دین الهی
مجموع دستورهای خداوند متعال به بندگان را، دین گویند. عنوان یاد شده در بابهای جهاد، نکاح، ارث و قصاص به کار رفته است.
آیا دین زرتشتی دین الهی است؟
آیا دین زرتشتی دین الهی است؟ از نظر تاریخی در بنیاد دین زرتشت ابهامات زیادی وجود دارد و برای اولین بار مسلمانان به استناد پاره‌ای از نصوص دینی آنان را اهل کتاب آسمانی به حساب آوردند. بنابراین احتمال دارد دین زرتشت، در اصل از ادیان آسمانی بوده اما در طول تاریخ دچار تحریف‌ها و دگرگونی‌هایی شده است(1). بر این اساس علی‌القاعده دین زرتشت باید در اصل توحیدی بوده و سپس به ثنویت پیش از خود بازگشته است. (اوستا)ی موجود نیز در این باره ابهام دارد ؛ زیرا قسمت‌های مختلف این کتاب، تفاوت فاحشی با یکدیگر دارد . بخش (وندیداد) اوستا صراحت در ثنویت دارد ؛ ولی از بخش (گاتاها) چندان دوگانگی فهمیده نمی‌شود . به علت همین تفاوت و اختلاف بزرگ برخی برآنند که اوستای موجود اثر یک نفر نیست ؛ بلکه هر بخش آن از یک شخص است و نفوذ ثنویّت در آن، از ناحیه سوابق دو خدا انگاری در نژاد آریا، قبل از زرتشت بوده است . از طرف دیگر (گاتاها) را نیز نمی‌توان ملاک توحیدی انگاشتن آیین زرتشت قرار داد، زیرا توحید کامل شامل امور زیر می‌شود: 1. توحید ذاتی؛ یعنی یکتایی و یگانگی خداوند. 2. توحید صفاتی؛ یعنی یگانگی ذات و صفات الهی و عدم اتصاف خداوند به وصفی زاید بر ذات. 3. توحید افعالی؛ یعنی این که تنها فاعل مستقل خداوند است؛ و خالق و پروردگاری جز خداوند در دار هستی وجود ندارد. 4. توحید در عبادت و پرستش؛ حداکثر آنچه به استناد (گاتاها) می‌توان گفت این است که زرتشت طرفدار (توحید ذاتی) بوده است ؛ یعنی، تنها یک موجود را قائم به ذات و غیر مخلوق می‌دانسته و آن (آهورمزدا) است. در نتیجه این انگاره همه موجودات دیگر حتی اهریمن(انگره مئنیو ) آفریده آهورمزدا است. به عبارت دیگر احتمالاً زرتشت برای درخت هستی، بیش از یک ریشه قائل نبوده است . اما - به حسب مدارک تاریخی - از نظر خالقیّت، کاملاً ثنوی است ؛ زیرا از تعلیمات آن استفاده می‌شود که قطب مخالفِ (انگره مئنیو) (خرد خبیث )، (سپنت مئنیو) (خرد مقدس ) است. سپنت مئنیو، منشأ اشیاء نیک است ؛ یعنی، همان اشیائی که خوب است و می‌بایست آفریده بشود. اما انگره مئنیو یا اهریمن، منشأ اشیاء بد است ؛ یعنی، منشأ اشیائی که نمی‌بایست آفریده شود و آهورامزدا یا سپنت مئنیو مسئول آفریدن آنها نیست؛ بلکه انگره مئنیو مسئول آفریدن آنها است. از طرف دیگر زرتشت هرگز نتوانست دوگانه‌پرستی و شرک در پرستش را ریشه‌کن سازد و به گونه‌های مختلف آیین او گرفتار شرک و انحطاط شده است(2). بنابراین اگر گاتاها را - که اصیل‌ترین، معتبرترین و توحیدی‌ترین اثری است که از زرتشت باقی مانده است - ملاک قرار دهیم، زرتشت را در شش و پنج خیر و شر، و اینکه نظام موجود، نظام احسن نیست و با حکمت بالغه جور نمی‌آید، گرفتار می‌بینیم . این جهت، او را از پیامبران آسمانی، جدا می‌سازد. مگر آن که همه اینها تحریفات و اضافات پس از زرتشت باشد و دین حقیقی او مشتمل بر همه مراتب توحید بوده و اکنون از میان ما غایب است. پی نوشت ها: 1) برای آگاهی بیشتر در این زمینه رجوع کنید: الف . جلال الدین آشتیانی،زرتشت . ب . داود الهامی، چهره زرتشت در تاریخ . پ . مترجم مازندی، پارسیان اهل کتابند . 2) جهت آگاهی بیشتر پیرامون گونه‌های شرک در آیین زرتشت ر .ک : الف. شهید مطهری، مجموعه آثار، ج 14، صص 200 - 236، تهران : صدرا. ب. علامه سید محمد حسین حسینی طهرانی، اللّه شناسی، ج 3، صص 83 - 110، مشهد : علامه طباطبایی، چاپ دوم، 1418ه.ق.
