حاکم شرع
حاكم شرع حاكم منصوب از جانب خدا به طور مستقيم يا با واسطه است، بيشترين كاربرد عنوان حاكم شرع در كلمات فقها، فقیه جامع شرایط است. از حدود ولایت حاکم شرع در باب تجارت سخن گفته‌اند.
اگر حاکم شرع حکم کند که اول ماه است ، کسی هم تقلید او را نمی کند ، باید به حکم او عمل نماید . ولی کسی که می داند حاکم شرع اشتباه کرده ، نمی تواند به حکم او عمل نماید .
عنوان مسئله:
اگر حاکم شرع حکم کند که اول ماه است ، کسی هم تقلید او را نمی کند ، باید به حکم او عمل نماید . ولی کسی که می داند حاکم شرع اشتباه کرده ، نمی تواند به حکم او عمل نماید .
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- در اصل مسأله تقلید آیا انسان باید تقلید کند یا اجتهاد؟
- اگر فردی نیّتش این باشد که من از فلانی تقلید میکنم و توجّه به این موضوع ندارد که:(تقلید انجام عملِ مستند به فتوای مجتهد است):
- آیا سفارشها و دستورهای اخلاقی دین مبین اسلام در قلمرو تقلید قرار میگیرد یا اینکه چون برخی از آنها تکلیف الزامی ندارد از حوزه قلمرو تقلید خارج است؟
- در مواردی که حاکم شرع زوج را ملزم به طلاق دادن زوجهاش می‌کند و در صورت امتناع، حاکم شرع خود زن را مطلقه می‌کند در موارد زیر چه نوع طلاقی است و مهریه و حق نفقه ثابت است؟
- کسی که در گذشته از امام (ره)تقلید میکرد بعد مقلّد آیه الله اراکی شد و در قسمتی از مسائل باقی بر تقلید امام بود حالا که مقلّد حضرتعالی شده میتواند در برخی از مسائل از امام تقلید کند و برخی از آیه الله اراکی و بعضی از حضرتعالی ؟
- آیادر یک خانواده اشخاصی که به سنّ تکلیف میرسند هر کدام جداگانه برای خود باید مرجع تقلید انتخاب کنند یا اینکه تنها ولی خانواده کافی است؟، آیا زن هم باید تنها خودش مرجع تقلید انتخاب کند یا اینکه شوهر یک مرجعی را که انتخاب کرده زن هم میتواند به همان رساله عمل کند؟و اگر فردی از خانواده تاکنون به رساله مرجعی که از دنیا رفته عمل کرده و مرجع دیگری انتخاب نکرده است تکلیفش چیست؟ آیا میتواند باقی بر تقلید از میّت بماند یا مرجع دیگری انتخاب کند؟
- آیادر بقاء بر تقلید میّت، رجوع به حیِّ اعلم لازم است ؟
- باقی ماندن بر تقلید میّت در چه صورت جائز و در چه صورت جائز نیست ؟
- آیا بر مجتهد متجزّی تقلید حرام است، بر زن مجتهد چطور؟
- وظیفه نوجوانانی که آغاز تکلیف آنها است در مسأله تقلید چیست ؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] اگر در موضوعی قاضی، حکم صادر کرد، ولی مرجع تقلید آن را خلاف شرع یا مبتنی بر اشتباه دانست، به کدام یک از دو نظر باید ملتزم شد؟
- [سایر] در تعارض حکم حکومتی حاکم شرع با حکم و مرجع تقلید، تقدم با کیست؟ لطفا آدرس جواب خود از کدام کتاب و کدام صفحه را نیز بیان کنید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] مرجع بنده تبعیض در تقلید را خلاف احتیاط می داند و از مجتهدی که جایز می دانست تقلید نموده و در مساله تقلید ازمیت از سومی تقلید کردم و میت تقلید از اعلم را واجب نمی داند و بنده در مساله تبعیض از دومی و تقلید از غیر اعلم از آخری تقلید کردم و از تعدادی مجتهد تقلید کردم. آیا تمام تقلیدم صحیح است؟
