اهل قبور
اهل قبور: یعنی مردگان خفته در خاک و مراد، مؤمنان از اهل قبور است ودر باب طهارت، مطرح شده است.
تلاوت کدام سوره برای اهل قبور با فضیلت است؟
اهل قبور نیازمند به استغفار و طلب رحمت و اهداء ثواب هستند. در همین زمینه امام جعفر صادق علیه السّلام می‌فرماید: (ثوابی که پس ازمرگ به انسان می‌رسد سه چیز است؛ 1. صدقه جاریه... 2. راه و رسم صحیحی که شخص در حال حیات بدان عمل می‌کرد و به گونه‌ای بوده که الگو برای دیگران می‌شد 3. فرزندی شایسته که برای او طلب مغفرت کند، و موجبات آمرزش پدر را فرهم سازد.)[1] در جای دیگر می‌فرماید: (همان گونه که زندگان با هدایا، شاد می‌شوند اهل قبور و برزخیان نیز با ترحم و استغفار که نسبت به آنان می‌شود؛ شاد می‌گردند.)[2] بنابر این اهداء ثواب و طلب مغفرت برای اهل قبور نافع است و از طریق اهل بیت علیهم السّلام توصیه شده است. کارهایی که برای میت نافع است خواندن سوره‌هایی از قرآن درحالت احتضار مانند سوره‌های؛ یس، صافات، احزاب، آیة الکرسی، آیه 54 سوره اعراف، و سه آیه آخر سوره بقره در روایات توصیه شده است.[3] همچنین در شب اول قبر؛ مستحب است دو رکعت نماز وحشت خوانده شود که در رکعت اول بعد از سوره حمد، یک مرتبه آیة الکرسی و در رکعت دوم، بعد از سوره (حمد)، 10 مرتبه سوره (انا انزلنا) خوانده شود. امام صادق علیه السّلام فرمودند: سوره (تبارک) بالای سر قبر میت خوانده شود تا موجب رفع عذاب قبر از او گردد.[4] مرحوم نوری در مستدرک الوسائل باب اموات، از سید بن طاوس در مصباح الزائد نقل کرده و فرمود: طریق زیارت میت این است که رو به قبله و دست بر قبر نهاده و بگو: (اللّهم ارحم غربته وصل وَحْدَته... ثمَّ اقر (أنا انزلناه فی لیلة القدر) سبع مرّات) پروردگارا! بر غربت او ترحم نما و تنهایی او را به مقام جمع خودت ارتباط بده و موجبات انس را بر وحشت او قرار بده و ترس او را تبدیل به ایمنی گردان و از رحمت خود برای او رحمتی بفرست که از رحمت غیر تو بی‌نیاز گردد و او را به کسی که او دوست داشت و در تحت ولایت او (ائمه اطهار علیهم السّلام ) بود؛ ملحق گردان! و سپس سوره مبارکه (انا انزلناه) راهفت مرتبه بخوان.[5] در نتیجه می‌توان گفت: سوره‌های؛ فاتحه، یس، صافات، تبارک، احزاب، آیة الکرسی، هفت مرتبه اناانزلناه... را می توان خواند و ثوابش را به اهل قبور اهداء کرد. معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1. سیری در جهان پس از مرگ، دکتر طاهری، ص 326. 2. توضیح المسائل؛ مراجع عظام، احکام میت. 3. مفاتیح الجنان. شیخ عباس قمی، ص 394. -------------------------------------------------------------------------------- [1] . مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، داراحیاء تراث العربی، 1412 ه ، ج 6، ص 293. [2] . طاهری، سیری پس از مرگ، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، قم، 1376، ص 326، نقل شده از: محجة البیضاء، ج 8، ص 292. [3] . کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، قم، انتشارات اسوه، چاپ سوم، 1375ش، ج 3، ص 125 126؛ ر.ک: به توضیح المسائل، بخش اموات. [4] . اقبال اعمال، ص 651، نقل شده از سیری در جهان پس از مرگ، همان، ص 300. [5] . به نقل از سیری در جهان پس از مرگ، همان، ص 326.