آیا دین زرتشتی دین الهی است؟ از نظر تاریخی در بنیاد دین زرتشت ابهامات زیادی وجود دارد و برای اولین بار مسلمانان به استناد پاره‌ای از نصوص دینی آنان را اهل کتاب آسمانی به حساب آوردند. بنابراین احتمال دارد دین زرتشت، در اصل از ادیان آسمانی بوده اما در طول تاریخ دچار تحریف‌ها و دگرگونی‌هایی شده است(1). بر این اساس علی‌القاعده دین زرتشت باید در اصل توحیدی بوده و سپس به ثنویت پیش از خود بازگشته است. (اوستا)ی موجود نیز در این باره ابهام دارد ؛ زیرا قسمت‌های مختلف این کتاب، تفاوت فاحشی با یکدیگر دارد . بخش (وندیداد) اوستا صراحت در ثنویت دارد ؛ ولی از بخش (گاتاها) چندان دوگانگی فهمیده نمی‌شود . به علت همین تفاوت و اختلاف بزرگ برخی برآنند که اوستای موجود اثر یک نفر نیست ؛ بلکه هر بخش آن از یک شخص است و نفوذ ثنویّت در آن، از ناحیه سوابق دو خدا انگاری در نژاد آریا، قبل از زرتشت بوده است . از طرف دیگر (گاتاها) را نیز نمی‌توان ملاک توحیدی انگاشتن آیین زرتشت قرار داد، زیرا توحید کامل شامل امور زیر می‌شود: 1. توحید ذاتی؛ یعنی یکتایی و یگانگی خداوند. 2. توحید صفاتی؛ یعنی یگانگی ذات و صفات الهی و عدم اتصاف خداوند به وصفی زاید بر ذات. 3. توحید افعالی؛ یعنی این که تنها فاعل مستقل خداوند است؛ و خالق و پروردگاری جز خداوند در دار هستی وجود ندارد. 4. توحید در عبادت و پرستش؛ حداکثر آنچه به استناد (گاتاها) می‌توان گفت این است که زرتشت طرفدار (توحید ذاتی) بوده است ؛ یعنی، تنها یک موجود را قائم به ذات و غیر مخلوق می‌دانسته و آن (آهورمزدا) است. در نتیجه این انگاره همه موجودات دیگر حتی اهریمن(انگره مئنیو ) آفریده آهورمزدا است. به عبارت دیگر احتمالاً زرتشت برای درخت هستی، بیش از یک ریشه قائل نبوده است . اما - به حسب مدارک تاریخی - از نظر خالقیّت، کاملاً ثنوی است ؛ زیرا از تعلیمات آن استفاده می‌شود که قطب مخالفِ (انگره مئنیو) (خرد خبیث )، (سپنت مئنیو) (خرد مقدس ) است. سپنت مئنیو، منشأ اشیاء نیک است ؛ یعنی، همان اشیائی که خوب است و می‌بایست آفریده بشود. اما انگره مئنیو یا اهریمن، منشأ اشیاء بد است ؛ یعنی، منشأ اشیائی که نمی‌بایست آفریده شود و آهورامزدا یا سپنت مئنیو مسئول آفریدن آنها نیست؛ بلکه انگره مئنیو مسئول آفریدن آنها است. از طرف دیگر زرتشت هرگز نتوانست دوگانه‌پرستی و شرک در پرستش را ریشه‌کن سازد و به گونه‌های مختلف آیین او گرفتار شرک و انحطاط شده است(2). بنابراین اگر گاتاها را - که اصیل‌ترین، معتبرترین