تاریخ زندگانی حضرت خدیجه را بنویسید.

حضرت خدیجه دختر خویله بن اسد بن عبدالعزّی بن قصی بن کلاب. نام مادر او فاطمه دختر زائدة بن اصم از زندگی او تا قبل از ازدواج با پیامبر ‌ صلّی الله علیه و آله خبرهای چندانی در دست نیست ولی همه اخبار حاکی از آن است که وی زنی ثروتمند و در عین حال شرافتمندی بود. و از این رو او را طاهره می‌خواندند.[1]
خدیجه قبل از ازدواج با پیامبر ابتدا با عتیق بن عائذ عبدالله بن عمر مخزومی ازدواج نمود و از او صاحب پسری به نام هند شد. پس از مرگ عتیق با ابو هاله مالک بن نباش تمیمی ازدواج کرد و از او نیز صاحب پسری به نام هند و دختری به نام هالة شد، برخی ازدواج با ابو هالة را مقدم بر ازدواج با عتیق می‌دانند.[2]
حضرت خدیجه قبل از ازدواج با پیامبر ‌ صلّی الله علیه و آله با توجه به ثروت فراوانی که داشت با دادن سرمایه تجاری بسیاری از مردم در سود تجارت آنان شریک می‌شد. در این میان با توجه به شهرت پیامبر ‌ صلّی الله علیه و آله در دوره جوانی به امانتداری و صداقت، خدیجه خود خواهان آن شد که حضرت محمد ‌ صلّی الله علیه و آله با سرمایه او و به همراه غلامش میسرة به تجارت شام برود، چون پیامبر ‌ صلّی الله علیه و آله به همراه میسرة به این سفر رفت در حالی که 25 سال بیشتر نداشت. در راه در نزدیکی شام با راهبی نصرانی برخورد نمود و او مژده نبوت حضرت را داد پیامبر ‌ صلّی الله علیه و آله در شام اموال کاروان خود را سریعتر از دیگران فروخت و با سود بیشتری به مکه بازگشت .
وقتی خدیجه از امانت داری حضرت آگاهی افزونی یافت و از سوی دیگر از پیش‌گویی راهب نصرانی با خبر شد.[3] خود از طریق عمویش عمر و بن اسد به خواستگاری حضرت فرستاد.[4] پس پیامبر ‌ صلّی الله علیه و آله نیز با حمزه پس از شنیدن پیغام خدیجه (س) به خواستگاری خدیجه رفت و این ازدواج صورت گرفت. البته بنابر نقلی پیامبر ‌ صلّی الله علیه و آله به نزد خویله پدر خدیجه (س) رفت[5] و با جلب نظر او با خدیجه ازدواج نمود. سن خدیجه را در این زمان 40 سال دانسته اند با شروع زندگی خدیجه در کنار پیامبر ‌ صلّی الله علیه و آله زندگی او دچار تحوّل شد، زیرا از این پس در کنار شوهری بود که حتی در میان مشرکین نیز به پاکی و درستی معروف بود و همه به صداقت و حسن خلق او ایمان داشتند. پس خدیجه از این پس ثروت خود را در اختیار حضرت قرار داد تا آن حضرت آنها را در راه کمک به تهیدستان و مستمندان مصرف نماید.
با بعثت پیامبر ‌ صلّی الله علیه و آله خدیجه (س) به عنوان اولین ایمان آورنده حضرت ‌ صلّی الله علیه و آله را در تمام مراحل رسالت یاری نمود.[6] ابن اثیر به نقل از ابن اسحاق آورده است که: خدیجه نخستین مسلمان بود. پس خدا بدین امر بار اندوه رسولش را سبک کرد. وقتی پیامبر ‌ صلّی الله علیه و آله با خدیجه راز دل می‌گفت، خدیجه از اندوه او می‌کاست و او را تصدیق می‌کرد و کار مردم را بر او آسان می‌کرد.[7] ابن حجر آورده است که از امتیازات خدیجه آن بود که پیامبر ‌ صلّی الله علیه و آله را همیشه گرامی می‌داشت و سخن او را قبل و بعد از بعثت تصدیق می‌کرد. خدیجه چون احساس کرد پیامبر ‌ صلّی الله علیه و آله نسبت به زید بن حارثة تمایل خاصی دارد او را به حضرت بخشید.[8] نیز آمده است که وقتی کفار مسلمین را در مکه مورد حصر و تحریم اقتصادی و اجتماعی قرار دارند و مسلمانان در محله شعب ابی طالب یا بنی هاشم جمع شدند تا در کنار هم مشکلات این تحریم را سپری نمایند، خدیجه تمامی اموال خود را در طول سه سال بین مسلمین انفاق کرد.[9]
عفیف کندی می‌گوید: در جاهلیت به مکه آمدم و چون خواستم برای خانواده ام عطریات و لباس تهیه نمایم به نزد عباس بن عبدالمطلب رفتم به کعبه نگاه کردم که دیدم جوانی به طرف کعبه آمد و رو به کعبه ایستاد، پس نوجوانی و زنی به دنبال او آمدند و در کنار و پشت او ایستادند و چون او به رکوع و سجود رفت آنان نیز چنین کردند، چون از عباس در خصوص آنها پرسیدم، گفت: محمد، علی و خدیجه هستند.[10]
هم چنین آمده است که چون حضرت جبرئیل بر پیامبر ‌ صلّی الله علیه و آله نازل شد و وضو گرفتن و نماز خواندن را به حضرت آموخت. پیامبر نیز به خدیجه آموخت. پس خدیجه وضو گرفت و نماز خواند.[11]
تمام فرزندان پیامبر غیر از ابراهیم از خدیجه بودند.[12] برای خدیجه 4 دختر به نام‌های رقیه، زینب، ام کلثوم و فاطمه و یک پسر به نام قاسم و بنابر نقلی دو پسر به نام‌های قاسم و عبدالله نام برده‌اند.[13] برخی نیز سه پسر برای خدیجه بر شمرده اند به نام‌های قاسم، طاهر و طیّب.
