مسیحیت
دین مسیحیت از ادیان بزرگ آسمانی و آیین حضرت عیسی بن مریم علیه‌السّلام است.
از چه راهی می‌توان ثابت کرد که مسیحیت، دچار تحریف شده است؟
از چه راهی می‌توان ثابت کرد که مسیحیت، دچار تحریف شده است؟ یکی از منابع اصیل هر دینی، کتاب مقدس آن است که فصل‌الخطابِ تلقی‌های گوناگون و معیار نشان دادن بدعت‌ها و انحراف‌ها به شمار می‌رود. در این کتاب آموزه‌های اساسی و محوری نظام اعتقادی، ارزشی و احکام عبادی مطرح شده است و به وسیله آن، می‌توان ممیزات هر دینی را از دین و آیین دیگر تشخیص داد. بر اساس منابع مذهبی ما، تعدادی از پیامبران الهی (آدم، ادریس، نوح، هود، صالح، ابراهیم، موسی، عیسی(ع) و پیامبراکرم(ص) ) دارای کتاب آسمانی بوده‌اند.بحارالانوار، ج 51، ص 27، ح 27 . تمامی این کتاب‌ها از ناحیه خداوند وحی شده بود و پیامبران نامبرده نقشی جز دریافت و ابلاغ مضامین آن نداشته‌اند. اما - غیر از قرآن مجید - تمامی آنها و یا بخش اصلی آنها، مفقود شده و یا متن آنها دچار تحریف گشته است. این تحریف با سه رویکرد تاریخی، نگرش محتوایی به مضامین این کتاب‌ها و قضاوت قرآن به عنوان آخرین کتاب آسمانی اثبات می‌گردد و با اثبات آن، تحریف دین روشن می‌شود. البته رویکرد سوم تنها برای کسانی قابل قبول است که آسمانی بودن قرآن را قبول دارند؛ اما رویکردهای پیشین همگانی است؛ از این رو فقط به بیان آن دو می‌پردازیم. یک. رویکرد تاریخی براساس گزارش‌های معتبر و مستند تاریخی کتاب‌های مقدس (تورات و انجیل)، در طول 1500 سال تألیف و گردآوری شده است، از همین‌رو علاوه بر برخورداری از شیوه‌های متنوع ادبی، با گذشت زمان، تحول آرام و کندی را تجربه کرده است. صرف‌نظر از اقلیتی ناچیز از مسیحیان - که می‌پندارند کتاب‌های مقدس (تورات و انجیل )، با همین الفاظ الهام شده‌اند و خدا پیام خود را کلمه به کلمه به کاتب بشری منتقل و وی چیزهایی را که خدا املا نموده، با امانت ثبت کرده است - بیشتر مسیحیان معتقدند: که خداوند کتاب‌های مقدس را به وسیله مؤلّفانی بشری، نوشته است و بر این اساس کتاب‌های مقدس، یک مؤلّف الهی و یک مولّف بشری دارد. نگا: جالب است بدانید تعداد کتاب‌های مقدس (در مجموع 46 کتاب عهد عتیق یهود و 27 کتاب‌توماس میشل، کلام مسیحی، ترجمه حسین توفیقی، (قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، چاپ اول، 1377ش )، ص 51. عهد جدید یعنی انجیل )، براساس نوعی توافق، حاصل شده است. حال وقتی تاریخ به ما نشان می‌دهد که بشر در تألیف کتاب مقدس دست داشته است، این کتاب دیگر مصون از خطا نخواهد بود. این مسأله موجب شد تا هر کسی، اقدام به نوشتن و گزارش روایات مربوط به دوران کوتاه رسالت عیسی و سرگذشت او کند و به نوبه خود منجر به پدید آمدن صد نوشته گشته است که هر کسی نوشته خود را صحیح می‌داند. از این رو براساس گزارش‌های تاریخی، در اواخر قرن اول میلادی و اوایل و اواسط قرن دوم میلادی، فرقه‌های انجیلی متعددی به وجود آمد و اختلاف‌ها و کشمکش‌های فراوانی رخ داد. طرح مؤلف بشری در کنار مؤلف الهی، در تدوین کتاب مقدس و در نتیجه تحریف آن، باعث گردید که پیامدهای ناگواری برای کتاب مقدس، به وجود آید که گزارش آن در این مجال اندک ممکن نیست.در این باره نگا: محمدرضا کاشفی، غرب بر امواج مسیحیت و فرهنگ، (تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی )، مبحث کتاب مقدس در فصل دوم. در اینجا کافی است به اعتراف برخی از عالمان و اندیشمندان مسیحی بسنده کنیم: انطباق انجیل فعلی را با گفته‌های عیسی به صراحت رد می‌کند و می‌گوید: (این بدان معنا نیست که عیسی تمام کلماتی را که گزارش شده است دقیقاً به همان شکلی که انجیل نویسان 1-1. رابرت م.گرنت نوشته‌اند گفته است).رابرت م.گرنت، دیوید تریسی؛ تاریخچه مکاتب تفسیری و هرمنوتیکی کتاب مقدس، ترجمه : ابوالفضل ساجدی، ص 212، تهران : پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول، 1385. 1-2 ارنست رنان؛ کتاب مقدس را نگاشته انسان دانسته، آن را همچون دیگر مکتوبات بشری مشتمل بر خطاهایی می‌شمارد و بر وجود داستان‌های دروغین و افسانه‌ها در آن تأکیدمی‌ورزد. همان، ص 295. 1-3. متکلمان لیبرال مسلّم می‌دانند که کتاب مقدس مستقیماً وحی منزل نیست و به دست انسان نوشته شده است.ایان باربور، علم و دین، ص 130 - 131. ق : همان، ص 295. 1-4. بسیاری از سنت گرایان بر مرکزیت مسیح اصرار می‌ورزند بدون اینکه بر خطاناپذیری انجیل پافشاری داشته باشند. 1-5. برخی از متکلمان برجسته مسیحی مانند بریث می‌گویند نمی‌توان محتویات کتاب مقدس را صادق شمرد.جان هیک و دیگران، کلام فلسفی، ترجمه ابراهیم سلطانی و احمد نراقی، ص 307. 1-6. ویت (الهیات رسمی - سنتی جدید) پروتستان معتقدند کتاب مقدس به خودی خود وحی الهی نبوده، یک مکتوب متکلمان نئوارتدکس خطاپذیر انسانی است که به وقایع وحیانی شهادت می‌دهد. 1-7. پل تیلیش که از متکلمان برجسته مسیحی به شمار می‌رود، معتقد است: (پژوهش‌های تاریخی نشان داده‌اند که عهد قدیم و عهد جدید در بخش‌های نقلی خود، عناصر تاریخی، افسانه‌ای و اسطوره شناختی را تلفیق می‌کنند و در اکثر موارد تفکیک این عناصر از یکدیگر با هر درجه‌ای از امکان‌پذیری نامحتمل است... مردم، دیگران یا خودشان را بدون ایمان مسیحی قلمداد می‌کنند، تنها به این دلیل که به مستند بودن حکایت‌های معجزه‌ای عهد جدید اعتقادی‌پل تیلیش، پویایی ایمان، ص 103. ق : رابرت م. گرنت، دیوید تریسی؛ تاریخچه مکاتب تفسیری و هرمنوتیکی کتاب مقدس، ترجمه : ابوالفضل ساجدی، ص 294 - 296. ندارند. به طور قطع آن حکایت‌ها مستند نیستند). 