وظیفه
تکلیف مستفاد از اصول عملی، هنگام شک یا جهل به حکم واقعی را وظیفه عملی گویند. این بحث در اصول فقه کاربرد دارد.
کسی که نمی داند گمانش به یک طرف بیشتر است یا هردو طرف در نظر او مساوی است طبق وظیفه شک عمل می نماید.
عنوان مسئله:
کسی که نمی داند گمانش به یک طرف بیشتر است یا هردو طرف در نظر او مساوی است طبق وظیفه شک عمل می نماید.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی از دنیا رفته و مقداری خمس و زکات بدهکار است و ترکه او برای ادای هردو کافی نیست وظیفه چیست؟
- کسی که نمی داند چه مقدار نماز قضا دارد، چه وظیفه ای دارد؟
- شخصی است که زیاد شک می کند و همه چیز را نجس می داند، در مهمانی ها غذا را نجس می داند، در و دیوار را نجس می داند، و... آیا چنین عقیده و رویّه ای صحیح است؟
- گاهی نزد کارمند بانک پول اضافی می آید و می داند که مراجعین اشتباهاً اضافه داده اند، وظیفه چیست؟
- سنّ دختر بچه اینجانب به 9 سال رسیده است، ولی مسأله تقلید را و اینکه باید از چه کسی تقلید کند را نمی داند وظیفه چیست؟
- خانمی شک دارد که به سنّ یائسگی رسیده است یا نه، وظیفه اش چیست؟
- اگر انسان در اثنای نماز شک کند وضو گرفته یا نه، چه وظیفه ای دارد؟
- اگر کسی در تسبیحات اربعه شک کند، 3 تا گفته یا 2 تا، وظیفه اش چیست؟
- مدتی است به مرض خطرناک وسواس مبتلا شده ام. در همه کارهایم شک می کنم. بفرمایید وظیفه من چیست؟
- شخصی به قصد غسل به حمام رفت، روز بعد شک کرد که غسل کرده یا نه، وظیفه او چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله جوادی آملی] اگر کسی در اعلمیت مجتهد حی نسبت به مجتهد مِیت شک کند، و یا اینکه هر دو [مجتهد حی و میت] را در اعلمیت مساوی بداند، وظیفه اش چیست؟
- [آیت الله بهجت] شخصی که می داند یک وضو و یک حدث از او سر زده وظیفه اش چیست؟
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر کسی می داند یک روز رمی را ترک کرده است ولی نمی داند که روز دهم بوده یا یازدهم یا دوازدهم وظیفه اش چیست
- [آیت الله مکارم شیرازی] اینکه اگر شک کردیم زن جریان نگه داشته عدّه را می داند یا خیر و با در نظر گرفتن این فرض، آیا باید از او بپرسیم که در عدّه کسی هست یا نه؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اینکه اگر شک کردیم زن جریان نگه داشته عدّه را می داند یا خیر و با در نظر گرفتن این فرض، آیا باید از او بپرسیم که در عدّه کسی هست یا نه؟
- [آیت الله سبحانی] مردی مقلّد مرجعی است که مثلاً خون موجود در تخم مرغ را پاک می داند، ولی همسر او مقلّد مرجعی است که آن را نجس می داند در این اختلاف نظر وظیفة همسر چیست؟ طبیعتاً این مغایرت موجب حرج خواهد شد؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی که در رکعات نماز شک میکند و بعد از مقداری تأمّل، شکّ او تبدیل به گمان میشود و بعد از آن تبدیل به شکّ دیگری میگردد، کدام یک از شکّ اول و گمان بعد از آن و شکّ دوم را باید ملاک عمل خود قرار دهد (مثلاً شک بین سه و چهار میکند و بعد گمان به چهار رکعت پیدا میکند و بعد گمانش تبدیل به شک بین دو و چهار میشود)؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر انسان در وضعیتی باشد که اصلاً جهت قبله را نداند و گمانش نیز به هیچ طرف نرود، وظیفه اش نسبت به نماز چیست، یعنی به کدام جهت نماز بخواند؟
