سوره
سوره در اصطلاح قطعه ای از قرآن است که از انسجام محتوایی برخوردار بوده و دارای مطلع و مقطع است. قرآن کریم ۱۱۴ سوره دارد که اول آن فاتحه و آخر آن سوره ناس است.
در مورد سوره "الفجر" توضیح دهید، چرا به این نام شناخته شده است؟
چند نکته قابل ذکر است: 1. بی گمان تقسیم قرآن کریم به سوره‌ها و آیه‌ها، ریشه قرآنی دارد، چنان که از "سوره" و "آیه" در چند آیه نام برده شده، مانند: "سورة انزلناها"(نور،1) ]ر.ک: (توبه،86); (بقره،23)[ ولی سوره‌های قرآن کریم، بر طبق روایاتی، در همان عصر پیامبر اکرم‌در اثر کثرت استعمال، نام‌های به خصوصی را پیدا کرده و نام بسیاری از سوره‌ها در روایات از زبان پیامبر اکرم(ص) بیان شده ولی هیچ گونه محدودیت شرعی ندارد، بلکه یک سوره می‌تواند نام‌های مختلفی داشته باشد از همین جهت، سوره را گاهی با اسمی که در آن سوره واقع شده و یا موضوعی که از آن بحث کرده، نام‌گذاری می‌کنند. مثل: سوره بقره، سورة اسرأ. گاهی جمله‌ای از اوّل سوره ذکر نموده که معرف آن سوره بود، مثل: سوره "اقرأ باسم ربک" و گاهی با وصفی که سوره دارد، به معرفی آن می‌پردازند، مثل: سوره "فاتحة الکتاب" "سوره اخلاص"(قرآن در اسلام، علامه طباطبایی، ص 218، دارالکتب الاسلامیة / رجوع کنید به: علوم القرآن عند المفسرین، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، ج 1، ص 321334، مرکز نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.) 2. سورةمبارکه فجر، به مناسبت آیه‌ی نخست آن که با قسم به فجر آغاز می‌شود، نام گذاری شده. همچنین این سوره را به "سوره امام حسین" نیز تعبیر کرده‌اند; امام صادق(ع)فرموده باشند: "سوره فجر را در نمازهای واجب و مستحب خود بخوانید; چرا که این سوره امام حسین‌است."(تفسیر البرهان، سید هاشم حسینی بحرانی، ج 5، ص 650، مؤسسة بعثت.) 3. در این که معنای "الفجر" در آیه‌ی نخست این سوره چیست؟ مفسرین گفته‌های مختلفی را بیان کرده‌اند: فجر، همان سپیده صبح هر روز است که خداوند به آن قسم یاد فرموده، همانند: "والیل"; چرا که فجر، هنگام انجام آغاز دو عبادت بزرگ نماز و روزه است. برخی از مفسران، به استناد روایاتی، مقصود از "الفجر" را بامداد ماه ذی‌حجه و یا ماه مبارک رمضان و بعضی هم پگاه محرم و یا سپیده روز جمعه دانسته‌اند.(ر.ک: تفسیر نوین، محمد تقی شریعتی، ج 2، ص 5، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.) و بر طبق روایتی، امام صادق"الفجر" را به وجود حضرت ولی عصر، امام زمان(ع) معنی فرموده‌اند.(ر.ک: تفسیر البرهان، همان، ج 5، ص 650.) آری، وجود عالم‌تاب او طلوع خواهد کرد و پرده‌های تاریک و ظلمانی جهل و ظلم را کنار خواهد زد، که فجر حقیقی همان است. به امید فجر و فرجش. eporsesh.com
چند نکته قابل ذکر است: 1. بی گمان تقسیم قرآن کریم به سوره‌ها و آیه‌ها، ریشه قرآنی دارد، چنان که از "سوره" و "آیه" در چند آیه نام برده شده، مانند: "سورة انزلناها"(نور،1) ]ر.ک: (توبه،86); (بقره،23)[ ولی سوره‌های قرآن کریم، بر طبق روایاتی، در همان عصر پیامبر اکرم‌در اثر کثرت استعمال، نام‌های به خصوصی را پیدا کرده و نام بسیاری از سوره‌ها در روایات از زبان پیامبر اکرم(ص) بیان شده ولی هیچ گونه محدودیت شرعی ندارد، بلکه یک سوره می‌تواند نام‌های مختلفی داشته باشد از همین جهت، سوره را گاهی با اسمی که در آن سوره واقع شده و یا موضوعی که از آن بحث کرده، نام‌گذاری می‌کنند. مثل: سوره بقره، سورة اسرأ. گاهی جمله‌ای از اوّل سوره ذکر نموده که معرف آن سوره بود، مثل: سوره "اقرأ باسم ربک" و گاهی با وصفی که سوره دارد، به معرفی آن می‌پردازند، مثل: سوره "فاتحة الکتاب" "سوره اخلاص"(قرآن در اسلام، علامه طباطبایی، ص 218، دارالکتب الاسلامیة / رجوع کنید به: علوم القرآن عند المفسرین، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، ج 1، ص 321334، مرکز نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.) 