نخست باید دانست که علم دارای مراتب است و علم مطلق فقط از آن خداست و همه انسانها و حتی پیامبر اسلام که اشرف مخلوقات است به درگاه خداوند عرضه می دارد (رب زدنی علما؛ پروردگارا علم مرا فزونی بخش) (طه، آیه 114). آنچه حتمی است رشد علمی انسانها در زمان ظهور بسیار خواهد بود. در روایات مربوط به حضرت مهدی(عج) آمده است در زمان حکومت آن حضرت علوم در تمام ابعاد خود پیشرفت خواهد کرد. در روایتی از امام صادق(ع) وارد شده است که: (دانش بیست و هفت حرف (شاخه و برگ)است و مجموع آنچه پیامبران آورده‌اند دو حرف است و مردم تا آن روز بیش از آن دو حرف را نمی‌دانند و چون قائم قیام کند بیست و پنج حرف بقیه را برون آورده و در میان مردم منتشر سازد و بدین‌سان مجموع بیست و هفت جزء دانش را نشر می‌دهد، (بحارالانوار،ج 52، ص 336). نکته دوم این که متعلق علم و آگاهی متفاوت است و رشته های فراوانی را شامل می شود آنچه حتمی است در زمان ظهور نسبت به حقانیت دین و قدرت حاکمه خداوند همه به یقین می رسند. برای توضیح بیشتر توجه شما را به مطالب زیر جلب می کنیم: 1. از مجموع روایاتی که رویدادهای پس از ظهور حضرت مهدی(عج) را ذکر کرده اند، معلوم می شود که دنیای بشریت در آن هنگام، در همه عرصه های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و... دست خوش دگرگونی های جدی قرار می گیرد، به گونه ای است که در زمینه های مزبور، دنیای مادی با ظرفیت های فوق العاده ای به بار می نشیند. 2. بی تردید، نمایان شدن حقایق عالم همچون آگاهی از رمز و رازهای طبیعت، شناخت حق و باطل، پی بردن به اسرار آفرینش و... از جمله دگرگونی های یاد شده خواهد بود در این باره به چند روایت اشاره می شود: الف) امام محمد باقر(ع) فرمود: (اذا قام قائمنا وضع الله یده علی رؤوس العباد فجمع بها عقولهم و کملت به احلامهم؛ زمانی که حضرت مهدی(عج) قیام می کند، خداوند دست خود را بر سر بندگان قرار می دهد، در نتیجه عقل هایشان فزونی می گیرد و بردباریشان کامل می شود) (معجم احادیث الامام المهدی، ج3، ص 325). ب) امام صادق(ع) می فرماید: (اذا قام قائمنا اشرقت الارض بنور ربها واستغنی العباد عن ضوء الشمس و ذهبت الظلمه؛ هنگامی که قائم ما قیام می کند، زمین به نور پروردگارش روشن می شود و بندگان از نور آفتاب بی نیاز شده، ظلمت برطرف می گردد) (ارشاد مفید، به نقل از آیت الله مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه، ج 19، ص 545). 3. با توجه به احادیث مزبور و روایات مشابه آن، پیدایش دگرگونی علمی در مردم عصر ظهور، امری قطعی است؛ ولی در این باره که آیا میزان دگرگونی مزبور تا بدانجاست که دیگر هیچ مجهولی برای کسی باقی نماند، سخن به میان نیاورده اند. 4. از برخی آیات قرآن، فهمیده می شود که دست یابی به حقایق اعمال مربوط به روز قیامت است: (و اشرقت الارض بنور ربها و وضع الکتاب...؛ [در روز قیامت] زمین به نور پروردگارش روشن می شود و نامه های اعمال را پیش می نهند...). مرحوم علامه طباطبایی می فرمایند: مراد از روشن شدن زمین به نور پروردگار که از ویژگی های روز قیامت است، کنار رفتن پرده ها و حجاب ها و نمایان شدن حقایق اشیاء و اعمال آدمیان، از خیر و شر اطاعت و نافرمانی و حق و باطل می باشد. آنگاه در تأیید این معنا به آیه 22 سوره مبارکه (ق) استناد می فرمایند: (لقد کنت فی غفله من هذا فکشفنا عنک غطائک فبصرک الیوم حدید؛ تو از این موضوع غافل بودی، ما از کنار چشمانت، پرده را کنار زدیم و امروز چشمت به خوبی می بیند). www.morsalat.com
نخست باید دانست که علم دارای مراتب است و علم مطلق فقط از آن خداست و همه انسانها و حتی پیامبر اسلام که اشرف مخلوقات است به درگاه خداوند عرضه می دارد (رب زدنی علما؛ پروردگارا علم مرا فزونی بخش) (طه، آیه 114).