و توحیدی‌ترین اثری است که از زرتشت باقی مانده است - ملاک قرار دهیم، زرتشت را در شش و پنج خیر و شر، و اینکه نظام موجود، نظام احسن نیست و با حکمت بالغه جور نمی‌آید، گرفتار می‌بینیم . این جهت، او را از پیامبران آسمانی، جدا می‌سازد. مگر آن که همه اینها تحریفات و اضافات پس از زرتشت باشد و دین حقیقی او مشتمل بر همه مراتب توحید بوده و اکنون از میان ما غایب است. پی نوشت ها: 1) برای آگاهی بیشتر در این زمینه رجوع کنید: الف . جلال الدین آشتیانی،زرتشت . ب . داود الهامی، چهره زرتشت در تاریخ . پ . مترجم مازندی، پارسیان اهل کتابند . 2) جهت آگاهی بیشتر پیرامون گونه‌های شرک در آیین زرتشت ر .ک : الف. شهید مطهری، مجموعه آثار، ج 14، صص 200 - 236، تهران : صدرا. ب. علامه سید محمد حسین حسینی طهرانی، اللّه شناسی، ج 3، صص 83 - 110، مشهد : علامه طباطبایی، چاپ دوم، 1418ه.ق.
پاسخ:
آیا دین زرتشتی دین الهی است؟
از نظر تاریخی در بنیاد دین زرتشت ابهامات زیادی وجود دارد و برای اولین بار مسلمانان به استناد پاره‌ای از نصوص دینی آنان را اهل کتاب آسمانی به حساب آوردند. بنابراین احتمال دارد دین زرتشت، در اصل از ادیان آسمانی بوده اما در طول تاریخ دچار تحریف‌ها و دگرگونی‌هایی شده است(1). بر این اساس علی‌القاعده دین زرتشت باید در اصل توحیدی بوده و سپس به ثنویت پیش از خود بازگشته است. (اوستا)ی موجود نیز در این باره ابهام دارد ؛ زیرا قسمت‌های مختلف این کتاب، تفاوت فاحشی با یکدیگر دارد . بخش (وندیداد) اوستا صراحت در ثنویت دارد ؛ ولی از بخش (گاتاها) چندان دوگانگی فهمیده نمی‌شود . به علت همین تفاوت و اختلاف بزرگ برخی برآنند که اوستای موجود اثر یک نفر نیست ؛ بلکه هر بخش آن از یک شخص است و نفوذ ثنویّت در آن، از ناحیه سوابق دو خدا انگاری در نژاد آریا، قبل از زرتشت بوده است .
از طرف دیگر (گاتاها) را نیز نمی‌توان ملاک توحیدی انگاشتن آیین زرتشت قرار داد، زیرا توحید کامل شامل امور زیر می‌شود:
1. توحید ذاتی؛ یعنی یکتایی و یگانگی خداوند.
2. توحید صفاتی؛ یعنی یگانگی ذات و صفات الهی و عدم اتصاف خداوند به وصفی زاید بر ذات.
3. توحید افعالی؛ یعنی این که تنها فاعل مستقل خداوند است؛ و خالق و پروردگاری جز خداوند در دار هستی وجود ندارد.
4. توحید در عبادت و پرستش؛ حداکثر آنچه به استناد (گاتاها) می‌توان گفت این است که زرتشت طرفدار (توحید ذاتی) بوده است ؛ یعنی، تنها یک موجود را قائم به ذات و غیر مخلوق می‌دانسته و آن (آهورمزدا) است.