2. سورةمبارکه فجر، به مناسبت آیه‌ی نخست آن که با قسم به فجر آغاز می‌شود، نام گذاری شده. همچنین این سوره را به "سوره امام حسین" نیز تعبیر کرده‌اند; امام صادق(ع)فرموده باشند: "سوره فجر را در نمازهای واجب و مستحب خود بخوانید; چرا که این سوره امام حسین‌است."(تفسیر البرهان، سید هاشم حسینی بحرانی، ج 5، ص 650، مؤسسة بعثت.) 3. در این که معنای "الفجر" در آیه‌ی نخست این سوره چیست؟ مفسرین گفته‌های مختلفی را بیان کرده‌اند: فجر، همان سپیده صبح هر روز است که خداوند به آن قسم یاد فرموده، همانند: "والیل"; چرا که فجر، هنگام انجام آغاز دو عبادت بزرگ نماز و روزه است. برخی از مفسران، به استناد روایاتی، مقصود از "الفجر" را بامداد ماه ذی‌حجه و یا ماه مبارک رمضان و بعضی هم پگاه محرم و یا سپیده روز جمعه دانسته‌اند.(ر.ک: تفسیر نوین، محمد تقی شریعتی، ج 2، ص 5، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.) و بر طبق روایتی، امام صادق"الفجر" را به وجود حضرت ولی عصر، امام زمان(ع) معنی فرموده‌اند.(ر.ک: تفسیر البرهان، همان، ج 5، ص 650.) آری، وجود عالم‌تاب او طلوع خواهد کرد و پرده‌های تاریک و ظلمانی جهل و ظلم را کنار خواهد زد، که فجر حقیقی همان است. به امید فجر و فرجش. eporsesh.com
پاسخ:
چند نکته قابل ذکر است:
1. بی گمان تقسیم قرآن کریم به سوره‌ها و آیه‌ها، ریشه قرآنی دارد، چنان که از "سوره" و "آیه" در چند آیه نام برده شده، مانند: "سورة انزلناها"(نور،1) ]ر.ک: (توبه،86); (بقره،23)[ ولی سوره‌های قرآن کریم، بر طبق روایاتی، در همان عصر پیامبر اکرم‌در اثر کثرت استعمال، نام‌های به خصوصی را پیدا کرده و نام بسیاری از سوره‌ها در روایات از زبان پیامبر اکرم(ص) بیان شده ولی هیچ گونه محدودیت شرعی ندارد، بلکه یک سوره می‌تواند نام‌های مختلفی داشته باشد از همین جهت، سوره را گاهی با اسمی که در آن سوره واقع شده و یا موضوعی که از آن بحث کرده، نام‌گذاری می‌کنند. مثل: سوره بقره، سورة اسرأ. گاهی جمله‌ای از اوّل سوره ذکر نموده که معرف آن سوره بود، مثل: سوره "اقرأ باسم ربک" و گاهی با وصفی که سوره دارد، به معرفی آن می‌پردازند، مثل: سوره "فاتحة الکتاب" "سوره اخلاص"(قرآن در اسلام، علامه طباطبایی، ص 218، دارالکتب الاسلامیة / رجوع کنید به: علوم القرآن عند المفسرین، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، ج 1، ص 321334، مرکز نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.)
2. سورةمبارکه فجر، به مناسبت آیه‌ی نخست آن که با قسم به فجر آغاز می‌شود، نام گذاری شده.
همچنین این سوره را به "سوره امام حسین" نیز تعبیر کرده‌اند; امام صادق(ع)فرموده باشند: "سوره فجر را در نمازهای واجب و مستحب خود بخوانید; چرا که این سوره امام حسین‌است."(تفسیر البرهان، سید هاشم حسینی بحرانی، ج 5، ص 650، مؤسسة بعثت.)
3. در این که معنای "الفجر" در آیه‌ی نخست این سوره چیست؟ مفسرین گفته‌های مختلفی را بیان کرده‌اند:
فجر، همان سپیده صبح هر روز است که خداوند به آن قسم یاد فرموده، همانند: "والیل"; چرا که فجر، هنگام انجام آغاز دو عبادت بزرگ نماز و روزه است. برخی از مفسران، به استناد روایاتی، مقصود از "الفجر" را بامداد ماه ذی‌حجه و یا ماه مبارک رمضان و بعضی هم پگاه محرم و یا سپیده روز جمعه دانسته‌اند.(ر.ک: تفسیر نوین، محمد تقی شریعتی، ج 2، ص 5، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.)
