مالک
مالکیت، یکی از عناصری است که در تعیین نوع نظام اقتصادی نقش بسزایی دارد.
اگر گندم یا چیزی مانند آن را به طور قرض ربائی بگیرد ، و با آن زراعت کند ، حاصل را مالک میشود .
عنوان مسئله:
اگر گندم یا چیزی مانند آن را به طور قرض ربائی بگیرد ، و با آن زراعت کند ، حاصل را مالک میشود .
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- ادای قرض به ربا خوار جایز است ؟
- حکم عرق حاصل از خود ارضائی چیست ،آیا عرقش نجس است و اگر دستش خیس باشد چطور؟
- اخیرا قرض الحسنه ها شرطی برای دادن وام قرار داده اند که برای دادن وام معینی باید درآن قرض الحسنه سپرده گذاری شود اینکار چه حکمی دارد ثانیا این قرض الحسنه ها عموما با این سپرده ها فعالیتهای اقتصادی کرده وبه سپرده گذاران هیچ سودی از در آمد های که دارد وندارد وعلاوه برآن کارمزد هم میگیرند آیا شرعا جایز است؟
- کسانی که صندوق قرض الحسنه افتتاح می کنند وقتی وام می دهند یک درصد به عنوان کارمزد کم می کنند آیا از این مبلغ می توان دست مزد به گردانندگان صندوق قرض الحسنه داد؟
- وقتی قرض داده می شود از ملک او خارج می شود یا خیر ؟
- قرض دادن بشرط اینکه باید در حساب مبلغی به نسبت داشته باشد چه حکمی دارد ؟
- آیا می توانیم جهت خرید مسکن ، پول با بهره قرض بگیریم ؟
- خرید مواد از شخصی که از درآمد حاصل مالیات به دولت مسیحی نمی دهد چه حکمی دارد ؟
- نظر حضرتعالی درباره مغازه هایی که به فروش می رسد و مالک هنگام فروش طبقه فوقانی را برای خود شرط می کند اما در رابطه با طبقه تحتانی صحبتی نمی شود اگر خریدار بعداً خواسته باشد زیرزمین بسازد حق با مالک قبلی است یا مالک فعلی؟
- تصرف در جایزه ای که از حساب قرض الحسنه بانکها برده میشود چگونه است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا کسی که قرض ربایی گرفته می تواند در آن مال تصرف کند؟ در صورت رضایت صاحب پول چطور؟
- [آیت الله بروجردی] در زکات که مؤونه زراعت از اوّل تا به آخر موضوع میشود، آیا نسبت به عواید دیگر این زراعت مثل کاه و علفچر آن و خوشههایی که بعد اززراعت میماند و یا به کسی بخشیده میشود، چگونه حساب میشود؟ آیا تمام قیمت کاه و غیره از مؤونه کسر میشود، یا به نسبت آنها به اصل گندم از مخارج کسر میشود؟ یا آن که توجّهی به آنها نشده و تمام مخارج از اصل گندم حاصل شده کسر میشود؟
- [آیت الله بهجت] آیا گرفتن قرض ربایی، حتّی در صورت ناچاری و یا مثلاً در مورد کسی که آبرویش در خطر است، حرام است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر بعد از جمع کردن حاصل و تمام شدن مدّت مزارعه، ریشه زراعت در زمین بماند و سال بعد دو مرتبه حاصل دهد، تکلیف چیست؟
- [آیت الله بهجت] کشاورزی از کشاورز دیگر، بیشتر از حد نصاب، گندم قرض می گیرد. آیا این کشاورز باید زکات گندم قرض گرفته را بدهد یا خیر؟ اگر فرد قرض دهنده، زکات آن ها را داده باشد، چه طور؟
- [آیت الله خوئی] عاملینی هستند به نام دهقان یا غیره که از نظر زحمتکشی در زراعات با ارباب زراعت طبق قرارداد خودشان سهمی از زراعت میبرند، مثلاً یک پنجم گندم زراعت را میبرند، اما فقط از گندم بهره میبرند نه از کاه آن، بفرمائید اگر مقدار گندمی که از زراعات به واسطه عامل بودن میبرند به قدر نصاب است باید زکات بدهند اگر چه از کاه آن زراعت نمیبرند یا زکات بر آنها واجب نیست.
- [آیت الله اردبیلی] کسی که جو یا گندم کاشته است، آیا خمس محصول و زراعت را باید بدهد یا خمس بذر را؟
- [آیت الله بروجردی] زمینی که برای زراعت گندم و جو اجاره میدهند، زکات آن بر عهده صاحب زمین است یا مستأجر؟
- [آیت الله بهجت] مخارجی را که برای گندم، جو و انگور کرده است، مانند: شخم، تخم و... و لباسی که به واسطه ی زراعت کهنه شده است، حتی خرید تراکتور و وسایل کشاورزی دیگر، حتی مخارج مقدماتی آن ها را، آیا می توان از حاصل کسر نمود؟
- [آیت الله بهجت] آیا اگر مالکِ زمین؛ آن را تا سه سال زراعت و عمران نکرد، دیگران می توانند تصرّف کنند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- مزارعه آن است که مالک با زارع اتفاق ببندند زمین را در اختیار او بگذارد تا زراعت کند ، و مقداری از حاصل آن را به مالک بدهد .
