شرح پرسش: بعد از مرگ و انتقال به عالم برزخ، بازگشت به دنیا و ماده چگونه ممکن است؟ و اخبار رجعت را چگونه می‌شود تصدیق کرد؟ پاسخ: مرحوم سید نعمت ‌الله جزایری در کتاب الأنوار النعمانیه فرموده است: ششصد نص دینی اعم از آیه، روایت، دعا و زیارت در رابطه با رجعت وجود دارد.(1) البته روایات با هم تنافی دارند، ولی روی هم رفته قطعاً رجعت به معنای بازگشت به زندگانی دنیا بعد از مرگ را اثبات می‌کنند. چنان‌که قرآن کریم نیز در موارد متعدد بر بازگشتن به دنیا بعد از مرگ تصریح کرده و بر مسئله رجعت صحه می‌گذارد. از آن جمله زنده شدن مردگان توسط حضرت عیسی(ع) است. همچنین در قضیه بقره بنی‌اسراییل می‌فرماید: (و إذ قتلتم نفساً فاّدارأتم فیها، والله مخرج ما کنتم تکتمون. فقلنا اضربوه ببعضها، کذلک یحیی الله الموتی، و یریکم آیاته، لعلّکم تعقلون(2)؛ و چون شخصی را کشتید، و درباره او با یکدیگر به ستیزه برخاستید، و حال آنکه خدا، آنچه را کتمان می‌کردید آشکار گردانید. پس گفتیم: با قسمتی از آن [گاو سر بریده را] به آن [مقتول] بزنید [تا زنده شود]. این‌گونه خدا مردگان را زنده می‌کند، و آیات خود را به شما می‌نمایاند، باشد که بیندیشید.) مقصود از (قلنا اضربوه ببعضها) دم گاو است. و نیز در جریان دیگر می‌فرماید: (ألم تر إلی الّذین خرجوا من دیارهم و هم ألوف حذر الموت، فقال لهم الله: موتوا، ثمّ أحیاهم(3)؛ آیا از حال کسانی که از بیم مرگ از خانه‌های خود خارج شدند، و هزاران تن بودند، خبر نیافتی؟ که خداوند به آنان گفت: تن به مرگ بسپارید، آن گاه آنان را زنده ساخت...) همچنین در قضیه حضرت عزیر(ع) می‌فرماید: (فأماته الله مأه عام ثمّ بعثه...( 4)؛ پس خداوند او را به مدت صد سال میراند، آن ‌گاه او را برانگیخت....) در بعضی از اخبار رجعت نیز آمده است: عمر عالم صد هزار سال است، هشتاد هزار سال از آن حکومت آل محمد(ص)، و بیست هزار سال حکومت دیگران است. تا اینکه در آخر می‌فرماید: چهل روز مانده به انقراض عالم، زمین از حجت خالی می‌گردد، و هرج و مرج عالم را فرا می‌گیرد، و بعد از چهل روز در صور دمیده شده و قیامت برپا می‌گردد.( 5) پی ‌نوشتها: 1. مخفی نماند که قول به رجعت از مختصات مذهب شیعه است و عامه بدان معتقد نیستند. 2. بقره(2)، آیات 72 و 73. 3. بقره(2)، آیه 243. 4. بقره(2)، آیه 259. 5. بحارالانوار، ج 53، ص 145، ح 4 و ج 51، ص 348، ح 1 و ج 6، ص 18، ح 1
شرح پرسش:
بعد از مرگ و انتقال به عالم برزخ، بازگشت به دنیا و ماده چگونه ممکن است؟ و اخبار رجعت را چگونه میشود تصدیق کرد؟
پاسخ:
مرحوم سید نعمت الله جزایری در کتاب الأنوار النعمانیه فرموده است: ششصد نص دینی اعم از آیه، روایت، دعا و زیارت در رابطه با رجعت وجود دارد.(1) البته روایات با هم تنافی دارند، ولی روی هم رفته قطعاً رجعت به معنای بازگشت به زندگانی دنیا بعد از مرگ را اثبات میکنند. چنانکه قرآن کریم نیز در موارد متعدد بر بازگشتن به دنیا بعد از مرگ تصریح کرده و بر مسئله رجعت صحه میگذارد. از آن جمله زنده شدن مردگان توسط حضرت عیسی(ع) است. همچنین در قضیه بقره بنیاسراییل میفرماید: (و إذ قتلتم نفساً فاّدارأتم فیها، والله مخرج ما کنتم تکتمون. فقلنا اضربوه ببعضها، کذلک یحیی الله الموتی، و یریکم آیاته، لعلّکم تعقلون(2)؛ و چون شخصی را کشتید، و درباره او با یکدیگر به ستیزه برخاستید، و حال آنکه خدا، آنچه را کتمان میکردید آشکار گردانید. پس گفتیم: با قسمتی از آن [گاو سر بریده را] به آن [مقتول] بزنید [تا زنده شود]. اینگونه خدا مردگان را زنده میکند، و آیات خود را به شما مینمایاند، باشد که بیندیشید.)