- [آیت الله مظاهری] کسی که در رکعات نماز شک میکند و بعد از مقداری تأمّل، شکّ او تبدیل به گمان میشود و بعد از آن، تبدیل به شکّ دیگری میگردد، کدام یک از شکّ اوّل و گمان بعد از آن و شکّ دوّم را باید ملاک عمل خود قرار دهد؟ (مثلاً شک بین سه و چهار میکند و بعد گمان به چهار رکعت پیدا میکند و بعد گمانش تبدیل به شک بین دو و چهار میشود)؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی به هنگام انجام طواف در تعداد دورهای طواف شک کرد، و چون گمانش به یک طرف بیشتر بود بنا را بر آن طرف گذاشت. پس از انجام اعمال، یقین به صحّت طواف پیدا کرد. آیا طوافش صحیح است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر اول گمانش به یک طرف بیشتر باشد بعد دو طرف در نظر او مساوی شود باید به دستور شک عمل نماید و اگر اول دو طرف در نظر او مساوی باشد و به طرفی که وظیفه اوست بنا بگذارد، بعد گمانش به طرف دیگر برود باید همان طرف را بگیرد و نماز را تمام کند.
- اگر بعد از نماز بفهمد در بین نماز حال تردیدی داشته که مثلاً دو رکعت خوانده یا سه رکعت و بنا را بر سه گذاشته ولی نداند که این بنا را روی گمانش به خواندن سه رکعت بوده یا از باب این بوده که هردو طرف در نظر او مساوی بوده باید به احتیاط واجب نماز احتیاط را بخواند.
- اگر در نماز مستحبی دو رکعتی گمانش به سه رکعت یا بیشتر برود یا گمانش به دو رکعت یا کمتر برود باید به همان گمان عمل کند مگر آنکه موجب بطلان باشد که در این صورت گمان حکم شک را دارد مثلاً اگر گمانش به یک رکعت می رود احتیاطاً باید یک رکعت دیگر بخواند.
- کسی که نمی داند باید تیمم کند یا وضوی جبیره ای بگیرد، بنابر احتیاط واجب باید هردو را به جا آورد.
- اگر چیز پاکی به چیز نجس برسد و انسان شک کند که هردو یا یکی از آنها تر بوده یا نه، آن چیز پاک نجس نمی شود.
- اگر بعد از نماز شک کند که در نماز مثلاً بین دو و چهار رکعت شک کرده یا بین سه و چهار رکعت، احتیاط واجب آن است که به دستور هردو عمل کند و نماز را هم دوباره بخواند.
- اگر بعد از سلام نماز شک کند که نمازش صحیح بوده یا نه; مثلاً شک کند رکوع کرده یا نه، یا بعد از سلام نماز چهار رکعتی شک کند که چهار رکعت خوانده یا پنج رکعت به شک خود اعتنا نکند، ولی اگر هردو طرف شک او باطل باشد مثلاً بعد از سلامِ نمازِ چهار رکعتی شک کند که سه رکعت خوانده یا پنج رکعت نمازش باطل است. 3 شک بعد از وقت
- اگر انسان شک کند که کثیرالشک شده یا نه یعنی چون نمی داند که آیا در سه نماز قبلی شک کرده تا کثیر الشک باشد یا فقط در دو نماز قبلی شک کرده تا کثیر الشک نباشد باید به دستور شک عمل نماید. و کثیرالشک تا وقتی یقین نکند که به حال معمولی مردم برگشته باید به شک خود اعتنا نکند.
- اگر در تعداد روزه هایی که نگرفته و باید قضا کند شک دارد باید به مقداری که یقین دارد روزه نگرفته قضا کند. مثلاً اگر شک کند که پنج روزه قضا بر عهده اوست یا هفت روز، باید پنج روز را قضا کند. بلی اگر زمان حدوث عذر را می داند ولی نمی داند چند روز طول کشیده است مثلاً می داند روز بیستم ماه بیمار شده یا به سفر رفته و نمی داند تا بیست و پنجم ماه ادامه داشته یا تا بیست و هفتم به احتیاط واجب باید حداکثر را قضا کند.
