آیا خواندن تورات و سایر کتب ادیان آسمانی برای یک مسلمان اشکالی دارد و حرام است؟ برای کسانی که مطالب حق و باطل آنرا تشخیص میدهند، اشکالی ندارد. در غیر این صورت، اگر احتمال انحراف عقیده داشته باشد، جایز نیست. پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[1] حضرت آیت الله العظمی خامنهای (مد ظله العالی): برای کسانی که مطالب حق و باطل آن را تشخیص میدهند، اشکال ندارد. در غیر این صورت اگر خوف خطر مذهب و یا انحراف عقیده برایش داشته باشد جایز نیست. حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی (مد ظله العالی): فی حد نفسه اشکال ندارد، مگر خوف انحراف داشته باشد که در اینصورت جایز نیست. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): چنانچه از عقائد اسلامی خود اطلاع کافی دارد اشکالی ندارد، ولی ما توصیه میکنیم ابتدا مبانی اعتقادی خود را تقویت و تکمیل نمایید. حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی (مد ظله العالی): اگر خبره و اهل تشخیص نباشد اشکال دارد. [1]. استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنهای، شبیری زنجانی، مکارم شیرازی و نوری همدانی (مد ظلهم العالی)، توسط سایت اسلام کوئست. تردیدی در این نیست که تورات و انجیل اسامی کتاب های آسمانی است که به گفته صریح قرآن کریم خداوند آنها را بر انبیاء گرامی اش حضرت موسی و حضرت عیسی علیه السّلام برای هدایت امت آنان نازل کرده است. اما این تورات و انجیل موجود در دست یهودیان و مسیحیان آن تورات و انجیل واقعی آسمانی نمی باشند. تورات موجود بعد از آنکه تورات اصلی توسط جنگ های آشوری ها و بختنّصر بر علیه یهودیان و اشغال فلسطین توسط آنان مفقود و از بین رفت، توسط بعضی نویسندگان یهودیان و یا آن طوری که گفته شده توسط عُزیر به صورت جعلی و تحریفی تدوین و جمع آوری شد. و به عنوان کتاب تورات پذیرفته شده. وضعیت انجیل موجود از حیث عدم آسمانی بودن آن روشن تر از تورات است زیرا انجیل های چهارگانه با تمام اختلافات و تناقضات موجود در متون آنها، توسط نویسندگانی بنام های متی، لوقا، مرقس و یوحنا نگاشته شده و در اختیار مسیحیان به عنوان انجیل قرار داده شده اند. تورات و انجیل واقعی که به ترتیب در ششم ماه رمضان و دهم ماه رمضان نازل شده اندکتاب های هستند که علی علیه السّلام در رابطه با آنها می فرماید: به خدا سوگند اگر بالشی برایم تا کنند و بر آن نشینم توراتیان را به تورات شان و انجیلیان را به انجیل شان فتوی دهم تا بدان جا که خداوند تورات و انجیل را به زبان آورد هر کدام گوید: علی درست گفته است، او به آنچه بر من نازل شده شما را فتوی داده است. و این تورات و انجیل آسمانی به فرموده رسول الله صلّی الله علیه و آله توسط امام زمان (عج) و یاران آن حضرت از سرزمین انطاکیه و غاری که در آن جا است بیرون آورده خواهد شد و بر طبق آنها با یهودیان و مسیحیان احتجاج خواهند نمود. به هر صورت تورات و انجیل موجود هیچ ربطی به خداوند و حضرت موسی و حضرت عیسی علیه السّلام ندارند بلکه کتاب هایی هستند که مشتمل بر یک سلسله زندگینامه های غالباً غیر واقعی و نیز افسانه ها و اساطیر دروغین و جعلی و مطلب خلاف عقلی و فطرت بوده که توسط نویسندگان شان خلق و جمع آوری شده اند. و هیچ نوع ارزش علمی و بار هدایت گری در متون آنها دیده نمی شوند و عاری از هر نوع استدلال های عقلی و فطری می باشند. پس تورات و انجیل و هرکتاب دیگری که مثل آنها بی بهره از استحکام برهانی و عقلی و علمی باشد هرگز نمی توانند از این راه های معقول و پذیرفته شده ای در نزد انسان های سالم و عاقل بر خواننده ی خود اثر بگذارد. چون چینن قدرتی در آنها وجود ندارد که با آن قدرت بتوانند در خواننده اثر گذاشته و او را به سوی خود بکشاند. بلی