راستش نمیدونم چکار کنم. نمی گم اخلاق شوهرم همیشه بده، اما خیلی وقتها سر چیزهای الکی سر من و بچه ها داد میزنه و بعدش قهر میکنه. شما بگویید من چگونه با این وضعیت، برخورد کنم؟

راستش نمیدونم چکار کنم. نمی گم اخلاق شوهرم همیشه بده، اما خیلی وقتها سر چیزهای الکی سر من و بچه ها داد میزنه و بعدش قهر میکنه. شما بگویید من چگونه با این وضعیت، برخورد کنم؟

خواهر گرامی؛ احساستان را به عنوان فردی که خواهان آن است که با حفظ کرامتش در کنار همسر خود از زندگی مشترکش لذّت ببرد، درک نموده و امیدواریم انشاءالله مسائلی که در زندگی زناشویی خود با آن مواجهید، به زودی برطرف گردد.
همانطور که می دانید نهاد خانواده گرچه نهاد کوچکی است ولی به مراتب از سایر نهادها اهمیت بیشتری دارد و از پیچیدگی خاصی برخوردار است، زیرا در روابط خانوادگی مهمترین عناصر این روابط را انسانها تشکیل می دهند و انسان موجود بسیار پیچیده ای است و از ویژگی های شخصیتی فراوانی مانند تفکر، احساس، هیجان، عواطف و... برخوردار است؛ علاوه بر این تفاوت های فردی نیز بر این پیچیدگی می افزاید؛ بنابراین زن و مردی که با هم ازدواج می کنند و نهاد خانواده را تشکیل می دهند برای استحکام این نهاد باید هم قبل از ازدواج و هم حین ازدواج و هم بعد از ازدواج شرایط و مسائلی را مراعات کنند تا کمترین اصطکاک و بیشترین همخوانی و هم گرایی را نسبت به یکدیگر داشته باشند.
در رابطه با سوالی که مطرح کرده‌اید قبل از هر چیز توجه به این نکته لازم است که مهم‌ترین چیزی که می‌تواند به زندگی خانوادگی استحکام بخشد و زن و شوهر را در کنار هم برای سال‌های طولانی نگه دارد، گذشت و بخشش اشتباهات یکدیگر است. بدون این صفت، هر رفتار اشتباه یک طرف باعث رنجش خاطر و آزردگی دیگری می‌شود و او را به سوی افکار و رفتارهای ناخوشایند سوق می‌دهد. با افزایش تحمل و گذشت، انسان می‌تواند راهی برای رفع مشکل پیش آمده بیابد و در فرصت مناسب با همسر خود درباره وضعیت موجود صحبت کند و آن دو با هم راهی برای خلاصی از مشکل پیش آمده بیابند. توصیه اکید ما این است که سعی کنید تا حد امکان از انجام کاری که باعث عصبانیت شوهرتان می‌شود خودداری کنید، و در کنار آن، در صورتی که پشیمانی را در رفتار و چهره وی می‌بینید، او را ببخشید و با مهربانی و بدون قهر با او برخورد کنید. این کار شما به تدریج تأثیر مثبت خود را در رفتار شوهرتان خواهد گذاشت؛ و نکته دیگر این که هیچگاه در صدد تلافی رفتار ناپسند شوهرتان برنیایید. تلافی کردن هیچ تأثیری جز وخیم‌تر کردن اوضاع ندارد.

همانطور که می دانید برای رسیدن به یک نقطه صحیح در تصمیم گیری مخصوصا در مورد اختلافات خانوادگی نیاز است تا جزییات و علل و رفتارها و واکنش ها و برخورد اطرافیان و... دانسته شود. لذا به همین اندازه که در سوالتان فرمودید، پاسخ را خدمتتان بیان می داریم :
شاید شنیده باشید که می گویند دعوا و اختلاف نمک زندگی است لذا بودن اختلاف بین افراد خانواده امری طبیعی است اما مهم راه های حل و به تفاهم رسیدن آن می باشد. لذا در یک فضای آرام که می تواند منزل خودتان و یا اتاق مشاوره باشد علل رسیدن به این نقطه را بررسی نمایید آیا از ابتدا همسرتان اینگونه بودند یا نه؟ شما چقدر در رسیدن به این نقطه نقش داشته اید؟و ....؛ در گام آخر مهارتهای لازم را که در ادامه می آید برای اداره و مدیریت خانواده فرا بگیرید و بکار ببرید.
پرسشگر گرامی؛ چه خوب است بدانید شاید هم به این باور رسیده اید که تمام افراد و خانواده ها از چنین مشکلاتی و یا نظیر آن (شدیدتر یا ضعیف تر) رنج می برند و گمان نشود که شما تنها فرد یا تنها خانواده ای هستید که دچار برخی نارسایی ها و مشکلات زندگی هستید.

