پس از آغاز جنگ، میانجی‌گران بسیاری از طرف کشورها و سازمان‌های مختلف بین‌المللی برای خاتمه جنگ عراق و ایران فعال شدند. هر یک از این میانجی‌گران سعی کردند از طریق تشویق دو کشور به مذاکره و ارائه‌ی پیشنهادهایی برای صلح و پایان جنگ، به این منازعه خاتمه بخشند، اما هیچ یک از این میانجی‌گران در کار خود موفقیتی کسب نکردند. برای درک بهتر موضوع، هیئت‌های میانجی‌گری و نتایج کار هر یک را مرور می‌کنیم: به دنبال شروع جنگ ایران و عراق، هیئت‌های از طرف سازمان ملل متحد، سازمان کنفرانس اسلامی، جنبش عدم تعهد، شورای همکاری خلیج فارس و سازمان آزادی بخش فلسطین تلاش خود را برای اختتام جنگ آغاز نمودند. پس از صدور قطعنامه 479، شورای امنیت در 5 نوامبر 1980 (14آبان 1359) در بیانیه‌ای از تلاش‌های دبیر کل و پیشنهاد او مبنی بر اعزام نماینده‌ای جهت مذاکره با ایران و عراق پشتیبانی کرد؛ در پی آن هیئتی به سرپرستی اولاف پالمه به عنوان فرستاده‌ی ویژه‌ی سازمان ملل به تهران و بغداد سفر کرد. او سعی نمود با جمع‌آوری اطلاعات از طرفین گفت و گو، نقش میانجی را ایفا کرده و طرفین را به خاتمه‌ی جنگ تشویق نماید. اما به علت مخالفت ایران با مذاکره تا زمانی که نیروهای عراقی در خاک ایران حضور داشتند و اصرار عراق بر حاکمیت کامل بر اروندرود، مأموریت اولاف پالمه با شکست رو به رو گردید. علاوه بر میانجی‌گری سازمان ملل، از طرف سازمان کنفرانس اسلامی نیز هیئتی به ریاست ضیاءالحق رئیس جمهور پاکستان و همچنین حبیب شطی دبیر کل این سازمان، پیشنهاد آتش بس و مذاکره را به ایران و عراق ارائه داد. این مأموریت نیز به دلیل اصرار عراق بر حاکمیت کامل بر اروندرود و شرط ایران بر مبنی خروج نیروهای عراقی از خاک ایران، به شکست انجامید. علاوه بر آن، هیئتی از سازمان آزادی‌بخش فلسطین و سازمان جنبش عدم تعهد به سرپرستی وزیر امور خارجه‌ی کوبا (آوریل 1981) فعالیت خود را آغاز نمود که ایران و عراق پیشنهاد چهار ماده‌ای آنها را درباره‌ی نظارت بر عقب‌نشینی نیروهای عراقی رد کردند. به این ترتیب تلاش‌های جنبش عدم تعهد و سازمان آزادی‌بخش فلسطین نیز ثمری نداشت. همچنین در ماه مه 1983 وزیران خارجه‌ی کویت و امارات برای ارائه‌ی طرح میانجی‌گری شورای همکاری خلیج فارس به تهران و بغداد سفر کردند که تلاش آنها نیز برای پایان جنگ نتیجه‌بخش نبود. هیئت‌هایی نیز از طرف کشورهای ژاپن، ترکیه و سنگال سعی نمودند که ایران و عراق را به پایان جنگ ترغیب نمایند، ولی هیچ کدام موفقیت‌آمیز نبود. در مجموع هیئت‌های میانجی اعزام به ایران و عراق نتوانستند موفقیتی در زمینه‌ی نزدیکی نظرهای طرفین به هم و یافتن راهی برای پایان جنگ به دست آورند و به طور کلی همه‌ی آنها ناکام ماندند. هیئت‌های مذکور تنها توانستند نظرهای طرفین مخاصمه را به دست آورند و آن را برای طرف دیگر مخاصمه بازگو کنند. البته ناگفته نماند که با گذشت زمان این امر خود فایده‌بخش بوده است، زیرا دو کشور ایران و عراق، هر چه از جنگ می‌گذشت پاره‌ای از خواسته‌ها و شروط خود را تعدیل می‌کردند. در واقع حضور هیئت‌های صلح در دو کشور تنها به شفاف شدن خواسته‌ها و مواضع دو کشور منجر می‌شد و این شفافیت، در پایان جنگ به نوبه‌ی خود توانست محتوای قطعنامه 598 را معین کند. منبع: جنگ ایران و عراق، پرسشها و پاسخها، فرهاد درویشی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ
در طول هشت سال جنگ، چه هیئت هایی برای صلح بین دو کشور میانجی گری کردند؟ تأثیر آن چه بود؟
پس از آغاز جنگ، میانجیگران بسیاری از طرف کشورها و سازمانهای مختلف بینالمللی برای خاتمه جنگ عراق و ایران فعال شدند. هر یک از این میانجیگران سعی کردند از طریق تشویق دو کشور به مذاکره و ارائهی پیشنهادهایی برای صلح و پایان جنگ، به این منازعه خاتمه بخشند، اما هیچ یک از این میانجیگران در کار خود موفقیتی کسب نکردند. برای درک بهتر موضوع، هیئتهای میانجیگری و نتایج کار هر یک را مرور میکنیم:
به دنبال شروع جنگ ایران و عراق، هیئتهای از طرف سازمان ملل متحد، سازمان کنفرانس اسلامی، جنبش عدم تعهد، شورای همکاری خلیج فارس و سازمان آزادی بخش فلسطین تلاش خود را برای اختتام جنگ آغاز نمودند. پس از صدور قطعنامه 479، شورای امنیت در 5 نوامبر 1980 (14آبان 1359) در بیانیهای از تلاشهای دبیر کل و پیشنهاد او مبنی بر اعزام نمایندهای جهت مذاکره با ایران و عراق پشتیبانی کرد؛ در پی آن هیئتی به سرپرستی اولاف پالمه به عنوان فرستادهی ویژهی سازمان ملل به تهران و بغداد سفر کرد. او سعی نمود با جمعآوری اطلاعات از طرفین گفت و گو، نقش میانجی را ایفا کرده و طرفین را به خاتمهی جنگ تشویق نماید. اما به علت مخالفت ایران با مذاکره تا زمانی که نیروهای عراقی در خاک ایران حضور داشتند و اصرار عراق بر حاکمیت کامل بر اروندرود، مأموریت اولاف پالمه با شکست رو به رو گردید.
علاوه بر میانجیگری سازمان ملل، از طرف سازمان کنفرانس اسلامی نیز هیئتی به ریاست ضیاءالحق رئیس جمهور پاکستان و همچنین حبیب شطی دبیر کل این سازمان، پیشنهاد آتش بس و مذاکره را به ایران و عراق ارائه داد. این مأموریت نیز به دلیل اصرار عراق بر حاکمیت کامل بر اروندرود و شرط ایران بر مبنی خروج نیروهای عراقی از خاک ایران، به شکست انجامید.
علاوه بر آن، هیئتی از سازمان آزادیبخش فلسطین و سازمان جنبش عدم تعهد به سرپرستی وزیر امور خارجهی کوبا (آوریل 1981) فعالیت خود را آغاز نمود که ایران و عراق پیشنهاد چهار مادهای آنها را دربارهی نظارت بر عقبنشینی نیروهای عراقی رد کردند. به این ترتیب تلاشهای جنبش عدم تعهد و سازمان آزادیبخش فلسطین نیز ثمری نداشت.
همچنین در ماه مه 1983 وزیران خارجهی کویت و امارات برای ارائهی طرح میانجیگری شورای همکاری خلیج فارس به تهران و بغداد سفر کردند که تلاش آنها نیز برای پایان جنگ نتیجهبخش نبود.
هیئتهایی نیز از طرف کشورهای ژاپن، ترکیه و سنگال سعی نمودند که ایران و عراق را به پایان جنگ ترغیب نمایند، ولی هیچ کدام موفقیتآمیز نبود.
در مجموع هیئتهای میانجی اعزام به ایران و عراق نتوانستند موفقیتی در زمینهی نزدیکی نظرهای طرفین به هم و یافتن راهی برای پایان جنگ به دست آورند و به طور کلی همهی آنها ناکام ماندند. هیئتهای مذکور تنها توانستند نظرهای طرفین مخاصمه را به دست آورند و آن را برای طرف دیگر مخاصمه بازگو کنند. البته ناگفته نماند که با گذشت زمان این امر خود فایدهبخش بوده است، زیرا دو کشور ایران و عراق، هر چه از جنگ میگذشت پارهای از خواستهها و شروط خود را تعدیل میکردند. در واقع حضور هیئتهای صلح در دو کشور تنها به شفاف شدن خواستهها و مواضع دو کشور منجر میشد و این شفافیت، در پایان جنگ به نوبهی خود توانست محتوای قطعنامه 598 را معین کند.