تأثیرگذاری آنها بستگی به حالات روحی و روانی و علمی و اعتقادی خود خواننده دارد. و این تأثیرگذاری با توجه به اختلاف ذهنیت ها، و سرمایه علمی و اعتقادی در انسان ها، مختلف خواهد بود. حتی ممکن است بعضی به حدی از ضعف علمی و منطقی برخوردار باشند که یک امر باطل صددرصد را به عنوان یک حقیقت اعتقادی خودش بپذیرد چنانچه که در دنیا نمونه های فراوانی از قبیل بت پرستی، گاوپرستی، انسان پرستی و امثال آنها وجود دارد. و برخی از مردم در قرن اخیر با تماس و مطالعه ی کتاب های مارکسیستی و کمونیستی به سوی الحاد بی خدایی جذب شدند. و معنای آن این نیست که عقاید مارکسیستی از قوت منطقی و عقلی و یا علمی برخوردار بوده بلکه چنین گرایشی از ضعف و عدم سرمایه علمی و منطقی آنان حکایت می کند لذا بعد از سالها تلاش و زحمات خودشان دانستند که راه باطل رفته اند و خود بخود مضمحل شده و به گفته امام خمینی (ره) کمونیسم را دیگر باید در موزه های تاریخ سیاسی جهان جستجو کرد. پس تورات و انجیل و هر کتاب دیگری حتی اگر افسانه ای و تخیّلی هم باشد از طریق نقاط ضعف خواننده ی خود می تواند در افکار و اندیشه های او تأثیر بگذارد و باعث گمراهی و یا لااقل حیرت تردید در او شود. و عواملی که زمینه تأثیر کتاب هایی مثل تورات و انجیل را در خواننده خود ایجاد می کند می توانیم از قرار زیر به آنها اشاره کنیم: 1. عدم برخورداری از توان علمی،منطقی،اعتقادی و تجربیات اجتماعی بهترین راه برای نفوذ مطالب باطل و عاری از هر نوع استدلال می باشد. به عبارت دیگر جهل و نادانی از اساسی ترین عامل پذیرش باطل بشمار می آید. 2. تسلیم شدن به احساسات کاذب در برابر جذابیت های حاکم بر مطالب مندرج در این کتاب ها که موافق با هوا و هوس های حیوانی بوده یکی دیگر از راه های نفوذ آنها در افکار و اندیشه ها می باشد. 3. جذابیت مظاهر تکنولوژی و صنعت و به طور کلی پیشرفت و امور دنیوی در جهان مسیحیت و یهودیت ممکن است در خواننده اثر بگذارد و زمینه را برای کشیده شدن او بسوی آنها ایجاد کند. ولو این پدیده های صنعتی ربطی به تورات و انجیل ندارد لکن خواننده ی این کتاب ها ممکن است با عدم توجه، آنها را از آثار مسیحیت و یهودیت بداند. 4. تمسخر و تحقیر جهان مسیحیت و یهودیت نسبت به مؤمنین و مسلمین که از دأب و خصلت های اهل باطل بشمار می آید و در قرآن کریم در این رابطه می فرماید: (زندگی دنیا در چشم کافران آراسته و زینت داده شده است و مؤمنان را ریشخند می کنند.) ممکن است در بعضی ها خصوصاً در عصر حاضر که فرهنگ و اقتصاد و امثال این امور جهانی شده است. از حیث روحی روانی زمینه ی پذیرش عقاید آنان را ایجاد کند با خواندن کتاب های شان بسوی آنان کشیده شود. هم چنانکه در کشورهای اسلامی مشاهده می شود که یک مسلمان از خواندن نماز در حضور غرب گرایان خجالت می کشد و شرکت در مراسم و شعائر اسلامی و انجام سایر اعمال دینی بدلیل جو حاکم و فضای آلوده بر برخی از افراد جامعه، سخت و مایه شرمندگی می باشد. و متأسفانه بعضی ها از همین راه ها به سوی آنان کشیده شده اند و به انجام مراسم خشک و خرافی و غیر معقول آنان روی آورده اند. مسئله هدایت و گمراهی از اهم مسائل در زندگی بشر می باشد و خداوند برای هدایت بندگانش پیامبرانی فرستاد تا بوسیله ی آنان سعادت ابدی و همیشگی آنان را فراهم نماید و از بدبختی و شقاوت نجات یابد. و در همین راستا دین مبین اسلام به مسئله هدایت خیلی اهتمام گماشته است و هیچ چیزی را مبهم نگذاشته و حتی امامان بعد از پیامبر خدا را جهت هدایت مردم معرفی نموده است. و لذا علماء (اسلامی اعم از شیعه و سنی برای حفظ مسلمانان از گمراهی و بدبختی، چاپ، نشر، تعلیم و حفظ کتاب های ضالّه و گمراه کننده از جمله تورات و انجیل را حرام می دانند مگر اینکه برای نقض و حجت باشد.