- اگر بداند یکی از دو ظرف یا دو لباسی که از هر دوی آنها استفاده می کند نجس شده، و نداند کدام است، باید از هردو اجتناب کند، بلکه اگر مثلاً نمی داند لباس خودش نجس شده یا لباسی که هیچ از آن استفاده نمی کند و مال دیگری است، باز هم احتیاط آن است که از لباس خودش اجتناب نماید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر اول؛ گمانش به یک طرف بیشتر باشد؛ بعد دو طرف در نظر او مساوی شود؛ باید به دستور شک عمل نماید و اگر اول دو طرف در نظر او مساوی باشد و به طرفی که وظیفه او است بنا بگذارد؛ بعد گمانش به طرف دیگر برود؛ باید همان طرف را بگیرد و نماز را تمام کند.
- [آیت الله خوئی] اگر اول گمانش به یک طرف بیشتر باشد، بعد دو طرف در نظر او مساوی شود باید به‌دستور شک عمل نماید، و اگر اول دو طرف در نظر او مساوی باشد و به طرفی که وظیفه او است بنا بگذارد، بعد گمانش به طرف دیگر برود باید همان طرف را بگیرد و نماز را تمام کند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر اول گمانش به یک طرف بیشتر باشد، بعد دو طرف در نظر او مساوی شود، باید به دستور شک عمل نماید. و اگر اول دو طرف در نظر او مساوی باشد و به طرفی که وظیفه اوست بنا بگذارد، بعد گمانش بطرف دیگر برود، باید طرف گمان را بگیرد و نماز را تمام کند.
- [امام خمینی] اگر اول گمانش به یک طرف بیشتر باشد، بعد دو طرف در نظر او مساوی شود باید به دستور شک عمل نماید، و اگر اول دو طرف در نظر او مساوی باشد و به طرفی که وظیفه او است بنا بگذارد، بعد گمانش به طرف دیگر برود باید همان طرف را بگیرد و نماز را تمام کند.
- [آیت الله سیستانی] اگر اول گمانش به یک طرف بیشتر باشد ، بعد دو طرف در نظر او مساوی شود ، باید به دستور شک عمل نماید ، و اگر اول دو طرف در نظر او مساوی باشد و به طرفی که وظیفه اوست بنا بگذارد ، بعد گمانش به طرف دیگر برود ، باید همان طرف را بگیرد و نماز را تمام کند .
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر اول گمانش به یک طرف بیشتر باشد، بعد دو طرف در نظر او مساوی شود، باید به دستور شک عمل نماید و اگر اول دو طرف در نظر او مساوی باشد و به طرفی که وظیفه او است بنا بگذارد و بعد گمانش به طرف دیگر برود، باید همان طرف را بگیرد و نماز را تمام کند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر اول به یک طرف گمان داشته باشد بعد دو طرف در نظر او مساوی شود باید به دستور شک عمل نماید و اگر اول دو طرف در نظر او مساوی باشد و به طرفی که وظیفه اوست بنا بگذارد بعد گمانش به طرف دیگر برود باید همان طرف را بگیرد و به وظیفه عمل نماید
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر اوّل گمانش به یک طرف بیشتر باشد، بعد دو طرف در نظر او مساوی شود، باید به دستور شک عمل نماید، و اگر اوّل دو طرف در نظر او مساوی‌باشد وبطرفی که وظیفه اوست بنا بگذارد، بعد گمانش بطرف دیگر برود، باید همان طرف را بگیرد ونماز را تمام کند.
- [آیت الله بروجردی] کسی که نمی‌داند گمانش به یک طرف بیشتر است یا هر دو طرف در نظر او مساوی است، باید به دستور شک عمل کند.
- [آیت الله خوئی] کسی که نمی‌داند گمانش به یک طرف بیشتر است یا هر دو طرف در نظر او مساوی است، باید به‌دستور شک عمل کند.