1-8. توماس میشل - استاد الهیات مسیحی - بر آن است که به اعتقاد بیشتر متفکران کاتولیک، پروتستان و ارتودوکس، کتاب‌های مقدس، املای الهی نیست و دارای عصمت لفظی نمی‌باشد و گاهی نویسندگان بشری، نظریات غلط یا اطلاعات اشتباه‌آمیزی را در متن کتاب باقی گذاشته‌اند. نگا: توماس میشل، کلام مسیحی، ترجمه حسین توفیقی، (قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، چاپ اول، 1377 )، صص 23 - 27. تحریف از دیدگاه مسیحیان اعتبار کتاب مقدس همواره مورد انتقاد اندیشمندان قرار داشته اما از قرن نوزدهم میلادی، مباحث انتقادی مربوط به کتاب مقدس وارد مرحله جدیدی شده است: (بولتمان (1884 - 1976م) که بزرگترین متخصص عهد جدید در قرن بیستم لقب یافته است در اثر مهم خود، تاریخ سنت هم نظر، به ارزیابی کتاب مقدس می‌پردازد. از نظر او بسیاری ازتونی لین، تاریخ تفکر مسیحی، ترجمه : روبرت آسریان، ص 446؛ تهران : نشر و پژوهش فرزان روز، چاپ اول، 1380. سخنان مکتوب عیسی(ع) گفته‌های خود او نیست بلکه محصول حیات جوامع مسیحی اولیه است). (آدولف فون هارتاک) مورخ توانای قرن نوزدهم و بزرگترین متخصص آثار پدران در عصر خود، در مجموعه سه جلدی تاریخ اصول ایمان، این باور را مطرح کرد که انجیل تحت تأثیر فلسفه یونان تغییر یافته است. وی در پی آن بود که تاریخِ فرایند یونانی شدن مسیحیت را نشان دهد. از نظر او، مذهب ساده عیسی(ع) به ویژه به واسطه تعالیم پولس، به مذهبی در مورد عیسی(ع) تغییر یافته و به اصل ایمانی تجسم خدای پدر تبدیل شده است.همان، ص 387. برخی دیگر از صاحب‌نظران به‌آرچیبالد رابرتسون، عیسی اسطوره یا تاریخ، ترجمه : حسین توفیقی، ص 71؛ قم : مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، چاپ اول، 1378. و عده‌ای نیز در مورد تاریخ تألیف اناجیل ایراداتی را نوسازی روزافزون روایات انجیل به نفع الوهیت عیسی توجه نموده مطرح کردهاند.ر.ک : محمدرضا زیبایی نژاد، مسیحیت‌شناسی مقایسه‌ای، ص 185؛ تهران : سروش، چاپ اول، 1382. اما شاید بتوان گفت مهمترین سند در مورد انحراف مسیحیت از دیدگاه ایشان خود کتاب مقدس است. در این کتاب (پولس) با حواریون و شخص (پطرس) که جانشین رسمی حضرت عیسی(ع) است، مخالفت ورزیده، حتی آنان را به (نفاق) متهم می‌سازد: (اما چون پطرس به انطاکیه آمد او را روبه‌رو مخالفت نمودم؛ زیرا مستوجب ملامت بود... و سایر یهودیان هم با وی نفاق کردند، به حدی که برنابا هم در نفاق ایشان گرفتار شد).رساله پولس به غلاطیان، 2 : 11 - 13. مسلماً چنین برخوردی نشان از وجود انحراف در عقاید بزرگان صدر اول مسیحیت دارد.برگرفته از : سید محمد ادیب آل علی، مسیحیت، صص 99 و 100، قم : مرکز مطالعات و پژوهش‌های فرهنگی حوزه، چاپ اول، 1385. دو. رویکرد محتوایی با نگرش محتوایی به مضامین کتاب‌های مقدس، روشن می‌گردد که برخی از کتب ادیان آسمانی، دچار تحریف گشته‌اند؛ چرا که اگر کتاب مقدس دچار زیاده و نقصان و تغییر در لفظ و مفاهیم نشود، هیچ گاه مطالب متناقض و معارف، خردستیز نخواهد داشت، حال آنکه با مراجعه به این کتاب‌ها مسائل منافی با یکدیگر و غیر عقلانی فراوان یافت می‌شود. وجود تناقضات در اناجیل چنان زیاد است که علامه شعرانی پس از نقل و بررسی تفصیلی 45 مورد از اشتباهات و تناقضات اناجیل می‌نویسد: (این بنده مؤلف از این قبیل بیش از هفتصد تحریف یادداشت کرده‌ام. در (اظهار الحق)ج اول، ص 165. گوید: اختلافات در انجیل به عقیده (میل) سی هزار است و به طوری که (گریسباخ) تحقیق کرده است صد و پنجاه هزار است و (شولز) که آخرین محققین ایشان است عدد آن را به تحقیق نیافته‌میرزا ابوالحسن شعرانی، راه سعادت، تحقیق : حامد فردی اردستانی، ص 282، چاپ اول، 1386، تهران : مرتضوی. است). جالب آن که اناجیل از همان آغاز در نسب‌نامه عیسی(ع) گرفتار تناقض شده‌اند. این دلیل روشن بر تحریف کتاب‌های مقدس است. اکنون نسب‌نامه آن حضرت را براساس متن (انجیل لوقا) و (انجیل متی) و کتاب (تواریخ ایام) تقدیم می‌داریم: انجیل لوقا باب 3 انجیل متی باب اول کتاب تواریخ ایام باب 3 یوسف یوسف - هیلی یعقوب - متثات متان - لیوی الیعازر - ملخی الیهود - یناه اکیم - یوسف صادوق - متاثیاه عازور - عاموس الیاقیم - تاحوم ابیهود - اهلی - - نکی - - ماث - - مطائیاه - - شمعی - - یوسف - - یهوداه - - یوحناه - - ریصاه - - زرو بابل زرو بابل زرو بابل شلتی ئیل شلتی ئیل پدایاه نیری یکیناه یکنیاه ملخی - یهویاقیم ادی یوشیاه یوشیاه قوصام امون امون المودام منسه منسه ائیر حزقیاه حزقیاه یوسی احاز احاز الیعازر یوثام یوثام یوریم عزریاه عزریاه متأث - امصیاه لیوی - یوآش شمعون - احزیاه یهوداه یورام یورام یوسف یهوشافاط یهوشافاط ونان اسا اسا ایلیاقیم ابیاه ابیاه میلیاه رحبعام رحبعام مئنان - - مطاثاه - - ناثان سلیمان سلیمان داود داود داوداقتباس از : میرزا ابوالحسن شعرانی، راه سعادت، ص 269 و 270، تهران : مرتضوی، چاپ اول، 1386. نمونه‌هایی از تحریف در کتاب مقدس در کتاب مقدس به مواردی از مصادیق تحریف برمی‌خوریم. ذیلاً به برخی از آنها اشاره‌برخی از تحریفات نیز در پاسخ پرسش‌های پیشین اشاره شد. . آشنایی با این موارد می‌تواند زمینه‌های پژوهش بیشتر را می‌شود فراهم کند: 1. در سِفر (پیدایش) می‌خوانیم: (بعد از این ایام که خدا ابراهیم(ع) را امتحان کرد، به او گفت: ای ابراهیم. عرض کرد: لبیک. گفت: (اکنون پسر خود را که یگانه فرزند تو است و او را دوست می‌داری، یعنی (اسحاق) را بردار و بر زمین موریا برو و او را در آنجا بر یکی از کوه‌هایی که به تو نشان می‌دهم به عنوان هدیه سوختنی، قربانی کن).پیدایش، 22 : 1. در این متن که مربوط به جریان ذبح کردن یکی از فرزندان حضرت ابراهیم(ع) به دست او است، پس از عبارت (یگانه فرزند)، عبارت (یعنی اسحاق) قرار گرفته است. در حالی که عبارت صریح عهد عتیق، وعده تولد اسحاق را سیزده سال پس ازهمان، 17 : 25 و 18 : 1. یعنی اسماعیل تولد اسماعیل می‌داند. تا چهارده سالگی تنها فرزند ابراهیم است. پس در اینجا تحریفی صورت گرفته و عبارت (یعنی اسحاق) بعداً به متن عهد عتیق اضافه شده است. اما انگیزه این تحریف چیست؟ در اعتقاد یهودیان که به مسیحیان هم انتقال یافته است، (مسیّا) یعنی همان پیامبر موعود باید از نسل اسحاق باشد و از سوی دیگر، شخص موعود از نسل شخص (مذبوح) است. تنها در صورتی که اسحاق همان شخص مذبوح باشد می‌توان موعود امم را از نوادگان اسحاق دانست و تنها در این صورت است که سیادت بنی اسرائیل و اندیشه برتری یهود تثبیت می‌شود و مسیحیان با استناد به همین متن، عیسی(ع) را که از نوادگان اسحاق است، موعود امم دانسته‌اند. و اگر مشخص شود که مذبوح اسماعیل بوده نه اسحاق، زیربنای بسیاری از اعتقادات یهود و مسیحیت تخریب می‌گردد. 2. انجیل متی، عیسی(ع) را از فرزندان سلیمان‌بن داود(ع) می‌داند.