اهل قبور نیازمند به استغفار و طلب رحمت و اهداء ثواب هستند. در همین زمینه امام جعفر صادق علیه السّلام می‌فرماید: (ثوابی که پس ازمرگ به انسان می‌رسد سه چیز است؛ 1. صدقه جاریه... 2. راه و رسم صحیحی که شخص در حال حیات بدان عمل می‌کرد و به گونه‌ای بوده که الگو برای دیگران می‌شد 3. فرزندی شایسته که برای او طلب مغفرت کند، و موجبات آمرزش پدر را فرهم سازد.)[1] در جای دیگر می‌فرماید: (همان گونه که زندگان با هدایا، شاد می‌شوند اهل قبور و برزخیان نیز با ترحم و استغفار که نسبت به آنان می‌شود؛ شاد می‌گردند.)[2] بنابر این اهداء ثواب و طلب مغفرت برای اهل قبور نافع است و از طریق اهل بیت علیهم السّلام توصیه شده است. کارهایی که برای میت نافع است خواندن سوره‌هایی از قرآن درحالت احتضار مانند سوره‌های؛ یس، صافات، احزاب، آیة الکرسی، آیه 54 سوره اعراف، و سه آیه آخر سوره بقره در روایات توصیه شده است.[3] همچنین در شب اول قبر؛ مستحب است دو رکعت نماز وحشت خوانده شود که در رکعت اول بعد از سوره حمد، یک مرتبه آیة الکرسی و در رکعت دوم، بعد از سوره (حمد)، 10 مرتبه سوره (انا انزلنا) خوانده شود. امام صادق علیه السّلام فرمودند: سوره (تبارک) بالای سر قبر میت خوانده شود تا موجب رفع عذاب قبر از او گردد.[4] مرحوم نوری در مستدرک الوسائل باب اموات، از سید بن طاوس در مصباح الزائد نقل کرده و فرمود: طریق زیارت میت این است که رو به قبله و دست بر قبر نهاده و بگو: (اللّهم ارحم غربته وصل وَحْدَته... ثمَّ اقر (أنا انزلناه فی لیلة القدر) سبع مرّات) پروردگارا! بر غربت او ترحم نما و تنهایی او را به مقام جمع خودت ارتباط بده و موجبات انس را بر وحشت او قرار بده و ترس او را تبدیل به ایمنی گردان و از رحمت خود برای او رحمتی بفرست که از رحمت غیر تو بی‌نیاز گردد و او را به کسی که او دوست داشت و در تحت ولایت او (ائمه اطهار علیهم السّلام ) بود؛ ملحق گردان! و سپس سوره مبارکه (انا انزلناه) راهفت مرتبه بخوان.[5] در نتیجه می‌توان گفت: سوره‌های؛ فاتحه، یس، صافات، تبارک، احزاب، آیة الکرسی، هفت مرتبه اناانزلناه... را می توان خواند و ثوابش را به اهل قبور اهداء کرد. معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1. سیری در جهان پس از مرگ، دکتر طاهری، ص 326. 2. توضیح المسائل؛ مراجع عظام، احکام میت. 3. مفاتیح الجنان. شیخ عباس قمی، ص 394. -------------------------------------------------------------------------------- [1] . مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، داراحیاء تراث العربی، 1412 ه ، ج 6، ص 293. [2] . طاهری، سیری پس از مرگ، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، قم، 1376، ص 326، نقل شده از: محجة البیضاء، ج 8، ص 292. [3] . کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، قم، انتشارات اسوه، چاپ سوم، 1375ش، ج 3، ص 125 126؛ ر.ک: به توضیح المسائل، بخش اموات. [4] . اقبال اعمال، ص 651، نقل شده از سیری در جهان پس از مرگ، همان، ص 300. [5] . به نقل از سیری در جهان پس از مرگ، همان، ص 326.
پاسخ:
اهل قبور نیازمند به استغفار و طلب رحمت و اهداء ثواب هستند. در همین زمینه امام جعفر صادق علیه السّلام می‌فرماید: (ثوابی که پس ازمرگ به انسان می‌رسد سه چیز است؛ 1. صدقه جاریه... 2. راه و رسم صحیحی که شخص در حال حیات بدان عمل می‌کرد و به گونه‌ای بوده که الگو برای دیگران می‌شد 3. فرزندی شایسته که برای او طلب مغفرت کند، و موجبات آمرزش پدر را فرهم سازد.)[1] در جای دیگر می‌فرماید: (همان گونه که زندگان با هدایا، شاد می‌شوند اهل قبور و برزخیان نیز با ترحم و استغفار که نسبت به آنان می‌شود؛ شاد می‌گردند.)[2]
بنابر این اهداء ثواب و طلب مغفرت برای اهل قبور نافع است و از طریق اهل بیت علیهم السّلام توصیه شده است.
