چگونه می‌توان بهتر خدا را شناخت؟

چگونه می‌توان بهتر خدا را شناخت؟

در باب این که چگونه بهتر خدا را بشناسید لازم است به نکات ذیل توجه فرمایید:
در یک برآیند کلی شناخت انسان نسبت به خداوند سبحان دوگونه است:
1) شناخت حصولی: که مقصود از آن شناخت از را عقل، تفکر، اندیشه، استدلال و برهان است.
2) شناخت حضوری، که خود دوگونه است:
یکم، درک فطری یا خداشناسی فطری که یک علم حضوری غیراکتسابی در نهاد انسان و بیرون از محدوده اختیار اوست. این شناخت فطری - که در قلمرو اخلاق قرار نمی‌گیرد - در بیشتر انسان‌ها، تنها استعداد و مایه‌ای است که آدمی با تلاش خود می‌تواند آن را از استعداد به فعلیت، و از حالت ابهام، به مرحله درک حضوری آگاهانه برساند.
دوّم، علم حضوری اکتسابی که یک علم حضوری روشن و آگاهانه است و آدمی با تلاش و پس از پیمودن مراحل تکامل، این شایستگی را می‌یابد که خداوند آن را به او افاضه نماید. این نوع معرفت، دارای مراتب گوناگون شدید و ضعیف است که آخرین مرحله آن، همان هدف نهایی آفرینش و بالاترین مرتبه کمال انسانی می‌باشد. هر چند دریافت این معرفت حضوری، مانند گونه قبل مستقیماً در اختیار آدمی نیست، اما مقدمات دست‌یابی به آن از افعال اختیاری است. در حقیقت، افاضه این کمال معرفت به خداوند - پاداشِ بخشی از افعال اختیاری انسان است که به صورت تام و کامل در آخرت به او داده می‌شود؛ گرچه مراتب دیگری از این معرفت حضوری برای برخی از اولیای خدا در این دنیا فراهم می‌آید.
بر اساس مطالب پیش گفته، با شناخت نفس یا روح، یا حقیقت خود و توجه به این امر که اصل ما یعنی روح ما چه بوده، چه گشته و چه می‌تواند باشد و آگاهی از چگونگی تهذیب نفس و طریق سلوک و راه حصول کمال، می‌توانید خداوند را با علم حضوری اکتسابی بیشتر، بهتر و عمیق‌تر بشناسید. در واقع، معرفت نفس که پلی برای معرفت خداوند است، همان سلوک عملی و شرعی است، بنابراین، امری که انسان را به شهود وجه حق می‌رساند، شناخت حقیقت خود و حرکت به سوی مقام اصلی خود است و این، جز با تحصیل تقوا میسر نخواهد بود. در این زمینه، توصیه می‌کنیم کتاب مقالات استاد محمد شجاعی را که در سه جلد از سوی انتشارات سروش به چاپ رسیده است با دقت، تکرار و وسواس مطالعه فرمایید. به هر حال باید دانست که:
هر کسی اندازه روشندلی‌غیب را بیند به قدر صیقلی‌
هر که صیقل بیش کرد، او بیش دیدبیشتر آمد بر او صورت پدید
مثنوی/4/2909 - 2910.