پاسخ شبهه: اسلام قربانی را به عنوان یکی از سنت های الهی احیاء نمود. و آن را به عنوان یک عبادت تنها برای خداوند جائز دانسته است.[1] و به پیامبر خود فرمان داد که قربانی را برای خدا انجام دهد. (فصلّ لربک و انحر).[2] اسلام حکمت قربانی نمودن را دستیابی فقراء و بینوایان به گوشت آن و برخورداری قربانی کننده از تقوای الهی دانسته است.[3] بنابراین قربانی برای غیر خدا، نوعی شرک عبادی است که همه مسلمان ها آن را ردّ نموده اند. چرا که مسلمان ها توحید را در تمام مراتب آن مورد پذیرش قرار داده و از شرک در تمام ابعاد آن از جمله شرک عبادی اجتناب می نمایند. حال باید دید آیا قربانی برای ائمه( علیهم السّلام)و یا انسان های صالح و پرهیزکار از جمله حضرت ابوالفضل، از قبیل شرک است؟ دیدگاه تنگ نظرانه وهابیت به تبعیت از محمد بن عبدالوهاب این است که هر گونه قربانی برای غیر خدا شرک و از قبیل قربانی مشرکین برای بت ها است. محمد بن عبدالوهاب در این باره می گوید: (پیامبر با مشرکان جنگید تا همه چیز برای خدا باشد و از آن جمله است ذبح و کشتن قربانی. و می افزاید: آیا نماز و نحر (قربانی) عبادت نیست؟ (فصل لربک و انحر) و وقتی برای مخلوقی ذبح کنید،آیا در این عبادت برای خدا شریک قرار نداده اید؟ و مشرکان که ملائکه وصالحان رامی پرستیدند، آیا جز این بود که برای ایشان قربانی می کشتند و دعا می کردند و به آن ها پناهنده می شدند؟[4] به نظر شیعه، قربانی باید به قصدتقرب به خداوند انجام شود. منتهی مصادیق چنین قصد قربتی متفاوت است. گاه شخص قربانی را به قصد قربت و امتثال امر الهی انجام داده، چنانکه فرد حاجی در منی گوسفندی را قربانی می کند. و گاه قربانی به قصد قربت انجام و ثواب این عمل به روح امام یا حضرت ابوالفضل، هدیه می شود. منشأ اشتباه وهابیت و متهم نمودن نوع دوم به شرک, اشتباه و مغالطه در فهم معنای لامی است که در عبارت نذر آورده شده می باشد. به این معنا که لام در زبان عربی، گاه به معنای هدف و غایت فعل می باشد، چنان که گفته می شود (نحَرتُ للّه) (برای خدا قربانی نمودم). و گاه لام برای بیان انتفاع و مورد مصرف می باشد، چنان که در آیه، (انما الصدقات للفقراء)[5] (مصرف صدقات برای فقراء می باشد) (لام) در (...للفقراء )بیان مورد مصرف صدقات را اشخاص فقیر می داند و در عبارت (نحرت للامام) (برای امام قربانی کردم) جهت مصرف قربانی بیان شده. که اهداء ثواب آن به روح امام می باشد. بنابراین ملاک شرک عبادی بودن یک عمل که وهابیت به آن دست نیافته، عدم قصد قربت خداوند در انجام قربانی، یا شریک نمودن فرد دیگری با خداوند می باشد. این که شیعه ثواب قربانی را نثار روح امام یا پیامبر یا ابوالفضل یا سایر صالحین می نماید، پیروی از فرمان الهی می باشد، که به مؤمنین فرمان داده در جستجوی وسیله ای جهت تقرب به خداوند باشند. (یا ایها الذین امنوا اتقوا الله و ابتغوا الیه الوسیلة)[6] (ای کسانی که ایمان آورده اید تقوا پیشه کنید و جهت نزدیکی به خدا وسیله ای بجویید) شیعه معتقد است که آل محمد-علیهم السلام-، واسطه فیض الهی اند. و بزرگان اهل سنت نیز از پیامبر روایت کرده اند که مراد از وسیله در آیه شریفه، اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله می باشند.[7] پی نوشتها: [1] . مائده/ 90 و انعام/ 136. [2] . کوثر/ 2. [3] . حج/ 37. [4] . سید محسن الامین، کشف الارتیاب فی اتباع محمد بن عبدالوهاب، ترجمه سید ابراهیم سید علوی، امیر کبیر، 1367، ص 327. [5] . توبه/ 60. [6] . مائده/ 35. [7] . ر.ک: بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، ج2، ص292، و نیز سیوطی، الخصائص الکبری، ج2، ص 225 226، باب اختصاصه ص بالکوثر و الوسیله. منبع: اندیشه قم