و بر طبق روایتی، امام صادق"الفجر" را به وجود حضرت ولی عصر، امام زمان(ع) معنی فرموده‌اند.(ر.ک: تفسیر البرهان، همان، ج 5، ص 650.) آری، وجود عالم‌تاب او طلوع خواهد کرد و پرده‌های تاریک و ظلمانی جهل و ظلم را کنار خواهد زد، که فجر حقیقی همان است. به امید فجر و فرجش.
eporsesh.com
- [سایر] چرا سوره "شمس" به این نام شناخته شده است؟
- [سایر] با فضیلتترین آیه، در سوره "یس" کدام است؟
- [سایر] سوره "یس" به چه دلیل نازل شده و چرا این گونه نام‌گذاری شده است؟
- [سایر] چرا در سوره کافرون "لا" قبل از ضمیر آمده، و قبل از فعل نیامده است؟ این "لا" کدام یک از انواع "لا" است؟
- [سایر] در مورد سوره شمس توضیح مختصر دهید و بگویید چرا به این شناخته شده است؟
- [سایر] لطفاً درباره سوره مؤمن توضیح دهید، و بگویید که چرا به این نام شناخته شده است؟
- [سایر] چرا در آیه 21 سوره مبارکه نبأ، از جهنّم به عنوان "کمینگاه" نام برده شده است؟
- [سایر] چرا واژة "مِن" بعضی اوقات به معنای "هیچ" و بعضی اوقات به معنای "از" آمده است؟
- [سایر] معنای کلمة "قرآن" چیست؟ و چه کسی این نام را بر قرآن گذاشته است؟
- [سایر] چرا «سلام هی حتی مطلع الفجر» در سوره قدر را به امام زمان (عج) نسبت میدهند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] سوره هایی که سجده واجب دارد چهار سوره است: 1 سوره سجده (سوره 32) آیه 15. 2 سوره فصلت (سوره 41) آیه 37. 3 سوره نجم (سوره 53) آیه 62. 4 سوره علق(سوره 96) آیه 19.
- [آیت الله شبیری زنجانی] نماز عید سوره مخصوصی ندارد، ولی بهتر است که در رکعت اول آن سوره شمس (سوره 91) و در رکعت دوم، سوره غاشیه (سوره 88) را بخوانند یا در رکعت اول، سوره أعلی (سوره 87) و در رکعت دوم، سوره شمس (سوره 91) را بخوانند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . نماز عید سوره مخصوصی ندارد ولی بهتر است که در رکعت اول آن سوره شمس "سوره 91" و در رکعت دوم سوره غاشیه "سوره 88" را بخوانند یا در رکعت اول سوره سبح اسم "سوره 87"و در رکعت دوم سوره شمس "سوره 91" را بخوانند.
- [آیت الله علوی گرگانی] نماز عید سوره مخصوصی ندارد، ولی بهتر است که در رکعت اوّل آن سوره شمس )سوره 91) و در رکعت دوم سوره غاشیه )سوره 88) را بخوانند یا در رکعت اوّل سوره سبح اسم )سوره 87) و در رکعت دوم سوره شمس را بخوانند.
- [آیت الله سبحانی] نماز عید سوره مخصوصی ندارد ولی بهتر است که در رکعت اول آن سوره شمس (سوره 91) و در رکعت دوم سوره غاشیه (سوره 88) را بخوانند یا در رکعت اول سوره سبح اسم (سوره 87) و در رکعت دوم سوره شمس را بخوانند.
- [آیت الله اردبیلی] نماز عید سوره مخصوصی ندارد، ولی بهتر است که در رکعت اوّل آن سوره (شمس) (سوره 91) و در رکعت دوم سوره (غاشیه) (سوره 88) را بخوانند، یا در رکعت اوّل سوره (أعلی) (سوره 87) و در رکعت دوم سوره (شمس) را بخوانند.
- [امام خمینی] نماز عید سوره مخصوصی ندارد، ولی بهتر است که در رکعت اول آن سوره"شمس" سوره و در رکعت دوم سوره "کاشیه" سوره را بخوانند، یا در رکعت اول سوره "سبح اسم" سوره و در رکعت دوم سوره "شمس" را بخوانند.
- [آیت الله مظاهری] نماز عید سوره مخصوصی ندارد ولی بهتر است که در رکعت اوّل آن سوره شمس (سوره 91) و در رکعت دوّم سوره غاشیه (سوره 88) را بخوانند یا در رکعت اوّل سوره اعلی (سوره 87) و در رکعت دوّم سوره شمس را بخوانند.
- [آیت الله وحید خراسانی] نماز عید سوره مخصوصی ندارد ولی بهتر است که در رکعت اول ان سوره سبح اسم ربک الاعلی سوره و در رکعت دوم سوره شمس سوره را بخوانند و افضل از همه ان است که در رکعت اول سوره شمس و در رکعت دوم سوره غاشیه سوره را بخوانند
- [آیت الله فاضل لنکرانی] نماز عید سوره مخصوصی ندارد ولی بهتر است که در رکعت اول آن سوره شمس (سوره 91) و در رکعت دوم سوره غاشیه (سوره 88) را بخوانند یا در رکعت اول سوره سبح اسم (سوره 87) و در رکعت دوم سوره شمس را بخوانند.