قرامطه، چگونه در ایران رواج یافت و سرانجام آن چه شد؟
قرامطه، چگونه در ایران رواج یافت و سرانجام آن چه شد؟ بنابر شواهد تاریخی گویا اولین فردی که در ایران مردم را به کیش اسماعیلیه فراخواند، خلف حلاّج بود. از زندگانی و فعالیتهای وی اطلاع دقیقی در دست نیست. او در ری به تبلیغ قائمیّت محمد بن اسماعیل پرداخت، ولی به خاطر کثرت مخالفان، کاری از پیش نبرد. بعد از وی، پسرش احمد جانشین وی شد. بعد از احمد، مردی به نام غیاث رهبری دعوت در ایران را به عهده گرفت، ولی به علت مخالفتهای مردم ری، مجبور به فرار شد. غیاث به مرورود رفته و توانست امیرحسین مروزی حاکم آنجا را به کیش اسماعیلی درآورد. اسماعیلی شدن این امیر قدرتمند، باعث گسترش کیش اسماعیلی در آن مناطق گردید. غیاث به ری بازگشته و در آنجا از دنیا رفت. بعد از غیاث یکی از مهمترین داعیان اسماعیلی با نام ابوحاتم رازی رهبر دعوت اسماعیلیه در ری شد. او یکی از نام آورترین داعیان اسماعیلی بود که در گسترش مذهب اسماعیلیه در ایران نقش اساسی داشت. او توانست امیر احمد بن علی، حاکم ری و مردوایج موسس حکومت محلّی آل زیار در شمال ایران را به کیش اسماعیلی وارد سازد. ابوحاتم بعد از عمری تلاش در سال 322 ه از دنیا رفت.[1] در خراسان بعد از حسین مروزی، محمد بن احمد نسفی جانشین امر دعوت در خراسان شد و به دربار سامانیان در بخارا راه یافت. او با تلاش بی وقفه خود، امیر نصر دوّم سامانی را وارد مذهب اسماعیلیه کرد. او داعیانی به سیستان فرستاده و به تبلیغ مهدویت محمد بن اسماعیل پرداخت. تغییر کیش امیر نصر سامانی برای دولتمردان سامانی گران آمده و موجب شد امرای سامانی در یک طرح منسجم، امیر نصر سامانی و محمد بن احمد نسفی را در سال 332 ه به قتل رسانند و اسماعیلیان خراسان را مورد تعقیب و آزار شدید قرار دهند. یکی دیگر از داعیان قرامطه بعد از نسفی، ابویعقوب سجستانی است که رهبری دعوت قرامطه در ری به او واگذار گردید. او بعد از سالها تبلیغ در راه مهدویت محمد بن اسماعیل بر اثر تشریک مساعی المعزّلدین الله به فاطمیان پیوست و امامت خلفای فاطمی را پذیرفت و این چنین پرونده قرمطیان ایران برای همیشه در تاریخ بسته شد.[2] منابع 1. همان، مقاله (ابوحاتم رازی) و مدخل (ابوحاتم رازی) در دایرة المعار
عنوان سوال:

قرامطه، چگونه در ایران رواج یافت و سرانجام آن چه شد؟


پاسخ:

قرامطه، چگونه در ایران رواج یافت و سرانجام آن چه شد؟

بنابر شواهد تاریخی گویا اولین فردی که در ایران مردم را به کیش اسماعیلیه فراخواند، خلف حلاّج بود. از زندگانی و فعالیتهای وی اطلاع دقیقی در دست نیست. او در ری به تبلیغ قائمیّت محمد بن اسماعیل پرداخت، ولی به خاطر کثرت مخالفان، کاری از پیش نبرد. بعد از وی، پسرش احمد جانشین وی شد. بعد از احمد، مردی به نام غیاث رهبری دعوت در ایران را به عهده گرفت، ولی به علت مخالفتهای مردم ری، مجبور به فرار شد. غیاث به مرورود رفته و توانست امیرحسین مروزی حاکم آنجا را به کیش اسماعیلی درآورد. اسماعیلی شدن این امیر قدرتمند، باعث گسترش کیش اسماعیلی در آن مناطق گردید. غیاث به ری بازگشته و در آنجا از دنیا رفت. بعد از غیاث یکی از مهمترین داعیان اسماعیلی با نام ابوحاتم رازی رهبر دعوت اسماعیلیه در ری شد. او یکی از نام آورترین داعیان اسماعیلی بود که در گسترش مذهب اسماعیلیه در ایران نقش اساسی داشت. او توانست امیر احمد بن علی، حاکم ری و مردوایج موسس حکومت محلّی آل زیار در شمال ایران را به کیش اسماعیلی وارد سازد. ابوحاتم بعد از عمری تلاش در سال 322 ه از دنیا رفت.[1]
در خراسان بعد از حسین مروزی، محمد بن احمد نسفی جانشین امر دعوت در خراسان شد و به دربار سامانیان در بخارا راه یافت. او با تلاش بی وقفه خود، امیر نصر دوّم سامانی را وارد مذهب اسماعیلیه کرد. او داعیانی به سیستان فرستاده و به تبلیغ مهدویت محمد بن اسماعیل پرداخت. تغییر کیش امیر نصر سامانی برای دولتمردان سامانی گران آمده و موجب شد امرای سامانی در یک طرح منسجم، امیر نصر سامانی و محمد بن احمد نسفی را در سال 332 ه به قتل رسانند و اسماعیلیان خراسان را مورد تعقیب و آزار شدید قرار دهند.
یکی دیگر از داعیان قرامطه بعد از نسفی، ابویعقوب سجستانی است که رهبری دعوت قرامطه در ری به او واگذار گردید. او بعد از سالها تبلیغ در راه مهدویت محمد بن اسماعیل بر اثر تشریک مساعی المعزّلدین الله به فاطمیان پیوست و امامت خلفای فاطمی را پذیرفت و این چنین پرونده قرمطیان ایران برای همیشه در تاریخ بسته شد.[2]

منابع
1. همان، مقاله (ابوحاتم رازی) و مدخل (ابوحاتم رازی) در دایرة المعار





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین