در آموختن حکمت الهی و فلسفه مسیری را نشانم دهید (غیر اکادمیک). در پاسخ به این پرسش به چند نکته اشاره می شود: 1. آموختن حکمت الهی و فلسفه نیازمند آموختن یک سری از مقدمات و علوم ابزاری است نظیر یادگیری علم (منطق). دانش منطق به عنوان خادم علوم، نقش بسیار مؤثری در یادگیری فلسفه دارد. زیرا دانش فلسفه بر برهان و استدلال و تعریف حقایق مبتنی است، از سوی دیگر روش صحیح استدلال نمودن و تعریف کردن یک مفهومی، فقط در علم (منطق) مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. لذا شایسته است پیش از ورود به فلسفه، به یادگیری علم (منطق) پرداخته شود. همچنین در پاره ای موارد، یادگیری مباحث (معرفت شناسی) (Epeistomology) برای آموختن فلسفه (حکمت الهی) ضروری به نظر می رسد. 2. ویژگی و مشخصه همه علوم عقلی بویژه فلسفه این است که نیازمند به استادی است که خود معارف فلسفی را درک و هضم نموده باشد؛ لذا یادگیری فلسفه بدون آموزش از طریق استادی و طی کردن مراحل آکادمیک ره به مقصود نمی برد زیرا فلسفه مملو از اصطلاحات و واژه های تخصصی و فنی است مثل حرکت جوهری، حادث و قدیم، واجب و ممکن و ... و تبیین و توضیح چنین اصطلاحاتی نیازمند به استاد ورزیده دارد تا این وظیفه را انجام دهد؛ بسیاری از افراد که در معارف فلسفی دچار بدفهمی و یا حتی انحرافات فکری و اعتقادی شده اند، به این دلیل بود که معارف فلسفی را از استادی مسلط و ماهر دریافت نکرده بودند و به طور خودسرانه به فهم آنها اقدام نمودند، لذا دچار انحراف شدند. لذا توصیه می شود که برای یادگیری فلسفه، در جستجوی استادی که خود معارف فلسفی را چشیده و هضم کرده باشید، ولو این جستجو به طول انجامد. 3. کتبی که در زمینه (فلسفه) به رشته تحریر در آمده به لحاظ سطح عمق مطالب آن متفاوت است. برخی کتاب ها ساده تر و برخی مشکل تر می باشد. لذا توصیه می شود کتاب های فلسفی را از آسان به مشکل مورد مطالعه قرار دهید. در ذیل به سیر مطالعاتی کتب فلسفی از آسان به مشکل -البته به چند نمونه آنها- اشاره می شود: الف. (هستی شناسی)، عبدالرسول عبودیت، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، قم. ب. (درآمدی بر آموزش فلسفه)، محسن غرویان. پ. (اموزش فلسفه)، استاد محمد تقی مصباح یزدی، مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره)، قم. ج. (اصول فلسفه و روش رئالیسم)، استاد شهید مرتضی مطهری، انتشارات صدرا، قم. چ. (شرح مبسوطه منظومه)، استاد شهید مرتضی مطهری، انتشارات صدرا، قم. د. (بدایه الحکمه)، علامه طباطبایی، انتشارات اسلامی، قم. و. (نهایت الحکمه)، علامه طباطبایی، انتشارات اسلامی، قم. 4. اگر دسترسی به استاد مبرّز مشکل است می شود از طریق سی دی ها و وسایل کمک آموزشی، استفاده کرد. در این زمینه به چند مورد اشاره می شود: الف. سی دی کتاب (بدایه الحکمه) که توسط استاد (غلامرضا فیاضی) تدریس شده است. ب. سی دی کتاب (نهایه الحکمه) که توسط استاد (غلامرضا فیاضی) تدریس شده است. ج. سی دی کتاب (آموزش فلسفه) که توسط استاد (میرسپاه) تدریس شده است. این سی دی ها در حوزه علمیه قم و سایر شهرستان ها موجود است.
در آموختن حکمت الهی و فلسفه مسیری را نشانم دهید (غیر اکادمیک).
در پاسخ به این پرسش به چند نکته اشاره می شود:
1. آموختن حکمت الهی و فلسفه نیازمند آموختن یک سری از مقدمات و علوم ابزاری است نظیر یادگیری علم (منطق). دانش منطق به عنوان خادم علوم، نقش بسیار مؤثری در یادگیری فلسفه دارد. زیرا دانش فلسفه بر برهان و استدلال و تعریف حقایق مبتنی است، از سوی دیگر روش صحیح استدلال نمودن و تعریف کردن یک مفهومی، فقط در علم (منطق) مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. لذا شایسته است پیش از ورود به فلسفه، به یادگیری علم (منطق) پرداخته شود.