آیا خواندن تورات و سایر کتب ادیان آسمانی برای یک مسلمان اشکالی دارد و حرام است؟
برای کسانی که مطالب حق و باطل آنرا تشخیص میدهند، اشکالی ندارد. در غیر این صورت، اگر احتمال انحراف عقیده داشته باشد، جایز نیست.
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[1]
حضرت آیت الله العظمی خامنهای (مد ظله العالی):
برای کسانی که مطالب حق و باطل آن را تشخیص میدهند، اشکال ندارد. در غیر این صورت اگر خوف خطر مذهب و یا انحراف عقیده برایش داشته باشد جایز نیست.
حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی (مد ظله العالی):
فی حد نفسه اشکال ندارد، مگر خوف انحراف داشته باشد که در اینصورت جایز نیست.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
چنانچه از عقائد اسلامی خود اطلاع کافی دارد اشکالی ندارد، ولی ما توصیه میکنیم ابتدا مبانی اعتقادی خود را تقویت و تکمیل نمایید.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی (مد ظله العالی):
اگر خبره و اهل تشخیص نباشد اشکال دارد.
[1]. استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنهای، شبیری زنجانی، مکارم شیرازی و نوری همدانی (مد ظلهم العالی)، توسط سایت اسلام کوئست.
تردیدی در این نیست که تورات و انجیل اسامی کتاب های آسمانی است که به گفته صریح قرآن کریم خداوند آنها را بر انبیاء گرامی اش حضرت موسی و حضرت عیسی علیه السّلام برای هدایت امت آنان نازل کرده است.
اما این تورات و انجیل موجود در دست یهودیان و مسیحیان آن تورات و انجیل واقعی آسمانی نمی باشند. تورات موجود بعد از آنکه تورات اصلی توسط جنگ های آشوری ها و بختنّصر بر علیه یهودیان و اشغال فلسطین توسط آنان مفقود و از بین رفت، توسط بعضی نویسندگان یهودیان و یا آن طوری که گفته شده توسط عُزیر به صورت جعلی و تحریفی تدوین و جمع آوری شد. و به عنوان کتاب تورات پذیرفته شده. وضعیت انجیل موجود از حیث عدم آسمانی بودن آن روشن تر از تورات است زیرا انجیل های چهارگانه با تمام اختلافات و تناقضات موجود در متون آنها، توسط نویسندگانی بنام های متی، لوقا، مرقس و یوحنا نگاشته شده و در اختیار مسیحیان به عنوان انجیل قرار داده شده اند.
تورات و انجیل واقعی که به ترتیب در ششم ماه رمضان و دهم ماه رمضان نازل شده اندکتاب های هستند که علی علیه السّلام در رابطه با آنها می فرماید: به خدا سوگند اگر بالشی برایم تا کنند و بر آن نشینم توراتیان را به تورات شان و انجیلیان را به انجیل شان فتوی دهم تا بدان جا که خداوند تورات و انجیل را به زبان آورد هر کدام گوید: علی درست گفته است، او به آنچه بر من نازل شده شما را فتوی داده است. و این تورات و انجیل آسمانی به فرموده رسول الله صلّی الله علیه و آله توسط امام زمان (عج) و یاران آن حضرت از سرزمین انطاکیه و غاری که در آن جا است بیرون آورده خواهد شد و بر طبق آنها با یهودیان و مسیحیان احتجاج خواهند نمود.
به هر صورت تورات و انجیل موجود هیچ ربطی به خداوند و حضرت موسی و حضرت عیسی علیه السّلام ندارند بلکه کتاب هایی هستند که مشتمل بر یک سلسله زندگینامه های غالباً غیر واقعی و نیز افسانه ها و اساطیر دروغین و جعلی و مطلب خلاف عقلی و فطرت بوده که توسط نویسندگان شان خلق و جمع آوری شده اند. و هیچ نوع ارزش علمی و بار هدایت گری در متون آنها دیده نمی شوند و عاری از هر نوع استدلال های عقلی و فطری می باشند.
پس تورات و انجیل و هرکتاب دیگری که مثل آنها بی بهره از استحکام برهانی و عقلی و علمی باشد هرگز نمی توانند از این راه های معقول و پذیرفته شده ای در نزد انسان های سالم و عاقل بر خواننده ی خود اثر بگذارد. چون چینن قدرتی در آنها وجود ندارد که با آن قدرت بتوانند در خواننده اثر گذاشته و او را به سوی خود بکشاند.
