امام زمان (عج) در مورد فضیلت تربت امام حسین (ع) چه فرمودند؟

شرح پرسش:
لطفا این حدیث را شرح دهید. امام زمان(علیه السلام) می‌فرمایند: (مِنْ فَضْلِه، أَنَّ الرَّجُلَ یَنْسی التَّسْبیحَ وَیُدیرُ السُّبْحَةَ فَیُکْتَبُ لَهُ التَّسْبیحُ؛ از فضایل تربت حضرت سیّدالشهداء(علیه السلام) آن است که چنان چه تسبیح تربت حضرت در دست گرفته شود، ثواب تسبیح و ذکر را دارد، گر چه دعایی هم خوانده نشود.)[1]

شرح حدیث:
این حدیث از جمله پاسخ‌هایی است که امام زمان(علیه السلام) در جواب سؤال‌های محّمد بن عبداللّه حمیری بیان فرموده‌اند. او در سؤالی از حضرت مهدی(علیه السلام) می‌پرسد: آیا جایز است که از خاک قبر امام حسین(علیه السلام) تسبیح بسازیم؟ آیا در آن فضیلتی هست؟
حضرت مهدی(علیه السلام) ابتدا در جواب سؤال می‌فرمایند:
تسبیح خود را از تربت مزار امام حسین(علیه السلام) بسازید و با آن خداوند را تسبیح نمایید؛ زیرا برای تسبیح، چیزی بهتر از تربت امام حسین(علیه السلام) نیست. از جمله فضایل این تربت این است که اگر کسی ذکر را فراموش کند و تسبیح تربت را فقط در دست خود بگرداند، برای او ثواب ذکر تسبیح نوشته می‌شود.

درباره‌ی فضیلت تسبیح با تربت حسینی، شایسته است به دو نکته اشاره کنیم:

1. تربت امام حسین(علیه السلام) از جمله تربت‌هایی است که خداوند متعال آن را مبارک گردانیده است؛ زیرا از قطعه زمینی است که جسد پاک و مطهّر حضرت سیدالشهداء(علیه السلام) را در بر گرفته است. از جمله اغراض و مقاصد عالی در استحباب تسبیح با تربت حسینی، آن است که وقتی شخص تسبیح کننده‌ی با تربت، آن را در دست می‌گیرد، به یاد فداکاری امام حسین(علیه السلام) در پیشگاه خداوند می‌افتد و این که چگونه یک انسان می‌تواند در راه عقیده و مبدأ، این گونه فداکاری و با ظالمان مقابله کند. انسان در این حال به یاد آن ارواح پاک و مقدّس و مطهّری می‌افتد که در راه معشوق حقیقی فدا شدند و به ملکوت اعلی پرکشیدند. در این هنگام و با این تفکّر، حالت خضوع و خشوع در او ظاهر شده، دنیا و آن چه در آن است در نظر او حقیر جلوه می‌کند، و حالت عرفانی و معنوی خاصّی در نفس او پدید می‌آید و این به خاطر توسل و ارتباط با امام حسین(علیه السلام) از طریق تربت اوست؛ از این رو در روایات می‌خوانیم که سجده بر تربت حسینی حجاب‌های هفت گانه را پاره می‌کند.

2. یکی دیگر از آثار و برکات تسبیح با تربت امام حسین(علیه السلام) که اهل بیت(علیهم السلام) در پی آن بودند شناساندن مظلومیّت امام حسین(علیه السلام) به مردم است؛ زیرا شخص نمازگزار هر روز بعد از نماز و بهره‌مندی از آن، هنگامی که چشمش به تربت حسینی می‌افتد، به یاد امام حسین(علیه السلام) و فداکاری‌های او و اصحاب و اهل بیتش می‌افتد؛ و معلوم است که یادآوری چنین الگوهایی از حیث روان‌شناسی اثر تربیتی و معنوی عجیبی در نفس انسان می‌گذارد، انسان‌ها را حسینی بار می‌آورد و روح و خون حماسه‌ی حسینی را در وجود انسان به جنبش می‌آورد.

پی نوشت:
[1]. احتجاج، ج 2، ص 312؛ بحار الأنوار، ج 53، ص 165، ح4.

منبع: شرح چهل حدیث از حضرت مهدی علیه السلام، علی اصغر رضوانی، انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه قم (1382).