پس از آنکه محاصره مشرکین علیه مسلمانان در اول سال دهم بعثت پایان یافت، خدیجه (س) که مشقات فراوانی را متحمل شده بود در سن 65 سالگی مریض شد. پیامبر ‌ صلّی الله علیه و آله در آخرین لحظات بر بستر خدیجه حاضر شد و او را به همنشینی با مریم دختر عمران، آسیه دختر مزاحم و کلثوم دختر موسی در بهشت بشارت داد.[14] سرانجام خدیجه در رمضان سال دهم وفات نمود، چند روز پس از آن ابوطالب نیز رحلت کرد. چون خبر رحلت ابوطالب نیز به پیامبر ‌ صلّی الله علیه و آله رسید فرمود: دو مصیبت بر این است در این ایام وارد شده است و من نمی‌دانم که کدام یک از این دو برایم سخت تر است.[15]
از رسول خدا نقل شده که حضرت جبرئیل نزد من آمد و گفت که از سوی پروردگار و از سوی من به خدیجه سلام بده و او را به خانه ای از زبرجد در بهشت که هیچ سر و صدا و رنجی در آن نیست بشارت بده.[16]
به همین خاطر پیامبر ‌ صلّی الله علیه و آله : درباره مقام و شأن حضرت خدیجه می‌فرماید: بهترین زنان عالم مریم، آسیه، خدیجه و فاطمه است؛ خدیجه افضل زنان بهشت است. [17] وقتی مردم کافر بودند خدیجه به من ایمان آورد، وقتی مرا تکذیب می‌کردند او مرا تصدیق می‌کرد، وقتی مرا محروم کردند او مالش را در اختیار من قرار داد. [18]
معرفی منابع، جهت مطالعه بیشتر:
1 خدیجه، علی محمد علی ذُخَیّل، ترجمه دکتر فیروز حریرچی.
2 ریاحین الشریعه، ذبیح الله محلاتی.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . ابن اثیر، اسدالغابة فی معرفة الصامة، تهران، اسماعیلیان، ج 5، ص 434. ابن حجر، الاصابة فی تمییز الصحابة: ثمطیق عبدالموجود، بیروت: دارالکتب العملیة، اول 1415 هجری، ج 8، ص 99.
[2] . ابن اثیر، پیشین، ج 5، ص 434.
[3] . اسدالغابة، ج 5، ص 435، الاصابة، ج 8، ص 99.
[4] . اسدالغابه، ج 5. ص 435.
[5] . یعقوبی، تاریخ، نشر فرهنگ اهل بیت علیه السّلام ، ج 2، ص 20 - 21.
[6] . الاصابه، 100 / 8، السدالغابة، 434 / 5.
[7] . السدالغابة، 437 / 5.
[8] . ابن حجر، 102 / 8.
[9] . یعقوبی، 31 / 2.
[10] . ابن حجر، 425 / 4.
[11] . یعقوبی، 23 / 2.
[12] . یعقوبی، 84 / 2، ابن حج، 100 / 8.
[13] . ابن حجر 100 / 8، یعقوبی، 20 / 2.
[14] . یعقوبی، 35/ 2.
[15] . ابن اثیر، 439 / 5، یعقوبی 35 / 2.
[16] . ابن حجر، 102 / 8.
[17] . ابن اثیر، 438 / 5.
[18] . ابن حجر، 103 / 8، ابن اثیر، 438 / 5.