بلی تأثیرگذاری آنها بستگی به حالات روحی و روانی و علمی و اعتقادی خود خواننده دارد. و این تأثیرگذاری با توجه به اختلاف ذهنیت ها، و سرمایه علمی و اعتقادی در انسان ها، مختلف خواهد بود. حتی ممکن است بعضی به حدی از ضعف علمی و منطقی برخوردار باشند که یک امر باطل صددرصد را به عنوان یک حقیقت اعتقادی خودش بپذیرد چنانچه که در دنیا نمونه های فراوانی از قبیل بت پرستی، گاوپرستی، انسان پرستی و امثال آنها وجود دارد. و برخی از مردم در قرن اخیر با تماس و مطالعه ی کتاب های مارکسیستی و کمونیستی به سوی الحاد بی خدایی جذب شدند. و معنای آن این نیست که عقاید مارکسیستی از قوت منطقی و عقلی و یا علمی برخوردار بوده بلکه چنین گرایشی از ضعف و عدم سرمایه علمی و منطقی آنان حکایت می کند لذا بعد از سالها تلاش و زحمات خودشان دانستند که راه باطل رفته اند و خود بخود مضمحل شده و به گفته امام خمینی (ره) کمونیسم را دیگر باید در موزه های تاریخ سیاسی جهان جستجو کرد. پس تورات و انجیل و هر کتاب دیگری حتی اگر افسانه ای و تخیّلی هم باشد از طریق نقاط ضعف خواننده ی خود می تواند در افکار و اندیشه های او تأثیر بگذارد و باعث گمراهی و یا لااقل حیرت تردید در او شود. و عواملی که زمینه تأثیر کتاب هایی مثل تورات و انجیل را در خواننده خود ایجاد می کند می توانیم از قرار زیر به آنها اشاره کنیم:
1. عدم برخورداری از توان علمی،منطقی،اعتقادی و تجربیات اجتماعی بهترین راه برای نفوذ مطالب باطل و عاری از هر نوع استدلال می باشد. به عبارت دیگر جهل و نادانی از اساسی ترین عامل پذیرش باطل بشمار می آید.
2. تسلیم شدن به احساسات کاذب در برابر جذابیت های حاکم بر مطالب مندرج در این کتاب ها که موافق با هوا و هوس های حیوانی بوده یکی دیگر از راه های نفوذ آنها در افکار و اندیشه ها می باشد.
3. جذابیت مظاهر تکنولوژی و صنعت و به طور کلی پیشرفت و امور دنیوی در جهان مسیحیت و یهودیت ممکن است در خواننده اثر بگذارد و زمینه را برای کشیده شدن او بسوی آنها ایجاد کند. ولو این پدیده های صنعتی ربطی به تورات و انجیل ندارد لکن خواننده ی این کتاب ها ممکن است با عدم توجه، آنها را از آثار مسیحیت و یهودیت بداند.
4. تمسخر و تحقیر جهان مسیحیت و یهودیت نسبت به مؤمنین و مسلمین که از دأب و خصلت های اهل باطل بشمار می آید و در قرآن کریم در این رابطه می فرماید: (زندگی دنیا در چشم کافران آراسته و زینت داده شده است و مؤمنان را ریشخند می کنند.)
ممکن است در بعضی ها خصوصاً در عصر حاضر که فرهنگ و اقتصاد و امثال این امور جهانی شده است. از حیث روحی روانی زمینه ی پذیرش عقاید آنان را ایجاد کند با خواندن کتاب های شان بسوی آنان کشیده شود. هم چنانکه در کشورهای اسلامی مشاهده می شود که یک مسلمان از خواندن نماز در حضور غرب گرایان خجالت می کشد و شرکت در مراسم و شعائر اسلامی و انجام سایر اعمال دینی بدلیل جو حاکم و فضای آلوده بر برخی از افراد جامعه، سخت و مایه شرمندگی می باشد. و متأسفانه بعضی ها از همین راه ها به سوی آنان کشیده شده اند و به انجام مراسم خشک و خرافی و غیر معقول آنان روی آورده اند. مسئله هدایت و گمراهی از اهم مسائل در زندگی بشر می باشد و خداوند برای هدایت بندگانش پیامبرانی فرستاد تا بوسیله ی آنان سعادت ابدی و همیشگی آنان را فراهم نماید و از بدبختی و شقاوت نجات یابد. و در همین راستا دین مبین اسلام به مسئله هدایت خیلی اهتمام گماشته است و هیچ چیزی را مبهم نگذاشته و حتی امامان بعد از پیامبر خدا را جهت هدایت مردم معرفی نموده است. و لذا علماء (اسلامی اعم از شیعه و سنی برای حفظ مسلمانان از گمراهی و بدبختی، چاپ، نشر، تعلیم و حفظ کتاب های ضالّه و گمراه کننده از جمله تورات و انجیل را حرام می دانند مگر اینکه برای نقض و حجت باشد.