کارهایی که برای میت نافع است
خواندن سوره‌هایی از قرآن درحالت احتضار مانند سوره‌های؛ یس، صافات، احزاب، آیة الکرسی، آیه 54 سوره اعراف، و سه آیه آخر سوره بقره در روایات توصیه شده است.[3]
همچنین در شب اول قبر؛ مستحب است دو رکعت نماز وحشت خوانده شود که در رکعت اول بعد از سوره حمد، یک مرتبه آیة الکرسی و در رکعت دوم، بعد از سوره (حمد)، 10 مرتبه سوره (انا انزلنا) خوانده شود.
امام صادق علیه السّلام فرمودند: سوره (تبارک) بالای سر قبر میت خوانده شود تا موجب رفع عذاب قبر از او گردد.[4]
مرحوم نوری در مستدرک الوسائل باب اموات، از سید بن طاوس در مصباح الزائد نقل کرده و فرمود: طریق زیارت میت این است که رو به قبله و دست بر قبر نهاده و بگو: (اللّهم ارحم غربته وصل وَحْدَته... ثمَّ اقر (أنا انزلناه فی لیلة القدر) سبع مرّات) پروردگارا! بر غربت او ترحم نما و تنهایی او را به مقام جمع خودت ارتباط بده و موجبات انس را بر وحشت او قرار بده و ترس او را تبدیل به ایمنی گردان و از رحمت خود برای او رحمتی بفرست که از رحمت غیر تو بی‌نیاز گردد و او را به کسی که او دوست داشت و در تحت ولایت او (ائمه اطهار علیهم السّلام ) بود؛ ملحق گردان! و سپس سوره مبارکه (انا انزلناه) راهفت مرتبه بخوان.[5]
در نتیجه می‌توان گفت: سوره‌های؛ فاتحه، یس، صافات، تبارک، احزاب، آیة الکرسی، هفت مرتبه اناانزلناه... را می توان خواند و ثوابش را به اهل قبور اهداء کرد.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. سیری در جهان پس از مرگ، دکتر طاهری، ص 326.
2. توضیح المسائل؛ مراجع عظام، احکام میت.
3. مفاتیح الجنان. شیخ عباس قمی، ص 394.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، داراحیاء تراث العربی، 1412 ه ، ج 6، ص 293.
[2] . طاهری، سیری پس از مرگ، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، قم، 1376، ص 326، نقل شده از: محجة البیضاء، ج 8، ص 292.
[3] . کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، قم، انتشارات اسوه، چاپ سوم، 1375ش، ج 3، ص 125 126؛ ر.ک: به توضیح المسائل، بخش اموات.
[4] . اقبال اعمال، ص 651، نقل شده از سیری در جهان پس از مرگ، همان، ص 300.
[5] . به نقل از سیری در جهان پس از مرگ، همان، ص 326.
- [سایر] آیا اهل قبور با توجه به آیات ذیل می شنوند؟ سوره فاتر آیه 22 و سوره روم آیه 52 و سوره نمل آیه 80.
- [سایر] در مورد قسمت آخر سورة «ممتحنه» آیة 13 (چنان که کافران از اهل قبور ناامیدند) توضیح دهید؟
- [سایر] با توجه به سوره تکاثر درباره زیارت قبور توضیح دهید؟
- [سایر] تفسیر و فضیلت سوره قدر چیست؟
- [سایر] محتوای کلّی سوره اعراف و فضیلت قرائت آن چیست؟
- [سایر] محتوای کلّی سوره اعراف و فضیلت قرائت آن چیست؟
- [سایر] محتوای سوره کهف و فضیلت قرائت آن چیست؟
- [سایر] در رجعت اهل بیت تکلیف قبور و بارگاه و زیارت آنها چه می شود؟
- [سایر] سلام! آیا شعرای معروف ایرانی؛ مثل سعدی، حافظ، عطار، فردوسی و ... سنّی مذهب بوده اند؟ فضیلت خلفا: http://ganjoor.net/saadi/boostan/niyayesh/sh2/ فضیلت عمر: http://ganjoor.net/attar/manteghotteyr/kholafa/sh2/ فضیلت عثمان:http://ganjoor.net/attar/manteghotteyr/kholafa/sh3/