پاسخ شبهه:
اسلام قربانی را به عنوان یکی از سنت های الهی احیاء نمود. و آن را به عنوان یک عبادت تنها برای خداوند جائز دانسته است.[1] و به پیامبر خود فرمان داد که قربانی را برای خدا انجام دهد. (فصلّ لربک و انحر).[2] اسلام حکمت قربانی نمودن را دستیابی فقراء و بینوایان به گوشت آن و برخورداری قربانی کننده از تقوای الهی دانسته است.[3] بنابراین قربانی برای غیر خدا، نوعی شرک عبادی است که همه مسلمان ها آن را ردّ نموده اند. چرا که مسلمان ها توحید را در تمام مراتب آن مورد پذیرش قرار داده و از شرک در تمام ابعاد آن از جمله شرک عبادی اجتناب می نمایند. حال باید دید آیا قربانی برای ائمه( علیهم السّلام)و یا انسان های صالح و پرهیزکار از جمله حضرت ابوالفضل، از قبیل شرک است؟
دیدگاه تنگ نظرانه وهابیت به تبعیت از محمد بن عبدالوهاب این است که هر گونه قربانی برای غیر خدا شرک و از قبیل قربانی مشرکین برای بت ها است. محمد بن عبدالوهاب در این باره می گوید: (پیامبر با مشرکان جنگید تا همه چیز برای خدا باشد و از آن جمله است ذبح و کشتن قربانی. و می افزاید: آیا نماز و نحر (قربانی) عبادت نیست؟ (فصل لربک و انحر) و وقتی برای مخلوقی ذبح کنید،آیا در این عبادت برای خدا شریک قرار نداده اید؟ و مشرکان که ملائکه وصالحان رامی پرستیدند، آیا جز این بود که برای ایشان قربانی می کشتند و دعا می کردند و به آن ها پناهنده می شدند؟[4]
به نظر شیعه، قربانی باید به قصدتقرب به خداوند انجام شود. منتهی مصادیق چنین قصد قربتی متفاوت است. گاه شخص قربانی را به قصد قربت و امتثال امر الهی انجام داده، چنانکه فرد حاجی در منی گوسفندی را قربانی می کند. و گاه قربانی به قصد قربت انجام و ثواب این عمل به روح امام یا حضرت ابوالفضل، هدیه می شود. منشأ اشتباه وهابیت و متهم نمودن نوع دوم به شرک, اشتباه و مغالطه در فهم معنای لامی است که در عبارت نذر آورده شده می باشد. به این معنا که لام در زبان عربی، گاه به معنای هدف و غایت فعل می باشد، چنان که گفته می شود (نحَرتُ للّه) (برای خدا قربانی نمودم). و گاه لام برای بیان انتفاع و مورد مصرف می باشد، چنان که در آیه، (انما الصدقات للفقراء)[5] (مصرف صدقات برای فقراء می باشد) (لام) در (...للفقراء )بیان مورد مصرف صدقات را اشخاص فقیر می داند و در عبارت (نحرت للامام) (برای امام قربانی کردم) جهت مصرف قربانی بیان شده. که اهداء ثواب آن به روح امام می باشد. بنابراین ملاک شرک عبادی بودن یک عمل که وهابیت به آن دست نیافته، عدم قصد قربت خداوند در انجام قربانی، یا شریک نمودن فرد دیگری با خداوند می باشد.
این که شیعه ثواب قربانی را نثار روح امام یا پیامبر یا ابوالفضل یا سایر صالحین می نماید، پیروی از فرمان الهی می باشد، که به مؤمنین فرمان داده در جستجوی وسیله ای جهت تقرب به خداوند باشند. (یا ایها الذین امنوا اتقوا الله و ابتغوا الیه الوسیلة)[6] (ای کسانی که ایمان آورده اید تقوا پیشه کنید و جهت نزدیکی به خدا وسیله ای بجویید) شیعه معتقد است که آل محمد-علیهم السلام-، واسطه فیض الهی اند. و بزرگان اهل سنت نیز از پیامبر روایت کرده اند که مراد از وسیله در آیه شریفه، اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله می باشند.[7]
پی نوشتها:
[1] . مائده/ 90 و انعام/ 136.
[2] . کوثر/ 2.
[3] . حج/ 37.
[4] . سید محسن الامین، کشف الارتیاب فی اتباع محمد بن عبدالوهاب، ترجمه سید ابراهیم سید علوی، امیر کبیر، 1367، ص 327.
[5] . توبه/ 60.
[6] . مائده/ 35.