- [سایر] آیا خواندن تورات و سایر کتب ادیان آسمانی برای یک مسلمان اشکالی دارد و حرام است؟
- [سایر] پیامبر خاتم در ادیان آسمانی دیگر (تورات و انجیل) چگونه شناخته شده اند؟
- [سایر] از کجا معلوم که قرآن هم مانند تورات و بقیه کتب آسمانی تحریف نشده است؟
- [سایر] در سایر ادیان و کتب آسمانی از مهدی موعود چگونه یاد شده است؟
- [سایر] آیا نماز در زمان ادیان پیش از اسلام بوده است؟ و اگر وجود داشته شکل خواندن آن در ادیان مسیحی و یهودی و سایر ادیان آسمانی چگونه بوده است؟
- [سایر] دلایل تحریف کتب آسمانی بجز قرآن چیست؟
- [سایر] آیا همه ادیان آسمانی با اصل مهدویت موافق هستند؟
- [سایر] چرا سلیمان کتاب آسمانی نداشت با اینکه زمان او تورات را مخفی کرده بودند؟
- [سایر] تفاوت عقاید بهائیت با عقاید ادیان آسمانی در چیست؟
- [آیت الله سیستانی] هر گاه نقل جنازه مسلمان به یک کشور اسلامی هزینه زیادی لازم داشته باشد آیا می توان او را در گورستان غیر مسلمان از پیروان ادیان آسمانی به خاک سپرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] کافر یعنی کسی که خدا، یا پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله) را قبول ندارد، یا برای خدا شریکی قرار می دهد بنابر احتیاط نجس است، هرچند به یکی از ادیان آسمانی، مانند آیین یهود و نصاری ایمان داشته باشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] نماز خواندن با لباس طلا بافت برای مردان جایز نیست و نماز را باطل می کند، ولی برای زنان در صورتی که اسراف نباشد اشکالی ندارد، در غیر حال نماز نیز پوشیدن چنین لباسی برای مردان حرام است.
- [آیت الله بهجت] اگر برای از بین بردن حق مسلمانی قسم بخورد حرام است، و اگر برای اینکه خودش یا مسلمان دیگری را از شر ظالمی، نجات دهد قسم دروغ بخورد اشکالی ندارد، بلکه گاهی واجب میشود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] این ایام چرمهای مصنوعی را به وسیله مواد پلاستیکی و مانند آن می سازند نماز خواندن با آن اشکالی ندارد و هرگاه شک کند که چیزی چرم مصنوعی است یا چرم واقعی یا از حیوان حرام گوشت، یا حیوان مرده، آن هم اشکالی ندارد.
- [آیت الله بهجت] خرید و فروش ظرف طلا و نقره برای غیر استعمالات حرام اشکالی ندارد و پول و عوضی هم که فروشنده می گیرد حرام نیست.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر لباسی را به ذمّه بخرد وبعداً از پولی که ربا گرفته ، یا از پول حلالی که که مخلوط با ربا است به صاحب لباس بدهد پوشیدن آن لباس ونماز خواندن با آن اشکالی ندارد . ولی اگر به فروشنده بگوید که این لباس را با این پول یعنی پول ربائی یا حلال مخلوط به حرام می خرم ، پوشیدن آن لباس حرام است واگر بداند پوشیدن آن حرام است ، نماز هم با آن باطل می باشد .
- [آیت الله علوی گرگانی] خواندن نماز ظهر برای کسی که به نماز جمعه شرکت نکرده در اوّل وقت فضیلت، اشکالی ندارد گرچه تأخیر انداختن جهت مراعات احتیاط بهتر است.
- [آیت الله خوئی] نماز خواندن بر میت مسلمان یا بچهای که محکوم به اسلام و شش سال او تمام شده باشد واجب است.
- [آیت الله سیستانی] نماز خواندن بر میّت مسلمان ، یا بچّهای که محکوم به اسلام و شش سال او تمام شده باشد ، واجب است .
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر در جائی که ماندن در آن حرام است؛ مثلا زیر سقفی که نزدیک است خراب شود نماز بخواند؛ اگرچه معصیت کرده ولی نمازش اشکالی ندارد.