مقصود از (قلنا اضربوه ببعضها) دم گاو است. و نیز در جریان دیگر میفرماید: (ألم تر إلی الّذین خرجوا من دیارهم و هم ألوف حذر الموت، فقال لهم الله: موتوا، ثمّ أحیاهم(3)؛ آیا از حال کسانی که از بیم مرگ از خانههای خود خارج شدند، و هزاران تن بودند، خبر نیافتی؟ که خداوند به آنان گفت: تن به مرگ بسپارید، آن گاه آنان را زنده ساخت...)
همچنین در قضیه حضرت عزیر(ع) میفرماید: (فأماته الله مأه عام ثمّ بعثه...( 4)؛ پس خداوند او را به مدت صد سال میراند، آن گاه او را برانگیخت....)
در بعضی از اخبار رجعت نیز آمده است: عمر عالم صد هزار سال است، هشتاد هزار سال از آن حکومت آل محمد(ص)، و بیست هزار سال حکومت دیگران است. تا اینکه در آخر میفرماید: چهل روز مانده به انقراض عالم، زمین از حجت خالی میگردد، و هرج و مرج عالم را فرا میگیرد، و بعد از چهل روز در صور دمیده شده و قیامت برپا میگردد.( 5)
پی نوشتها:
1. مخفی نماند که قول به رجعت از مختصات مذهب شیعه است و عامه بدان معتقد نیستند.
2. بقره(2)، آیات 72 و 73.
3. بقره(2)، آیه 243.
4. بقره(2)، آیه 259.
5. بحارالانوار، ج 53، ص 145، ح 4 و ج 51، ص 348، ح 1 و ج 6، ص 18، ح 1
- [سایر] به نام خدا. با عرض سلام. در بعضی از روایات و احادیث آمده است که یکی از اشخاصی که جزو رجعت کنندگان است، امام حسین(ع) میباشد. اگر این روایات درست باشند و چنین اتفاقی نیز بیفتد، آیا در آن زمان که حضرت رجعت کند، قبر ایشان فاقد ارزش میشود؟! چطور میشود که ایشان رجعت کند و جسمشان نیز در قبر باشد؟! آیا این به این معنا نیست که امام حسین(ع) دارای چند وجود میشود؟!
- [سایر] رجعت چیست؛ آیا تمام انسان ها رجعت دارند؟
- [سایر] رجعت یعنی چه؟رجعت معصومین به چه صورت می باشد؟
- [سایر] رجعت کنندگان چند دسته اند و آیا رجعت آنها اختیاری است یا اجباری؟
- [سایر] در موقع رجعت اهل بیت، آیا حضرت زهرا(س) هم رجعت می فرمایند؟ به چه ترتیب؟
- [آیت الله علوی گرگانی] گوش دادن به اخبار رادیوهای بیگانه و نقل اخبار آنها در جامعه چه صورت دارد؟
- [سایر] منظور از رجعت چیست؟آیا پیامبر اسلام هم رجعت می کنند؟
- [سایر] امامت در سن طفولیت، چگونه توجیه میشود؟
- [سایر] چگونه کودک پنج ساله امام میشود؟
- [سایر] تفاوت تصور و تصدیق در علم نحو با تصور و تصدیق در علم منطق و علم بلاغت چیست؟ و اینکه عبارت(أ زیدٌ فی الدار أم عمروٌ) تصور است، یا تصدیق. (تصور و تصدیق نحوی یا منطقی یا بلاغی).
