مفاهیم
مفاهیم به معنای ملازم با معنای منطوق و مستفاد از آن اطلاق میشود.
منظور از مفاهیم حقوقی چیست؟
به مهم‌ترین قوانین، یا قواعد و کدهای حقوقی؛ مانند: ابلاغ، اخطار، اخذ به شفعه، اضطرار، اظهارنامه، اعاده حیثیت، اعتراض ثالث، اعاده دادرسی، اقامتگاه، آلت قتاله، امر آمر قانونی، اکراه، معاملات معارض، خواسته، تامین خواسته، تصرف عدوانی و...، و صدها اصطلاح و الزامات وضعی یا تکلیفی که در قوانین مختلف حقوقی و کیفری وجود داشته و در علم حقوق و بخشی نیز در فقه اسلامی مورد بحث و بررسی قرار گرفته و خواهد گرفت، «مفاهیم حقوقی» گفته می‌شود. در این قوانین و کدهای حقوقی که از آنها به «مفاهیم حقوقی» تعبیر می‌شود تنها به بیان معنا و مفهوم اصطلاحات حقوقی بسنده نشده، بلکه فراتر از حکایت واقعه و بیان مفاهیم، رفتار انسان‌ها در آنها مطابق یک تصور معیّن، به گونه‌‌ای بایسته و شایسته ارزش‌گذاری شده و افراد داری شعور یک جامعه را به سمت الزام با رفتاری که شایستۀ او است، سوق می‌دهند.[1] [1] . ر. ک: جمعی از مؤلفان‌، مجله فقه اهل البیت(ع)، شماره 36، ص 110 - 111، قم، مؤسسه دائره المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع).
به مهم‌ترین قوانین، یا قواعد و کدهای حقوقی؛ مانند: ابلاغ، اخطار، اخذ به شفعه، اضطرار، اظهارنامه، اعاده حیثیت، اعتراض ثالث، اعاده دادرسی، اقامتگاه، آلت قتاله، امر آمر قانونی، اکراه، معاملات معارض، خواسته، تامین خواسته، تصرف عدوانی و...، و صدها اصطلاح و الزامات وضعی یا تکلیفی که در قوانین مختلف حقوقی و کیفری وجود داشته و در علم حقوق و بخشی نیز در فقه اسلامی مورد بحث و بررسی قرار گرفته و خواهد گرفت، «مفاهیم حقوقی» گفته می‌شود. در این قوانین و کدهای حقوقی که از آنها به «مفاهیم حقوقی» تعبیر می‌شود تنها به بیان معنا و مفهوم اصطلاحات حقوقی بسنده نشده، بلکه فراتر از حکایت واقعه و بیان مفاهیم، رفتار انسان‌ها در آنها مطابق یک تصور معیّن، به گونه‌‌ای بایسته و شایسته ارزش‌گذاری شده و افراد داری شعور یک جامعه را به سمت الزام با رفتاری که شایستۀ او است، سوق می‌دهند.[1] [1] . ر. ک: جمعی از مؤلفان‌، مجله فقه اهل البیت(ع)، شماره 36، ص 110 - 111، قم، مؤسسه دائره المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع).
پاسخ:
به مهم‌ترین قوانین، یا قواعد و کدهای حقوقی؛ مانند: ابلاغ، اخطار، اخذ به شفعه، اضطرار، اظهارنامه، اعاده حیثیت، اعتراض ثالث، اعاده دادرسی، اقامتگاه، آلت قتاله، امر آمر قانونی، اکراه، معاملات معارض، خواسته، تامین خواسته، تصرف عدوانی و...، و صدها اصطلاح و الزامات وضعی یا تکلیفی که در قوانین مختلف حقوقی و کیفری وجود داشته و در علم حقوق و بخشی نیز در فقه اسلامی مورد بحث و بررسی قرار گرفته و خواهد گرفت، «مفاهیم حقوقی» گفته میشود.
در این قوانین و کدهای حقوقی که از آنها به «مفاهیم حقوقی» تعبیر میشود تنها به بیان معنا و مفهوم اصطلاحات حقوقی بسنده نشده، بلکه فراتر از حکایت واقعه و بیان مفاهیم، رفتار انسان‌ها در آنها مطابق یک تصور معیّن، به گونهای بایسته و شایسته ارزش‌گذاری شده و افراد داری شعور یک جامعه را به سمت الزام با رفتاری که شایستۀ او است، سوق می‌دهند.[1] [1] . ر. ک: جمعی از مؤلفان، مجله فقه اهل البیت(ع)، شماره 36، ص 110 - 111، قم، مؤسسه دائره المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع).