آنچه حتمی است رشد علمی انسانها در زمان ظهور بسیار خواهد بود. در روایات مربوط به حضرت مهدی(عج) آمده است در زمان حکومت آن حضرت علوم در تمام ابعاد خود پیشرفت خواهد کرد. در روایتی از امام صادق(ع) وارد شده است که: (دانش بیست و هفت حرف (شاخه و برگ)است و مجموع آنچه پیامبران آوردهاند دو حرف است و مردم تا آن روز بیش از آن دو حرف را نمیدانند و چون قائم قیام کند بیست و پنج حرف بقیه را برون آورده و در میان مردم منتشر سازد و بدینسان مجموع بیست و هفت جزء دانش را نشر میدهد، (بحارالانوار،ج 52، ص 336).
نکته دوم این که متعلق علم و آگاهی متفاوت است و رشته های فراوانی را شامل می شود آنچه حتمی است در زمان ظهور نسبت به حقانیت دین و قدرت حاکمه خداوند همه به یقین می رسند.
برای توضیح بیشتر توجه شما را به مطالب زیر جلب می کنیم:
1. از مجموع روایاتی که رویدادهای پس از ظهور حضرت مهدی(عج) را ذکر کرده اند، معلوم می شود که دنیای بشریت در آن هنگام، در همه عرصه های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و... دست خوش دگرگونی های جدی قرار می گیرد، به گونه ای است که در زمینه های مزبور، دنیای مادی با ظرفیت های فوق العاده ای به بار می نشیند.
2. بی تردید، نمایان شدن حقایق عالم همچون آگاهی از رمز و رازهای طبیعت، شناخت حق و باطل، پی بردن به اسرار آفرینش و... از جمله دگرگونی های یاد شده خواهد بود در این باره به چند روایت اشاره می شود:
الف) امام محمد باقر(ع) فرمود: (اذا قام قائمنا وضع الله یده علی رؤوس العباد فجمع بها عقولهم و کملت به احلامهم؛ زمانی که حضرت مهدی(عج) قیام می کند، خداوند دست خود را بر سر بندگان قرار می دهد، در نتیجه عقل هایشان فزونی می گیرد و بردباریشان کامل می شود) (معجم احادیث الامام المهدی، ج3، ص 325).
ب) امام صادق(ع) می فرماید: (اذا قام قائمنا اشرقت الارض بنور ربها واستغنی العباد عن ضوء الشمس و ذهبت الظلمه؛ هنگامی که قائم ما قیام می کند، زمین به نور پروردگارش روشن می شود و بندگان از نور آفتاب بی نیاز شده، ظلمت برطرف می گردد) (ارشاد مفید، به نقل از آیت الله مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه، ج 19، ص 545).
3. با توجه به احادیث مزبور و روایات مشابه آن، پیدایش دگرگونی علمی در مردم عصر ظهور، امری قطعی است؛ ولی در این باره که آیا میزان دگرگونی مزبور تا بدانجاست که دیگر هیچ مجهولی برای کسی باقی نماند، سخن به میان نیاورده اند.