انجیل متی، 1 : 6. در حالی که وی در انجیل لوقا فرزند ناتان‌بن داود معرفی شده است.انجیل لوقا، 3 : 31. 3. در انجیل متی، عیسی(ع) اعلام می‌کند که پس از مصلوب شدن سه شبانه روز در زمین مدفون خواهد ماند: (زیرا هم چنان که یونس سه شبانه روز در شکم ماهی ماند، پسر انسان نیز سه شبانه روز در شکم زمین خواهد بود).انجیل متی، 12 : 40. در حالی که اناجیل دیگر مدت دفن او را از غروب جمعه تا قبل ازر.ک : انجیل متی، 27 : 57 و 28 : 1 ؛ انجیل مرقص، 15 : 42 و 16 : 1 ؛ انجیل لوقا، 23 : 53 و 24 : 1. ؛انجیل متی، 2 : 22 ؛ برگرفته از : مسیحیت، صص 100 - 102. سپیده یکشنبه، یعنی حداکثر یک روز و دو شب می‌دانند انجیل مرقس - که قدیمی‌ترین و کوتاه‌ترین انجیل‌ها است - خاطرات قدیس‌پطرس حواری را مطرح می‌کند که متضمن احساسات بشری عیسی است. در این انجیل، عیسی موجودی مافوق بشر نشان داده شده و (فرزند انسان) لقب گرفته است، اما اثری از اصل (تجسّم الهی) در پیکر عیسی و اصل ازلیت او (وجود قبل از خلقت ) دیده نمی‌شود. اما انجیل متی و انجیل لوقا، حاوی عباراتی است که زمینه را برای اعتقاد به تجسّم ربوبیت در پیکر عیسی آماده می‌کند و انجیل یوحنا، به صراحت طبیعت الوهی عیسی را - چنان که معاصرش یعنی پولس مطرح کرده بود - بیان می‌کند. این تهافت مشکل پیچیده‌ای است که اذهان اندیشمندان مسیحی را تاکنون به خود مشغول داشته و راه حل‌های گوناگون اما بی‌حاصل در رفع آن ارائه کرده‌اندر.ک: کلام مسیحی، صص 66-80. . در انجیل یوحنا از یحیی(ع) پرسیده می‌شود: آیا تو همان ایلیای نبی الیاس هستی که قبل از فرارسیدن روز موعود (ظهور مسیح ) باید بیاید؟ یحیی تأکید می‌کند: من چنین شخصی نیستم‌کتاب مقدس، انجیل یوحنا، 1:19. ؛ بنابراین روز موعود هنوز فرانرسیده است. اما در انجیل متی به عیسی(ع) نسبت داده‌اند که گفت: (اگر بخواهید قبول کنید که یحیی همان الیاس است که باید بیاید)متی، 11:14. . نویسنده انجیل لوقا برای برداشتن تنافی موجود میان این دو عبارت، مسأله را به گونه‌ای دیگر توجیه کرده، می‌گوید: (و او (یحیی ) به روح قوت الیاس پیش‌روی وی (خداوند )، خواهد .لوقا، 1:17. . این مضامین متفاوت و متعارض، نشانگر آن است که آیات اصلی الهی - که به خرامید) عیسی(ع) وحی شده - دچار تحریف جدی گشته‌در باب خردستیزی برخی از آیات کتاب مقدس ر.ک: موریس بوکای، تورات، انجیل، قرآن و علم، ترجمه مهندس ذبیح‌اللَّه دبیر، (تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ چهارم، 1368 ). است چنان که گفته آمد با رویکرد قرآنی و روایی نیز می‌توان تحریف کتاب‌های مقدس را نشان داد، بعضی از آیات قرآن و روایات نقل شده از امامان(ع)، نشانگر تحریف کتاب مقدس است. گزارش این دسته از نصوص در این نوشتار کوتاه‌در این باره نگا: محمدرضا زیبایی‌نژاد، تاریخ و کلام مسیحیت، (قم: معاونت امور اساتید و دروس معارف اسلامی، تابستان 1375 )، صص 81-84. . مقدور نیست.
از چه راهی می‌توان ثابت کرد که مسیحیت، دچار تحریف شده است؟ یکی از منابع اصیل هر دینی، کتاب مقدس آن است که فصل‌الخطابِ تلقی‌های گوناگون و معیار نشان دادن بدعت‌ها و انحراف‌ها به شمار می‌رود. در این کتاب آموزه‌های اساسی و محوری نظام اعتقادی، ارزشی و احکام عبادی مطرح شده است و به وسیله آن، می‌توان ممیزات هر دینی را از دین و آیین دیگر تشخیص داد. بر اساس منابع مذهبی ما، تعدادی از پیامبران الهی (آدم، ادریس، نوح، هود، صالح، ابراهیم، موسی، عیسی(ع) و پیامبراکرم(ص) ) دارای کتاب آسمانی بوده‌اند.بحارالانوار، ج 51، ص 27، ح 27 . تمامی این کتاب‌ها از ناحیه خداوند وحی شده بود و پیامبران نامبرده نقشی جز دریافت و ابلاغ مضامین آن نداشته‌اند. اما - غیر از قرآن مجید - تمامی آنها و یا بخش اصلی آنها، مفقود شده و یا متن آنها دچار تحریف گشته است. این تحریف با سه رویکرد تاریخی، نگرش محتوایی به مضامین این کتاب‌ها و قضاوت قرآن به عنوان آخرین کتاب آسمانی اثبات می‌گردد و با اثبات آن، تحریف دین روشن می‌شود. البته رویکرد سوم تنها برای کسانی قابل قبول است که آسمانی بودن قرآن را قبول دارند؛ اما رویکردهای پیشین همگانی است؛ از این رو فقط به بیان آن دو می‌پردازیم. یک. رویکرد تاریخی براساس گزارش‌های معتبر و مستند تاریخی کتاب‌های مقدس (تورات و انجیل)، در طول 1500 سال تألیف و گردآوری شده است، از همین‌رو علاوه بر برخورداری از شیوه‌های متنوع ادبی، با گذشت زمان، تحول آرام و کندی را تجربه کرده است. صرف‌نظر از اقلیتی ناچیز از مسیحیان - که می‌پندارند کتاب‌های مقدس (تورات و انجیل )، با همین الفاظ الهام شده‌اند و خدا پیام خود را کلمه به کلمه به کاتب بشری منتقل و وی چیزهایی را که خدا املا نموده، با امانت ثبت کرده است - بیشتر مسیحیان معتقدند: که خداوند کتاب‌های مقدس را به وسیله مؤلّفانی بشری، نوشته است و بر این اساس کتاب‌های مقدس، یک مؤلّف الهی و یک مولّف بشری دارد. نگا: جالب است بدانید تعداد کتاب‌های مقدس (در مجموع 46 کتاب عهد عتیق یهود و 27 کتاب‌توماس میشل، کلام مسیحی، ترجمه حسین توفیقی، (قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، چاپ اول، 1377ش )، ص 51. عهد جدید یعنی انجیل )، براساس نوعی توافق، حاصل شده است. حال وقتی تاریخ به ما نشان می‌دهد که بشر در تألیف کتاب مقدس دست داشته است، این کتاب دیگر مصون از خطا نخواهد بود. این مسأله موجب شد تا هر کسی، اقدام به نوشتن و گزارش روایات مربوط به دوران کوتاه رسالت عیسی و سرگذشت او کند و به نوبه خود منجر به پدید آمدن صد نوشته گشته است که هر کسی نوشته خود را صحیح می‌داند. از این رو براساس گزارش‌های تاریخی، در اواخر قرن اول میلادی و اوایل و اواسط قرن دوم میلادی، فرقه‌های انجیلی متعددی به وجود آمد و اختلاف‌ها و کشمکش‌های فراوانی رخ داد. طرح مؤلف بشری در کنار مؤلف الهی، در تدوین کتاب مقدس و در نتیجه تحریف آن، باعث گردید که پیامدهای ناگواری برای کتاب مقدس، به وجود آید که گزارش آن در این مجال اندک ممکن نیست.