سرزمین «عرفات» در کجا واقع شده و چرا به این نام، نامیده شده؟ - پرسش و پاسخ

سرزمین

به محلی که در اثر سکونت افرادی در آن، آباد شده باشد آبادی‌ گفته می‌شود و از آبادی در بابهای طهارت، احیاء موات و لقطه سخن رفته است.

عرفات

عَرَفات، منطقه‌ای مقدس در شرق مکه که حج‌گزاران در روز عرفه، نهم ذی حجه، از ظهر تا مغرب شرعی در آن منطقه حضور می‌یابند. این حضور یا وقوف، از ارکان حج تمتع است.

روز نهم ذیحجه

نهم ذیحجه را ‌روز عَرَفه گویند. از احکام آن در بابهاى طهارت، صلات، صوم و حج سخن گفته‌اند.

ابراهیم خلیل

حضرت ابراهیم علیه السلام مشهور به ابراهیم خلیل، دومین پیامبر اولوالعزم، نیای بزرگ عرب از طریق پسرش حضرت اسماعیل(ع) و بنی اسرائیل از طریق پسر دیگرش حضرت اسحاق (ع) است.

حضرت ابراهیم

حضرت ابراهیم علیه السلام مشهور به ابراهیم خلیل، دومین پیامبر اولوالعزم، جد بزرگ دو گروه، عرب از طریق پسرش حضرت اسماعیل(ع) و بنی اسرائیل از طریق فرزند دیگرش اسحاق است.

مشعر الحرام

مَشْعَر یا مَشْعَرُالحرام که به مُزْدَلِفِه[۱] نیز شهرت دارد سرزمینی بین عرفات و مِنا است که حدود ۴ کیلومتر طول دارد. این زمین در محدوده حرم مکه قرار داشته و توقف (وقوف) در آن در صبح عید قربان از ارکان حج است. بیشتر حجاج برای رمی جمرات از این مکان سنگ‌ریزه جمع می‌کنند.

یوم الترویه

روز ترویه در تقویم اسلامی، روز هشتم ذیحجه است و علت نام گذاری این روز، بدان جهت است که در منا و عرفات آب وجود ندارد و حاجیانی که قصد وقوف در منا و عرفات را دارند، باید از مکه برای خویش آب تهیه کنند و به همراه خود ببرند و چنین حالتی را ترویه می‌نامند.

جبل الرحمه

جَبَلُ الرَّحمَه نام کوه کوچکی در سرزمین عرفات در نزدیکی مکه است که به سبب دعاهای اهل بیت در دامنه آن، به‌ویژه دعای امام حسین(ع) در روز عرفه مشهور شده است.

در المنثور

الدر المنثور فى تفسير المأثور تالیف جلال الدین سیوطی است.

خدای سبحان

آفرینندۀ جهان هستی را خدا گویند. فقها در باب‌هایی نظیر طهارت، صلات، حج، لعان، یمین، نذر، عهد و صید و ذباحه از احکام مرتبط با این عنوان سخن گفته‌اند و مفهوم محوری اغلب ادیان به ویژه ادیان ابراهیمی می‌باشد.

مسجد نمره

مسجدِ نَمِره در عرفات قرار دارد.

نهم ذیحجه

نهم ذیحجه را ‌روز عَرَفه گویند. از احکام آن در بابهاى طهارت، صلات، صوم و حج سخن گفته‌اند.

حضرت مسلم

امام حسین(ع)

امام صادق

جعفر بن محمد بن علی بن حسین معروف به امام صادق(ع) (۸۳-۱۴۸ق)، امام ششم شیعیان. پدرش امام باقر(ع) و مادرش ام فروه است. امام صادق(ع) در ۳۱ سالگی به امامت رسید و دوران امامتش ۳۴ سال طول کشید. ایشان در دورانی به امامت رسید که حکومت اموی ضعیف شده بود و گروه‌های مختلف دست به قیام می‌زدند؛ اما امام صادق(ع) این گروه‌ها را تایید نمی‌کرد چرا که آنان می‌خواستند خود، حکومت را به دست گیرند، نه آنکه خواهان زدودن بدعت و زنده کردن دین خدا باشند. امام صادق(ع) در آن شرایط، نشر فقه آل محمد(ص) و علوم اهل بیت را مقدّم ‌شمرد تا آن اندازه که امروزه بیشتر احادیث شیعه از امام صادق(ع) است و شیعه به نام جعفریه شناخته می‌شود. امام صادق(ع) علاوه بر مباحث فقهی، مناظرات کلامی نیز با پیروان دیگر فرقه‌ها داشت و به دلیل دانش گسترده‌ای که داشت، جلسات درس وی بسیار پر رونق بود و افرادی با گرایش‌های مختلف در درس وی حضور می‌یافتند تا جایی که تعداد شاگردان وی را ۴۰۰۰ نفر ذکر کرده‌اند.

حضرت ادم

حضرت آدم علیه السلام، بنابر روایات دینی، نخستین انسان و پدر همه انسان‌هاست. خداوند روح خود را در کالبد او دمید، آن‌گاه خود را برای خلقت آدم ستود و فرشتگان مأمور شدند بر او سجده کنند. همسر او حوا بود و هر دو به سبب خوردن میوه ممنوعه از بهشت رانده شدند. حضرت آدم اولین خلیفه خدا بر زمین و اولین پیامبر الهی است.

مناسک حج

حج، عملی عبادی در اسلام، به معنای سفر به شهر مکه در عربستان و زیارت خانه کعبه و انجام دادن اعمال عبادی مخصوص آن است. حج افزون بر بُعد عبادی دارای ابعاد اجتماعی، اقتصادی و سیاسی نیز هست و از مهم‌ترین شعائر اسلام به شمار می‌رود.