- اگر بعد از جمع کردن حاصل و تمام شدن مدت مزارعه ، ریشه زراعت در زمین بماند ، و سال بعد دو مرتبه سبز شود و حاصل دهد ، چنانچه شرط اشتراک در ریشه نکرده باشند ، حاصل سال دوم مال مالک بذر است .
- اگر بعد از مالک شدن درخت خرما ، و انگور یا زراعت گندم و جو ، زکات آنها واجب شود ، باید زکات آن را بدهد .
- ربا دادن مثل ربا گرفتن حرام است ، ولی خود قرض صحیح است ، و کسی که قرض ربائی گرفته است ، مالک میشود ، ولی قرض دهنده مالک زیادتی که میگیرد نمیشود ، و تصرف او در آن حرام است ، و اگر با عین آن چیزی را بخرد مالک آن چیز نمیشود ، و چنانچه طوری باشد که اگر قرار ربا را هم نگذاشته بودند ، قرض گیرنده راضی بود که قرض دهنده در آن پول تصرف کند ، تصرف او جایز است . و همچنین اگر از روی ندانستن مسأله ربا بگیرد ، و پس از اطلاع توبه کند که در این صورت آنچه را در زمان جهل گرفته ، برای او حلال است .
- اگر برای مزارعه مدتی را تعیین کرده باشند که معمولاً حاصل در آن بدست میآید ، ولی اتفاقاً مدت تمام شود و حاصل بدست نیاید ، چنانچه تعیین مدت شامل این مورد هم میشده است یعنی منظور دو طرف این بوده است که با تمام شدن مدت ، مزارعه تمام شود هرچند حاصل بدست نیامده باشد ، در این صورت چنانچه مالک راضی شود که با اجاره ، یا بدون اجاره زراعت در زمین او بماند ، و زارع هم راضی باشد مانعی ندارد ، و اگر مالک راضی نشود میتواند زارع را و ادار کند که زراعت را بچیند ، و اگر برای چیدن زراعت ضرری به زارع برسد ، لازم نیست عوض آن را به او بدهد ، ولی زارع اگر چه راضی شود که به مالک چیزی بدهد نمیتواند مالک را مجبور کند که زراعت در زمین او بماند .
- مزارعه چند شرط دارد : اول : آنکه عقد و قرار دادی میان آن دو باشد ، مثلاً صاحب زمین به زارع بگوید زمین را برای زراعت به تو واگذار کردم ، و زارع هم بگوید قبول کردم ، یا بدون اینکه حرفی بزنند ، مالک زمین را به زارع به قصد زراعت واگذار کند ، و زارع قبول نماید . دوم : صاحب زمین و زارع هر دو بالغ و عاقل باشند ، و با قصد و اختیار خود مزارعه را انجام دهند ، و سفیه نباشند یعنی مال خود را در کارهای بیهوده مصرف نکنند و همچنین باید مالک مفلّس نباشد ، ولی اگر زارع مفلّس باشد در صورتی که مزارعه مستلزم تصرف او در اموالی که از تصرف در آنها منع شده است نباشد ، اشکال ندارد . سوم : هر کدام از مالک و زارع سهمی از حاصل زمین ببرند ، نصف یا ثلث و مانند اینها ، پس اگر برای هیچ کدام سهمی قرار ندهند یا آنکه مثلاً مالک بگوید در این زمین زراعت کن و هر چه میخواهی به من بده ، صحیح نیست ، و همچنین است اگر مقدار معیّنی از حاصل ، مثلاً ده من فقط برای زارع یا مالک قرار دهند . چهارم : مدتی را که باید زمین در اختیار زارع باشد معیّن کنند ، و باید مدت بقدری باشد که در آن مدت بدست آمدن حاصل ممکن باشد ، و اگر اول مدت را روز معیّنی وآخر مدت را رسیدن حاصل قرار دهند ، کافی است . پنجم : زمین قابل زراعت باشد ، و اگر زراعت در آن فعلاً ممکن نباشد امّا بتوانند کاری کنند که زراعت ممکن شود ، مزارعه صحیح است . ششم : چیزی را که زارع باید بکارد معیّن کنند ، مثلاً معیّن کنند که برنج است یا گندم ، و اگر برنج است کدام قسم از آن است ولی اگر زراعت معیّنی را در نظر ندارند ، تعیین لازم نیست ، و همچنین اگر زراعتی را که در نظر دارند معلوم است ، لازم نیست به آن تصریح نمایند . هفتم : مالک ، زمین را معیّن کند ، در صورتی که چند قطعه زمین داشته باشد که با هم در کار کشاورزی تفاوت داشته باشند ، ولی اگر تفاوت نداشته باشند ، تعیین لازم نیست ، پس اگر به زارع بگوید : در یکی از این زمینها زراعت کن ، و آن را معیّن نکند ، مزارعه صحیح است ، و بعد از عقد تعیین بدست مالک است . هشتم : خرجی را که هر کدام از آنان باید بکند از قبیل بذر ، کود و لوازم کشاورزی و مانند آن معیّن نمایند ، ولی اگر خرجی را که هر کدام باید بکند بطور معمول معلوم باشد ، لازم نیست به آن تصریح نمایند .