در این باره نگا: محمدرضا کاشفی، غرب بر امواج مسیحیت و فرهنگ، (تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی )، مبحث کتاب مقدس در فصل دوم. در اینجا کافی است به اعتراف برخی از عالمان و اندیشمندان مسیحی بسنده کنیم: انطباق انجیل فعلی را با گفته‌های عیسی به صراحت رد می‌کند و می‌گوید: (این بدان معنا نیست که عیسی تمام کلماتی را که گزارش شده است دقیقاً به همان شکلی که انجیل نویسان 1-1. رابرت م.گرنت نوشته‌اند گفته است).رابرت م.گرنت، دیوید تریسی؛ تاریخچه مکاتب تفسیری و هرمنوتیکی کتاب مقدس، ترجمه : ابوالفضل ساجدی، ص 212، تهران : پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول، 1385. 1-2 ارنست رنان؛ کتاب مقدس را نگاشته انسان دانسته، آن را همچون دیگر مکتوبات بشری مشتمل بر خطاهایی می‌شمارد و بر وجود داستان‌های دروغین و افسانه‌ها در آن تأکیدمی‌ورزد. همان، ص 295. 1-3. متکلمان لیبرال مسلّم می‌دانند که کتاب مقدس مستقیماً وحی منزل نیست و به دست انسان نوشته شده است.ایان باربور، علم و دین، ص 130 - 131. ق : همان، ص 295. 1-4. بسیاری از سنت گرایان بر مرکزیت مسیح اصرار می‌ورزند بدون اینکه بر خطاناپذیری انجیل پافشاری داشته باشند. 1-5. برخی از متکلمان برجسته مسیحی مانند بریث می‌گویند نمی‌توان محتویات کتاب مقدس را صادق شمرد.جان هیک و دیگران، کلام فلسفی، ترجمه ابراهیم سلطانی و احمد نراقی، ص 307. 1-6. ویت (الهیات رسمی - سنتی جدید) پروتستان معتقدند کتاب مقدس به خودی خود وحی الهی نبوده، یک مکتوب متکلمان نئوارتدکس خطاپذیر انسانی است که به وقایع وحیانی شهادت می‌دهد. 1-7. پل تیلیش که از متکلمان برجسته مسیحی به شمار می‌رود، معتقد است: (پژوهش‌های تاریخی نشان داده‌اند که عهد قدیم و عهد جدید در بخش‌های نقلی خود، عناصر تاریخی، افسانه‌ای و اسطوره شناختی را تلفیق می‌کنند و در اکثر موارد تفکیک این عناصر از یکدیگر با هر درجه‌ای از امکان‌پذیری نامحتمل است... مردم، دیگران یا خودشان را بدون ایمان مسیحی قلمداد می‌کنند، تنها به این دلیل که به مستند بودن حکایت‌های معجزه‌ای عهد جدید اعتقادی‌پل تیلیش، پویایی ایمان، ص 103. ق : رابرت م. گرنت، دیوید تریسی؛ تاریخچه مکاتب تفسیری و هرمنوتیکی کتاب مقدس، ترجمه : ابوالفضل ساجدی، ص 294 - 296. ندارند. به طور قطع آن حکایت‌ها مستند نیستند). 1-8. توماس میشل - استاد الهیات مسیحی - بر آن است که به اعتقاد بیشتر متفکران کاتولیک، پروتستان و ارتودوکس، کتاب‌های مقدس، املای الهی نیست و دارای عصمت لفظی نمی‌باشد و گاهی نویسندگان بشری، نظریات غلط یا اطلاعات اشتباه‌آمیزی را در متن کتاب باقی گذاشته‌اند. نگا: توماس میشل، کلام مسیحی، ترجمه حسین توفیقی، (قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، چاپ اول، 1377 )، صص 23 - 27. تحریف از دیدگاه مسیحیان اعتبار کتاب مقدس همواره مورد انتقاد اندیشمندان قرار داشته اما از قرن نوزدهم میلادی، مباحث انتقادی مربوط به کتاب مقدس وارد مرحله جدیدی شده است: (بولتمان (1884 - 1976م) که بزرگترین متخصص عهد جدید در قرن بیستم لقب یافته است در اثر مهم خود، تاریخ سنت هم نظر، به ارزیابی کتاب مقدس می‌پردازد. از نظر او بسیاری ازتونی لین، تاریخ تفکر مسیحی، ترجمه : روبرت آسریان، ص 446؛ تهران : نشر و پژوهش فرزان روز، چاپ اول، 1380. سخنان مکتوب عیسی(ع) گفته‌های خود او نیست بلکه محصول حیات جوامع مسیحی اولیه است). (آدولف فون هارتاک) مورخ توانای قرن نوزدهم و بزرگترین متخصص آثار پدران در عصر خود، در مجموعه سه جلدی تاریخ اصول ایمان، این باور را مطرح کرد که انجیل تحت تأثیر فلسفه یونان تغییر یافته است. وی در پی آن بود که تاریخِ فرایند یونانی شدن مسیحیت را نشان دهد. از نظر او، مذهب ساده عیسی(ع) به ویژه به واسطه تعالیم پولس، به مذهبی در مورد عیسی(ع) تغییر یافته و به اصل ایمانی تجسم خدای پدر تبدیل شده است.همان، ص 387. برخی دیگر از صاحب‌نظران به‌آرچیبالد رابرتسون، عیسی اسطوره یا تاریخ، ترجمه : حسین توفیقی، ص 71؛ قم : مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، چاپ اول، 1378. و عده‌ای نیز در مورد تاریخ تألیف اناجیل ایراداتی را نوسازی روزافزون روایات انجیل به نفع الوهیت عیسی توجه نموده مطرح کردهاند.ر.ک : محمدرضا زیبایی نژاد، مسیحیت‌شناسی مقایسه‌ای، ص 185؛ تهران : سروش، چاپ اول، 1382. اما شاید بتوان گفت مهمترین سند در مورد انحراف مسیحیت از دیدگاه ایشان خود کتاب مقدس است. در این کتاب (پولس) با حواریون و شخص (پطرس) که جانشین رسمی حضرت عیسی(ع) است، مخالفت ورزیده، حتی آنان را به (نفاق) متهم می‌سازد: (اما چون پطرس به انطاکیه آمد او را روبه‌رو مخالفت نمودم؛ زیرا مستوجب ملامت بود... و سایر یهودیان هم با وی نفاق کردند، به حدی که برنابا هم در نفاق ایشان گرفتار شد).رساله پولس به غلاطیان، 2 : 11 - 13. مسلماً چنین برخوردی نشان از وجود انحراف در عقاید بزرگان صدر اول مسیحیت دارد.برگرفته از : سید محمد ادیب آل علی، مسیحیت، صص 99 و 100، قم : مرکز مطالعات و پژوهش‌های فرهنگی حوزه، چاپ اول، 1385. دو. رویکرد محتوایی با نگرش محتوایی به مضامین کتاب‌های مقدس، روشن می‌گردد که برخی از کتب ادیان آسمانی، دچار تحریف گشته‌اند؛ چرا که اگر کتاب مقدس دچار زیاده و نقصان و تغییر در لفظ و مفاهیم نشود، هیچ گاه مطالب متناقض و معارف، خردستیز نخواهد داشت، حال آنکه با مراجعه به این کتاب‌ها مسائل منافی با یکدیگر و غیر عقلانی فراوان یافت می‌شود. وجود تناقضات در اناجیل چنان زیاد است که علامه شعرانی پس از نقل و بررسی تفصیلی 45 مورد از اشتباهات و تناقضات اناجیل می‌نویسد: (این بنده مؤلف از این قبیل بیش از هفتصد تحریف یادداشت کرده‌ام. در (اظهار الحق)ج اول، ص 165. گوید: اختلافات در انجیل به عقیده (میل) سی هزار است و به طوری که (گریسباخ) تحقیق کرده است صد و پنجاه هزار است و (شولز) که آخرین محققین ایشان است عدد آن را به تحقیق نیافته‌میرزا ابوالحسن شعرانی، راه سعادت، تحقیق : حامد فردی اردستانی، ص 282، چاپ اول، 1386، تهران : مرتضوی. است). جالب آن که اناجیل از همان آغاز در نسب‌نامه عیسی(ع) گرفتار تناقض شده‌اند. این دلیل روشن بر تحریف کتاب‌های مقدس است. اکنون نسب‌نامه آن حضرت را براساس متن (انجیل لوقا) و (انجیل متی) و کتاب (تواریخ ایام) تقدیم می‌داریم: انجیل لوقا باب 3 انجیل متی باب اول کتاب تواریخ ایام باب 3 یوسف یوسف - هیلی یعقوب - متثات متان - لیوی الیعازر - ملخی الیهود - یناه اکیم - یوسف صادوق - متاثیاه عازور - عاموس الیاقیم - تاحوم ابیهود - اهلی - - نکی - - ماث - - مطائیاه - - شمعی - - یوسف - - یهوداه - - یوحناه - - ریصاه - - زرو بابل زرو بابل زرو بابل شلتی ئیل شلتی ئیل پدایاه نیری یکیناه یکنیاه ملخی - یهویاقیم ادی یوشیاه یوشیاه قوصام امون امون المودام منسه منسه ائیر حزقیاه حزقیاه یوسی احاز احاز الیعازر یوثام یوثام یوریم عزریاه عزریاه متأث - امصیاه لیوی - یوآش شمعون - احزیاه یهوداه یورام یورام یوسف یهوشافاط یهوشافاط ونان اسا اسا ایلیاقیم ابیاه ابیاه میلیاه رحبعام رحبعام مئنان - - مطاثاه - - ناثان سلیمان سلیمان داود داود داوداقتباس از : میرزا ابوالحسن شعرانی، راه سعادت، ص 269 و 270، تهران : مرتضوی، چاپ اول، 1386. نمونه‌هایی از تحریف در کتاب مقدس در کتاب مقدس به مواردی از مصادیق تحریف برمی‌خوریم. ذیلاً به برخی از آنها اشاره‌برخی از تحریفات نیز در پاسخ پرسش‌های پیشین اشاره شد. . آشنایی با این موارد می‌تواند زمینه‌های پژوهش بیشتر را می‌شود فراهم کند: 1. در سِفر (پیدایش) می‌خوانیم: (بعد از این ایام که خدا ابراهیم(ع) را امتحان کرد، به او گفت: ای ابراهیم. عرض کرد: لبیک. گفت: (اکنون پسر خود را که یگانه فرزند تو است و او را دوست می‌داری، یعنی (اسحاق) را بردار و بر زمین موریا برو و او را در آنجا بر یکی از کوه‌هایی که به تو نشان می‌دهم به عنوان هدیه سوختنی، قربانی کن).پیدایش، 22 : 1. در این متن که مربوط به جریان ذبح کردن یکی از فرزندان حضرت ابراهیم(ع) به دست او است، پس از عبارت (یگانه فرزند)، عبارت (یعنی اسحاق) قرار گرفته است. در حالی که عبارت صریح عهد عتیق، وعده تولد اسحاق را سیزده سال پس ازهمان، 17 : 25 و 18 : 1. یعنی اسماعیل تولد اسماعیل می‌داند. تا چهارده سالگی تنها فرزند ابراهیم است. پس در اینجا تحریفی صورت گرفته و عبارت (یعنی اسحاق) بعداً به متن عهد عتیق اضافه شده است. اما انگیزه این تحریف چیست؟ در اعتقاد یهودیان که به مسیحیان هم انتقال یافته است، (مسیّا) یعنی همان پیامبر موعود باید از نسل اسحاق باشد و از سوی دیگر، شخص موعود از نسل شخص (مذبوح) است. تنها در صورتی که اسحاق همان شخص مذبوح باشد می‌توان موعود امم را از نوادگان اسحاق دانست و تنها در این صورت است که سیادت بنی اسرائیل و اندیشه برتری یهود تثبیت می‌شود و مسیحیان با استناد به همین متن، عیسی(ع) را که از نوادگان اسحاق است، موعود امم دانسته‌اند. و اگر مشخص شود که مذبوح اسماعیل بوده نه اسحاق، زیربنای بسیاری از اعتقادات یهود و مسیحیت تخریب می‌گردد. 2. انجیل متی، عیسی(ع) را از فرزندان سلیمان‌بن داود(ع) می‌داند.انجیل متی، 1 : 6. در حالی که وی در انجیل لوقا فرزند ناتان‌بن داود معرفی شده است.انجیل لوقا، 3 : 31. 3. در انجیل متی، عیسی(ع) اعلام می‌کند که پس از مصلوب شدن سه شبانه روز در زمین مدفون خواهد ماند: (زیرا هم چنان که یونس سه شبانه روز در شکم ماهی ماند، پسر انسان نیز سه شبانه روز در شکم زمین خواهد بود).انجیل متی، 12 : 40. در حالی که اناجیل دیگر مدت دفن او را از غروب جمعه تا قبل ازر.ک : انجیل متی، 27 : 57 و 28 : 1 ؛ انجیل مرقص، 15 : 42 و 16 : 1 ؛ انجیل لوقا، 23 : 53 و 24 : 1. ؛انجیل متی، 2 : 22 ؛ برگرفته از : مسیحیت، صص 100 - 102. سپیده یکشنبه، یعنی حداکثر یک روز و دو شب می‌دانند انجیل مرقس - که قدیمی‌ترین و کوتاه‌ترین انجیل‌ها است - خاطرات قدیس‌پطرس حواری را مطرح می‌کند که متضمن احساسات بشری عیسی است. در این انجیل، عیسی موجودی مافوق بشر نشان داده شده و (فرزند انسان) لقب گرفته است، اما اثری از اصل (تجسّم الهی) در پیکر عیسی و اصل ازلیت او (وجود قبل از خلقت ) دیده نمی‌شود. اما انجیل متی و انجیل لوقا، حاوی عباراتی است که زمینه را برای اعتقاد به تجسّم ربوبیت در پیکر عیسی آماده می‌کند و انجیل یوحنا، به صراحت طبیعت الوهی عیسی را - چنان که معاصرش یعنی پولس مطرح کرده بود - بیان می‌کند. این تهافت مشکل پیچیده‌ای است که اذهان اندیشمندان مسیحی را تاکنون به خود مشغول داشته و راه حل‌های گوناگون اما بی‌حاصل در رفع آن ارائه کرده‌اندر.ک: کلام مسیحی، صص 66-80. . در انجیل یوحنا از یحیی(ع) پرسیده می‌شود: آیا تو همان ایلیای نبی الیاس هستی که قبل از فرارسیدن روز موعود (ظهور مسیح ) باید بیاید؟ یحیی تأکید می‌کند: من چنین شخصی نیستم‌کتاب مقدس، انجیل یوحنا، 1:19. ؛ بنابراین روز موعود هنوز فرانرسیده است. اما در انجیل متی به عیسی(ع) نسبت داده‌اند که گفت: (اگر بخواهید قبول کنید که یحیی همان الیاس است که باید بیاید)متی، 11:14. . نویسنده انجیل لوقا برای برداشتن تنافی موجود میان این دو عبارت، مسأله را به گونه‌ای دیگر توجیه کرده، می‌گوید: (و او (یحیی ) به روح قوت الیاس پیش‌روی وی (خداوند )، خواهد .لوقا، 1:17. . این مضامین متفاوت و متعارض، نشانگر آن است که آیات اصلی الهی - که به خرامید) عیسی(ع) وحی شده - دچار تحریف جدی گشته‌در باب خردستیزی برخی از آیات کتاب مقدس ر.ک: موریس بوکای، تورات، انجیل، قرآن و علم، ترجمه مهندس ذبیح‌اللَّه دبیر، (تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ چهارم، 1368 ). است چنان که گفته آمد با رویکرد قرآنی و روایی نیز می‌توان تحریف کتاب‌های مقدس را نشان داد، بعضی از آیات قرآن و روایات نقل شده از امامان(ع)، نشانگر تحریف کتاب مقدس است. گزارش این دسته از نصوص در این نوشتار کوتاه‌در این باره نگا: محمدرضا زیبایی‌نژاد، تاریخ و کلام مسیحیت، (قم: معاونت امور اساتید و دروس معارف اسلامی، تابستان 1375 )، صص 81-84. . مقدور نیست.
