در طی مرور زمان، هر سوره و حتی بسیاری از آیات به خاطر خصوصیات و مزایا و یا به جهت مشتمل شدنشان بر موضوع خاصی دارای عناوینی و اسم های دیگری از جانب دانشمندان شدند. البته به نظر علامه طباطبایی بسیاری از نام های سوره ها، در زمان پیامبر اکرم بر اثر کثرت استعمال تعیین پیدا کرده و هیچ گونه جنبه توقیف شرعی ندارد. ایشان در رابطه با نامگذاری سوره های قرآنی معیارهای زیر را ارایه دادند: 1. تسمیه سوره را گاهی با اسمی که در آن سوره واقع شده یا با موضوعی که در آن سوره از آن بحث شده در نظر می گیرند مثلا نامگذاری سوره نساء به اعتبار بیان احکام زنان در آن و سوره مائده به لحاظ سخن رفتن از مائده آسمانی در آن و سوره انعام به جهت سخن از چهارپایان و سوره نحل به علت تکیه بر زنبور عسل و سوره نمل به خاطر به میان آمدن مورچگان در آن است. 2. گاهی جمله ای از اول سوره را معرف و نام آن سوره قرار می دهند چنان که گفته می شود سوره (اقرا بسم ربک)، (انا انزلناه) و (لم یکن) و نظایر آنها. 3. گاهی با وصفی که سوره دارد به معرفی آن می پردازند. مثلا سوره حمد به مناسبت این که در اول قرآن گذاشته شده فاتحه الکتاب و به مناسبت هفت آیه بودنش سبع مثانی نامیده می شود و یا سوره (قل هو الله) به لحاظ این که مشتمل بر توحید خالص است سوره اخلاص و به جهت این که خدای تعالی را توصیف می کند (سوره نسبه الرب) نامیده می شود. 4. گاهی تسمیه سوره به لحاظ نوع حروف مقطعه موجود در آن است مانند: سوره (ق، ص، حمسق) و... حاصل سخن این که درباره نام گذاری سوره بایستی گفت این عمل به صورت طبیعی شکل گرفته و نمی توان گفت به دستور رسول الله(ص) می باشد و برای همین نکته است که بسیاری از سوره ها بیش از یک اسم دارند مانند بقره آل عمران نحل توبه غاشیه و... برای آگاهی بیشتر ر.ک: 1. طباطبایی، محمد حسین، قرآن در اسلام، ص 147، دفتر انتشارات اسلامی 2. زرکشی البرهان فی علوم القرآن، ج 1، ص 339، انتشارات دارالکتب العلمیه (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 16/100101329)
- [سایر] نامگذاری سوره ها چگونه صورت گرفته است؟
- [سایر] نامگذاری سوره ها چگونه انجام شده است؟
- [سایر] شأن نزول، علت نامگذاری و محتوای سوره واقعه چیست؟
- [سایر] شأن نزول، علت نامگذاری و محتوای سوره واقعه چیست؟
- [سایر] زمان نامگذاری سوره ها چه وقت بوده است؟
- [سایر] چرا سوره فاتحه (حمد) به (سبع مثانی) نامگذاری شد و مقصود از آن چیست؟
- [سایر] دلیل نامگذاری سوره حجر به این نام و شأن نزول آن چیست؟
- [سایر] سوره "یس" به چه دلیل نازل شده و چرا این گونه نامگذاری شده است؟
- [سایر] آیا نامگذاری فرزند به غیر نامهای اسلامی، اشکال دارد؟
- [سایر] علت نامگذاری قوم بنی اسرائیل به یهودی چیست؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] نماز عید سوره مخصوصی ندارد، ولی بهتر است که در رکعت اول آن سوره شمس (سوره 91) و در رکعت دوم، سوره غاشیه (سوره 88) را بخوانند یا در رکعت اول، سوره أعلی (سوره 87) و در رکعت دوم، سوره شمس (سوره 91) را بخوانند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . نماز عید سوره مخصوصی ندارد ولی بهتر است که در رکعت اول آن سوره شمس "سوره 91" و در رکعت دوم سوره غاشیه "سوره 88" را بخوانند یا در رکعت اول سوره سبح اسم "سوره 87"و در رکعت دوم سوره شمس "سوره 91" را بخوانند.
- [آیت الله علوی گرگانی] نماز عید سوره مخصوصی ندارد، ولی بهتر است که در رکعت اوّل آن سوره شمس )سوره 91) و در رکعت دوم سوره غاشیه )سوره 88) را بخوانند یا در رکعت اوّل سوره سبح اسم )سوره 87) و در رکعت دوم سوره شمس را بخوانند.
- [آیت الله سبحانی] نماز عید سوره مخصوصی ندارد ولی بهتر است که در رکعت اول آن سوره شمس (سوره 91) و در رکعت دوم سوره غاشیه (سوره 88) را بخوانند یا در رکعت اول سوره سبح اسم (سوره 87) و در رکعت دوم سوره شمس را بخوانند.
- [آیت الله اردبیلی] نماز عید سوره مخصوصی ندارد، ولی بهتر است که در رکعت اوّل آن سوره (شمس) (سوره 91) و در رکعت دوم سوره (غاشیه) (سوره 88) را بخوانند، یا در رکعت اوّل سوره (أعلی) (سوره 87) و در رکعت دوم سوره (شمس) را بخوانند.
- [امام خمینی] نماز عید سوره مخصوصی ندارد، ولی بهتر است که در رکعت اول آن سوره"شمس" سوره و در رکعت دوم سوره "کاشیه" سوره را بخوانند، یا در رکعت اول سوره "سبح اسم" سوره و در رکعت دوم سوره "شمس" را بخوانند.
- [آیت الله مظاهری] نماز عید سوره مخصوصی ندارد ولی بهتر است که در رکعت اوّل آن سوره شمس (سوره 91) و در رکعت دوّم سوره غاشیه (سوره 88) را بخوانند یا در رکعت اوّل سوره اعلی (سوره 87) و در رکعت دوّم سوره شمس را بخوانند.
- [آیت الله وحید خراسانی] نماز عید سوره مخصوصی ندارد ولی بهتر است که در رکعت اول ان سوره سبح اسم ربک الاعلی سوره و در رکعت دوم سوره شمس سوره را بخوانند و افضل از همه ان است که در رکعت اول سوره شمس و در رکعت دوم سوره غاشیه سوره را بخوانند
- [آیت الله فاضل لنکرانی] نماز عید سوره مخصوصی ندارد ولی بهتر است که در رکعت اول آن سوره شمس (سوره 91) و در رکعت دوم سوره غاشیه (سوره 88) را بخوانند یا در رکعت اول سوره سبح اسم (سوره 87) و در رکعت دوم سوره شمس را بخوانند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] نماز عید سوره مخصوصی ندارد ولی بهتر است که در رکعت اول آن سوره شمس (سوره 91) و در رکعت دوم سوره غاشیه (سوره 88) را بخوانند؛ یا در رکعت اول سوره سبح اسم (سوره 87) و در رکعت دوم سوره شمس را بخوانند.