- اگر بذر مال زارع باشد ، و بعد از زراعت بفهمند که مزارعه باطل بوده ، چنانچه مالک و زارع راضی شوند که با اجرت یا بی اجرت زراعت در زمین بماند اشکال ندارد ، و اگر مالک راضی نشود بنابر احتیاط واجب نباید زارع را مجبور کند که زراعت را بچیند . و همچنین مالک نمیتواند زارع را مجبور کند که اجاره بدهد وزراعت را در زمین خود باقی بگذارد ، هر چند که اجاره زمین را هم از او مطالبه ننماید .
- بذری را که به مصرف زراعت رسانده ، چه از خودش باشد یاخریده باشد ، نمیتواند نیز از حاصل کسر کند و سپس ملاحظه نصاب بنماید ، بلکه نصاب را نسبت به مجموع حاصل باید ملاحظه نماید .
- اگر بواسطه پیش آمدی زراعت در زمین ممکن نشود ، مثلاً آب از زمین قطع شود ، مزارعه بهم میخورد ؛ و اگر زارع بدون عذر زراعت نکند ، چنانچه زمین در تصرف او بوده و مالک در آن تصرفی نداشته است ، باید اجاره آن مدت را به مقدار معمول به مالک بدهد .
- اگر زمینی را برای زراعت اجاره دهد و مال الاجاره را حاصل همان زمین ، یا زمین دیگر که فعلاً موجود نیست قرار دهد ، و یا اینکه کلی در ذمّه قرار دهد مشروط به آنکه از حاصل همان زمین پرداخت شود ، اجاره صحیح نیست ، و اگر حاصل زمین بالفعل موجود باشد مانعی ندارد .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر گندم، یا چیزی مانند آن را بطور قرض ربایی بگیرد و با آن زراعت کند، حاصلی که از آن به دست میآید مال قرض دهنده است.
- [آیت الله نوری همدانی] گندم ، یا چیزی مانند آن را بطور قرض ربائی بگیرد وبا آن زراعت کند ، حاصلی که از آن بدست می آید مال قرض دهند ه است .
- [امام خمینی] اگر گندم یا چیزی مانند آن را به طور قرض ربایی بگیرد و با آن زراعت کند، حاصلی که از آن به دست میآید مالِ قرض گیرنده است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر گندم یا بذر دیگری را به طور قرض ربایی بگیرد و با آن زراعت کند، حاصلی که از آن به دست می آید مال قرض دهنده است.
- [آیت الله بروجردی] اگر گندم یا چیزی مانند آن را به طور قرض رِبایی بگیرد و با آن زراعت کند، حاصلی که از آن به دست میآید مال قرض دهنده است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر گندم یا چیزی مانند آن را به طور قرض ربائی بگیرد و با آن زراعت کند؛ حاصلی که از آن به دست می آید مالک می شود و می تواند تصرف کند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر گندم، یا چیزی مانند آن را به طور قرض ربایی بگیرد و با آن زراعت کند، احتیاط این است که حاصلی که از آن به دست می آید با قرض دهنده مصالحه نمایند، مگر آن که بر حسب صورت دوم مسأله قبل، قرض دهنده راضی به تصرف قرض گیرنده باشد، بی آنکه رضایت او مبنی بر معامله ربایی باشد که در این صورت، حاصل، مال قرض گیرنده است.
- [آیت الله بهجت] اگر گندم، یا چیزی مانند آن را بهطور قرض رِبایی بگیرد و با آن زراعت کند، محصولی که از آن بهدست میآید، مال قرضدهنده ا
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر گندم یا چیزی مانند آن را به طور قرض ربایی بگیرد و با آن زراعت کند، حاصلی که از آن به دست میآید مال قرضدهنده است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه گندم یا بذر دیگری را بطور قرض ربایی بگیرد و با آن زراعت کند حاصلی که از آن بدست می آید مال قرض دهنده است نه قرض گیرنده.