- [سایر] منظور از لوح و قلم و کرسی و عرش و این گونه مفاهیم چیست؟
- [سایر] منظور از عاق فرزندان چیست؟ فرزندان چه حقوقی دارند؟
- [سایر] در مفاهیم ذهنی اصلاً مفهوم جزئی نداریم و همه مفاهیم ذهنی قابل صدق بر کثیرین هستند، پس معنای درست مفهوم جزئی چیست؟
- [سایر] مفاهیم کلی سوره "ص" چیست؟
- [سایر] بهترین روش استفاده از مفاهیم قرآن در زندگی چیست؟
- [سایر] معانی و مفاهیم مختلف دموکراسی را بیان نمایید؟
- [آیت الله علوی گرگانی] مفاهیم احتیاط واجب و مستحبّ را توضیح فرمائید؟
- [سایر] نام های خداوند و همچنین معانی و مفاهیم هر کدام از آنها را توضیح دهید؟
- [سایر] چگونه باید به مطالعه تفسیر قرآن پرداخت، تا مفاهیم آن در ذهن انسان بماند؟
- [سایر] از زیارت امام حسین(علیه السلام) کدامیک معتبرتر و از نظر مفاهیم عمیق تر است؟
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر قتال با کفار بدون اذن امام(ع) انجام گیرد، غنائم آن فقط متعلق به شخصیّت حقوقی امام(ع) است.
- [آیت الله مظاهری] هرگاه مرد حقوقی را که زن بر او دارد ترک نماید، رعایت حقوق شوهر بر زن لازم نیست.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر یک نهاد حقوقی مالک معدن باشد, نه اشخاص و چند نفر به اشتراک به آن نهاد حقوقی خدمت دهند , بدون آنکه سهمی در مالکیت آن داشته باشند و معدن استخراج شده پس از کسر هزینه به مقدار نصاب برسد , ادای خمس آن بر مسئول آن نهاد واجب است. حکم چند نوع مواد معدنی از یک معدن
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر دو یا چند نفر به صورت شراکت غوّاصی نمایند، سهم هرکدام که به مقدار نصاب برسد، خمس دارد و اگر این ها برای نهاد حقوقی یا شخص دیگری کار میکنند، در این صورت, از مجموعِ غواصی شده، برای نهاد حقوقی یا صاحبکار نصابسنجی میشود.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . هیچ کس حق ندارد در مقدار قضاوت به استناد قانونی، غیر از قانون اسلام خواه از امور جزایی باشد یا حقوقی، کسی را محکوم یا حاکم سازد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هنگام خواندن صیغه معامله باید دو طرف قصد انشاء داشته باشند یعنی مقصودشان از گفتن این دو جمله خرید و فروش باشد، همچنین در جایی که داد و ستد عملی جانشین صیغه لفظی می شود باید قصد انشاء وجود داشته باشد. ضمناً شخصیّتهای حقیقی و حقوقی هر دو مالک می شوند و می توانند طرف معامله واقع گردند، بنابراین هر موسّسه خیریّه یا انتفاعی که تأسیس گردد و دارای شخصیّت حقوقی شود، با اشخاص حقیقی از این نظر تفاوت نمی کند.
- [آیت الله جوادی آملی] .داد و ستدِ با لفظ یا فعل، گاهی بین دو فرد , زمانی بین دو نهاد (شخصیت حقوقی) و گاهی بین فرد و نهاد است و در همهّ این موارد, صحیح است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] حجی که بر میت واجب است و بدهکاری و حقوقی را که مثل خمس و زکاه و مظالم؛ ادا کردن آنها واجب می باشد؛ باید از اصل مال میت بدهند؛ اگرچه میت برای آنها وصیت نکرده باشد.
- [امام خمینی] حجی که بر میت واجب است و بدهکاری و حقوقی را که مثل خمس و زکات و مظالم، ادا کردن آنها واجب می‌باشد، باید از اصل مال میت بدهند، اگر چه میت برای آنها وصیت نکرده باشد.
- [آیت الله بروجردی] حجی که بر میت واجب است و بدهکاری و حقوقی را که مثل خمس و زکات و مظالم، ادا کردن آنها واجب می‌باشد، باید از اصل مال میت بدهند، اگر چه میت برای آنها وصیت نکرده باشد.