پاسخ:
از چه راهی می‌توان ثابت کرد که مسیحیت، دچار تحریف شده است؟
یکی از منابع اصیل هر دینی، کتاب مقدس آن است که فصل‌الخطابِ تلقی‌های گوناگون و معیار نشان دادن بدعت‌ها و انحراف‌ها به شمار می‌رود. در این کتاب آموزه‌های اساسی و محوری نظام اعتقادی، ارزشی و احکام عبادی مطرح شده است و به وسیله آن، می‌توان ممیزات هر دینی را از دین و آیین دیگر تشخیص داد. بر اساس منابع مذهبی ما، تعدادی از پیامبران الهی (آدم، ادریس، نوح، هود، صالح، ابراهیم، موسی، عیسی(ع) و پیامبراکرم(ص) ) دارای کتاب آسمانی بوده‌اند.بحارالانوار، ج 51، ص 27، ح 27 . تمامی این کتاب‌ها از ناحیه خداوند وحی شده بود و پیامبران نامبرده نقشی جز دریافت و ابلاغ مضامین آن نداشته‌اند. اما - غیر از قرآن مجید - تمامی آنها و یا بخش اصلی آنها، مفقود شده و یا متن آنها دچار تحریف گشته است.
این تحریف با سه رویکرد تاریخی، نگرش محتوایی به مضامین این کتاب‌ها و قضاوت قرآن به عنوان آخرین کتاب آسمانی اثبات می‌گردد و با اثبات آن، تحریف دین روشن می‌شود. البته رویکرد سوم تنها برای کسانی قابل قبول است که آسمانی بودن قرآن را قبول دارند؛ اما رویکردهای پیشین همگانی است؛ از این رو فقط به بیان آن دو می‌پردازیم.
یک. رویکرد تاریخی
براساس گزارش‌های معتبر و مستند تاریخی کتاب‌های مقدس (تورات و انجیل)، در طول 1500 سال تألیف و گردآوری شده است، از همین‌رو علاوه بر برخورداری از شیوه‌های متنوع ادبی، با گذشت زمان، تحول آرام و کندی را تجربه کرده است. صرف‌نظر از اقلیتی ناچیز از مسیحیان - که می‌پندارند کتاب‌های مقدس (تورات و انجیل )، با همین الفاظ الهام شده‌اند و خدا پیام خود را کلمه به کلمه به کاتب بشری منتقل و وی چیزهایی را که خدا املا نموده، با امانت ثبت کرده است - بیشتر مسیحیان معتقدند: که خداوند کتاب‌های مقدس را به وسیله مؤلّفانی بشری، نوشته است و بر این اساس کتاب‌های مقدس، یک مؤلّف الهی و یک مولّف بشری دارد.
نگا:
جالب است بدانید تعداد کتاب‌های مقدس (در مجموع 46 کتاب عهد عتیق یهود و 27 کتاب‌توماس میشل، کلام مسیحی، ترجمه حسین توفیقی، (قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، چاپ اول، 1377ش )، ص 51. عهد جدید یعنی انجیل )، براساس نوعی توافق، حاصل شده است.
حال وقتی تاریخ به ما نشان می‌دهد که بشر در تألیف کتاب مقدس دست داشته است، این کتاب دیگر مصون از خطا نخواهد بود. این مسأله موجب شد تا هر کسی، اقدام به نوشتن و گزارش روایات مربوط به دوران کوتاه رسالت عیسی و سرگذشت او کند و به نوبه خود منجر به پدید آمدن صد نوشته گشته است که هر کسی نوشته خود را صحیح می‌داند. از این رو براساس گزارش‌های تاریخی، در اواخر قرن اول میلادی و اوایل و اواسط قرن دوم میلادی، فرقه‌های انجیلی متعددی به وجود آمد و اختلاف‌ها و کشمکش‌های فراوانی رخ داد.
طرح مؤلف بشری در کنار مؤلف الهی، در تدوین کتاب مقدس و در نتیجه تحریف آن، باعث گردید که پیامدهای ناگواری برای کتاب مقدس، به وجود آید که گزارش آن در این مجال اندک ممکن نیست.در این باره نگا: محمدرضا کاشفی، غرب بر امواج مسیحیت و فرهنگ، (تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی )، مبحث کتاب مقدس در فصل دوم.
در اینجا کافی است به اعتراف برخی از عالمان و اندیشمندان مسیحی بسنده کنیم:
انطباق انجیل فعلی را با گفته‌های عیسی به صراحت رد می‌کند و می‌گوید: (این بدان معنا نیست که عیسی تمام کلماتی را که گزارش شده است دقیقاً به همان شکلی که انجیل نویسان 1-1. رابرت م.گرنت نوشته‌اند گفته است).رابرت م.گرنت، دیوید تریسی؛ تاریخچه مکاتب تفسیری و هرمنوتیکی کتاب مقدس، ترجمه : ابوالفضل ساجدی، ص 212، تهران : پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول، 1385.
1-2 ارنست رنان؛ کتاب مقدس را نگاشته انسان دانسته، آن را همچون دیگر مکتوبات بشری مشتمل بر خطاهایی می‌شمارد و بر وجود داستان‌های دروغین و افسانه‌ها در آن تأکیدمی‌ورزد. همان، ص 295.
1-3. متکلمان لیبرال مسلّم می‌دانند که کتاب مقدس مستقیماً وحی منزل نیست و به دست انسان نوشته شده است.ایان باربور، علم و دین، ص 130 - 131. ق : همان، ص 295.
1-4. بسیاری از سنت گرایان بر مرکزیت مسیح اصرار می‌ورزند بدون اینکه بر خطاناپذیری انجیل پافشاری داشته باشند.
1-5. برخی از متکلمان برجسته مسیحی مانند بریث می‌گویند نمی‌توان محتویات کتاب مقدس را صادق شمرد.جان هیک و دیگران، کلام فلسفی، ترجمه ابراهیم سلطانی و احمد نراقی، ص 307.
1-6. ویت (الهیات رسمی - سنتی جدید) پروتستان معتقدند کتاب مقدس به خودی خود وحی الهی نبوده، یک مکتوب متکلمان نئوارتدکس خطاپذیر انسانی است که به وقایع وحیانی شهادت می‌دهد.
1-7. پل تیلیش که از متکلمان برجسته مسیحی به شمار می‌رود، معتقد است: (پژوهش‌های تاریخی نشان داده‌اند که عهد قدیم و عهد جدید در بخش‌های نقلی خود، عناصر تاریخی، افسانه‌ای و اسطوره شناختی را تلفیق می‌کنند و در اکثر موارد تفکیک این عناصر از یکدیگر با هر درجه‌ای از امکان‌پذیری نامحتمل است... مردم، دیگران یا خودشان را بدون ایمان مسیحی قلمداد می‌کنند، تنها به این دلیل که به مستند بودن حکایت‌های معجزه‌ای عهد جدید اعتقادی‌پل تیلیش، پویایی ایمان، ص 103. ق : رابرت م. گرنت، دیوید تریسی؛ تاریخچه مکاتب تفسیری و هرمنوتیکی کتاب مقدس، ترجمه : ابوالفضل ساجدی، ص 294 - 296. ندارند. به طور قطع آن حکایت‌ها مستند نیستند).
1-8. توماس میشل - استاد الهیات مسیحی - بر آن است که به اعتقاد بیشتر متفکران کاتولیک، پروتستان و ارتودوکس، کتاب‌های مقدس، املای الهی نیست و دارای عصمت لفظی نمی‌باشد و گاهی نویسندگان بشری، نظریات غلط یا اطلاعات اشتباه‌آمیزی را در متن کتاب باقی گذاشته‌اند. نگا: توماس میشل، کلام مسیحی، ترجمه حسین توفیقی، (قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، چاپ اول، 1377 )، صص 23 - 27.
تحریف از دیدگاه مسیحیان
اعتبار کتاب مقدس همواره مورد انتقاد اندیشمندان قرار داشته اما از قرن نوزدهم میلادی، مباحث انتقادی مربوط به کتاب مقدس وارد مرحله جدیدی شده است: (بولتمان (1884 - 1976م) که بزرگترین متخصص عهد جدید در قرن بیستم لقب یافته است در اثر مهم خود، تاریخ سنت هم نظر، به ارزیابی کتاب مقدس می‌پردازد. از نظر او بسیاری ازتونی لین، تاریخ تفکر مسیحی، ترجمه : روبرت آسریان، ص 446؛ تهران : نشر و پژوهش فرزان روز، چاپ اول، 1380. سخنان مکتوب عیسی(ع) گفته‌های خود او نیست بلکه محصول حیات جوامع مسیحی اولیه است).