همچنین در پاره ای موارد، یادگیری مباحث (معرفت شناسی) (Epeistomology) برای آموختن فلسفه (حکمت الهی) ضروری به نظر می رسد.
2. ویژگی و مشخصه همه علوم عقلی بویژه فلسفه این است که نیازمند به استادی است که خود معارف فلسفی را درک و هضم نموده باشد؛ لذا یادگیری فلسفه بدون آموزش از طریق استادی و طی کردن مراحل آکادمیک ره به مقصود نمی برد زیرا فلسفه مملو از اصطلاحات و واژه های تخصصی و فنی است مثل حرکت جوهری، حادث و قدیم، واجب و ممکن و ... و تبیین و توضیح چنین اصطلاحاتی نیازمند به استاد ورزیده دارد تا این وظیفه را انجام دهد؛ بسیاری از افراد که در معارف فلسفی دچار بدفهمی و یا حتی انحرافات فکری و اعتقادی شده اند، به این دلیل بود که معارف فلسفی را از استادی مسلط و ماهر دریافت نکرده بودند و به طور خودسرانه به فهم آنها اقدام نمودند، لذا دچار انحراف شدند.
لذا توصیه می شود که برای یادگیری فلسفه، در جستجوی استادی که خود معارف فلسفی را چشیده و هضم کرده باشید، ولو این جستجو به طول انجامد.
3. کتبی که در زمینه (فلسفه) به رشته تحریر در آمده به لحاظ سطح عمق مطالب آن متفاوت است. برخی کتاب ها ساده تر و برخی مشکل تر می باشد. لذا توصیه می شود کتاب های فلسفی را از آسان به مشکل مورد مطالعه قرار دهید.
در ذیل به سیر مطالعاتی کتب فلسفی از آسان به مشکل -البته به چند نمونه آنها- اشاره می شود:
الف. (هستی شناسی)، عبدالرسول عبودیت، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، قم.
ب. (درآمدی بر آموزش فلسفه)، محسن غرویان.
پ. (اموزش فلسفه)، استاد محمد تقی مصباح یزدی، مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره)، قم.
ج. (اصول فلسفه و روش رئالیسم)، استاد شهید مرتضی مطهری، انتشارات صدرا، قم.
چ. (شرح مبسوطه منظومه)، استاد شهید مرتضی مطهری، انتشارات صدرا، قم.
د. (بدایه الحکمه)، علامه طباطبایی، انتشارات اسلامی، قم.
و. (نهایت الحکمه)، علامه طباطبایی، انتشارات اسلامی، قم.
4. اگر دسترسی به استاد مبرّز مشکل است می شود از طریق سی دی ها و وسایل کمک آموزشی، استفاده کرد. در این زمینه به چند مورد اشاره می شود:
الف. سی دی کتاب (بدایه الحکمه) که توسط استاد (غلامرضا فیاضی) تدریس شده است.
ب. سی دی کتاب (نهایه الحکمه) که توسط استاد (غلامرضا فیاضی) تدریس شده است.
ج. سی دی کتاب (آموزش فلسفه) که توسط استاد (میرسپاه) تدریس شده است.
این سی دی ها در حوزه علمیه قم و سایر شهرستان ها موجود است.
- [سایر] فلسفه و حکمت استنشاق که در وضو مستحب است، چیست؟
- [سایر] برای آشنایی با کلام و حکمت و فلسفه اسلامی به چه کتابی مراجعه شود؟
- [سایر] فلسفه چیست و فسفه الهی کدامست ؟
- [سایر] فلسفه و حکمت گریه کردن وعزاداری برای پیامبر(ص) و ائمه(ع) چیست؟
- [سایر] لطفاً تفاوت بین فلسفه، عرفان، عقل و حکمت را بیان نمایید.
