صحت قرآن کریم از نظر دلایل عقلی چه بوده است؟

این سؤال در حقیقت دو بخش دارد:
الف) دلیل عقلی بر این که آنچه پیامبر اکرم(ص) به عنوان قرآن بر مردم تلاوت می کردند. همان آیاتی است که خداوند بر او فرستاد و او در مرحله اخذ و گرفتن این آیات و مرحله ابلاغ به مردم عمدا یا سهوا و از روی اشتباه هیچگونه تغییری در آنها نداد.
ب) بر فرض که مرحله اول اثبات شد از کجا معلوم این آیات که قرآن های موجود در دست ما همان آیاتی است که پیامبر اکرم(ص) به مردم ابلاغ فرمودند و در طول تاریخ دستخوش تغییرات عمدی یا سهوی نشده جواب قسمت اول سؤال با توجه به جواب سؤال 1 و 2 روشن می شود که بعد از این که با دلیل عقلی اثبات عصمت مطلق برای انبیاء شد خصوصا در جهت اخذ و ابلاغ وحی (که متفق علیه بین همه فرق مسلمان ها است) (آموزش کلام اسلامی، محمدسعیدی مهر، ج 2، ص 79).
معلوم می شود که احتمال هرگونه تغییر در قرآن کریم در مرحله اخذ و ابلاغ منتفی است که دیگر نیاز به تکرار نیست.
اما قسمت دوم سؤال که همان مسأله تحریف قرآن کریم است که علماء در این زمینه آثار زیادی دارند که با ادله عقلی و نقلی متعدد مصونیت قرآن کریم از تحریف را اثبات نموده اند (علامه شیخ آقا بزرگ تهرانی، الذریعه، ج 4 ؛ الفصوص المهمه، سید شرف الدین عاملی و آثار دیگری که در آخر بحث اشاره می کنم).
قبل از این که به بیان ادله عقلی بر این مدعی بپردازیم ذکر این نکته ضروری است که این سؤال از مرحله ای است که شخص اصل وجود خداوند و اوصافش از جمله علم و قدرت و حکمت مطلق و لزوم بعثت پیامبران و عصمت آنها را پذیرفته و حال سؤالش این است که دلیل عقلی به این که این کتاب موجود همان کتاب منزل به پیامبر است بدون کم و زیاد چیست.
دلیل اول: معجزه بودن قرآن کریم است (دقت بفرمایید که این دلیل دوری نیست) می دانیم که مهمترین دلیل بر اثبات نبوت پیامبر اکرم(ص) قرآن کریم است که از وجوهی دارای اعجاز است مانند وجوه ادبی - اخبارات غیبی - عدم اختلاف و سازگاری کامل - و... که به صورت فشرده به یک مورد اشاره می کنم که قرآن کریم در سوره روم خبر از پیروزی رومیان بر دولت فارس در کمتر از ده سال فی بضع سنین [بضع برای بیان بین 3 تا 10 به کار می رود] و این پیشگویی به فعالیت رسید و رومیان در کمتر از ده سال بر دولت فارس غالب شدند (مقدمات بنیادین علم تفسیر، آیت الله فاضل، ص 100)
و بعد از اثبات اعجاز و تحلیل جنبه های اعجاز و با توجه به این که معجزه چیزی است که افراد عادی قادر به انجام مثل آن و یا تصرف در آن نیستند صحت قرآن کریم روشن می شود.
دلیل دوم، ما هیچ متفکری را پیدا نمی کنیم که در دوران عمرش آراء و نظریاتش به هیچ نحو تغییر نکند حال اگر متفکرین متعددی در موضوعات متعدد ابراز نظر و عقیده کنند یقینا بین آنها اختلاف خواهد بود. حال عقل انسان حاکم به این است که اگر راه تصرف انسان در قرآن باز بود و انسان مطالبی را به قرآن می افزود یقینا در بین مطالب قرآن اختلاف پیدا می شد. حال آن که چنانچه گفته شد یکی از وجوه اعجاز قرآن همین عدم اختلاف و ناسازگاری در کل قرآن است و آیه شریفه أفلا یتدبرون القرآن ولوکان من عند غیر الله لوجدوا فیه اختلافا کثیرا) (نساء، آیه 82).
ارشاد به همین برهان عقلی است نه این که یک دلیل نقلی و تعبدی باشد این دلیل را علامه طباطبایی در المیزان ذکر فرموده اند (ترجمه تفسیر المیزان، ج 12، ص 150، ذیل آیه 9 سوره حجر).
در این رابطه 2 دلیل عقلی دیگر جناب آقای مهدی احمدی در کتاب قرآن در قرآن، ص 85 - 84).
اگر اشکال شود که بعضی از ادله مانند دلیل دوم که ذکر شد فقط نفی تحریف از جهت زیادی در قرآن کریم می کند وحال آن که مدعی اعم است می گوییم بعد از اثبات عدم تحریف بالزیاده در قرآن می توان به آیات قرآن بر نفی تحریف به صورت مطلق تمسک کرد مانند آیه 9 سوره حجر (انا نحن نزلنا الذکر و انا له لحافظون) که با شش تأکید تصریح می کند که ما حافظ قرآن هستیم.
دلیل عقلی سوم؛ در این دلیل عقلی مصونیت قرآن کریم با تکیه به دو مقدمه نتیجه گیری می شود:
الف. خداوند حکیم قرآن را برای هدایت بشر فرستاده است.
ب. و با توجه به خاتمیت دین و پیامبر اسلام(ص) اگر قرآن تحریف شود مردم گمراه خواهند شد بدون این که در این گمراهی تقصیری متوجه آنان باشد بلکه این گمراهی مستند به عدم حفظ الهی می شود و این امر با ساحت اقدس خداوند سازگار نیست و نقض غرض و مخالفت با حکمت الهی به شمار می آید [این دلیل از کتاب قرآن شناسی استاد مصباح، ج 1، ص 216 نقل شده است.]
و یک دلیل عقلی به نام دلیل تراشی، دکتر رجبعلی مظلومی دارند [پژوهشی پیرامون آخرین کتاب الهی] و ایت الله فاضل بر این مسأله 7 دلیل ارائه فرموده اند که دلیل هفتم را به عنوان دلیل عقلی مطرح نموده اند [مقدمات بنیادین علم تفسیر، ترجمه محمد رسول دریایی، بخش 6، ص 297 به بعد].
علاوه بر آثار فوق می توانید به آثار زیر مراجعه فرمایید:
1. افسانه تحریف قرآن، رسول جعفریان
2. الاشارات فی عدم تحریف الکتاب، حاجی کلباسی
3. مهر تابان، علامه تهرانی، (که در ص 206 یک دلیل عقلی از علامه طباطبایی بر عدم تحریف قرآن کریم ذکر می نمایند که آیت الله فاضل شیواترین دلیل عقلی می دانند. مقدمات بنیادین علم تفسیر، ص 449)
4. قرآن شناسی، ج 1، درس های استاد مصباح یزدی، نگارش محمود رجبی
eporsesh.com