4. از برخی آیات قرآن، فهمیده می شود که دست یابی به حقایق اعمال مربوط به روز قیامت است: (و اشرقت الارض بنور ربها و وضع الکتاب...؛ [در روز قیامت] زمین به نور پروردگارش روشن می شود و نامه های اعمال را پیش می نهند...).
مرحوم علامه طباطبایی می فرمایند: مراد از روشن شدن زمین به نور پروردگار که از ویژگی های روز قیامت است، کنار رفتن پرده ها و حجاب ها و نمایان شدن حقایق اشیاء و اعمال آدمیان، از خیر و شر اطاعت و نافرمانی و حق و باطل می باشد. آنگاه در تأیید این معنا به آیه 22 سوره مبارکه (ق) استناد می فرمایند: (لقد کنت فی غفله من هذا فکشفنا عنک غطائک فبصرک الیوم حدید؛ تو از این موضوع غافل بودی، ما از کنار چشمانت، پرده را کنار زدیم و امروز چشمت به خوبی می بیند).
www.morsalat.com
- [سایر] علم و دین تا چه مقدار با هم هماهنگی دارند؟ مثلا گاهی اوقات کار غیراخلاقی ای انجام می شود و منجر به کشف علم می شود این موضوع چگونه توجیه می شود؟
- [سایر] آیا میشود گفت که خدا همان علم است؟ (البته منظور از علم، علم محض است و تمامی علوم را شامل میشود، چه آنهایی که کشف شدهاند و چه آنهایی که نه) یعنی ما وقتی علمی را کشف میکنیم وجهی از دیگر وجههای خدا را کشف میکنیم؟!
- [سایر] آیا برای آموزش دانشجویان یا کشف مطالب جدید علم پزشکی، تشریح بدن میت مسلمان جایز است؟
- [سایر] سلام متن سوال: با عرض سلام حضور شما سوالی برایم پیش آمده است که امیدوارم در رسیدن به پاسخ آن مرا یاری رسانید. میدانیم که علم خدا محیط است یعنی اینکه بر همه ی علوم اشراف کامل دارد.علم ما انسان ها خیلی خیلی محدود و ناقص است.در حدیث آمده است تا قبل از ظهور اگر کل علم 27 حرف باشد تنها 2 حرف آن کشف میشود و 25 حرف باقیمانده پس از ظهور حضرت موعود(عج) کشف خواهد شد.یعنی پس از ظهور مجهولات کشف میشوند و علم کامل میشود. حال سوال من اینجاست که مرتبه ی علم در آن زمان کجا خواهد بود.اینکه مجهولات کشف میشوند یعنی چه؟آیا علم در آن زمان به کمال میرسد.این کمال چه مرتبه هایی دارد و آیا علم مادی در آن زمان محیط خواهد بود؟ با تشکر
- [سایر] آیا باید به همه خصوصیّات قیامت علم پیدا کرد؟ چگونه؟
- [سایر] چرا علم به قیامت برای کسی قابل ظهور نیست ؟
- [سایر] آیا انسان با کشف و شهود و سیر و سلوک می تواند به وحی برسد؟
- [سایر] بین ظهور امام زمان علیه السلام و برپایی قیامت چه مقدار فاصله است؟
- [سایر] وقتی انسان میمیرد، چه مدتی طول میکشد تا قیامت شود؟
- [سایر] آیا در روز قیامت انسان ، نباتات و حیوانات برانگیخته می شوند
- [آیت الله اردبیلی] (غَصْب) آن است که انسان از روی ظلم بر مال یا حقّ کسی مسلّط شود. غصب از گناهان بزرگ است و غاصب در قیامت به عذاب سخت گرفتار میشود. از حضرت پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم روایت شده است که: (هر کس یک وجب زمین از دیگری را غصب کند، در قیامت آن زمین را از هفت طبقه آن مثل طوق به گردن او میاندازند.)(1)
- [آیت الله مکارم شیرازی] (مجتهد) و (اعلم) را از سه راه می توان شناخت: اوّل: این که خود انسان اهل علم باشد و بتواند مجتهد و اعلم را بشناسد. دوم: این که دو نفر عادل از اهل علم به او خبر دهند، به شرط این که دو نفر عالم دیگر برخلاف گفته آنها شهادت ندهند. سوم: این که آنچنان در میان اهل علم و محافل علمی مشهور باشد که انسان یقین پیدا کند او اعلم است.