(آدولف فون هارتاک) مورخ توانای قرن نوزدهم و بزرگترین متخصص آثار پدران در عصر خود، در مجموعه سه جلدی تاریخ اصول ایمان، این باور را مطرح کرد که انجیل تحت تأثیر فلسفه یونان تغییر یافته است. وی در پی آن بود که تاریخِ فرایند یونانی شدن مسیحیت را نشان دهد. از نظر او، مذهب ساده عیسی(ع) به ویژه به واسطه تعالیم پولس، به مذهبی در مورد عیسی(ع) تغییر یافته و به اصل ایمانی تجسم خدای پدر تبدیل شده است.همان، ص 387.
برخی دیگر از صاحب‌نظران به‌آرچیبالد رابرتسون، عیسی اسطوره یا تاریخ، ترجمه : حسین توفیقی، ص 71؛ قم : مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، چاپ اول، 1378. و عده‌ای نیز در مورد تاریخ تألیف اناجیل ایراداتی را نوسازی روزافزون روایات انجیل به نفع الوهیت عیسی توجه نموده مطرح کردهاند.ر.ک : محمدرضا زیبایی نژاد، مسیحیت‌شناسی مقایسه‌ای، ص 185؛ تهران : سروش، چاپ اول، 1382.
اما شاید بتوان گفت مهمترین سند در مورد انحراف مسیحیت از دیدگاه ایشان خود کتاب مقدس است. در این کتاب (پولس) با حواریون و شخص (پطرس) که جانشین رسمی حضرت عیسی(ع) است، مخالفت ورزیده، حتی آنان را به (نفاق) متهم می‌سازد: (اما چون پطرس به انطاکیه آمد او را روبه‌رو مخالفت نمودم؛ زیرا مستوجب ملامت بود... و سایر یهودیان هم با وی نفاق کردند، به حدی که برنابا هم در نفاق ایشان گرفتار شد).رساله پولس به غلاطیان، 2 : 11 - 13.
مسلماً چنین برخوردی نشان از وجود انحراف در عقاید بزرگان صدر اول مسیحیت دارد.برگرفته از : سید محمد ادیب آل علی، مسیحیت، صص 99 و 100، قم : مرکز مطالعات و پژوهش‌های فرهنگی حوزه، چاپ اول، 1385.
دو. رویکرد محتوایی
با نگرش محتوایی به مضامین کتاب‌های مقدس، روشن می‌گردد که برخی از کتب ادیان آسمانی، دچار تحریف گشته‌اند؛ چرا که اگر کتاب مقدس دچار زیاده و نقصان و تغییر در لفظ و مفاهیم نشود، هیچ گاه مطالب متناقض و معارف، خردستیز نخواهد داشت، حال آنکه با مراجعه به این کتاب‌ها مسائل منافی با یکدیگر و غیر عقلانی فراوان یافت می‌شود.
وجود تناقضات در اناجیل چنان زیاد است که علامه شعرانی پس از نقل و بررسی تفصیلی 45 مورد از اشتباهات و تناقضات اناجیل می‌نویسد: (این بنده مؤلف از این قبیل بیش از هفتصد تحریف یادداشت کرده‌ام. در (اظهار الحق)ج اول، ص 165. گوید: اختلافات در انجیل به عقیده (میل) سی هزار است و به طوری که (گریسباخ) تحقیق کرده است صد و پنجاه هزار است و (شولز) که آخرین محققین ایشان است عدد آن را به تحقیق نیافته‌میرزا ابوالحسن شعرانی، راه سعادت، تحقیق : حامد فردی اردستانی، ص 282، چاپ اول، 1386، تهران : مرتضوی. است).
جالب آن که اناجیل از همان آغاز در نسب‌نامه عیسی(ع) گرفتار تناقض شده‌اند. این دلیل روشن بر تحریف کتاب‌های مقدس است.
اکنون نسب‌نامه آن حضرت را براساس متن (انجیل لوقا) و (انجیل متی) و کتاب (تواریخ ایام) تقدیم می‌داریم:
انجیل لوقا باب 3 انجیل متی باب اول کتاب تواریخ ایام باب 3
یوسف یوسف -
هیلی یعقوب -
متثات متان -
لیوی الیعازر -
ملخی الیهود -
یناه اکیم -
یوسف صادوق -
متاثیاه عازور -
عاموس الیاقیم -
تاحوم ابیهود -
اهلی - -
نکی - -
ماث - -
مطائیاه - -
شمعی - -
یوسف - -
یهوداه - -
یوحناه - -
ریصاه - -
زرو بابل زرو بابل زرو بابل
شلتی ئیل شلتی ئیل پدایاه
نیری یکیناه یکنیاه
ملخی - یهویاقیم
ادی یوشیاه یوشیاه
قوصام امون امون
المودام منسه منسه
ائیر حزقیاه حزقیاه
یوسی احاز احاز
الیعازر یوثام یوثام
یوریم عزریاه عزریاه
متأث - امصیاه
لیوی - یوآش
شمعون - احزیاه
یهوداه یورام یورام
یوسف یهوشافاط یهوشافاط
ونان اسا اسا
ایلیاقیم ابیاه ابیاه
میلیاه رحبعام رحبعام
مئنان - -
مطاثاه - -
ناثان سلیمان سلیمان
داود داود داوداقتباس از : میرزا ابوالحسن شعرانی، راه سعادت، ص 269 و 270، تهران : مرتضوی، چاپ اول، 1386.
نمونه‌هایی از تحریف در کتاب مقدس
در کتاب مقدس به مواردی از مصادیق تحریف برمی‌خوریم. ذیلاً به برخی از آنها اشاره‌برخی از تحریفات نیز در پاسخ پرسش‌های پیشین اشاره شد. . آشنایی با این موارد می‌تواند زمینه‌های پژوهش بیشتر را می‌شود فراهم کند:
1. در سِفر (پیدایش) می‌خوانیم: (بعد از این ایام که خدا ابراهیم(ع) را امتحان کرد، به او گفت: ای ابراهیم. عرض کرد: لبیک. گفت: (اکنون پسر خود را که یگانه فرزند تو است و او را دوست می‌داری، یعنی (اسحاق) را بردار و بر زمین موریا برو و او را در آنجا بر یکی از کوه‌هایی که به تو نشان می‌دهم به عنوان هدیه سوختنی، قربانی کن).پیدایش، 22 : 1.
در این متن که مربوط به جریان ذبح کردن یکی از فرزندان حضرت ابراهیم(ع) به دست او است، پس از عبارت (یگانه فرزند)، عبارت (یعنی اسحاق) قرار گرفته است. در حالی که عبارت صریح عهد عتیق، وعده تولد اسحاق را سیزده سال پس ازهمان، 17 : 25 و 18 : 1. یعنی اسماعیل تولد اسماعیل می‌داند. تا چهارده سالگی تنها فرزند ابراهیم است. پس در اینجا تحریفی صورت گرفته و عبارت (یعنی اسحاق) بعداً به متن عهد عتیق اضافه شده است.
اما انگیزه این تحریف چیست؟ در اعتقاد یهودیان که به مسیحیان هم انتقال یافته است، (مسیّا) یعنی همان پیامبر موعود باید از نسل اسحاق باشد و از سوی دیگر، شخص موعود از نسل شخص (مذبوح) است. تنها در صورتی که اسحاق همان شخص مذبوح باشد می‌توان موعود امم را از نوادگان اسحاق دانست و تنها در این صورت است که سیادت بنی اسرائیل و اندیشه برتری یهود تثبیت می‌شود و مسیحیان با استناد به همین متن، عیسی(ع) را که از نوادگان اسحاق است، موعود امم دانسته‌اند. و اگر مشخص شود که مذبوح اسماعیل بوده نه اسحاق، زیربنای بسیاری از اعتقادات یهود و مسیحیت تخریب می‌گردد.
2. انجیل متی، عیسی(ع) را از فرزندان سلیمان‌بن داود(ع) می‌داند.انجیل متی، 1 : 6. در حالی که وی در انجیل لوقا فرزند ناتان‌بن داود معرفی شده است.انجیل لوقا، 3 : 31.
