مجمع البحرین، یعنی محل اتصال دو دریا. در قرآن، (مجمع البحرین) به محل شروع سفر حضرت موسی(علیه السلام) و حضرت خضر(علیه السلام) گفته شده است: (إِذْ قالَ مُوسی لِفَتاهُ لا أَبْرَحُ حَتَّی أَبْلُغَ مَجْمَعَ الْبَحْرَیْنِ أَوْ أَمْضِیَ حُقُباً *فَلَمَّا بَلَغا مَجْمَعَ بَیْنِهِما نَسِیا حُوتَهُما فَاتَّخَذَ سَبِیلَهُ فِی الْبَحْرِ سَرَباً * فَلَمَّا جاوَزا قالَ لِفَتاهُ آتِنا غَداءَنا لَقَدْ لَقِینا مِنْ سَفَرِنا هذا نَصَباً * قالَ أَرَأَیْتَ إِذْ أَوَیْنا إِلَی الصَّخْرَةِ فَإِنِّی نَسِیتُ الْحُوتَ وَ ما انسانیهُ إِلاَّ الشَّیْطانُ أَنْ أَذْکُرَهُ...)[1] موسی به یار همراهش[2] فرمود: دست از جستجو برنمی دارم تا به مجمع البحرین برسم، گرچه مدت طولانی به راه خود ادامه دهم. هنگامی که به مجمع البحرین رسیدند، آن ماهی را که برای تغذیه ی خود آورده بودند، فراموش کردند و ماهی در دریا به حرکت درآمد و رفت. وقتی از آن جا گذشتند، حضرت موسی به همراهش، فرمود: غذای ما را بیاور که از این سفر خیلی خسته شده ایم؛ عرض کرد: به خاطر داری وقتی به کنار صخره پناه بردیم، شیطان مرا به فراموشی انداخت و فراموش کردم بگویم که ماهی به طرز شگفت آوری راه خود را در دریا پیش گرفت. حضرت موسی گفت: این همان چیزی است که در پی آن بودیم.) قرآن در ادامه می فرماید: (سپس از همان راه بازگشتند و در حالی که جستجو می کردند، یکی از بندگان ما را -که به او علم فراوان داده بودیم -خضر -یافتند. حضرت موسی به او فرمود: آیا به دنبال تو بیایم تا از آنچه آموخته ای به من هم بیاموزی؟ پاسخ داد: تو هرگز شکیبایی نداری! چگونه در برابر چیزی که نمی دانی، صبر می کنی؟) پی نوشتها: [1]. کهف، 60 67. [2]. این شخص یوشع بن نون وصی و جانشین حضرت موسی بوده است؛ تفسیر المیزان، ج 13، ص 364. منبع: سرگذشت ها و عبرت ها در آیینه ی وحی، سید مرتضی قافله باشی، انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه قم (1383).
مراد قرآن از «مجمع البحرین» چیست؟
مجمع البحرین، یعنی محل اتصال دو دریا. در قرآن، (مجمع البحرین) به محل شروع سفر حضرت موسی(علیه السلام) و حضرت خضر(علیه السلام) گفته شده است: (إِذْ قالَ مُوسی لِفَتاهُ لا أَبْرَحُ حَتَّی أَبْلُغَ مَجْمَعَ الْبَحْرَیْنِ أَوْ أَمْضِیَ حُقُباً *فَلَمَّا بَلَغا مَجْمَعَ بَیْنِهِما نَسِیا حُوتَهُما فَاتَّخَذَ سَبِیلَهُ فِی الْبَحْرِ سَرَباً * فَلَمَّا جاوَزا قالَ لِفَتاهُ آتِنا غَداءَنا لَقَدْ لَقِینا مِنْ سَفَرِنا هذا نَصَباً * قالَ أَرَأَیْتَ إِذْ أَوَیْنا إِلَی الصَّخْرَةِ فَإِنِّی نَسِیتُ الْحُوتَ وَ ما انسانیهُ إِلاَّ الشَّیْطانُ أَنْ أَذْکُرَهُ...)[1]
موسی به یار همراهش[2] فرمود: دست از جستجو برنمی دارم تا به مجمع البحرین برسم، گرچه مدت طولانی به راه خود ادامه دهم.
