آزادی‌های فردی در حکومت دینی تا چه اندازه‌ای تضمین شده است و حاکمان و حکومت دینی تا چه اندازه‌ای به این آزادی‌ها احترام می‌گذارند؟

آزادی‌های فردی در حکومت دینی تا چه اندازه‌ای تضمین شده است و حاکمان و حکومت دینی تا چه اندازه‌ای به این آزادی‌ها احترام می‌گذارند؟

یک. آزادی فردی:
در چشم‌انداز اسلامی، این مقوله به نیکوترین وجهی مورد توجه قرار گرفته‌است. از نظر اسلام آزادی انسان، امری (فطری و ذاتی) است که خداوند در نهاد او به ودیعت نهاده‌است؛ نه امری (جعلی و قراردادی). از همین‌رو کسی حق‌ندارد آزادی دیگران را بی‌جهت سلب کند.
امیرالمؤمنین(ع) فرموده است: (اَیُّهَا النَّاس اِنَّ آدَمَ لَمْ یَلِدْ عَبْداً وَ لا اَمَةً وَ اِنَّ النَّاسَ کُلُّهُمْ اَحْرارٌ)؛ بحارالانوار، ج 22، ص 133، ب 1، ح 107. (ای مردم! همانا آدم نه برده خلق شد و نه کنیز و همانا آدمیان همه آزادند).
نیز از آن حضرت روایت شده است: (لا تَکُنْ عَبْدَ غَیْرِکَ وَ قَدْ جَعَلَکَ اللَّهُ حُرّاً)؛ نهج البلاغه، نامه 31. (بنده دیگری مباش، که خداوند تورا آزاد آفریده‌است). در عین حال آزادی در هر مکتب، اندیشه و نظامی، محدودیت‌هایی دارد. گستره آزادی و محدودیت‌های آن، بر اساس مبانی معرفت شناختی، هستی‌شناختی و انسان‌شناختی تفاوت پیدا می‌کند. از این رو نمی‌توان آزادی فردی در اسلام و حکومت دینی را با اندیشه و نظام‌های لیبرالی یکسان انگاشت. برای آگاهی بیشتر ر.ک: فتحعلی، محمود، تساهل و تسامح.
دو. آزادی‌های اساسی:
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز، آزادی‌های اساسی؛ مانند: آزادی فردی، آزادی فکر و عقیده، آزادی سیاسی، آزادی انتخاب شغل، آزادی انتخاب محل اقامت و دیگر اقسام آزادی را به رسمیت شناخته است. در بند هفتم از اصل سوم مقرر می‌دارد: (دولت جمهوری اسلامی ایران موظف است برای نیل به اهداف مذکور در اصل دوم، همه امکانات خود را برای تأمین آزادی‌های سیاسی و اجتماعی در حد قانون به کار برد). برای آگاهی بیشتر ر. ک: حقوق اساسی و ساختار حکومت جمهوری اسلامی ایران، ص‌ص‌110 - 119، نیز: ابراهیمی ورکیانی، محمد، اسلام و آزادی.
اینکه حاکمان دینی، تا چه اندازه به آزادی‌های فردی احترام می‌گذارند، مطلبی است که در تجارب تاریخی می‌توان آن را ارزیابی کرد. کامل‌ترین و بارزترین نمونه‌های حکومت اسلامی، دوران زمامداری پیامبر اکرم (ص) و حضرت امام علی (ع) است.
شیوه حکمرانی این دو پیشوای بزرگ، به زیباترین شکلی (رعایت آزادی افراد) را به نمایش می‌گذارد. این تجربه تاریخی، در عصری رخ می‌نماید که در محیط قدرت‌های سیاسی بزرگ جهان، اثری از آزادی یافت نمی‌شود. در جمهوری اسلامی نیز آزادی افراد، در چارچوب قوانین اسلام و هنجارهای دینی، مورد تأکید و خواست نظام و رهبران آن بوده است. (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد رهبری، کد: 40/500008)