اگر مقام عصمت تفضلی است از ناحیه خداوند، اجر گناه نکردن یک معصوم و یک غیر معصوم چگونه تبیین می‌‌گردد؟

1. "عصمت" عبارت است از: وجود امری در درون انسان معصوم که باعث حفظ او از وقوع در خطا و معصیت می‏شود. این امر نتیجه ی علم معصوم به عواقب سوء گناه می‏باشد، یا بر اثر بالا بودن مراتب شناخت خداوند و دلباختگی نسبت به جمال و کمال حق و عشق و علاقه به معبود و درک جمال و جلال او حاصل می‏شود.   2. "عصمت" بر دو نوع است: علمی و عملی، که این دو قسم ذاتاً و حقیقتاً از یکدیگر جدا هستند، اما پیامبران واجد هر دو نوع عصمت هستند؛ یعنی هم کردارشان صالح و مطابق با واقع است و هم علم و دانش آنان صائب و برخاسته از مبدئی است که هیچ گونه اشتباه و سهو و نسیان در آن راه ندارد.   3. مقام عصمت یک مقام ذاتی یا انحصاری نیست؛ یعنی در مورد انسان‏ها مقامی اکتسابی است و باید برای رسیدن به آن رنج و تلاش و مجاهدت فراوان نمود. ثانیاً غیر از پیشوایان دین، دیگران هم می‏توانند به این مقام دست یابند، البته پست‏های کلیدی مانند رسیدن به مقام نبوت و امامت، انحصاری هستند؛ یعنی هر معصومی به آن مقامات دست نمی‏یابد.   4. آنچه که باعث شده از اجر یک معصوم سؤال شود، این است که گمان شده چون مقام عصمت یک مقام تفضلی است، پس ذاتاً از گناه به دور است و طبعاً ثوابی نباید برای او در نظر گرفت؛ چون میلی به گناه ندارد. نظیر مقامی که فرشتگان نزد خدا دارند. لکن باید توجه داشت اگر مقام عصمت یک مقام ذاتی نیست، چنان که صدور گناه از یک معصوم هم محال ذاتی نیست و معصومین از سنخ بشرند نه از سنخ ملایکه و اگر گناه نمی‏کنند به سبب اختیار خودشان است و این هم ناشی از ایمان و باور کاملی است که در انسان‏های کامل نسبت به ذات اقدس خداوند و جهان غیب وجود دارد که از گناه و معصیت گریزان باشند، بلکه فکر آن را هم به مخیله‏ی خود راه ندهند؛ زیرا یک معصوم آتشباری و زشتی گناه را به خوبی درک می‏کند. پس طبعاً انسان معصوم در مقابل اعمال خویش و در قبال کف نفس از محرمات و مشتهیات نزد خداوند اجر دارد، چنان که یک غیر معصوم در مقابل گناه نکردن مأجور است و چه بسا بتوان ادعا نمود که اجر گناه نکردن یک معصوم مضاعف باشد؛ زیرا که با این خویشتن داری دو کار می‏کند: یکی این که خود را از گناه حفظ کرده و تن به ذلت معصیت نداده است، و دیگر این که ارزش مقام و پست خود را حفظ نموده، و هتک حرمت مقام پیامبری یا پیشوایی نکرده است. چنان که اگر معصومی - فرضاً - مرتکب گناهی شود، گناه او دو برابر، بلکه چندین برابر محاسبه خواهد شد؛ زیرا اوّلاً مرتکب معصیت شده، ثانیاً ملاحظه ی مقام الاهی را نکرده است. به هر حال عصمت، منافاتی با اجر داشتن نزد خداوند ندارد.