*** برای تغییر و اصلاح رفتار او نیاز به طرح درمان است. قبل از بیان راهکارها، شما به عنوان مؤثرترین فرد در این طرح مسائلی را باید مراعات کنید و الا نمی توان تغییری در رفتار او ایجاد کرد:
نکته 1. در کنار همه مشکلات و ناراحتی ها، مطمئنا لحظات خوب و خوشی را با یکدیگر تجربه نموده اید و در بین همه بدی ها مطمئنا خوبی های بیشماری را می توانید نام ببرید؛ اما ما انسانها با آمدن کمترین مشکل بزرگترین خوبی ها و خوشی ها را فراموش می کنیم. سعی نمایید در لحظات خلوت با خود این قسمت زیبای زندگی خود را هم به یاد آورید.
نکته 2. کاغذی را بصورت یک جدول آماده و منصفانه این روش را پیاده نمایید. مطمئنا در زمانی که تنها هستید به گذشته فکر نموده اید و توانسته اید عللی را برای رسیدن به این نقطه پیدا نمایید. آنها را به صورت فهرست وار بنویسید. در ردیف بعدی نوع واکنشی را که انجام دادید را بنویسید. در زمان و فرصتی دیگر و در ردیف بعدی رفتار جایگزینی که الان به ذهنتان می رسد را بنویسید. با این روش متوجه می شوید که اولا چه عواملی دخیل بوده اند و شما چقدر سهم در این امر داشته اید در ثانی چه واکنش هایی صورت گرفته که نه تنها مشکل را حل ننموده بلکه به تشدید آن کمک نموده است.
نکته 3. وضعیت خانواده شما واقعیت ناخوشایندی است که درمان آن دشوار نیست و رسیدن به هدف مطلوب، حاصل شدنی است. بنابراین نباید ناامید بود و از هر تلاشی در این زمینه نباید دریغ کرد.
نکته 4. از درگیری لفظی با او اجتناب کنید.
نکته 5. هرگز با او مقابله به مثل نکنید و داد و بیدادهای او را جواب ندهید.
نکته 6. سعی کنید متانت خود را حفظ کنید و عفت کلام را کاملا رعایت کنید.

