پاسخ اجمالی:
دراین باره دیدگاه هایی وجود دارد و به نظر می رسد که گفتار زیر به صواب نزدیک تر باشد: پیامبر (ص) شخصا برنامه خاصی از سوی خداوند داشته که بر طبق آن عمل می کرده، و در حقیقت آئین مخصوص خودش بوده است، تا زمانی که اسلام بر او نازل گشت.
پاسخ تفصیلی:
در این که پیامبر اسلام (ص) قبل از بعثت هرگز برای بت سجده نکرد و از خط توحید منحرف نشد شکی نیست، و تاریخ زندگی او نیز به خوبی این معنا را منعکس می‌کند اما در این که بر کدام آئین بوده؟ و طبق دستورات و شریعت کدام پیامبر عمل می نمود در میان دانشمندان اسلامی گفتگو است.
1- بعضی آن حضرت را پیرو آئین مسیح (ع) می دانند؛ چرا که قبل از بعثت پیامبر (ص) آئین رسمی و غیر منسوخ آئین حضرت مسیح بوده است.
2- بعضی دیگر او را پیرو آئین ابراهیم (ع) می دانند [1] ، چرا که "شیخ الانبیاء" و پدر پیامبران است و در بعضی از آیات قرآن آئین اسلام به عنوان آئین ابراهیم معرفی شده" این همان دین پدرتان ابراهیم است، او شما را از پیش مسلمان نامیده است " [2] .
3- بعضی نیز اظهار بی اطلاعی کرده و گفته اند: می دانیم آئینی داشته، اما کدام آئین؟ بر ما روشن نیست!
گرچه هر یک از این اقوال وجهی دارد، اما هیچ کدام مسلم نیست، و مناسب تر از اینها قول چهارم است و آن این که: پیامبر (ص) شخصا برنامه خاصی از سوی خداوند داشته که بر طبق آن عمل می کرده، و در حقیقت آئین مخصوص خودش بوده، تا زمانی که اسلام بر او نازل گشت.
شاهد این سخن حدیثی است که در نهج البلاغه آمده است : "خداوند از آن زمان که رسول خدا از شیر باز گرفته شد بزرگترین فرشته اش را قرین وی ساخت، تا شب و روز او را به راه های مکارم، و طرق اخلاق نیک سوق دهد" [3] .
ماموریت چنین فرشته ای دلیل بر وجود یک برنامه اختصاصی است.
شاهد دیگر این که در هیچ تاریخی نقل نشده است که پیغمبر اسلام (ص) در معابد یهود یا نصاری یا مذهب دیگر مشغول عبادت شده باشد، نه در کنار کفار در بتخانه بود، و نه در کنار اهل کتاب در معابد آنان، در عین حال پیوسته خط و طریق توحید را ادامه می داد، و به اصول اخلاق و عبادت الاهی سخت پایبند بود.
روایات متعددی نیز- طبق نقل علامه مجلسی در بحار الانوار- در منابع اسلامی آمده است که پیامبر (ص) از آغاز عمرش مؤید به روح القدس بود و با چنین تاییدی مسلما بر اساس الهام روح القدس عمل می کرد" [4] .
" علامه مجلسی" شخصا معتقد است که پیامبر اسلام قبل از مقام رسالت دارای مقام نبوت بوده، گاه فرشتگان با او سخن می گفتند، و صدای آنها را می شنید، و گاه در رؤیای صادقه به او الهام الهی می شد، و بعد از چهل سال به مقام رسالت رسید، و قرآن و اسلام رسما بر او نازل شد، او شش دلیل بر این معنی ذکر می کند که بعضی از آنها با آن چه در بالا آوردیم هماهنگ است. [5]
پی نوشتها:
[1] جعفری، یعقوب، کوثر، ج 6، ص 234، پیامبر اسلام پیرو دین ابراهیم بود و خدا به او وحی کرده بود که از دین ابراهیم پیروی کند .
... چه افتخاری بالاتر از این که محمّد پیامبر خدا و امت اسلامی همگی خود را پیروان راستین ابراهیم می دانند.
این که به پیامبر اسلام وحی شده بود که پیرو دین ابراهیم باشد، فقط مربوط به زمان قبل از بعثت نیست، بلکه پس از بعثت نیز پیامبر اسلام ادامه دهنده راه ابراهیم بود و ابراهیم به عنوان مظهر توحید و قهرمان بت شکن، الگو و سرمشق پیامبران از جمله پیامبر اسلام بود و اساساً همه پیامبران توحیدی در اصول پیرو ابراهیم بودند و اگر تفاوت‌هایی در میان این پیامبران وجود داشت، تفاوت در برخی از احکام و شرایع بود که مطابق با مقتضای زمان تشریع می شود و هر دینی برای خودش آیین ها و برنامه هایی داشت: برای هر امّتی از شما راه و روشی قرار دادیم، مائده، 48.
پیامبر اسلام طبق تعلیمات الهی، توجه خاصی به ابراهیم داشت و می توان گفت که دین اسلام همان آیین ابراهیم بود که به صورت تکامل یافته و مطابق با زمان از سوی خداوند عرضه شده بود.
[2] حج، 78.
[3] نهج البلاغه خطبه 192 (خطبه قاصعه): "و لقد قرن اللَّه به (ص) من لدن ان کان فطیما اعظم ملک من ملائکته، یسلک به طریق المکارم، و محاسن اخلاق العالم، لیله و نهاره".
[4]islamquest.net/fa/archive/question/1954.
[5] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج20، ص: 507، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1374 ش، چاپ اول .
منبع: www.islamquest.net
