پیامبر خدا پس از فتح مکه وارد مسجد الحرام شد و پس از شکستن بت ها و محو کردن تصاویر و شمایل، از در کعبه خارج شد. در میان درب ایستاد. اکنون این محمد است غرقه در فتحی بزرگ، و در اوج آرزوی دیرین خویش با ده هزار مجاهد پیکارگر، و در مقابل او قریشی شکست خورده و مردمانی که کوچک و بزرگ، زن و مرد، سپاهی و غیرسپاهی چشم به لبان محمد دوخته اند. همه منتظر فرمان اویند. سرنوشت مردمی که سیزده سال پیامبر را دشنام دادند و افتراء بستند و ساحر و شاعر خواندند و سنگ و خار بر سر و رویش ریختند و سرنوشت آنانی که مسلمین را به جرم پیروی از محمد بر روی شن‌های سوزان و زیر تخته سنگ های سنگین و نیزه های برنده به شهادت رساند و 3 سال بنی هاشم را در شعبی محاصره کردند، همه و همه در دست محمد است و اکنون هم منتظر سخن اویند. محمد شروع به سخن می کند:
(الحمد لله الذی صدق وعده و نصر عبده و هزم الاحزاب وحده.) (سپاس خدایی را که وعدة خویش را راست فرمود و بندة خود را یاری داد و خود به تنهایی احزاب را منهزم کرد) آنگاه به قریش که در انتظار انتقام پیامبر و کشته شدن مردان و اسارت زنان بودند، فرمود: (ماذا تقولون و ماذا تظنون؟) (چه می‌گویید و چه می‌پندارید؟) گفتند: ( نقول خیراً و نظن خیراً اخ کریم و ابن اخ کریم و قد قدرت) (به نیکی، که تو برادری بزرگوار و برادرزاده ای بزرگواری و اکنون به قدرت رسیده ای) ناگاه در اوج ناباوری دیگران پیامبر چنین فرمود: (لا تثریب علیکم الیوم یغف رالله لکم و هو ارحم الراحمین)[1] (امروز شما را سرزنش نباید کرد. خدا شما را می بخشاید که او مهربان ترین مهربانان است).[2] و با جملة (اذهبو فانتم الطلقاء) (بروید که شما آزاد شدید)،[3] عفو عمومی اعلام کرد.
سپس شروع به سخن گفتن با مردم کرد:
(هر ربایی که در جاهلیت معمول بود و هر خون و مالی که برعهده داشتید و همة افتخارات واهی زیر پا نهاده شده و از میان رفته است، مگر پرده داری کعبه و سقایت حاجیان. همانا در مورد کسانی که با چوبدستی یا تازیانه یا قتل خطا کشته می شوند، خونبها در کمال شدت باید به صورت صد ماده شتر که چهل عدد آن باردار باشند، پرداخت شود. خداوند نخوت و تکبر جاهلیت و افتخار به پدران را از میان برد. همة شما از آدمید و آدم از خاک است و گرامی ترین شما در پیشگاه خداوند پرهیزگارترین شماست. همانا خداوند مکه را هنگام آفرینش آسمانها و زمین حرم امن قرار داده است و به واسطة حرمتی که خداوند برای آن قرار داده است، همواره حرم امن الهی خواهد بود. برای هیچ کس پیش از من و برای هیچ کس پس از من شکستن حرمت آن جایز نبوده و نیست و برای من هم شکستن حرمت آن جز به اندازة ساعتی از یک روز جایز نبوده است. صید مکه را نباید شکار کرد و یا کوچ داد و درختان آن را نباید قطع کرد و هرچه که در آن گم شده باشد، برداشتنش روا نیست، مگر برای کسی که قصد اعلان کردن داشته باشد و نیز جایز نیست که سبزه های آن را بکنند به جز اذخر (گیاهی است خوشبو و خودرو که در اطراف مکه فراوان است.) که حلال است. و در مورد وارث وصیت درست نیست. فرزند از آن فراش و زوج است (و جز آن حرام است) و جزای زناکار سنگ است و برای هیچ زنی روا نیست که از ثروت شوهر خود بدون اجازه، بخشش کند. مسلمان برادر مسلمان است و همة مسلمانان برادرند و مسلمانان همگی در برابر دشمن باید متحد و هماهنگ باشند. خون های ایشان باید محفوظ بماند. در جنگ‌ها ابتدا و انتهای لشکر، نیرومند و ناتوان، شرکت در جناج چپ یا راست لشکر، همه به صورت یکسان غنیمت می برند. مسلمان را در برابر کافر نباید بکشند و هیچ صاحب پیمانی در برابر پیمان نباید کشته شود. اهل دو دین مختلف از یکدیگر ارث نمی‌برند و نباید صدقات و زکات مسلمین گرفته شود مگر در خانه و منطقة خودشان. و نباید که زن هووی خاله و عمة خود شود. مدعی باید دلیل و شاهد آورد و سوگند از آن منکر است و هیچ زن نباید بدون محرم به سفری که مسافت آن بیش از سه روز راه است، برود و پس از عصر و بعد از صبح نمازی نیست و از روزة دو روز شما را منع می‌کنم، عید قربان و عید فطر و از اینکه آنگونه لباس بپوشید که قسمت‌هایی از بدنتان که نشاید دیده شود، بدون جامه باشد.)[4]
پی نوشت:
[1] . یوسف، آیة 92.
[2] . محمد بن عمر واقدی، کتاب المغازی، (تحقیق مارسدن جونس، بیروت، مؤسسة الأعلمی، ط الثالثة، 1409ق) ج2، ص 835.
[3] . ابن هشام، السیرة النبویة، (تحقیق مصطفی السقا و ابراهیم الأبیاری و عبد الحفیظ شلبی، بیروت، دار المعرفة، بی تا) ج2، ص412؛ ابن أثیر، الکامل فی التاریخ، (بیروت، دار صادر - دار بیروت، 1385ق) ج2، ص252.
[4] . محمد بن عمر واقدی، کتاب المغازی، ج2، ص 835؛ ابن هشام، السیرة النبویة، ج2، ص412؛ ابن کثیر، البدایة و النهایة، (بیروت، دار الفکر، 1407ق) ج4، ص301.
منبع:سایت انوار طاها