- [سایر] اگر شخص فتوای مرجع تقلید را به طور اشتباه نقل کند، تکلیف چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر حاکم اسلامی و مرجع تقلید متفاوت باشند وجوهات خمس را باید به کدامیک سپرد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] سنّ دختر بچه اینجانب به 9 سال رسیده است، ولی مسأله تقلید را و اینکه باید از چه کسی تقلید کند را نمی داند وظیفه چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] مرجع تقلید من نماز دانشجو را شکسته و روزه را برای او در سفر منتفی می داند اینجانب در این مسأله به مرجع تقلید دیگری رجوع کردم حال متوجه شدم اشتباه کرده و پشیمان شده ام. با توجه به اینکه من مرتب در رفت و آمد هستم و روزه گرفتن برایم بسیار مشکل می باشد، آیا می توانم دوباره به نظر مرجع اول برگشته و نماز را شکسته بخوانم و روزه نگیرم؟
- [سایر] آیا اعلام اول ماه از شئون مرجع تقلید است یا از شئون ولی فقیه؟
- [آیت الله سیستانی] اگر مرجع تقلید فردی مثلاً در نجف اشرف باشد و خودش در یک کشور دیگر باشد مرجع تقلید حلول ماه را رؤیت نماید و حلول ماه در محل سکونتش مشخص نشود و مراجع آن منطقه حلول ماه را اعلام ننمایند تکلیف فرد چیست؟
- [آیت الله مظاهری] اگر مرجع تقلید شخصی در ایران باشد و خود او در کشور دیگری مثل عراق زندگی کند و مرجع تقلید او اول ماه را در محل سکونتش اعلام نماید:
مسائل مرتبط از این مرجع
- اول ماه به تلگراف ثابت نمی شود ، مگر انسان بداند که تلگراف از روی حکم حاکم شرع یا شهادت دو مرد عادل بوده است .
- اگر از روی علاماتی که در شرع معیّن شده ، مرد دو نفر را عادل بداند و زن خود را پیش آنان طلاق دهد ، دیگری که آنان را عادل نمی داند بنابر احتیاط واجب نباید آن زن را برای خود یا برای کس دیگر عقد کند .
- اگر شناختن اعلم مشکل باشد باید از کسی تقلید کند که گمان به اعلم بودن او دارد،بلکه اگر احتمال ضعیفی هم بدهد که کسی اعلم است وبداند دیگری از او اعلم نیست بنابر احتیاط واجب باید از او تقلید نماید.واگر چند نفردر نظر او اعلم از دیگران و با یکدیگر مساوی باشند باید از یکی از آنان تقلید کند .
- تقلید در احکام ، عمل کردن به دستور مجتهد است و از مجتهدی باید تقلید کرد که مرد و بالغ و عاقل و شیعه دوازده امامی و حلال زاده و زنده و عادل باشد . و نیز بنابر احتیاط واجب باید از مجتهدی تقلید کرد که حریص به دنیا نباشد ، و بنابر اقوی در صورت علم به مخالفت فتوای او با فتوای غیر اعلم موافق با احتیاط باشد و اعلم یعنی در فهمیدن حکم خدا از تمام مجتهد های زمان خود ، استاد تر باشد .
- اگر مالی را که خمس آن داده نشده ، بخرد ؛ چنانچه حاکم شرع معامله پنج یک آن را اجازه ندهد معاملة آن مقدار باطل است و حاکم شرع می تواند پنج یک آن مال را بگیرد . و اگر اجازه بدهد معامله صحیح است و خریدار باید مقدار پنج یک پول آن را به حاکم شرع بدهد و اگر به فروشنده داده می تواند از او پس بگیرد .
- اول ماه به پنج چیز ثابت می شود : اول : آنکه خود انسان ماه را ببیند . دوم : عده ای که از گفتة آنان یقین پیدا می شود ، بگویند ماه را دیده ایم . و همچنین است هر چیزی که به واسطة آن یقین پیدا شود .سوم : دو مرد عادل بگویند که در شب ماه را دیده ایم ، ولی اگر صفت ماه را برخلاف یکدیگر بگویند و یا آسمان صاف باشد و جمعیت زیادی با دقت تمام برای دیدن ماه اجتماع کنند و نبینند در این صورت که احتمال عقلانی برای اشتباه آن دو نفر هست بگویند ، اول ماه ثابت نمی شود . اما اگر در تشخیص بعض خصوصیات اختلاف داشته باشند مثل آنکه یکی بگویدماه بلند بود و دیگری بگوید نبود به گفتة آنان اول ماه ثابت می شود . چهارم : سی روز از اول ماه شعبان بگذرد که به واسطة آن ، اول ماه رمضان ثابت می شود و سی روز از اول رمضان بگذرد که به واسطة آن ، اول ماه شوال ثابت می شود . پنجم : حاکم شرع حکم کند که اول ماه است .
- اگر موقعی که باید بدهی خود را بدهد طلبکار مطالبه کند واو ندهد ، طلبکار می تواند مالی را که گرو برداشته بفروشد وطلب خود را بردارد وباید بقیّه را به بدهکار بدهد ؛ ولی اگر به حاکم شرع دسترسی دارد ، باید برای فروش آن از حاکم شرع اجازه بگیرد .
- اگرکسی دو نفر را وصیّ کند ، چنانچه یکی از آن دو بمیرد ، یا دیوانه یا کافر شود ، حاکم شرع یک نفر دیگر را بجای او معیّن می کند و اگر هر دو بمیرند ، یا دیوانه یا کافر شوند ، حاکم شرع دو نفر دیگر را معیپن می کند . ولی اگر یک نفر بتواند وصیّت را عملی کند ، معیّن کردن دو نفر لازم نیست .
- اگر با اذن حاکم شرع خمس را به شهر دیگر ببرد ، و از بین برود لازم نیست دوباره خمس بدهد و همچنین است اگر به کسی بدهد که از طرف حاکم شرع وکیل بوده که خمس را بگیرد و از آن شهر به شهر دیگر ببرد .
- مالک و کسی که تربیت درختها را به عهده میگیرد ، باید مکلّف و عاقل باشند و کسی آنها را مجبور نکرده باشد و نیز باید حاکم شرع آنان را از تصّرف در مال خودشان منع نکرده باشد ، بلکه اگر در حال بالغ شدن سفیه باشد ، اگر چه حاکم شرع منع نکرده باشد معامله ایشان صحیح نیست .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر حاکم شرع حکم کند که اول ماه است، کسی هم که تقلید او را نمی کند، باید به حکم او عمل نماید. ولی کسی که می داند حاکم شرع اشتباه کرده نمی تواند به حکم او عمل نماید.
- [امام خمینی] اگر حاکم شرع حکم کند که اول ماه است، کسی هم که تقلید او را نمی کند،باید به حکم او عمل نماید، ولی کسی که می داند حاکم شرع اشتباه کرده، نمی تواند به حکم او عمل نماید.
- [آیت الله اردبیلی] اگر حاکم شرع حکم کند که اوّل ماه است، کسی که از او تقلید نمیکند نیز باید به حکم او عمل نماید؛ ولی کسی که میداند حاکم شرع اشتباه کرده، نمیتواند به حکم او عمل نماید.
- [آیت الله بروجردی] اگر حاکم شرع حکم کند که اوّل ماه است، کسی هم که تقلید او را نمیکند، باید به حکم او عمل نماید، ولی کسی که میداند حاکم شرع اشتباه کرده، نمیتواند به حکم او عمل نماید.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر حاکم شرع حکم کند که اوّل ماه است کسی هم که تقلید او را نمیکند باید به حکم او عمل نماید ولی کسی که میداند حاکم شرع اشتباه کرده نمیتواند به حکم او عمل نماید.
- [آیت الله مظاهری] اگر حاکم شرع حکم کند که اوّل ماه است کسی هم که از او تقلید نمیکند، باید به حکم او عمل نماید. ولی کسی که میداند حاکم شرع اشتباه کرده نمیتواند به حکم او عمل نماید.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اول ماه به حکم حاکم شرع ثابت می شود مگر آنکه بداند که در حکم اشتباه شده و چنانچه حاکم شرع بگوید دو عادل نزد من به رؤیت هلال شهادت داده اند کافی است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اول ماه به " تلگرام " ثابت نمی شود، مگر این که انسان بداند که اگر " تلگرام " از روی حکم حاکم شرع یا شهادت دو مرد عادل بوده است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . انسان نمی تواند بدون اذن حاکم شرع از مال کسی که می داند خمس نمی دهد، خمس را بردارد و به حاکم شرع برساند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] انسان نمی تواند بدون اذن حاکم شرع از مال کسی که می داند خمس نمی دهد؛ خمس را بردارد و به حاکم شرع برساند.