معنای این آیه چیست که خدا به هر کسی که بخواهد بدون حساب روزی می‌دهد؟ (آیه 27 آل عمران) این مسئله چطور با عدالت خدا سازگار است؟! پس جای تلاش چه می‌شود؟ اگر خدا می‌خواهد بدهد، پس فقط عبادت کنیم تا روزی زیاد بدهد!
الف. بدیهی است که منظور از «مَنْ یَشاءُ» (هر کس را که بخواهد) این نیست که خداوند بدون هیچ علتی روزی بدون حساب را به این و آن می‌دهد، بلکه اراده و مشیت خداوند در همه جا با شایستگی‌‏های افراد آمیخته است؛ یعنی هر کس را شایسته ببیند به او روزی بی‌حساب می‌دهد. به بیان دیگر، خواست و اراده او از روی گزاف نیست، بلکه آنچه انجام می‌دهد از روی حکمت و عدالت است. البته ممکن است منظور از «هر کس را بخواهد به غیر حساب روزی می‌دهد»، اهل بهشت باشند؛ زیرا خداوند بهشتیان را آن‌قدر روزی می‌دهد که به حساب نمی‌آید و حد و مرز ندارد؛ به دلیل آن‌که بهشت محدود نبوده و نهایت ندارد. ب. توصیف رزق به «بی‌حساب و کتاب»، از این‌رو است که رزق از ناحیه خدای تعالی بر طبق حال مرزوق صورت می‌گیرد، نه عوضی در آن است، نه روزی خورنده، طلبی از خدا دارد، و نه استحقاقی نسبت به رزق! آنچه روزی‌خورنده‌ها دارند حاجت ذاتی، یا زبانی ایشان است که هم ذاتشان ملک خدا است، و هم حاجت ذاتشان، و هم احتیاجاتی که به زبان درخواست می‌کنند، پس داده خدا در مقابل چیزی از بندگان قرار نمی‌گیرد، و به همین جهت حسابی در رزق او نیست. بعضی معتقدند، بدون حساب یعنی بدون بخل و  سخت‌گیری روزی می‌دهد. برخی نیز گفته‌اند؛ یعنی نباید به کسی حساب پس دهد؛ زیرا بالاتر از وی احدی نیست. تا او را مورد حساب‌رسی قرار دهد. با توجه به آنچه بیان شد، روشن می‌شود که بی‌حساب بودن روزی، با هر فرضی با عدالت خدا ناسازگاری ندارد.  
عنوان سوال:

معنای این آیه چیست که خدا به هر کسی که بخواهد بدون حساب روزی می‌دهد؟ (آیه 27 آل عمران) این مسئله چطور با عدالت خدا سازگار است؟! پس جای تلاش چه می‌شود؟ اگر خدا می‌خواهد بدهد، پس فقط عبادت کنیم تا روزی زیاد بدهد!


پاسخ:

الف. بدیهی است که منظور از «مَنْ یَشاءُ» (هر کس را که بخواهد) این نیست که خداوند بدون هیچ علتی روزی بدون حساب را به این و آن می‌دهد، بلکه اراده و مشیت خداوند در همه جا با شایستگی‌‏های افراد آمیخته است؛ یعنی هر کس را شایسته ببیند به او روزی بی‌حساب می‌دهد. به بیان دیگر، خواست و اراده او از روی گزاف نیست، بلکه آنچه انجام می‌دهد از روی حکمت و عدالت است.
البته ممکن است منظور از «هر کس را بخواهد به غیر حساب روزی می‌دهد»، اهل بهشت باشند؛ زیرا خداوند بهشتیان را آن‌قدر روزی می‌دهد که به حساب نمی‌آید و حد و مرز ندارد؛ به دلیل آن‌که بهشت محدود نبوده و نهایت ندارد.
ب. توصیف رزق به «بی‌حساب و کتاب»، از این‌رو است که رزق از ناحیه خدای تعالی بر طبق حال مرزوق صورت می‌گیرد، نه عوضی در آن است، نه روزی خورنده، طلبی از خدا دارد، و نه استحقاقی نسبت به رزق! آنچه روزی‌خورنده‌ها دارند حاجت ذاتی، یا زبانی ایشان است که هم ذاتشان ملک خدا است، و هم حاجت ذاتشان، و هم احتیاجاتی که به زبان درخواست می‌کنند، پس داده خدا در مقابل چیزی از بندگان قرار نمی‌گیرد، و به همین جهت حسابی در رزق او نیست.
بعضی معتقدند، بدون حساب یعنی بدون بخل و  سخت‌گیری روزی می‌دهد.
برخی نیز گفته‌اند؛ یعنی نباید به کسی حساب پس دهد؛ زیرا بالاتر از وی احدی نیست. تا او را مورد حساب‌رسی قرار دهد.
با توجه به آنچه بیان شد، روشن می‌شود که بی‌حساب بودن روزی، با هر فرضی با عدالت خدا ناسازگاری ندارد.
 





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین