در زمینه توسل به ارواح طیّبه و طلب دعا از آنان به درگاه الهی نیز مشابه مسئله شفاعت وهابیون معتقد به شرک و بدعت می باشند. پاسخ: اولا- خداوند در قرآن کریم در جواز توسل به اولیاء خودش می فرماید: * "و لو انّهم اذ ظلموا انفسهم جاءوک ناستغفرواللّه واستغفر لهم الرسول لوجدوا اللّه توان رحیماً"، (سوره شریفه نساء- آیه 64) * مرویست عثمان بن ضیف از پیامبر (ص) که به مرد نابینا که طلب دعا از ایشان نموده بود فرمود: وضو گرفته دو رکعت نماز بخوان و سپس بگو: "اللهم انی اسالک واتوجه الیک بنبیک نبی الرحمة. یا محمد انی اتوجه بک الی ربی فی حاجتی للتغنی... این حدیث که در سنن ابن ماجه، صحیح ترمذی، مسنداحمد، مستدرک حاکم و مسانید دیگر ذکر گردیده است، نشان می دهد که وقتی ما از پیامبر سؤالی می کنیم به خاطر نزدیک تر بودن او به خداوند است و همچنین دیده می شود که مستقیماً می توان خطاب به پیامبر نیز از او طلب دعا نمود. ثانیاً- مشروعیت توسل نه تنها در نزد علمای شیعه، بلکه در نظر علمای اهل سنت نیز معتبر می باشد. * قاضی عیاض روایت کرده که ابوجعفرمنصور در مسجد پیامبر (ص) با مالک بن انس روبرو شد و از او پرسید آیا رو به قبله نموده و دعا کنیم یا رو به سوی پیامبر گردانم مالک جواب داد: چرا رخسار خود را از پیامبر برمی گردانی در حالی که او وسیله تو و پدرت آدم تا روز قیامت است، رو به جانب قبر نموده و او را شفیع خود قرار ده تا نزد خداوند شفاعتت کند. (الغدیر 5/135) * این اشعار منسوب است به محمّدبن ادریس شافعی: آل النبی ذریعتی***و هم الیه وسیلتی ارجوا بهم اعطی غداً***بیهدی الیمنی صحیفتی (کشف الارتیاب 318) * عمر به عباس عموی پیامبر متوسل می شد تا او را استسقاء نماید. (الغدیر 5/144) ثالثاً- سیره عملی علمای اهل سنّت نیز مطلب فوق را تأکید می کند: * خطیب بغدادی در تاریخ خود می گوید: در سمت غرب بالای شهر، مقابر قریش است که در آن موسی بن جعفر (ع) و جمعی دیگر مدفون می باشند. پس با واسطه از ابوعلی خلال شیخ حنابله نقل می کند: "ما همّنی امر فقصدت قبر موسی بن جعفر فتوسلت به الّا نهل اله تعالی لی ما احب" (تاریخ بغداد 1/120) ملاحظه می شود که شیخ حنابله از قبر امام هفتم شیعیان تقاضا کرده و به ایشان متوسل می شده است. * همچنین خطیب در تاریخ خود از شافعی نقل می کند: "من به مزار ابوضیفه تبرّک جسته و همه روزه آن را زیارت می کنم و چون مرا حاجتی رسد دو رکعت نماز گزارده و در کنار قبر او آمده و از خداوند حاجتم را می خواهم که هنوز دور نشده روا می شود. (تاریخ بغداد 1/123)
در زمینه توسل به ارواح طیّبه و طلب دعا از آنان به درگاه الهی نیز مشابه مسئله شفاعت وهابیون معتقد به شرک و بدعت می باشند.
پاسخ:
اولا- خداوند در قرآن کریم در جواز توسل به اولیاء خودش می فرماید:
* "و لو انّهم اذ ظلموا انفسهم جاءوک ناستغفرواللّه واستغفر لهم الرسول لوجدوا اللّه توان رحیماً"،
(سوره شریفه نساء- آیه 64)
* مرویست عثمان بن ضیف از پیامبر (ص) که به مرد نابینا که طلب دعا از ایشان نموده بود فرمود:
وضو گرفته دو رکعت نماز بخوان و سپس بگو: "اللهم انی اسالک واتوجه الیک بنبیک نبی الرحمة. یا محمد انی اتوجه بک الی ربی فی حاجتی للتغنی...
این حدیث که در سنن ابن ماجه، صحیح ترمذی، مسنداحمد، مستدرک حاکم و مسانید دیگر ذکر گردیده است، نشان می دهد که وقتی ما از پیامبر سؤالی می کنیم به خاطر نزدیک تر بودن او به خداوند است و همچنین دیده می شود که مستقیماً می توان خطاب به پیامبر نیز از او طلب دعا نمود.
ثانیاً- مشروعیت توسل نه تنها در نزد علمای شیعه، بلکه در نظر علمای اهل سنت نیز معتبر می باشد.
