آیا زیارت قبور با نیت شفاعت، توسل و تبرک شرک است؟
زیارت قبور با نیت شفاعت، توسل و تبرک شرک است. اولا اسلام دین فطرت است و احکام آن؛ چه در مجال عقیده و چه در مقام عمل موافق با فطرت سلیم انسان است. و ما معتقدیم که احکام و تعالیمی که پیامبران و علی الخصوص پیامبر اسلام(ص) آورده اند ، همگی موافق با فطرت سلیم بشر بوده و با آن سازگاری دارد،ودرحقیقت تعالیم انبیا تذکردهنده به مسائلی است که در فطرت انسان نهفته است. در مورد زیارت اموات و قبور نزدیکان و کسانی که برگردن ما حق دارند، انسان مشاهده می کند که این عمل از جمله کارهایی است که نفس سلیم انسان از هر قوم و ملیتی که باشد برآن رغبت دارد، و این نیست مگر به جهت وجود میل باطنی فطری که در تمام افراد بشر وجود دارد. و از آنجا که شریعت ، هادی به فطرت است، لذا می توان از این طریق به مشروعیت زیارت قبور پی برد. ثانیا: خود اهل سنت در روایاتشان ذکر می کنند که پیامبر بعد از مرگ زنده است و برای امتش طلب مغفرت و شفاعت دارد با این وجود چگونه است که وهابیت زیارت قبور را شرک می دانند، روایت چنین است: هیثمی از نویسندگان و دانشمندان مشهور اهل سنّت در کتاب (مجمع الزوائد) از عبد اللّه بن مسعود از رسول خدا(صلی الله علیه وآله وسلم) نقل می کند که پیامبر فرمود: حیات و زندگی من برای شما خیر و برکت است، (زیرا با همدیگر گفتگو می کنیم) شما سخن می گویید، و من هم با شما سخن می گویم، مرگ من هم برای شما برکت است، چون اعمال و کارهای شما بر من عرضه می شود، و هر کار خوبی را که دیدم خدا را شکر می کنم، و برای هر کار ناپسندی از خدا طلب مغفرت می کنم. سپس می گوید: این حدیث را بزّار نقل کرده است و راویان این حدیث همه ثقه هستند. ( مجمع الزوائد: 9/24، (ما یحصل لأمّته من استغفاره بعد وفاته) الجامع الصغیر: 1/582، کنز العمّال: 11/407)و نیز این روایت را سیوطی که از استوانه های علمی اهل سنّت است، و متّقی هندی، و سقّاف با شهادت بر صحّت آن نقل نموده اند. در این حدیث، پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) به زنده بودن پس از مرگ و آگاه شدن از اعمال ریز و درشت پیروانش تصریح دارد، و به کسانی که با تلاش فراوان، سعی در دور کردن امّت اسلامی از توسّل و تقاضای وساطت آن حضرت در رسیدن به فیوضات الهی را دارند، با بیانی صریح هشدار می دهد که: فکر نکنید با مرگ، رابطه بین من و شما از بین می رود، بلکه اعمال شما همواره در معرض دید من بوده، و من نگران کارهای شما هست و برای شما طلب مغفرت می کنم. ثالثا: در روایتی دیگر احمد زینی دحلان به نقل از ابن حجر در کتاب الجوهر المنظم می گوید :بعضی از حفاظ حدیث از أبی سعید سمعانی نقل کرده اند که او از علی بن أبی طالب ( صلوات الله و سلامه علیه ) کرده است : سه روز از مراسم تدفین پیامبر اکرم (صلی الله علیه (و آله) و سلم ) گذشته بود فردی اعرابی نزد ما آمد ، خودش را روی قبر پیامبر اکر م (علیه أفضل الصلاة و السلام ) انداخت و از خاک قبر بر سر خود می ریخت و می گفت:‌ یا رسول الله شما ( در دوران رسالتت ) مطالبی‌فرمودی و ما هم فرمایشات شما را شنیدیم و همانگونه که تو از خداوند فرامین و دستورات دینی را اخذ نمودی‌ ما نیز این فرامین و دستورات دینی را از تو فرا گرفتیم یکی از آیاتی که خداوند بر تو نازل فرمود این بود : ولو أنهم إذ ظلموا أنفسهم جاؤوک فاستغفروا الله واستغفر لهم الرسول لوجدوا الله توابا رحیما : اگر مسلمانان به خود ظلم نمود ند و پیش تو آمدند و از خداوند طلب بخشش نمود ند و رسول خدا نیز برای آنها از خداوند طلب بحشش نمود خداوند را تو به پذیر و بخشنده می یابند .(کنایه از اینکه خداوند آنها را می بخشد ) حال ای رسول خدا من به نفسم ظلم کرده ام و به درگاه شما آمده ام که برای من از خداوند طلب بخشش کنید ، پس از قبر شریف ندایی آمد که خداوند تو را بخشید .( تفسیر قرطبی ج 5 ، ص 265 ، 266 ، ذیل آیه 64 سوره نسا ء ؛ تفسیر بحر المحیط أبوحیان أند لسی ج 4 ، ص 180 ، باب 64 ، ذیل آیه 64 سوره نسا ء ؛ الدرر السنیة فی الرد علی الوهابیة - أحمد زینی دحلان - ص 21 – 22 .) با این وجود تعجب از وهابیون است که چرا از زیارت قبور نهی می کنند و طلب شفاعت از بزرگان دین را شرک می نامند.
عنوان سوال:

آیا زیارت قبور با نیت شفاعت، توسل و تبرک شرک است؟


پاسخ:

زیارت قبور با نیت شفاعت، توسل و تبرک شرک است.