*** امیدورایم با رعایت راهکارهای زیر گامی بسوی خانواده ایده آل خود بردارید:
1. پیش از هر چیز به خداوند بزرگ توکل و از اهل‌بیت پیوسته بخواهید که در حل مشکل مدد و یاری کنند.
2. همواره بکوشید در برابر ناهنجاری ‌های ذکر شده صبر، متانت و برخوردی پرمهر و عاطفه و منطقی داشته باشید و هیچ زمان خانه را ترک ننمایید.اگر اعضای خانواده در برابر هر خشونتی عکس العملی محبت ‌آمیز داشته باشند به تدریج رفتار همسرتان را تغییر خواهید داد. اگر برخی اوقات همسرتان در یک وضعیت مناسب روانی نباشد و شما هم محبت را از او دریغ نمایید عملا راه او را جهت رخ دادن مشاجرات، هموار نموده اید.
3. کوشش کنید عواملی که در خانه موجب ناراحتی و عصبانیت همسرتان می شود از بین برود. مثلا اگر از بی ‌نظمی‌ های خانه و سر و صدا و یا برخی خواسته ها، ناراحت می ‌شود، حتی‌ الامکان آنها را از بین ببرید و محیط خانه را برای او جایگاهی آرام ‌بخش و دوست داشتنی کنید.
4. در صورتی که افراد بزرگ و فهمیده ‌ای از نزدیکان بستگان یا دوستان همسرتان وجود دارد که توصیه ‌هایش برای همسر شما مفید می افتد، مشکلات را با او در میان نهاده و بخواهید که با حفظ امانت و شیوه ای حکیمانه در موارد مقتضی اندرزها و رهنمودهای لازم را به همسر شما بدهد و او را نسبت به وظایف خطیرش در برابر همسر و فرزندان آگاه سازد (البته به صورت کاملاً غیرمستقیم و بدون آن که همسرتان متوجه کمک گرفتن شما از نزدیکانتان شوند).
5. همسرتان را به سرنوشت و آینده آگاه سازید و به زبان و بیان متعدد و توسط افراد مؤثر و صاحب نفوذ پیامدهای منفی این کشمکش ‌ها و تأثیر سوء آن را بر روی آینده خود و احیانا فرزندان و انحراف آنها از مسیر و کانال صحیح و بستر خانواده گوشزد نموده و حتی هشدار دهید که ناملایمات بعدی دامن هر دوی شما را می‌گیرد و قهر شما دیگر راه فرار از ناملایمات نیست.
6. گذشته را یادآوری نکنید. اگر می خواهید به هدفی در آینده دست پیدا کنید، با پیش کشیدن گذشته ها به هیچ کجا نخواهید رسید. مهم نیست که او بار آخر فلان چیز را گفته و یا شما چه گفتید. با هم عهد کنید که گذشته ها گذشته. به چیزی اکنون در حال روی دادن است توجه کنید. آتش آور معرکه شدن راهی به جایی نخواهد برد. با فراموش کردن گذشته زود تر به توافق خواهید رسید.
7. انتقاد را با گشاده رویی بپذیرید. گوش دادن به حرف های همسرتان یک موضوع مهم برای پایان دادن به جر و بحث بشمار میرود. مجادله هایی که هر دوی شما تصور میکنید، حق با شما است و مشکل مربوط به هر جفتتان می باشد. این بخصوص زمانی صدق می کند که قبلا نیز مکررا بر سر موضوع فعلی بحث کرده باشید. وقتی وی از شما انتقاد میکند، کمربندتان را از رو نبندید. اینطور نشان دهید که حرف او را می فهمید، همانگونه که انتظار دارید هنگامی که شما صحبت می کنید، او نیز متوجه منظورتان شود. باز فکر کنید، نظر خودتان را بدهید، ایده او را لحاظ نموده و جلو روید.
8. تا جایی که مقدور است در مناظرا ت واختلافات چشم پوشی، عفو و گذشت نماید.مرد و زن اگر به وقت خطا، عفو و گذشت را شیوه خود کنند، و این حقیقت عرشی را مدتی کوتاه به تمرین بگذارند، در آنان قوّت می گیرد، و پس از اندک زمانی به این صفت ملکوتی آراسته می شوند.
9. خطای یکدیگر را در حضور دیگران، آشنایان، والدین یکدیگر و . . . بازگو نکنید .
10. در مقابل همسر خود هر چند که حق با شما باشد، لجبازی و اصرار نکنید.
11. تا آن جا که امکان دارد از مخالفت و مشاجره با همسر خود بپرهیزید، زیرا محبت را از بین می‌برد.
12. به نقاط قوت و مثبت همسر خود بیشتر توجه کنید و به یاد آورید.
13. از دیگران نزد همسرتان تمجید نکنید.
14. برای انجام درخواست ‌های خود با همسرتان با خشونت و آمرانه برخورد نکنید.
15. برای برآوردن نیازمندی‌ های خود از نظر مادی وغیرمادی، امکانات همسر خود را در نظر گرفته و او را تحت فشار قرار ندهید.
16. کارهای خوب و مثبت همسر خود را هر چند کوچک است، تحسین کنید.
17. هر کدام از مرد و زن خود را برای همسرش بیاراید و به خصوص زن بهترین و تمیزترین لباس خود را در مقابل همسر خود بپوشد.
18. خشونت همسرتان را با خشونت پاسخ ندهید . خشونت را با سکوت پاسخ گویید و در موقعیتی مناسب درباره مساله مورد نظر به بحث و گفت و گو بپردازید .
19. در حق همدیگر دعا کنند .
20. با مشکلات زندگی به طور منطقی برخورد کنید و کمتر دچار احساسات شوید.
21. در تمام مدت زندگی به هم ابراز علاقه و عشق کنید و در مناسبت ها برای هم هدیه (هر چند ارزان قیمت) تهیه کنید.
22. هر یک از زوجین دیگری را نزدیک ‌ترین و محرم ‌ترین فرد بداند و او را نیمه تن، حامی و پشتیبان خود تلقی کند .
23. برای رسیدن به ا منیت روانی وعاطفی در روابط زناشویی داشتن صداقت، پذیرش، سعه صدر، انصاف و اعتماد متقابل را اصل اول قرار دهید .
24. در صورت به وجود آمدن هر گونه سوء تفاهم و سوء برداشت، در نخستین فرصت ممکن به حل و فصل آن بپردازید تا به فرآیندی مخرب و پیشرونده تبدیل نشود .
25. به هر طریق ممکن رفتارهای مطلوب همسرتان را مورد توجه و تایید قرار دهید، به گونه ‌ای که همسرتان بفهمد برایش ارزش قائل هستید .
26. تشویق و تایید و بیان نکات مثبت‌ بطور آشکار یا در جمع باشد و تذکر نکات منفی و انتقاد به طور محرمانه و در تنهایی صورت گیرد .
27. اگر رفتار خاصی برای شما مبهم است، ساده ‌ترین راه این است که از همسرتان هدف و علت آن رفتار را بپرسید و با روش مسالمت‌ آمیز، صمیمانه و خوش بینانه موضوع را روشن کنید .
28. در هر فرصتی که پیش می ‌آید، با همسر و اعضای خانواده ‌تان ارتباط کلامی و عاطفی برقرار کنید
29. همیشه، در رویارویی با مسائل و مشکلات خانوادگی، خود را در وضعیت طرف مقابل قرار دهید و با قبول مسؤولیت ‌خود و شناخت انتظارات متقابل به حل و فصل اختلافات روی آورید .
30. در روز یا در هفته زمان مشخصی را برای گفت و گو درباره مسائل و مشکلات و به اصطلاح درد دل کردن با همسرتان اختصاص دهید .
31. از رفتارهای مطلوب همسرتان تشکر کرده، او را تشویق کنید و انگیزه تکرار آن رفتارها را بیش‌تر سازید .
32. از نسبت دادن القاب و زدن برچسب‌ های ناگوار و نامطلوب مانند بدقول، زرنگ، شلخته، کله‌ شق، یک دنده، غر غرو، لجباز و خودخواه به یکدیگر پرهیز کنید.