- [آیت الله مظاهری] اگر مال حلال با حرام مخلوط شود و انسان مقدار حرام را بداند ولی صاحب آن را نشناسد باید آن مقدار را به حاکم شرع بدهد.
- [آیت الله جوادی آملی] .یک نهاد حقوقی مالک باشد نه اشخاص و چند نفر به اشتراک به آن نهاد حقوق ی خدمت دهند , بدون اینکه سهمی در مالکیّت آن داشته باش ند و گنج کشف شده بعد از کسر هزینه به مقدار نصاب برسد , ادای خمس آن بر مسئول آن نهاد لازم است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر انسان مقدار بدهی خود را بداند و طلبکار او نداند، چنانچه طلبکار طلب خود را به کمتر از مقداری که هست صلح کند مثلا پنجاه تومان طلبکار باشد و طلب خود را به ده تومان صلح نماید، زیادی برای بدهکار حلال نیست مگر آن که مقدار بدهی خود را به او بگوید و او را راضی کند یا طوری باشد که اگر مقدار طلب خود را می دانست، باز هم به آن مقدار صلح می کرد و اگر انسان مقدار بدهی خود را نداند و با طلبکار مصالحه کند برئ الذمه می شود هرچند مقدار بدهی او کمتر یا بیشتر از مبلغ مورد مصالحه باشد.
- [آیت الله وحید خراسانی] غصب ان است که انسان از روی ظلم بر مال یا حق کسی مسلط شود و این یکی از گناهان بزرگ است که اگر کسی انجام دهد در قیامت به عذاب سخت گرفتار می شود از حضرت پیغمبر اکرم صلی الله علیه واله وسلم روایت شده است که هرکس یک وجب زمین از دیگری غصب کند در قیامت ان زمین را از هفت طبقه ان مثل طوق به گردن او می اندازند
- [امام خمینی] احکام غَصب- غصب آن است که انسان از روی ظلم، بر مال یا حق کسی مسلط شود و این یکی از گناهان بزرگ است، که اگر کسی انجام دهد، در قیامت به عذاب سخت گرفتار میشود. از حضرت پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم روایت شده است که هر کس یک وجب زمین از دیگری غصب کند در قیامت آن زمین را از هفت طبقه آن مثل طوق به گردن او میاندازند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] (غصب) آن است که انسان بر مال یا حق کسی از روی ظلم مسلط شود، غصب یکی از گناهان کبیره است که در قیامت مجازات سخت دارد و در دنیا عواقب دردناک، در روایتی از پیغمبر اکرم(صلی الله علیه وآله) آمده است که هر کس یک وجب زمین دیگری را غصب کند در قیامت آن زمین را از هفت طبقه آن، مثل طوق به گردن او می اندازند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] (غصب) آن است که انسان بر مال یا حق کسی از روی ظلم مسلط شود، غصب یکی از گناهان کبیره است که در قیامت مجازات سخت دارد و در دنیا عواقب دردناک، در روایتی از پیغمبر اکرم(صلی الله علیه وآله) آمده است که هر کس یک وجب زمین دیگری را غصب کند در قیامت آن زمین را از هفت طبقه آن، مثل طوق به گردن او می اندازند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر مال حلال با حرام مخلوط شود، و انسان مقدار حرام را بداند، ولی صاحب آن را نشناسد، باید آن مقدار را به نیت صاحبش صدقه بدهد، و احتیاط واجب آن است که از حاکم شرع هم اذن بگیرد.