3. در انجیل متی، عیسی(ع) اعلام می‌کند که پس از مصلوب شدن سه شبانه روز در زمین مدفون خواهد ماند: (زیرا هم چنان که یونس سه شبانه روز در شکم ماهی ماند، پسر انسان نیز سه شبانه روز در شکم زمین خواهد بود).انجیل متی، 12 : 40.
در حالی که اناجیل دیگر مدت دفن او را از غروب جمعه تا قبل ازر.ک : انجیل متی، 27 : 57 و 28 : 1 ؛ انجیل مرقص، 15 : 42 و 16 : 1 ؛ انجیل لوقا، 23 : 53 و 24 : 1. ؛انجیل متی، 2 : 22 ؛ برگرفته از : مسیحیت، صص 100 - 102. سپیده یکشنبه، یعنی حداکثر یک روز و دو شب می‌دانند
انجیل مرقس - که قدیمی‌ترین و کوتاه‌ترین انجیل‌ها است - خاطرات قدیس‌پطرس حواری را مطرح می‌کند که متضمن احساسات بشری عیسی است. در این انجیل، عیسی موجودی مافوق بشر نشان داده شده و (فرزند انسان) لقب گرفته است، اما اثری از اصل (تجسّم الهی) در پیکر عیسی و اصل ازلیت او (وجود قبل از خلقت ) دیده نمی‌شود. اما انجیل متی و انجیل لوقا، حاوی عباراتی است که زمینه را برای اعتقاد به تجسّم ربوبیت در پیکر عیسی آماده می‌کند و انجیل یوحنا، به صراحت طبیعت الوهی عیسی را - چنان که معاصرش یعنی پولس مطرح کرده بود - بیان می‌کند. این تهافت مشکل پیچیده‌ای است که اذهان اندیشمندان مسیحی را تاکنون به خود مشغول داشته و راه حل‌های گوناگون اما بی‌حاصل در رفع آن ارائه کرده‌اندر.ک: کلام مسیحی، صص 66-80. .
در انجیل یوحنا از یحیی(ع) پرسیده می‌شود: آیا تو همان ایلیای نبی الیاس هستی که قبل از فرارسیدن روز موعود (ظهور مسیح ) باید بیاید؟ یحیی تأکید می‌کند: من چنین شخصی نیستم‌کتاب مقدس، انجیل یوحنا، 1:19. ؛ بنابراین روز موعود هنوز فرانرسیده است. اما در انجیل متی به عیسی(ع) نسبت داده‌اند که گفت: (اگر بخواهید قبول کنید که یحیی همان الیاس است که باید بیاید)متی، 11:14. .
نویسنده انجیل لوقا برای برداشتن تنافی موجود میان این دو عبارت، مسأله را به گونه‌ای دیگر توجیه کرده، می‌گوید: (و او (یحیی ) به روح قوت الیاس پیش‌روی وی (خداوند )، خواهد .لوقا، 1:17. . این مضامین متفاوت و متعارض، نشانگر آن است که آیات اصلی الهی - که به خرامید) عیسی(ع) وحی شده - دچار تحریف جدی گشته‌در باب خردستیزی برخی از آیات کتاب مقدس ر.ک: موریس بوکای، تورات، انجیل، قرآن و علم، ترجمه مهندس ذبیح‌اللَّه دبیر، (تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ چهارم، 1368 ). است
چنان که گفته آمد با رویکرد قرآنی و روایی نیز می‌توان تحریف کتاب‌های مقدس را نشان داد، بعضی از آیات قرآن و روایات نقل شده از امامان(ع)، نشانگر تحریف کتاب مقدس است. گزارش این دسته از نصوص در این نوشتار کوتاه‌در این باره نگا: محمدرضا زیبایی‌نژاد، تاریخ و کلام مسیحیت، (قم: معاونت امور اساتید و دروس معارف اسلامی، تابستان 1375 )، صص 81-84. . مقدور نیست.
- [سایر] باتوجه به این که می گوییم مسیحیت ویهودیت تحریف شده،چرا اسلام تحریف نشده؟
- [سایر] تثلیث در مسیحیت را توضیح داده و پیشینه تثلیث در مسیحیت چیست؟ دلائل تحریف انجیل چیست؟
- [سایر] آیا ابن سینا شیعه بوده و اگر بوده از چه راهی می‌توان تشیع او را ثابت کرد؟
- [سایر] چرا کتاب تورات و انجیل دچار تحریف شده ولی کتاب قرآن دچار تحریف نشده است؟
- [سایر] در صورت امکان مصادیقی از تحریف آیین یهود برایم ذکر کنید؟ آیا در دین مسیحیت هم تحریفی صورت گرفته است؟
- [سایر] چگونه ثابت می کنید که قرآن در طول تاریخ تحریف نشده است ؟
- [سایر] کانت از چه راهی، اختیار انسان را ثابت می کند؟
- [سایر] روند تغییر اندیشهی مسیحی چگونه بوده و به چه دلیل این دین دچار تحریف شده است؟
- [سایر] آیا قرآن دچار تحریف شده است؟ نظر شیعه در مورد عصمت پیامبر و ائمه ع چیست؟
- [سایر] ماجرای تحریف شده درباره پیامبر مربوط به لحظات بعد از بعثت چیست؟ چگونه نادرستی آن ثابت می شود؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر یک یا چند نفر بگویند که خورشید یا ماه گرفته است و اعتبار گفتار آنان از نظر شرع ثابت نباشد چنانچه نماز آیات نخواند و بعد از راهی که شرعاً معتبر است ثابت شود که گفتار آنها راست بوده در صورتی که تمام خورشید یا ماه گرفته باشد، باید نماز آیات بخواند، بلکه اگر مقداری از آن هم گرفته باشد، بنا بر احتیاط خواندن نماز آیات بر او واجب است.
- [آیت الله اردبیلی] برای ثابت شدن اوّل ماه لازم نیست با چشم معمولی ماه دیده شود و دیدن ماه با وسایلی مثل دوربین، تلسکوپ و مانند آنها نیز کفایت می‌کند؛ بلکه از هر راهی یقین یا اطمینان پیدا کند که ماه پس از غروب آفتاب در افق منطقه وجود دارد، کافی است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که نمیخواهد در مسجدی نماز بخواند، اگر نداند حوض و وضوخانه آن را برای همه مردم وقف کردهاند یا تنها برای کسانی که در آنجا نماز میخوانند، اگر از راهی ثابت شود که برای همه مردم وقف شده وضو گرفتن اشکال ندارد، در غیر این صورت در این مسأله همان تفصیلیست که در مسأله پیش گفته شد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر بعد از آنکه انسان با زنی ازدواج کرد؛ کسی بگوید آن زن شوهر داشته و زن بگوید نداشتم؛ چنانچه شرعا ثابت نشود که زن شوهر داشته؛ باید حرف زن را قبول کرد. ولی اگر آن شخص ثقه باشد و بگوید من او را عقد کرده ام و راهی بر اثبات ندارم؛ بنا بر احتیاط لازم نمی تواند زن مزبور را عقد کند.
- [آیت الله خوئی] اگر اول ماه رمضان برای کسی ثابت نشود و روزه نگیرد، چنانچه بعد ثابت شود که شب پیش اول ماه بوده، باید روزه آن روز را قضا نماید.
- [آیت الله بهجت] اگر اول ماه رمضان برای کسی ثابت نشود و روزه نگیرد. بعد ثابت شود که شب پیش ماه را دیدهاند، باید روزه آن روز را قضا نماید.
- [آیت الله مظاهری] اگر در شهری اوّل ماه ثابت شود در هر جایی هم که افقش با آنجا نزدیک باشد نظیر همه شهرهای ایران، اوّل ماه برای همه ثابت می‌شود.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر اول ماه رمضان برای کسی ثابت نشود و روزه نگیرد چنانچه بعد ثابت شود که شب پیش اول ماه بوده باید روزه ان روز را قضا نماید
- [آیت الله سیستانی] اول ماه به حکم حاکم شرع ثابت نمی‌شود ، مگر این که از حکم او ، یا ثابت شدن ماه نزد او ، اطمینان به دیده شدن ماه حاصل شود .
- [آیت الله سیستانی] اگر ماه رمضان برای کسی ثابت نشود و روزه نگیرد ، چنانچه بعد ثابت شود که شب پیش اول ماه بوده ، باید روزه آن روز را قضا نماید .