- [سایر] حکمت و فلسفه غریزه جنسی در انسان چیست و درباره آن بیشتر توضیح دهید؟
- [سایر] اولیای الهی علم خود را از کجا کسب می کنند؟ فلسفه بلا و مشکلات در زندگی اولیای الهی چیست؟
- [سایر] رابطه بین «حکمت عملی و نظری» در فلسفه با «ایمان و عمل صالح» در قرآن چیست؟
- [سایر] مراد از (فلسفه احکام) چیست؟ اصلاً این تعبیر، تعبیرصحیحی است یا باید گفت (حکمت احکام)، تفاوت آن¬ها چیست؟
- [سایر] اگر امر بر اساس حکمت خداوند محقق می گردد پس فلسفه دعا غیر از قرب الاهی چیست؟
- [آیت الله وحید خراسانی] لازم نیست نیت وضو را به زبان بگوید یا از قلب خود بگذراند بلکه اگر تمام افعال وضو را به داعی الهی به جا اورد کفایت می کند
- [آیت الله مظاهری] در حرمت غنا و موسیقی لازم نیست که محتوی نیز شهوتانگیز و طربانگیز باشد، بلکه اگر محتوای آن، حتّی اشعار حکمت آمیز و یا قرآن و مانند اینها باشد نیز حرام است. صفحه 413
- [آیت الله مکارم شیرازی] لازم نیست در موقع نیت معین کند که تیمم او بدل از غسل است یا بدل از وضو، همین اندازه که قصد اطاعت امر الهی را دارد کافی است، حتی اگر یکی را به جای دیگری نیت کند اما قصد او اطاعت امر واقعی الهی باشد صحیح است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که در جامعه اسلامی زندگی می کند و از اعتقادات او خبر نداریم، پاک است و جستجو و تفتیش لازم نیست و نیز در جوامع غیر اسلامی چنانچه افرادی باشند که معلوم نباشد مسلمان هستند یا کافر، پاکند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر در روابط سیاسی بین دولتهای اسلامی و دول اجانب، خوف آن باشد که اجانب بر ممالک اسلامی، تسلط پیدا کنند اگر چه تسلط سیاسی و اقتصادی باشد، لازم است بر مسلمانان که با این نحو روابط مخالفت کنند، و دول اسلامی را الزام کنند به قطع این گونه روابط.
- [امام خمینی] اگر در روابط سیاسی بین دولتهای اسلامی و دول اجانب، خوف آن باشد که اجانب بر ممالک اسلامی، تسلط پیدا کنند اگر چه تسلط سیاسی و اقتصادی باشد، لازم است بر مسلمانان که با این نحو روابط مخالفت کنند، و دول اسلامی را الزام کنند به قطع این گونه روابط.
- [آیت الله اردبیلی] اگر در روابط سیاسی بین دولتهای اسلامی و سایر دولتها، خوف آن باشد که بیگانگان بر ممالک اسلامی تسلّط پیدا کنند چه تسلّط سیاسی و چه اقتصادی باشد لازم است بر مسلمانان که با این نحو روابط مخالفت کنند و دول اسلامی را به قطع این گونه روابط الزام کنند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر در روابط سیاسی بین دولتها ی اسلامی ودُوَل اجانب ، خوف آن باشد که اجانب بر ممالک اسلامی ، تسلّط پیدا کنند اگر چه تسلّط سیاسی واقتصادی باشد لازم است بر مسلمانان که با این نحو روابط مخالفت کنند ، و دوَل اسلامی را الزام کنند به قطع این گونه روابط .
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر ملخ را با دست یا به وسیله دیگری زنده بگیرند، خوردن آن حلال است و لازم نیست کسی که آن را میگیرد مسلمان باشد و در موقع گرفتن آن نام خدا را ببرد؛ ولی اگر ملخ مردهای از ممالک غیر اسلامی تهیّه شود یا از بازار اسلامی یا سرزمین اسلامی تهیّه شده ولی بدانیم که بدون تحقیق از ممالک غیر اسلامی وارد شده و معلوم نباشد که آن را زنده گرفتهاند یا نه، حرام است، چنانچه در مسأله 95 و 96 گذشت.
- [آیت الله مظاهری] از گناهان بزرگ در اسلام کوتاهی در حقوق فرزند است، زیرا همانطور که پدر و مادر در اسلام حقوقی دارند فرزندان نیز چنین هستند، و اگر پدر و مادر آن حقوق را مراعات نکنند، از نظر قرآن موجب خسران در قیامت است. حقوقی که فرزندان بر پدر و مادر دارند چند چیز است: الف) تربیت صحیح اسلامی (آشنا نمودن فرزند با احکام اسلام از اصول و فروع و اخلاق و مقیّد نمودن او به ظواهر شرع از اهمیّت دادن به واجبات و اجتناب از گناهان خصوصاً گناهان بزرگ) و اگر کوتاهی کنند، شریک در جرایم فرزند میباشند. ب) تربیت فرزند به آداب و رسوم اجتماعی و به عبارت دیگر به او ادب آموختن. ج) آموختن دانش در حدّ خوب خواندن و خوب نوشتن. د) فراهم نمودن راهی برای زندگی متوسّط و پرهیزدادن او از تنبلی و بیکاری. ه) فراهم کردن مقدّمات ازدواج برای فرزند خصوصاً اگر دختر باشد که در روایات اهلبیت(سلاماللهعلیهم) برای ازدواج دختر بیشتر سفارش و تأکید شده است. و) گذاشتن اسم اسلامی که سفارش در نامهای پیامبر گرامی و اهلبیت او(سلاماللهعلیهم) زیاد شده است، و شیعه باید از انتخاب نامهای غیر اسلامی برای فرزندان خود پرهیز کند و سزاوار نیست که با وجود اسمهای اهلبیت(سلاماللهعلیهم) برای فرزند خود نام دیگری را انتخاب کند.