[7] . ر.ک: بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، ج2، ص292، و نیز سیوطی، الخصائص الکبری، ج2، ص 225 226، باب اختصاصه ص بالکوثر و الوسیله.
منبع: اندیشه قم
- [سایر] چند شبهه: شبهه اول: چرا شیعیان به کعبه اهمیت نمیدهند؟ شبهه دوم: چرا شیعیان به کربلا (قبلةالاسلام) میگویند؟ شبهه سوم: چرا از دیدگاه شیعیان کربلا برتر از کعبه است؟
- [سایر] شبهه: جایگاه و اعتبار احادیث امامان شیعه، برای شیعیان از قرآن بیشتر است.
- [سایر] شبهه: جایگاه و اعتبار احادیث امامان شیعه، برای شیعیان از قرآن بیشتر است.
- [سایر] شبهه: تصوّف مخالف شیعه نیست چون علمای شیعه، بر علیه آنها کتابی ننوشتهاند.
- [سایر] شبهه: عرفان شیعی ریشه در عرفان هندی دارد.
- [سایر] شبهه: شیعه معیار قابل قبولی برای حجیت احادیث ندارد.
- [سایر] اگر شاخ حیوان قربانی شکسته شده باشد آیا می توانیم برای خشنودی خداوند آن را در عید قربان، قربانی کنیم؟
- [سایر] شبهه: سوگندهای خداوند در قرآن حکیمانه نیست.
- [آیت الله اردبیلی] آیا در کشتارگاههای صنعتی که ذابح آن شیعه نیست، میتوان قربانی کرد؟
- [سایر] شبهه: شیعه معتقد به بداء درباره خداست اما از نظر قرآن، مسئله بداء مردود است.
- [آیت الله وحید خراسانی] سجده کردن برای غیر خداوند متعال حرام می باشد و بعضی از مردم که مقابل قبر امامان علیهم السلام پیشانی را بر زمین می گذارند اگر برای شکر خداوند متعال باشد اشکال ندارد وگرنه حرام است
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] سجده کردن برای غیر خداوند متعال حرام می باشد و بعضی از مردم عوام که مقابل قبر امامان پیشانی را به زمین می گذارند اگر برای شکر خداوند متعال باشد؛ اشکال ندارد و گرنه حرام است. مستحبات و مکروهات سجده:
- [امام خمینی] سجده کردن برای غیر خداوند متعال حرام میباشد و بعضی از مردم عوام که مقابل قبر امامان علیهم السلام پیشانی را به زمین می گذارند اگر برای شکر خداوند متعال باشد اشکال ندارد و گرنه حرام است.
- [آیت الله بروجردی] سجده کردن برای غیر خداوند متعال حرام میباشد و بعضی از مردم عوام که مقابل قبر امامان عَلَیْهمُالسَّلَام پیشانی را به زمین میگذارند، اگر برای شکر خداوند متعال باشد اشکال ندارد و گرنه حرام است.
- [آیت الله علوی گرگانی] سجده کردن برای غیر خداوند متعال حرام میباشد وبعضی از مردم عوام که مقابل امامان: پیشانی را به زمین میگذارند، اگر برای شکر خداوند متعال باشد، اشکال ندارد وگرنه حرام است.
- [آیت الله سیستانی] سجده کردن برای غیر خداوند متعال حرام میباشد ، و بعضی از مردم عوام که مقابل قبر امامان علیهمالسلام پیشانی را به زمین میگذارند اگر برای شکر خداوند متعال باشد ، اشکال ندارد ، و گر نه مشکل است . مستحبّات و مکروهات سجده :
- [آیت الله اردبیلی] کسی که میخواهد در عید قربان قربانی مستحبّی کند، اگر نیّت عقیقه نیز بنماید، کفایت میکند.
- [آیت الله بهجت] اگر زنی علم پیدا کرد که شوهرش مرده است و شوهر کرد و بعداً شوهر اولش پیدا شد، آن زن زوجه شوهر اول است و نسبت به دومی شبهه است و باید عدّه وطی به شبهه نگه دارد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که وضو ندارد، حرام است اسم خداوند متعال را به هر لغت نوشته شده باشد، مس نماید. واحتیاط واجب آن است که اسم مبارک پیغمبر صلی الله علیه و آله و امامان و حضرت زهرا: را هم مس ننماید.
- [آیت الله سبحانی] کسی که وضو ندارد، حرام است اسم خداوند متعال را به هر زبانی نوشته شده باشد، مس نماید. و مسّ اسم مبارک پیغمبر و امامان و حضرت زهرا(علیهم السلام)هم اگر هتک حرمت و بی احترامی باشد حرام است.