اولا اسلام دین فطرت است و احکام آن؛ چه در مجال عقیده و چه در مقام عمل موافق با فطرت سلیم انسان است. و ما معتقدیم که احکام و تعالیمی که پیامبران و علی الخصوص پیامبر اسلام(ص) آورده اند ، همگی موافق با فطرت سلیم بشر بوده و با آن سازگاری دارد،ودرحقیقت تعالیم انبیا تذکردهنده به مسائلی است که در فطرت انسان نهفته است. در مورد زیارت اموات و قبور نزدیکان و کسانی که برگردن ما حق دارند، انسان مشاهده می کند که این عمل از جمله کارهایی است که نفس سلیم انسان از هر قوم و ملیتی که باشد برآن رغبت دارد، و این نیست مگر به جهت وجود میل باطنی فطری که در تمام افراد بشر وجود دارد. و از آنجا که شریعت ، هادی به فطرت است، لذا می توان از این طریق به مشروعیت زیارت قبور پی برد.
ثانیا: خود اهل سنت در روایاتشان ذکر می کنند که پیامبر بعد از مرگ زنده است و برای امتش طلب مغفرت و شفاعت دارد با این وجود چگونه است که وهابیت زیارت قبور را شرک می دانند، روایت چنین است: هیثمی از نویسندگان و دانشمندان مشهور اهل سنّت در کتاب (مجمع الزوائد) از عبد اللّه بن مسعود از رسول خدا(صلی الله علیه وآله وسلم) نقل می کند که پیامبر فرمود: حیات و زندگی من برای شما خیر و برکت است، (زیرا با همدیگر گفتگو می کنیم) شما سخن می گویید، و من هم با شما سخن می گویم، مرگ من هم برای شما برکت است، چون اعمال و کارهای شما بر من عرضه می شود، و هر کار خوبی را که دیدم خدا را شکر می کنم، و برای هر کار ناپسندی از خدا طلب مغفرت می کنم.
سپس می گوید: این حدیث را بزّار نقل کرده است و راویان این حدیث همه ثقه هستند.
( مجمع الزوائد: 9/24، (ما یحصل لأمّته من استغفاره بعد وفاته) الجامع الصغیر: 1/582، کنز العمّال: 11/407)و نیز این روایت را سیوطی که از استوانه های علمی اهل سنّت است، و متّقی هندی، و سقّاف با شهادت بر صحّت آن نقل نموده اند.
در این حدیث، پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) به زنده بودن پس از مرگ و آگاه شدن از اعمال ریز و درشت پیروانش تصریح دارد، و به کسانی که با تلاش فراوان، سعی در دور کردن امّت اسلامی از توسّل و تقاضای وساطت آن حضرت در رسیدن به فیوضات الهی را دارند، با بیانی صریح هشدار می دهد که: فکر نکنید با مرگ، رابطه بین من و شما از بین می رود، بلکه اعمال شما همواره در معرض دید من بوده، و من نگران کارهای شما هست و برای شما طلب مغفرت می کنم.
ثالثا: در روایتی دیگر احمد زینی دحلان به نقل از ابن حجر در کتاب الجوهر المنظم می گوید :بعضی از حفاظ حدیث از أبی سعید سمعانی نقل کرده اند که او از علی بن أبی طالب ( صلوات الله و سلامه علیه ) کرده است : سه روز از مراسم تدفین پیامبر اکرم (صلی الله علیه (و آله) و سلم ) گذشته بود فردی اعرابی نزد ما آمد ، خودش را روی قبر پیامبر اکر م (علیه أفضل الصلاة و السلام ) انداخت و از خاک قبر بر سر خود می ریخت و می گفت:‌ یا رسول الله شما ( در دوران رسالتت ) مطالبی‌فرمودی و ما هم فرمایشات شما را شنیدیم و همانگونه که تو از خداوند فرامین و دستورات دینی را اخذ نمودی‌ ما نیز این فرامین و دستورات دینی را از تو فرا گرفتیم یکی از آیاتی که خداوند بر تو نازل فرمود این بود : ولو أنهم إذ ظلموا أنفسهم جاؤوک فاستغفروا الله واستغفر لهم الرسول لوجدوا الله توابا رحیما : اگر مسلمانان به خود ظلم نمود ند و پیش تو آمدند و از خداوند طلب بخشش نمود ند و رسول خدا نیز برای آنها از خداوند طلب بحشش نمود خداوند را تو به پذیر و بخشنده می یابند .(کنایه از اینکه خداوند آنها را می بخشد ) حال ای رسول خدا من به نفسم ظلم کرده ام و به درگاه شما آمده ام که برای من از خداوند طلب بخشش کنید ، پس از قبر شریف ندایی آمد که خداوند تو را بخشید .( تفسیر قرطبی ج 5 ، ص 265 ، 266 ، ذیل آیه 64 سوره نسا ء ؛ تفسیر بحر المحیط أبوحیان أند لسی ج 4 ، ص 180 ، باب 64 ، ذیل آیه 64 سوره نسا ء ؛ الدرر السنیة فی الرد علی الوهابیة - أحمد زینی دحلان - ص 21 – 22 .)
با این وجود تعجب از وهابیون است که چرا از زیارت قبور نهی می کنند و طلب شفاعت از بزرگان دین را شرک می نامند.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین