حقیقت مرگ چیست؟

ـــ حقیقت، به معنای کارگیرى لفظ در معناى وضع شده براى آن گفته می شود. از آن در علم اصول فقه سخن گفته‌اند. ـــ حقیقت به استعمال لفظ در معنای حقیقی آن اطلاق می‌شود.

مرگ یعنی انتقال از دنیا به آخرت. مرگ‌از قوانین فراگیر جهان هستی است که همه موجودات طعم آن را خواهند چشید. [۱] [۲]

حضرت آیة ‌الله حاج شیخ عبد‌الله جوادی آملی در سال ۱۳۱۲ هـ . ش در آمل پا به عرصه گیتی نهاد. پدرش میرزا ابوالحسن جوادی از عالمان و واعظان پرهیزکار شهر بود و اجدادش نیز تا چند نسل، از واعظان و روحانیان محترم آنجا بودند. پس از پایان دروس دوره ابتدایی در سال ۱۳۲۵ شوق آموختن معارف اسلامی و علوم الهی وی را به حوزه علمیه آمل کشاند.

سید محمدحسین طباطبایی ممکن است اسم برای شخصیت‌های ذیل باشد: • علامه طباطبایی، حکیمی الهی، مفسر قرآن، اسلام‌شناس و فقیهی بزرگ و دانشمندی آگاه• سید محمدحسین طباطبایی (علم‌الهدی) از قاریان مشهور کشور

شیعه در اسلام، کتابی است که علامه طباطبائی آن را در پاسخ به درخواست عده‌ای از دانشمندان غربی؛ مانند پرفسور مورگان امریکائی و عده‌ای از شاگردان علامه برای معرفی شیعه در مغرب زمین به زبان فارسی در حدود سال ۱۳۴۵ ش تالیف نموده‌اند.

حوزه علمیه قم، مجموعۀ دست‌اندرکاران، مدارس دینی و مراجع مذهبی در شهر قم که آموزش، تربیت و پرورش طلاب علوم دینی شیعه و برخی وظایف دیگر مانند نظارت بر تبلیغات و امور دینی در جمهوری اسلامی ایران را بر عهده دارند. از هنگام پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ شمسی در ایران، حوزه علمیه قم به گونه غیررسمی بر کار دولت‌های جمهوری اسلامی نیز نظارت داشته و بسیاری از روحانیان آموزش دیده در این حوزه، مسئولیت‌های اجرایی و قضایی بر عهده گرفته‌اند.

مرتضی مطهری (۱۲۹۸- ۱۳۵۸ش)، مشهور به شهید مطهری و استاد مطهری، متفکر و نویسنده شیعه در قرن ۱۴ و از شاگردان علامه طباطبائی و امام خمینی. او یکی از موثرترین روحانیان معاصر ایرانی در تفسیر آموزه‌های اسلام مطابق با نیاز روز محسوب می‌شود. مطهری در کلام و فلسفه اسلامی متبحر بود و آثاری در این باب دارد. پیش از انقلاب اسلامی، مبارزات فکری مطهری در مقابله با جریانات فکری مارکسیستی در ایران نقش قابل توجهی در رویگردانی جوانان از این تفکرات داشت. او از بنیان‌گذاران حسینیه ارشاد است. روزآمدسازی و تبیین آموزه‌های اسلام و تشیع، از ویژگی‌های فعالیت‌های فکری مطهری است. مطهری، آموزه‌های اسلامی را که پیشتر در قالب بیاناتی پیچیده ارائه می‌شد، به سبک ویژه خود، به صورت آسان و با زبان روز در اختیار مخاطبان قرار می‌داد. کتاب‌های او در موضوعات مختلف دینی بارها به زبان‌های مختلف منتشر شده است. مطهری از افراد تاثیرگذار و رهبران فکری انقلاب اسلامی ایران به شمار می‌رود. وی ریاست شورای انقلاب را تا روز شهادت بر عهده داشت.

استاد معظم حضرت آیت الله سبحانی در ۲۸ شوال المکرم۱۳۴۷ق(۲۰ فروردین ۱۳۰۸ش) در تبریز در خانواده علم و تقوا و فضیلت دیده به جهان گشود.پدر بزرگوار ایشان زاهد وارسته، مرحوم آیت الله حاج شیخ محمد حسین سبحانی خیابانی است.

حوزه علمیه، عنوانی متأخر برای سازمان‌ها، نهادها و مراکز آموزش نظام‌مند علوم دینی در میان شیعه امامیه می‌باشد.

علوم و مباحث برگرفته از قرآن کریم را معارف قرآن گویند.

معنای لغوی، معنای رایج نزد اهل لغت و دارای لفظ وضع شده است.

محمدحسین ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • محمدحسین اصفهانی، معروف به زین‌الدین، از علما و مشایخ سلسله نعمت‌اللهیه در قرن سیزدهم• محمد حسین غروی اصفهانی کمپانی، از علمای قرن چهاردهم• محمد حسین برازجانی، روحانی مبارز و متحد رئیس علی دلواری تنگستانی در نبرد با انگلیسها• محمدحسین تونی، معروف به فاضل تونی، ادیب و مدرّس حکمت و عرفان• محمد حسین سبحانی خیابانی، یکی از عالمان و فقیهان تبریز• محمد حسین فاضل اردکانی، از فقهای معاصر شیعه• محمد حسین فلاح‌زاده، یکی از اساتید حوزه علمیه قم و متخصص در باب احکام دین• محمد حسین کاشف الغطاء، از فقها و علمای معاصر شیعه• محمد حسین مظفر، از علمای معاصر شیعه امامیه• محمد حسین نائینی، از علمای قرن سیزدهم • سید محمد حسین طباطبایی، علامه طباطبایی، حکیمی الهی، مفسر قرآن، اسلام شناس و فقیهی بزرگ و دانشمندی آگاه• سید محمدحسین حسینی جلالی، از اعضای خاندان طباطبایی یزدی• سید محمدحسین طباطبایی تهرانی، از علمای بزرگ شیعه• سید محمد حسین حسینی طهرانی‌، معروف به علامه طهرانی (۱۳۰۵ تهران ـ ۱۳۷۴ مشهد) عارف ، حکیم ، فقیه و از علمای معاصر• سید محمد حسین فضل اللّه، از علمای بزرگ لبنان و صاحب تفسیر من وحی القرآن• سید محمد حسین میر سجادی، از علمای بزرگ شیعه و فرزند مرحوم آیة الله سید میر بادکوبه‌ای• سیدمحمدحسین شهرستانی، علامه بزرگ و نابغه سترگ، ضیاءالدین سیدمحمدحسین حسینی مرعشی شهرستانی از سادات حسینی مرعشی • سیدمحمدحسین خاتون‌آبادی، فقیه و مؤلف مشهور امامی قرن دوازدهم

قرآن، کتاب مقدس دین اسلام. به باور مسلمانان، قرآن کلام خداوند است که از طریق وحی بر پیامبر اسلام(ص) نازل شده است. آنها هم محتوای قرآن و هم الفاظ آن را نازل‌شده از سوی خداوند می‌دانند. قرآن به وسیله جبرئیل به پیامبر وحی می‌شده است. آیات قرآن در زمان پیامبر(ص) به صورت پراکنده بر روی پوست حیوانات، چوب درخت خرما، کاغذ و پارچه نوشته می‌‌شد. پس از پیامبر(ص) اصحابش قرآن را به صورت یک‌جا جمع‌آوری کردند.

طباطبائی ممکن است به یکی از موارد زیر اشاره داشته باشد:

یکی از مهم ترین مسائلی که بشر با آن مواجهه است خدا و خداشناسی است. اینکه انسان از کجا آمده است و به کجا می رود.

محمدتقی ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • محمدتقی آملی، از علمای معاصر• محمدتقی برغانی، از آل برغانی که از خاندان‌های مشهور علمی و از علمای مذهبی قزوین و برغان• محمدتقی بافقی، از علمای دین و از مخالفین آشکار رضاخان• محمدتقی بروجردی، از علمای معاصر• محمد تقی بهجت، از علما و عرفای معاصر• محمدتقی بهار، ملقب به ملک الشعرا، شاعر، نویسنده، روزنامه‌نگار و محقق معاصر• محمدتقی بهلول، از علمای معاصر و مبارزان با طاغوت• محمد تقی تستری، عالم زاهد، محقق بارع، رجالی نام‌دار قرن چهاردهم• محمد تقی رازی نجفی اصفهانی، از علمای قرن دوازدهم• محمد تقی سپهر، معروف به لسان‌الملک از مورخین شیعه در قرن سیزدهم• محمد تقی شریعتی، از مصلحان و نوگرایان اسلامی و از پیش‌قراولان تفکر جدید اسلامی در ایران معاصر• محمد تقی شیرازی، از علمای قرن سیزدهم• محمد تقی فخلعی، محقق و استاد يار دانشگاه فردوسى مشهد• محمد تقی فلسفی، خطیب و عالم معاصر• محمد تقی مصباح یزدی، از علمای بنام و مفسران معاصر• محمد تقی نوری، منشی و بعدها وزیر محمد ولی میرزا، والی خراسان در دهه‌های نخست فرمان روایی فتحعلی شاه قاجار• محمد تقی مجلسی، از فقها و محدثین قرت یازدهم• محمد تقی جعفری، متفکر و عالم‌ دینی‌ معاصر• محمدتقی جورابچی، یکی از تجار دوره مشروطه • سیدمحمدتقی حکیم، از عالمان معاصر خاندان طباطبایی حکیم و از استادان حوزه علمیه نجف• سید محمد تقی خوانساری، از علما و فقهای بزرگ شیعه• سید محمدتقی مصطفوی، از باستانشناسان معروف ایران• سید محمد تقی مدرسی، مؤلف تفسیر «من هدی القرآن»• سید محمد تقی معصومی اشکوری، عالم ربانی و متألّه قرآنی و از شاگردان مرحوم آیة الله آقا سید موسی زرآبادی و میرزا مهدی اصفهانی• سید محمدتقی جلالی حسینی، از علمای معاصر شیعه• سیدمحمّدتقی بن سیدحسن بحرالعلوم، از علمای بزرگ و از خاندان بحرالعلوم• سیدمحمدتقی ‌بن ‌سیدمحمدرضا بحرالعلوم، از علمای بزرگ و از خاندان بحرالعلوم• سیدمحمدتقی قزوینی، از علما، عرفا و دانشمندان مجاهد برجسته ایران در قرن سیزدهم هجری

عبدالله بن جعفر معروف به عبدالله اَفطَح دومین پسر امام صادق(ع) که پس از شهادت ایشان، ادعای امامت کرد و پیروان او به فطحیه معروف شدند. بخشی از کسانی که به عبدالله گرویدند، به دلیل بی‌بهره بودن او از علوم دینی، بزودی از او برگشتند. عبدالله هفتاد روز پس از ادعای امامت، درگذشت و چون فرزندی نداشت باقیمانده پیروانش نیز به امامت امام کاظم(ع) بازگشتند.

المیزان فی تفسیر القرآن که بیشتر به تفسیر المیزان شهرت دارد، از جامع‌ترین و مفصل‌ترین تفاسیر شیعی قرآن به زبان عربی است که در قرن چهاردهم هجری به قلم علامه سید محمد حسین طباطبائی (۱۲۸۱ - ۱۳۶۰ش) نگاشته شده است.

به کار گرفتن و مورد استفاده قرار دادن را استعمال گویند. از آن به مناسبت در باب‌های طهارت، صلات، حج و اجاره بحث به میان آمده است.

انتقال،از مطهرات است و همچنین گردیدن از حالتی به حالتی دیگر یا از حکمی به حکمی دیگر و یا جابه‌‎جا شدن ملک یا حقی از شخصی به دیگری را انتقال می‌گویند که از انتقال به معنای نخست در باب طهارت سخن رفته و به مفهوم دوم به مناسبت در بابهای طهارت، صلات، حجر، ضمان، طلاق، ظهار و ارث سخن گفته‏اند.

واقعیت در فارسی به معنای اصالت داشتن واقع و عبارتست از آنچه حصول دارد. معادل این واژه در زبان فرانسوی ؛ Realisme در زبان انگلیسی ؛ Realism است و معادل لاتین ان نیز عبارتست ازRealismus. واقعی منسوب به واقع و مترادف امر وجودی، حقیقی، بالفعل و در مقابل امور خیالی و وهمی است. این واژه، عموما صفت اشیای واقعی قرار می‌گیرد؛ مثلا می‌گویند واقعیت تفکر ، یعنی مطابقت آن با واقع. [۱]

چراغ که در زبان عربی به آن مصباح میگویند وسیلۀ روشنایى است و در باب طهارت و صلات از آن سخن رفته است.

شهید آیت‌الله مرتضی مطهری یکی از شخصیت‌های برجسته و کم نظیر در تاریخ اسلام و یکی از دانشمندان اسلام شناس و محققان توانا به شمار می‌رود که با تلاش و مجاهدت فراوان توانست در تمامی رشته‌های معارف اسلامی، صاحبنظری ژرف اندیش و محققی دقیق و در پاره‌ای حوزه‌ها همچون فلسفه، فقه و اصول در قله اجتهاد قرار گیرد.

«معارف»، مجموعه‌ای از مواعظ و سخنان سلطان العلماء ، بهاء الدین، محمد بن حسین خطیبی بلخی، مشهور به بهاءولد، به زبان فارسی است. به طوری که از مطالعه کتاب معلوم می‌شود، غالب مطالب آن، تقریر افکار و اندیشه‌های مؤلف است که از مطالعه و تفکر در آیات قرآنی و احادیث نبوی و یا تامل در ملک و ملکوت بدان‌ها رسیده است.

دلالت باواسطه و غیرمطابقی کلام را مفهوم گویند.

مقاله در لغت فارسی به معنی "سخن، گفتار و بخش یا فصلی از کتاب" به‌کار رفته است.

در اصل ماهويت بوده که ( يا )ي آن نسبت و ( تا )ي آن مصدريه است . ( واو )ان بدل به ( يا)و (يا ) در(يا ) ادغام و( ها ) مکسور گرديده است . برخي نيز گفته اند: ماهيت از ( ما هو )است . و نيز گفته اند: ماهيت , مرکب از(ما ) ي استفهاميه و ( يا ) ي نسبت و (تاي )مصدريه است و همزه زايد بعد از الف به ( ها)تبديل شده است , چنان که برخي اوقات به جاي ماهيت ( مائيت ) گفته مي شود . ماهيت يا چيستي , آن است که در جواب (ما هو )؟ ( آن چيست ؟ ) گفته مي شود ( الماهية ما يقال في جواب ما هو ) مثلا وقتي متحرکي را از دور مي بينيم و درست تشخيص نمي دهيم , مي پرسيم: ( آن چيست که حرکت مي کند ؟ ) کسي که ديد و بينايي قوي دارد مي گويد:(آهو است ) و ماهيت آن را بيان مي کند . (مائي )که از ماهيت سؤال مي کند , ماي حقيقيه است نه ماي شارحه , در فلسفه طرفداران نظريه اصالت وجود، ماهيت را حد وجود و امري اعتباري مي دانند . ماهيت به معناي ديگري هم به کار مي رود و آن (ما به الشي ء هو هو )است , يعني آن چه حقيقت شي ء را تشکيل مي دهد .

شناخت مجموع حالت‌ها و فرآیندهای روانی مانند تفکر، استدلال، درک و تولید زبان، دریافت حواس پنجگانه، آموزش، آگاهی، احساسات و… می‌باشد.

آموزش به عمل یاد دادن (تعلیم) و یاد گرفتن (تعلّم) می گویند که از آن در باب‌هاى: اجتهاد و تقلید، صلات، زکات، تجارت، اجاره، نکاح و دیات به مناسبت سخن رفته است.

ـــ حقیقت، به معنای کارگیرى لفظ در معناى وضع شده براى آن گفته می شود. از آن در علم اصول فقه سخن گفته‌اند. ـــ حقیقت به استعمال لفظ در معنای حقیقی آن اطلاق می‌شود.

تحویل ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • تحویل (حدیث)، اصطلاحی حدیثی به معنای انتقال از سندی به سند دیگر• تحویل (فقه)، جابه‌جا کردن و از حالی به حالی برگرداندن و همچنین تسلیم مال تعهّد شده به متعهّدٌلَه• تحویل (نجوم)، اصطلاحی در نجوم به معنای انتقال نجوم در آسمان از برجی به برج دیگر

اللّه، اسم خاصی که بر ذات دارای جمیع اوصاف کمالی خداوند اطلاق می‌شود. این واژه که مشهورترین اسم خداوند است، در اصل عربی است و احکام خاصی دارد؛ مانند ممنوعیت لمس کردن لفظ نوشته شده آن بدون طهارت. از جمله مهمترین خصوصیات این واژه می‌توان به قرار گرفتن در کلمه توحید و شهادت به توحید و ممنوعیت استفاده از آن برای غیر خداوند اشاره کرد.

شیعه، یکی از دو مذهب بزرگ دین اسلام در کنار اهل سنت، که بنابر اصول اعتقادی آن، نصب امام و خلیفه پیامبر(ص)، الهی است و دخالت در نصب او در صلاحیت غیر خدا نیست. بنابر عقاید شیعه، امامت مانند نبوت امری الهی و رکن دین است و پیامبر(ص) نسبت به آن غفلت نکرده و تعیین امام از باب حفظ مصالح امت، بر او واجب بوده و او به مناسبت‌های مختلف از جمله غدیر، به امر الهی، از امامت حضرت علی(ع) به نصب الهی خبر داده است. پیروان مذهب شیعه در طول تاریخ به فرقه‌های متعدد تقسیم شدند که مهمترین آنها امامیه ، اسماعیلیه و زیدیه است. بنابر برخی روایات، واژه شیعه را نخستین بار پیامبر(ص) به کار برده است. برخی منابع روایی و کلامی، بزرگانی از صحابه چون سلمان، ابوذر، عمار و مقداد را نخستین شیعیان دانسته‌اند. امروزه از کلمه شیعه، غالبا بزرگترین گروه آن، امامیه قصد می‌شود و برای دو گروه دیگر از عناوین اسماعیلیه و زیدیه استفاده می‌گردد.

یزدی، ممکن است به یکی از این افراد اشاره داشته باشد:

آملی، ممکن است به یکی از این افراد اشاره داشته باشد:

آخرت در اصطلاح قرآن، سنت و فرهنگ اسلامی به معنای «جهان دیگر» (جهان پس از مرگ) است که در برابر دنیا قرار دارد. آخرت جهانی است که در آن همه انسان‌ها پاداش و کیفر کارهای خود را دریافت خواهند کرد. در همه ادیانِ مبتنی بر وحی، از آخرت به گونه‌ای سخن رفته است.

جعفر بن علی بن ابی طالب پسر امیرالمومنین و ام البنین که در واقعه کربلا حضور داشت و به همراه برادرانش عباس و عبدالله و عثمان در روز عاشورا به شهادت رسید.

سَجده، اصطلاحی برای عملی عبادی به معنای نهادن پیشانی بر زمین، نشانه خضوع فرد در مقابل خدا، که در فرهنگ اسلامی از برترین عبادات به شمار آمده است. مسلمانان در نمازهای روزانه خود واجب است در هر رکعت دو بار سجده کنند.

سوره در اصطلاح قطعه ای از قرآن است که از انسجام محتوایی برخوردار بوده و دارای مطلع و مقطع است. قرآن کریم ۱۱۴ سوره دارد که اول آن فاتحه و آخر آن سوره ناس است.

محسن بن علی(ع) پنجمین فرزند حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(س) که قبل از تولد، هنگام هجوم طرفداران خلافت ابوبکر به خانه حضرت علی(ع) برای بیعت گرفتن از او، سقط شد و به شهادت رسید. تاریخ شهادت وی دقیق مشخص نیست ولی بنابر گزارش‌های تاریخی با فاصله چهل روز یا بیشتر بعد از رحلت پیامبر(ص) اتفاق افتاده‌است.

بُدین (بُدون/ بِدین/ بِدون/ بُدیم، از صورت اسلاویِ بُدین)، در لاتینی و مجاری بُدا، هسته بخشی از بوداپست کنونی در ساحل راست رودخانه دانوب می‌باشد.

تَوَلُّد، اصطلاحی کلامی، به معنای پدید آمدن فعلی از فعل دیگر است.

حوزه علمیه، عنوانی متأخر برای سازمان‌ها، نهادها و مراکز آموزش نظام‌مند علوم دینی در میان شیعه امامیه می‌باشد.

جنین‌ مرحله‌ای از رشد در رحم مادر است.از آن در باب‌هاى مختلفى نظیر طهارت، جهاد، تجارت، رهن، وصیت، نکاح، ظهار، لعان، عتق، تدبیر، اقرار، صید و ذباحه، ارث و دیات سخن گفته‌اند.

امام حسین (علیه‌السلام) سومین امام شیعیان می‌باشد.

توحید معاد نبوت عدل (شیعه) • 

آغاز به حالتی در مقابل پایان گفته می شود.

مرگ یعنی انتقال از دنیا به آخرت. مرگ‌از قوانین فراگیر جهان هستی است که همه موجودات طعم آن را خواهند چشید. [۱] [۲]

دنیا: جهان محسوس و مادّی، مقابل آخرت است .

حیات‌ مقابل ممات است. از آن به مناسبت در بسیاری از ابواب فقه نظیر طهارت، حج، وصیت، نکاح، استیلاد، اطعمه و اشربه، ارث و دیات سخن رفته است.