* قاضی عیاض روایت کرده که ابوجعفرمنصور در مسجد پیامبر (ص) با مالک بن انس روبرو شد و از او پرسید آیا رو به قبله نموده و دعا کنیم یا رو به سوی پیامبر گردانم مالک جواب داد: چرا رخسار خود را از پیامبر برمی گردانی در حالی که او وسیله تو و پدرت آدم تا روز قیامت است، رو به جانب قبر نموده و او را شفیع خود قرار ده تا نزد خداوند شفاعتت کند. (الغدیر 5/135)
* این اشعار منسوب است به محمّدبن ادریس شافعی:
آل النبی ذریعتی***و هم الیه وسیلتی
ارجوا بهم اعطی غداً***بیهدی الیمنی صحیفتی
(کشف الارتیاب 318)
* عمر به عباس عموی پیامبر متوسل می شد تا او را استسقاء نماید. (الغدیر 5/144)
ثالثاً- سیره عملی علمای اهل سنّت نیز مطلب فوق را تأکید می کند:
* خطیب بغدادی در تاریخ خود می گوید: در سمت غرب بالای شهر، مقابر قریش است که در آن موسی بن جعفر (ع) و جمعی دیگر مدفون می باشند. پس با واسطه از ابوعلی خلال شیخ حنابله نقل می کند:
"ما همّنی امر فقصدت قبر موسی بن جعفر فتوسلت به الّا نهل اله تعالی لی ما احب" (تاریخ بغداد 1/120)
ملاحظه می شود که شیخ حنابله از قبر امام هفتم شیعیان تقاضا کرده و به ایشان متوسل می شده است.
* همچنین خطیب در تاریخ خود از شافعی نقل می کند: "من به مزار ابوضیفه تبرّک جسته و همه روزه آن را زیارت می کنم و چون مرا حاجتی رسد دو رکعت نماز گزارده و در کنار قبر او آمده و از خداوند حاجتم را می خواهم که هنوز دور نشده روا می شود. (تاریخ بغداد 1/123)
- [سایر] آیا توسل شرک است؟
- [سایر] تفاوت توسل و شرک چیست؟
- [سایر] آیا توسل برای برآورده شدن حاجات، شرک است؟
- [سایر] آیا توسّل و مؤثر دانستن غیر خدا و شرک نیست؟
- [سایر] آیا توسل به معصومین(علیهم السلام) شرک است؟
- [سایر] با توجه به سوره یوسف تفاوت توسل و شرک چیست؟
- [سایر] منظور از توسل چیست؟ چرا وهابیت آن را شرک می دانند؟
- [سایر] آیا زیارت قبور با نیت شفاعت، توسل و تبرک شرک است؟
- [سایر] آیا خضوع، خشوع و توسل به غیر خداوند با توجه توحیدی عبادی، نوعی شرک به خدا نیست؟ به چه دلیل؟
- [سایر] آیا توسّل به پیامبر و امامان(علیهم السلام) و حاجت خواستن از آنان، مؤثر دانستن غیر خدا و شرک نیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] نیم خورده سگ و خوک و مشرک، نجس و خوردن آن حرام است و نیم خورده حیوانات حرام گوشت پاک و خوردن آن مکروه می باشد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر پدر و مادر و جدّ و جدّه بچّه نابالغ مشرک باشند آن بچه هم نجس است، و اگر یکی از اینها مسلمان باشد بچه پاک است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر مشرک شهادتین بگوید و انسان نداند قلباً مسلمان شده یا نه، پاک است، ولی اگر بداند قلباً مسلمان نشده بنابر احتیاط واجب باید از او اجتناب کرد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی بر اثر تقصیر در فراگیری حکم شرعی , نداند که مثلاً عرق مشرک و ملحد نجس است و با جامه آلوده به آن عرق، نماز به جا آورد، نماز او باطل است.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر ذرّه ای خون حیض، نفاس، استحاضه، همچنین خون حیوان نجس و انسان ملحد یا مشرک و حیوانی که به ذبح شرعی کشته نشده و به حکم مردار است, در لباس یا بدن کسی باشد، نماز با آن, باطل است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مرتدّ از لحاظ نجس و پاکی حکم گروهی را دارد که به دین آنها در آمده است بنابراین اگر مشرک شده باشد نجس و اگر به دین یهودی و نصرانی گرویده باشد محکوم به طهارت است.
- [آیت الله نوری همدانی] مرتبة سوّم توّسل به زور وجبر است ، پس اگر بداند یا اطمینان داشته باشد که ترک منکر نمی کند یا واجب را بجا نمی آورد مگر با اعمال زور وجبر ، واجب است لکن باید تجاوز از قدر لازم نکند .
- [امام خمینی] مرتبه سوم توسل به زور و جبر است، پس اگر بداند یا اطمینان داشته باشد که ترک منکر نمیکند یا واجب را به جا نمیآورد مگر با اعمال زور و جبر، واجب است لکن باید تجاوز از قدر لازم نکند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] نجاسات یازده چیز است: اول: بول، دوّم: غائط، سوّم: منی، چهارم: مُردار، پنجم: خون، ششم و هفتم: سگ و خوک، هشتم: مشرک، نهم: شراب، دهم: فقّاع، یازدهم: عرق شتر نجاست خوار. 1و2 بول و غائط
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر موقعی که مشرک بوده لباس او با رطوبت به بدنش رسیده باشد و آن لباس در موقع مسلمان شدن در بدن او نباشد نجس است، بلکه اگر در بدن او هم باشد باید از آن اجتناب کند.