در نتیجه این انگاره همه موجودات دیگر حتی اهریمن(انگره مئنیو ) آفریده آهورمزدا است. به عبارت دیگر احتمالاً زرتشت برای درخت هستی، بیش از یک ریشه قائل نبوده است . اما - به حسب مدارک تاریخی - از نظر خالقیّت، کاملاً ثنوی است ؛ زیرا از تعلیمات آن استفاده می‌شود که قطب مخالفِ (انگره مئنیو) (خرد خبیث )، (سپنت مئنیو) (خرد مقدس ) است. سپنت مئنیو، منشأ اشیاء نیک است ؛ یعنی، همان اشیائی که خوب است و می‌بایست آفریده بشود. اما انگره مئنیو یا اهریمن، منشأ اشیاء بد است ؛ یعنی، منشأ اشیائی که نمی‌بایست آفریده شود و آهورامزدا یا سپنت مئنیو مسئول آفریدن آنها نیست؛ بلکه انگره مئنیو مسئول آفریدن آنها است. از طرف دیگر زرتشت هرگز نتوانست دوگانه‌پرستی و شرک در پرستش را ریشه‌کن سازد و به گونه‌های مختلف آیین او گرفتار شرک و انحطاط شده است(2). بنابراین اگر گاتاها را - که اصیل‌ترین، معتبرترین و توحیدی‌ترین اثری است که از زرتشت باقی مانده است - ملاک قرار دهیم، زرتشت را در شش و پنج خیر و شر، و اینکه نظام موجود، نظام احسن نیست و با حکمت بالغه جور نمی‌آید، گرفتار می‌بینیم . این جهت، او را از پیامبران آسمانی، جدا می‌سازد. مگر آن که همه اینها تحریفات و اضافات پس از زرتشت باشد و دین حقیقی او مشتمل بر همه مراتب توحید بوده و اکنون از میان ما غایب است.
پی نوشت ها:
1) برای آگاهی بیشتر در این زمینه رجوع کنید:
الف . جلال الدین آشتیانی،زرتشت .
ب . داود الهامی، چهره زرتشت در تاریخ .
پ . مترجم مازندی، پارسیان اهل کتابند .
2) جهت آگاهی بیشتر پیرامون گونه‌های شرک در آیین زرتشت ر .ک :
الف. شهید مطهری، مجموعه آثار، ج 14، صص 200 - 236، تهران : صدرا.
ب. علامه سید محمد حسین حسینی طهرانی، اللّه شناسی، ج 3، صص 83 - 110، مشهد : علامه طباطبایی، چاپ دوم، 1418ه.ق.
- [سایر] سوالی تاریخی دینی دارم، آیا دین زرتشتی دین الهی است؟ این که زمانی برای ما اتفاق ناگواری می افتد از خواست خدا بوده؟
- [سایر] مگر دین زرتشتی نمیگوید : پندار نیک، گفتار نیک، کردار نیک، پس چرا آن را دین باطلی میدانید؟
- [سایر] زرتشتی ای که از مسلمان به دین خود پایبند تر است، به بهشت نمی رود؟
- [سایر] از کجا بدانیم کدام دین الهی و کدام دین غیر الهی است؟
- [آیت الله اردبیلی] معاشرت مسلمانان با پیروان دیگر ادیان الهی (مسیحی، یهودی و زرتشتی)، از نظر شارع مقدّس چگونه است؟ آیا از غذاها و نان آنها می‌توان مصرف کرد؟
- [سایر] چرا برخی افراد دین دارند و برخی ندارن؟ چرا بضی افراد مسلنانند و برخی زرتشتی یا مسیحی؟
- [سایر] آیا دین زرتشت، دین الهی و توحیدی بوده است؟
- [سایر] آیا دین زرتشت، دین الهی و توحیدی بوده است؟
- [سایر] مانی که بود؟ آیا او پیامبر الهی بوده است؟ آیا مانویت دین الهی است؟
- [سایر] آیا دین غیر الهی وجود دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی نمی تواند برای یاد دادن واجبات نماز، مزد بگیرد (بنابراحتیاط واجب) اما برای مستحبات مانعی ندارد، مگر این که از شعائر دین باشد یا حفظ احکام الهی منوط به تعلیم آن گردد.
- [آیت الله مظاهری] از اقسام ظلم، ظلم به نفس است که قرآن شریف مکرراً به آن تذکّر داده است: (وَ مَنْ یَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ فَقَدْ ظَلَمَ نَفْسَهُ)[1] (و هر کس از حدود الهی تجاوز کند، پس به تحقیق بر خویشتن ظلم کرده است.) و مراد از آن، مخالفت پروردگار عالم است در ترک واجبات و یا ارتکاب محرّمات که شقاوت را برای خود تهیه میکند، بلکه در ترک مستحبّات که خود را محروم از فیوضات الهی میکند. [1]. طلاق، 1.
- [آیت الله اردبیلی] واجبات مالی الهی، مانند حجّی که بر میّت واجب است و بدهکاری و حقوقی که مثل خمس و زکات و مظالم، ادا کردن آنها واجب می‌باشد و همچنین بدهیها و حقوق مردم را، باید از اصل مال میّت بدهند، اگرچه میّت برای آنها وصیّت نکرده باشد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اعانت ظلمه و کسانی که با دین و احکام دین، ضدیت و معاندت دارند، تجاوز به حریم دین و حرام است.
- [آیت الله اردبیلی] زن مسلمان نمیتواند به عقد کافر درآید، مرد مسلمان هم نمیتواند با زنهای کافر غیر اهل کتاب یهودی، مسیحی و زرتشتی ازدواج کند، ولی ازدواج دائم یا موقّت با زنهای اهل کتاب مانعی ندارد؛ البته چنانچه مردی همسر مسلمان داشته باشد، بدون اجازه او نمیتواند با زن کتابی ازدواج نماید مگر آن که او را متعه نماید و مدّت ازدواجش بسیار کوتاه باشد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اعانت ظلمه و کسانی که با دین و احکام دین، ضدیت و معاندت دارند و همراهی نمودن با آنها در ظلم و ستم، تجاوز به حریم دین و حرام است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] لازم نیست در موقع نیت معین کند که تیمم او بدل از غسل است یا بدل از وضو، همین اندازه که قصد اطاعت امر الهی را دارد کافی است، حتی اگر یکی را به جای دیگری نیت کند اما قصد او اطاعت امر واقعی الهی باشد صحیح است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مشرک یعنی افرادی که خدایی غیر از خدای یگانه را بپرستند (بت پرست) یا برای خدا شریک قائل باشند و دو یا چند خدا را بپرستند، نجس می باشند ولی کسانی که وحدت خدای سبحان را قبول دارند و یکی از پیامبران الهی را قبول داشته باشند (یهودیان، مسیحیان، زرتشتیان و صابئیان) پاک می باشند. و اهل کتاب اگر به واسطه تحریف در دین خود مشرک شده باشند حکم سایر مشرکین را دارند و نجس می باشند و همچنین کسانی که بی دین بوده و هیچ خدایی را قبول ندارند نجس می باشند. ناصبی ها نیز که دشمن ائمه اطهار(علیهم السلام) هستند نجس می باشند. خوارج و نیز مسلمانانی که مشرک شده باشند و حضرت علی(علیه السلام) را خدا بدانند یا یکی از ضروریات دین را انکار کنند به نحوی که به انکار خدا و رسول خدا برگردد نجس می باشند.
- [آیت الله اردبیلی] ابراء ذمّه میت از دَین صحیح است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] انسان لازم نیست کفاره را فوراً ادا کند، ولی نباید آن را به قدری به تأخیر بیندازد که بگویند در انجام دستور الهی، کوتاهی و مسامحه کرده است.