عالم ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • عالم (جهان)، عالَم (جهان) به معنای عام عبارت است از تمامی موجود در زمان و مکان• عالم (دانشمند)، به معنی دانشمند

می‌توان مراسم آیینی را نوع خاصی از گفتار و اعمال منظم دانست که از آموزه‌های دینی و ماورایی سرچشمه گرفته و یا برای بیان احساسات دینی و مذهبی به کار گرفته می‌شود و به دلیل قدمت زیادی که دارند در بیشتر موارد با سنت و تاریخ مردمان یک منطقه پیوند خورده‌اند و جزئی از فرهنگ روزانه و انکارناپذیر مردم شده‌اند.

زوال‏ هم به معنی متمایل شدن وهم به معنی زایل شدن است.

اثر به معنی باقی مانده از چیزی و نتیجه شی‌ء است. از اثر به مناسبت در باب‌های طهارت، صلات و صید و ذباحه بحث شده است.

برد يمني ـ برد عدني) پارچه‌اي از پشم شتر که در يمن بافته مي‌شده است.

"ن ف س" در اصل لغت برخروج نسیم دلالت می‌کند و تنفس نیز به همین معنا می‌باشد. واژه نفس در کتابهای لغت، بیشتر به معنی ذات و حقیقت شی آمده است، "قتل فلان نفسه" یعنی ذات و حقیقت خودش را هلاک کرد. [۱] [۲]

روح آفريده‌ای از عالم غیب است که از آن در بابهايی نظير طهارت، صلات، تجارت، صید و ذباحه و دیات سخن گفته‌اند.

مرگ یعنی انتقال از دنیا به آخرت. مرگ‌از قوانین فراگیر جهان هستی است که همه موجودات طعم آن را خواهند چشید. [۱] [۲]

لفظ اعراب در موارد متعددی در قرآن بیان شده است و معارفی را در ذیل آن آمده است. اعراب جمع "عرب" است و "عرب" نام یکی از فرزندان حضرت اسماعیل نبی بود؛ [۱] و "عربی" منسوب به عرب، و " اعرابی" به افراد بادیه‌نشین گویند، هر چند در شهر باشند؛ [۲] [۳] بنابراین اعراب به ساکنان بادیه ‌نشین اطلاق می‌گردد. [۴] به عبارتی مرد اعرابی به کسی گویند که در بیابان به دنبال آب و گیاه باشد؛ یعنی هر کس که ساکن روستاها و شهرهای عربی باشد، عرب گفته میشود؛ اما کسانی که در بادیه و صحرا سکونت داشته باشند، اعراب گویند. [۵]

قرض عبارت است از تملیک کردن مالی به دیگری به این شکل که پرداختن عین آن مال، یا مثل آن و یا قیمت آن بر عهده او باشد. [۱]

بدن به معنای اندام و تن انسان یا حیوان می باشد که در باب هاى طهارت، صلاة، حج، تجارت، نکاح، صید و ذباحه و حدود از آن سخن رفته است.

تقی ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • تقی بن نجم حلبی، ابوالصَّلاح تقی ‌بن نجم حلبی، فقیه و متکلم امامی قرن چهارم و پنجم• تقی ریاحی، متولد (۱۲۸۹ش) در اصفهان و از درجه‌داران ارتشی دوره پهلوی و از طرفداران دکتر مصدق• تقی طباطبائی قمی‌، از علمای شیعه در قرن چهاردهم هجری قمری

قُم یکی از مهم‎ترین شهرهای مذهبی ایران و از پایگاه‌های تشیع است. اگر چه قدمت آن به قبل از اسلام برمی‌گردد ولی اصل شهر در سال ۹۳-۸۳ق تاسیس شد. ورود خاندان اشعریون به قم باعث آبادانی آن گردید و از آنجا که آنان گرایش به اهل بیت داشتند، شهر قم از همان ابتدای تاسیس با تفکر شیعی درآمیخت. مهاجرت حضرت معصومه (س) و دفن وی در قم و به دنبال آن، مهاجرت دیگر امامزادگان و سادات، این شهر را به پایگاه تشیع تبدیل کرد. تاسیس حوزه علمیه در این شهر بر شهرت شیعی آن افزود. امروزه می‌توان این شهر را بزرگترین پایگاه تشیع در جهان نامید که از آن، معارف شیعی به نقاط مختلف جهان گسترده می‌شود.