هنگامی که به مجمع البحرین رسیدند، آن ماهی را که برای تغذیه ی خود آورده بودند، فراموش کردند و ماهی در دریا به حرکت درآمد و رفت. وقتی از آن جا گذشتند، حضرت موسی به همراهش، فرمود: غذای ما را بیاور که از این سفر خیلی خسته شده ایم؛
عرض کرد: به خاطر داری وقتی به کنار صخره پناه بردیم، شیطان مرا به فراموشی انداخت و فراموش کردم بگویم که ماهی به طرز شگفت آوری راه خود را در دریا پیش گرفت. حضرت موسی گفت: این همان چیزی است که در پی آن بودیم.)
قرآن در ادامه می فرماید: (سپس از همان راه بازگشتند و در حالی که جستجو می کردند، یکی از بندگان ما را -که به او علم فراوان داده بودیم -خضر -یافتند.
حضرت موسی به او فرمود: آیا به دنبال تو بیایم تا از آنچه آموخته ای به من هم بیاموزی؟ پاسخ داد: تو هرگز شکیبایی نداری! چگونه در برابر چیزی که نمی دانی، صبر می کنی؟)
پی نوشتها:
[1]. کهف، 60 67.
[2]. این شخص یوشع بن نون وصی و جانشین حضرت موسی بوده است؛ تفسیر المیزان، ج 13، ص 364.
منبع: سرگذشت ها و عبرت ها در آیینه ی وحی، سید مرتضی قافله باشی، انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه قم (1383).
- [سایر] «مجمع البحرین» کدام نقطه ی زمین است؟
- [سایر] درباره آیه کریمه «موج البحرین یلتقیان بینهما برزخ لایبغیان» توضیح دهید؟
- [سایر] مراد از «وحی» و «امر آسمانها» در آیه 12 سوره فصلت چیست؟
- [سایر] مراد از «وحی» و «امر آسمانها» در آیه 12 سوره فصلت چیست؟
- [سایر] آیا مراد از «ستة ایام» که در قرآن آمده، شبانه روز به معنای 24 ساعت است؟
- [سایر] مراد از «خیط أبیض» و «خیط أسود»(نخ سفید و سیاه) در مسئله روزه چیست؟
- [سایر] مراد از «مؤمنین» کدام گروه از مسلمانان هستند؟
- [سایر] در قرآن و روایات، واژه «جهل» در مقابل «عقل» است، یا در برابر «علم»؟
- [سایر] معنای «رشد»، «غی»، «هدایت» و «ضلالت» در قرآن چیست و چه ارتباطی با هم دارند؟
- [سایر] مراد از فراز شریف «اللهَ مَوْلَی الَّذِینَ آَمَنُوا» چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر زن در استحاضه کثیره بخواهد پیش از وقت نماز جایی از بدن خود را به خط قرآن برساند باید غسل کند و در استحاضه متوسطه چنانچه در آن روز غسل کرده وضو کافی است.
- [آیت الله سبحانی] مستحاضه قلیله اگر بخواهد غیر از نماز کاری انجام دهد، که شرط آن وضو داشتن است، مثلا بخواهد دست به خط قرآن بزند باید وضو بگیرد و وضویی که برای نماز گرفته کافی نیست.
- [آیت الله بروجردی] مستحاضهی قلیله اگر بخواهد غیر از نماز کاری انجام دهد که شرط آن وضو داشتن است مثلاً بخواهد جایی از بدن خود را به خط قرآن برساند باید وضو بگیرد و وضویی که برای نماز گرفته کافی نیست.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر زن در استحاضة کثیره یا متوسطه بخواهد پیش از وقت نماز جائی از بدن خود را به خط قرآن برساند ، باید در متوسطه غسل کند و وضو هم بگیرد ودر کثیره تنها غسل کافی است .