- [آیت الله سیستانی] اگر کسی بگوید: من وصی میتم که مال او را به مصرفی برسانم، در صورتی ثابت میشود که دو مرد عادل گفته او را تصدیق نمایند، یا دو مرد اهل ذمّه عادل در دین خود، اگر مسلمانی نباشد که شهادت دهد تصدیق نمایند، و همچنین ثابت میشود با اقرار ورثه.
- [آیت الله وحید خراسانی] سلام کردن مستحب است و در اخبار سفارش شده است که سواره به پیاده و ایستاده به نشسته و کوچکتر به بزرگتر سلام کند
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی بگوید سیّد هستم، نمیشود به او خمس داد مگر آنکه ثقهای سیّد بودن او را تصدیق کند یا در بین مردم معروف باشد که سیّد است.
- [آیت الله وحید خراسانی] باید کسی را اجیر کنند که بدانند یا حجت شرعیه داشته باشند مثل اطمینان یا اخبار دو عادل یا شخص مورد وثوقی که ظن بر خلاف قولش نباشد که عمل را انجام می دهد
- [آیت الله مظاهری] مجتهد و اعلم را از سه راه میتوان شناخت: اوّل: خود انسان اهل علم باشد و بتواند مجتهد و اعلم را بشناسد. دوّم: یک نفر عالم ثقه که میتواند مجتهد و اعلم را تشخیص دهد مجتهد بودن یا اعلم بودن کسی را تصدیق کند. سوّم: عدّهای از اهل علم که میتوانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند و از گفته آنان اطمینان پیدا میشود، مجتهد و اعلم بودن کسی را تصدیق کنند.
- [آیت الله بهجت] اگر کسی بگوید سیّدم نمیشود به او خمس داد، مگر آنکه دو نفر عادل، سیّد بودن او را تصدیق کنند یا در بین مردم بهطوری معروف باشد که انسان یقین یا اطمینان پیدا کند که سیّد است، و بنابر اظهر اگر انسان به سیّد بودن کسی گمان داشت، ولی دو نفر عادل هم سیّد بودنش را تصدیق نکردند و در بین مردم و یا شهر خودش هم معروف به سیّد بودن نبود باز هم کافی است و میشود به او خمس داد.
- [آیت الله اردبیلی] اقرار به نسب، مانند اقرار به فرزند بودن برای کسی، با چند شرط پذیرفته میشود: اوّل: احتمال داده شود که اقرار کننده راست میگوید و تحقّق نسب، عادتا ممکن باشد.دوم: تحقّق نسب شرعا صحیح باشد.سوم: شخص دیگری مدّعی آن نباشد. چهارم:نسبت به کودکی باشد که در اختیار اوست و در صورت تحقّق این شرایط، نیازی به تصدیق کودک نیست و انکار او نیز پس از بلوغ مسموع نخواهد بود، ولی ادّعای فرزندی شخص بالغ در صورتی پذیرفته میشود که او هم تصدیق نماید.
- [آیت الله نوری همدانی] موقعی انسان میتواند مشغول نماز شود ، که یقین کند وقت داخل شده است ، یا دو مرد عادلبه داخل شدن وقت خبر دهند ، و اقوی این است که اخبار یک مرد عادل نیز کفایت می کند .
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر کسی بگوید سیّدم نمیشود به او خمس داد، مگر آن که دو نفر عادل سیّد بودن او را تصدیق کنند، یا در بین مردم به طوری معروف باشد که انسان یقین کند سیّد است.
- [آیت الله سبحانی] اگر کسی بگوید من وصی میتم که مال او را به مصرفی برسانم، یا میت مرا قیم بچه های خود قرار داده، در صورتی باید سخن او را قبول کرد که دو مرد عادل گفته او را تصدیق نمایند.