- [سایر] آیا اسامی پیامبران در سوره انعام بر اساس تاریخ است یا فضیلت یا مسئله دیگر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] وقت فضیلت نماز ظهر تا موقعی است که سایه شاخص به اندازه خود شاخص شود (منظور سایه ای است که از ظهر به بعد پیدا می شود) و وقت فضیلت عصر از موقعی که سایه شاخص به اندازه خود آن است تا موقعی که به اندازه دو برابر آن شود و وقت فضیلت نماز مغرب از غروب است تا ناپدید شدن حمره مغربیه (رنگ سرخی که بعد از غروب آفتاب در مغرب ظاهر می شود) و وقت فضیلت نماز عشاء از موقعی است که سرخی مزبور ناپدیدمی شود تا یک سوم از شب و وقت فضیلت نماز صبح از اول طلوع فجر سپیده صبح است تا موقعی که هوا روشن شود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] یکی از مستحبات مؤکد این است که نماز را در اول وقت فضیلت آن بخوانند و در روایات راجع به آن بسیار سفارش شده است و هرچه به اول وقت فضیلت نزدیکتر باشد بهتر است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] مستحب است پنج نماز را در پنج وقت به جا آورد، یعنی هرکدام را در وقت فضیلت خود انجام دهد و تنها فاصله دادن به مقدار نافله یا تعقیبات کافی نیست، بلکه معیار همان وقت فضیلت است.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر در نماز واجب یکی از چهار سوره ای را که ایه سجده دارد و در مساله گذشت عمدا بخواند واجب است بعد از قرایت ایه سجده سجده تلاوت را به جا اورد و در این صورت بنابر احتیاط واجب نماز را تمام کند و اعاده نماید و همچنین است اگر معصیت کرد و به جا نیاورد
- [آیت الله مظاهری] وقت نماز ظهر و عصر بعد از زوال تا مغرب )تقریباً یک ربع بعد از غروب آفتاب( ولی وقت فضیلت آنها از اوّل زوال است تا موقعی که سایه شاخص به اندازه دو هفتم آن شود )تقریباً یک ساعت و نیم بعد از ظهر( و وقت فضیلت عصر ادامه دارد تا موقعی که سایه شاخص به چهار هفتم آن برسد (تقریباً سه ساعت بعد از ظهر) و وقت نماز مغرب و عشا بعد از مغرب است تا اوّل اذان صبح ولی وقت فضیلت آنها از مغرب است تا وقتی که سرخی طرف مغرب از بین برود (یک ساعت و نیم بعد از غروب آفتاب) و وقت فضیلت عشا ادامه دارد تا ثلث شب (تقریباً ساعت نه و نیم) و وقت نماز صبح از اوّل طلوع فجر است تا طلوع آفتاب و وقت فضیلت آن از طلوع فجر است تا وقتی که سرخی طرف مشرق پیدا شود (تقریباً یک ساعت بعد از طلوع فجر).
- [آیت الله جوادی آملی] .در حال سجده تلاوت, اگر خود آیه سجده را بخواند یا به خواندن دیگری گوش فرا دهد, باید بعد از سر برداشتن از سجده قبلی, دوباره سجده کند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] مستحب است انسان صبر کند که نماز را به جماعت بخواند و نماز جماعت از نماز اوّل وقت فرادی، بهتر است - ولی نماز فرادی در وقت فضیلت، افضل از نماز جماعت در غیر وقت فضیلت است - و نیز نماز جماعتی را که مختصر بخوانند، از نماز فرادی که آن را طول بدهند بهتر است.
- [آیت الله جوادی آملی] . نافله نماز عصر, پیش از نماز عصر انجام می‌شود و وقت فضیلت آن, تا موقعی است که سایه پدید آمده از اول ظهر به مقدار چهار هفتمِ اندازه شاخص شود و پس از آن، وقت فضیلت زائل می‌شود; اما اصل وقت نافله باقی است, تا آخرین فرصت نماز عصر.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] مستحب است انسان صبر کند نماز را به جماعت بخواند و نماز جماعت از نماز اول وقت که فرادی - یعنی تنها خوانده شود بهتر است؛ ولی نماز فرادی در وقت فضیلت افضل از نماز جماعت در غیر وقت فضیلت است و نیز نماز جماعتی را که مختصر بخوانند از نماز فرادی که آن را طول بدهند بهتر می باشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] نافله نماز ظهر پیش از نماز ظهر خوانده می‌شود. وقت فضیلت آن از اول ظهر است، تا هنگامی که آن مقدار از سایه شاخص که بعد از ظهر پیدا می‌شود به اندازه دو هفتم آن شود؛ مثلاً اگر درازای شاخص هفت وجب باشد، هر وقت مقدار سایهای که بعد از ظهر پیدا می‌شود به دو وجب رسید، آخر وقت فضیلت نافله ظهر است.