- [آیت الله سبحانی] محل اعتکاف، باید مسجد جامع باشد، و مراد از مسجد جامع این است که در آنجا نماز جماعت برگزار شده و به عنوان مسجد شهر حساب شود. بنابراین در بیشتر شهرها فقط یک مسجد می تواند محل اعتکاف باشد، مگر این که به خاطر بزرگی شهر دو مسجد یا بیشتر همزمان، مسجد شهر به حساب آیند، بنابراین، مسجد محلّه و امثال آن، برای اعتکاف، کافی نیست.
- [آیت الله مظاهری] از اقسام ظلم، ظلم به نفس است که قرآن شریف مکرراً به آن تذکّر داده است: (وَ مَنْ یَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ فَقَدْ ظَلَمَ نَفْسَهُ)[1] (و هر کس از حدود الهی تجاوز کند، پس به تحقیق بر خویشتن ظلم کرده است.) و مراد از آن، مخالفت پروردگار عالم است در ترک واجبات و یا ارتکاب محرّمات که شقاوت را برای خود تهیه میکند، بلکه در ترک مستحبّات که خود را محروم از فیوضات الهی میکند. [1]. طلاق، 1.
- [آیت الله مظاهری] یکی از گناهان بزرگ در اسلام که دنیا و آخرت انسان را تباه میکند غنا و موسیقی است، و قرآن شریف آن را موجب ضلالت و گمراهی، بلکه موجب استهزاء دین میداند: (وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَشْتَری لَهْوَ الْحَدیثِ لِیُضِلَّ عَنْ سَبیلِ اللَّهِ بِغَیْرِ عِلْمٍ وَ یَتَّخِذَها هُزُواً اولئِکَ لَهُمْ عَذابٌ مُهین)[1] (و برخی از مردم کسانی هستند که سخن بیهوده را خریدارند تا مردم را بی هیچ دانشی از راه خدا گمراه کنند، و راه خدا را به ریشخند گیرند، برای آنان عذابی خوارکننده خواهد بود.) و مراد از غنا در اینجا آن صوتی است که شهوتانگیز و طربانگیز باشد، چنانکه مراد از موسیقی در اینجا آن آهنگی است که شهوتانگیز و طربانگیز باشد.
- [آیت الله نوری همدانی] مستحاضة قلیله اگر بخواهد غیر از نماز کاری انجام دهد که شرط آن وضو داشتن است . مثلاً بخواهد از بدن خود را به خط قرآن برساند باید وضو بگیرد و وضوئی که قبلاً برای نماز گرفته بنابر احتیاط واجب ، کافی نیست .
- [آیت الله سیستانی] مستحاضه قلیله یا متوسطه اگر بخواهد غیر از نماز کاری انجام دهد که شرط آن وضو داشتن است ، مثلاً بخواهد جائی از بدن خود را به خط قرآن برساند ، چنانچه بعد از تمام شدن نماز باشد بنابر احتیاط واجب باید وضو بگیرد ، و وضوئی که برای نماز گرفته کافی نیست .
- [آیت الله اردبیلی] چنانچه در سجده واجب قرآن پیشانی را به قصد سجده به زمین بگذارد اگرچه ذکر نگوید کافی است و گفتن ذکر مستحب است و بهتر است بگوید: (لا إلهَ إلاَّ اللّهُ حَقّا حَقّا لا إلهَ إلاَّ اللّهُ إیمانا وَتَصْدیقا لا إلهَ إلاَّ اللّهُ عُبُودِیَّةً وَ رِقّا سَجَدْتُ لَکَ یا رَبِّ تَعَبُّدا وَ رِقّا لا مُسْتَنْکِفا وَلا مُسْتَکْبِرا بَلْ أنَا عَبْدٌ ذَلیلٌ ضَعیفٌ خائِفٌ مُسْتَجیرٌ).