منبع: جنگ ایران و عراق، پرسشها و پاسخها، فرهاد درویشی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ
- [سایر] فروش نفت ایران و عراق در طول 8 سال جنگ تحمیلی بین دو کشور چگونه بود؟
- [سایر] از منظر رهبر معظم انقلاب چرا جنگ هشت سال طول کشید؟
- [سایر] سیاستهای اقتصادی دولت مهندس موسوی در طول جنگ چگونه بود و چقدر بر اوضاع اقتصادی جامعه تأثیر گذاشت؟
- [سایر] آیا ایران عامل تداوم هشت سال جنگ و خونریزی بود؟
- [سایر] طی هشت سال جنگ، عملکرد مسئولان دولتی در حمایت و پشتیبانی مؤثر از جنگ چگونه بود؟
- [سایر] چرا جنگ ایران و عراق طولانی شد و به مدت هشت سال ادامه پیدا کرد؟
- [سایر] در طول جنگ تحمیلی، بسیج مردمی در داخل کشور را چه کسانی و یا چه نهادهایی انجام می دادند و چه تأثیری بر جبهه های نبرد داشت؟
- [سایر] با سلام از آیت الله خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی ایران میخواهم در مورد صلح یمن با کشور عربستان وارد مذاکره بشوید واز این جنگ جلوگیری کنید هرچه زودتر دو کشور به تفاهم صلح برسند برای رضای خدا بهتر است. ممنونم
- [سایر] اگر در جنگ ایران و عراق کشور ایران شکست می خورد آینده آن کشور چگونه بود؟
- [سایر] اوضاع سیاسی عراق در آغاز جنگ، در سال 1359 چگونه بود و انقلاب اسلامی ایران چه تأثیری در اوضاع سیاسی این کشور داشت؟
- [امام خمینی] تا وقتی خریدار و فروشنده از مجلس معامله متفرق نشدهاند میتوانند معامله را به هم بزنند و نیز اگر مشتری حیوانی را بخرد تا سه روز حق بهم زدن معامله را دارد و همچنین اگر پول جنسی را که نقد خریده تا سه روز ندهد و جنس را تحویل نگیرد، فروشنده میتواند معامله را به هم بزند، ولی کسی که مال را صلح میکند در این سه صورت حق به هم زدن صلح را ندارد و در هشت صورت دیگر که در احکام خرید و فروش گفته شد میتواند صلح را به هم بزند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر مرض انسان چند سال طول بکشد، بعد از آن که خوب شد باید قضای رمضان آخر را بگیرد و برای هر روز از سال های پیش یک مد گندم یا جو و مانند اینها به فقیر بدهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مالی را که خرج سفر حج و زیارتهای دیگر میکند، از مخارج سالی حساب میشود که در آن سال شروع به مسافرت کرده، اگر چه سفر او تا مقداری از سال بعد طول بکشد.
- [آیت الله بروجردی] مالی را که خرج سفر حج و زیارتهای دیگر میکند، از مخارج سالی حساب میشود که در آن سال شروع به مسافرت کرده، اگر چه سفر او تا مقداری از سال بعد طول بکشد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] مالی را که خرج سفر حج و زیارتهای دیگر می کند؛ از مخارج سالی حساب می شود که در آن سال خرج کرده و اگر سفر او تا مقداری از سال بعد طول بکشد؛ آنچه در سال بعد خرج می کند باید خمس آن را بدهد.
- [آیت الله سیستانی] مالی را که خرج سفر حج و زیارتهای دیگر میکند ، از مخارج سالی حساب میشود که در آن سال خرج کرده ، و اگر سفر او تا مقداری از سال بعد طول بکشد ، آنچه در سال بعد خرج میکند باید خمس آن را بدهد .
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر مرض انسان چند سال طول بکشد بعد از ان که خوب شد باید قضای ماه رمضان اخر را بگیرد و برای هر روز از سالهای پیش یک مد طعام به فقیر بدهد
- [آیت الله اردبیلی] مالی که انسان خرج سفر حجّ و زیارتهای دیگر میکند، از مخارج سالی حساب میشود که در آن شروع به مسافرت کرده است، اگرچه سفر او تا مقداری از سال بعد طول بکشد.
- [آیت الله سیستانی] - برای اعتکاف وقت معیّنی نیست و در هر زمانی در طول سال که روزه صحیح است، اعتکاف هم صحیح است و بهترین وقت آن، ماه مبارک رمضان است و افضل دهه آخر ماه رمضان است.
- [آیت الله اردبیلی] کاسبی که در طول سال به مردم نسیه داده است، اگر در آخر سال وقت وصول آن رسیده و قابل وصول بوده و مانند نقد باشد، باید خُمس سود آن را پرداخت نماید و چنانچه وقت وصول آن رسیده ولی قابل دریافت نیست، به محض دریافت باید خمس سود آن را بدهد، مگر آن که آن را در مؤونه لازم و فوری خود مصرف نماید و در صورتی که وقت وصول آن در سال بعد باشد، سود آن جزء درآمد سال بعد است.