*** نکته پایانی
پرسشگر گرامی؛ یک اصل کلی در مورد انسانها وجود دارد و آن اینکه انسان موجودی تغییر پذیر است، یعنی همانطور که روی دیگران تأثیر می گذارد از رفتار دیگران متأثر نیز می شود و رفتار او تغییر می کند. قطعاً شما با رفتار پسندیده خود می توانید همسرتان را تحت تأثیر قرار دهید. مطمئن باشید اگر حوصله به خرج داده و صبر و تحمّل را سرلوحه رفتار خود نمایید به لطف خدا تغییرات اساسی در رفتار و گفتار همسرتان ایجاد خواهید نمود. از توسّل به اهل بیت علیهم السلام و درخواست استعانت در مسیر هدایت همسرتان غفلت نورزید.

*** در پایان، کتاب‌ های زیر را جهت مطالعه، به شما معرفی می‌ کنیم :
1. آئین همسرداری: دوروتی کارنگی، ترجمه مهستی شهلایی.
2. همسرداری: ابراهیم امینی (کتاب اسلامی و متناسب با فرهنگ ما).
3. تسخیر قلب؛ خانم ها چگونه باید به قلب همسر خود راه یابند؟، تألیف رابرت، ترجمه کیهان نیا.
4. رازهایی در مورد مردان (آن چه می بایست هر زنی بداند، سرد کننده های جنسی چیستند): دکتر باربارادی آنجلس، ترجمه هادی ابراهیمی.
5. رازهایی درباره زنان که هر مردی باید آن را بداند: دکتر باربارادی آنجلس، ترجمه هادی ابراهیمی.
موفق باشید.

نویسنده : گروه روانشناسی و مشاوره پرسمان