ارکان حج

رُکن به معنای اساس و ستون هر چیز، و در عبادات شرعی، جزئی است که کم و زیاد کردن عمدی یا سهوی آن موجب بُطلان عبادت می‌شود. برخی اجزاء نماز و حج و عمره، رکن آنهاست.

احرام حج

نخستین عمل از مناسک عمره و حج را احرام گویند. احرام با نیت و تلبیه و پوشیدن دو جامه احرام تحقق می‌یابد. از آن در باب حج بحث شده است.

اسماعیل

اسماعیل ، از پیامبران الهی و فرزند ابراهیم‌ خلیل‌ است. به اعتقاد بیشتر مسلمانان‌ او همان ذبیح‌ است. همچنین بنا بر روایات اسلامی نسب‌ پیامبر اکرم، حضرت محمد(ص) به اسماعیل می‌رسد.

ابراهیم

حضرت ابراهیم علیه السلام مشهور به ابراهیم خلیل، دومین پیامبر اولوالعزم، نیای بزرگ عرب از طریق پسرش حضرت اسماعیل(ع) و بنی اسرائیل از طریق پسر دیگرش حضرت اسحاق (ع) است.

حج تمتع

حجّ تَمَتُّع، از اقسام سه‌گانه حج در اسلام. این نوع حج، بر کسی واجب است که فاصلۀ محلّ سکونتش تا مکه بیش از ۱۶ فرسخ یا ۴۸ میل است. حج تمتع از دو بخش تشکیل می‌شود: عمره تمتع و حج تمتع.

جبرییل

جبرئیل یا جبرائیل، یکی از چهار فرشته مقرّب الهی و حامل وحی. کلمه جبرئیل در سه آیه از قرآن و در روایات متعددی آمده است. منابع اسلامی، علاوه بر حمل وحی، کارهایی چون یاری پیامبران، عذاب کردن کافران و تسلی بخشی مؤمنان را به جبرئیل نسبت داده‌اند.

اعتراف

اعتراف به حقّی ثابت بر ضرر خود یا نفی حقّی برای خود از ذمّه دیگری را اقرار می‌گویند. [۱] [۲]عنوان اقرار، از بابهای فقهی است که مباحث مربوط به آن به تفصیل در این باب آمده است. افزون بر این، از آن به مناسبت در دیگر بابها، مانند تجارت، نکاح، قضاء، حدود و تعزیرات نیز سخن گفته‌اند.اِقرار به معنای اخبار قطعی به نفی حقی از خود یا ثبوت حقی برای غیر می‌باشد.

سرزمین

به محلی که در اثر سکونت افرادی در آن، آباد شده باشد آبادی‌ گفته می‌شود و از آبادی در بابهای طهارت، احیاء موات و لقطه سخن رفته است.

معرفت

شناخت مجموع حالت‌ها و فرآیندهای روانی مانند تفکر، استدلال، درک و تولید زبان، دریافت حواس پنجگانه، آموزش، آگاهی، احساسات و… می‌باشد.

مامور

مأمور، شخص امر شده به انجام کاری می‌باشد.

تعلیم

تعلیم و تعلم از مهمترین امور سعادت آفرین برای بشر است. در سایه تعلیم بود که انسان مسجود فرشتگان شد و در سایه تعلم است که انسان می‌تواند دیگران را رشد داده و از علم آنها نیز بهره مند شود.

تکرار

واژه تکرار ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: قرآن• تکرار در قرآن، از اسلوب های بلاغی قرآن• تکرار سوره اخلاص، تکرار سوره اخلاص، یکی از آداب مرسوم در ختم قرآن• تکرار قصص قرآن، ذکر داستان پیامبران و اقوام آنها در قالب‌های مختلف• تکرار ارتداد، عواقب تکرار ارتداد در آیات ۱۳۷ و ۱۳۸ سوره نساء• تکرار آیات، ذکر چندباره برخی داستان‌ها و آیات قرآن کاربردهای دیگر• تکرار (فقه)، انجام دادن عمل بیش از یک بار و دارای کاربردهای مختلف در ابواب فقه• تکرار (ادبی)، مکرر آوردن لفظ توسط شاعر یا نویسنده• تکرار (بدیع)، تکرار یک مطلب، به منظور تقریر و تثبیت آن؛ از انواع فنون بلاغی• تکرار (اسباب اجمال)، ذکر مجدد بخشی از مفاد کلام واحد در لابه لای آن؛ از اسباب اجمال ظاهری آیات

دستور

امر (انشا) به واداشتن کسی به انجام کاری از طریق دستور اطلاق می‌شود.

احرام

اِحْرام اولین عمل از مناسک حج یا عمره است که با نیت، پوشیدن لباس احرام، و گفتن تلبیه محقق می‌شود. احرام از میقات‌های خاصی آغاز می‌شود. این عمل، از جمله ارکان حج و عمره است. کسی که در حال احرام است را مُحرِم می‌گویند، فرد محرم احکام خاصی دارد مانند اینکه انجام برخی از اعمال در مدت احرام، بر وی حرام‌ می‌شود.

تسمیه

بسم الله الرحمن الرحیم مشهور به بَسمَلَه یا تَسمِیه به معنای خواندن نام خدا و ذکر «الله» است. این عبارت ۱۱۴ بار در قرآن تکرار شده است. در ابتدای سوره‌های قرآن به استثنای سوره برائت آمده است و در سوره نمل دوبار، یکبار در ابتدا و یکبار در آیه ۲۶ ذکر شده است. در فضیلت و منزلت بسمله روایات زیادی است و آغاز کردن کارها با آن مورد تأکید است. در اینکه بسمله بخشی از سوره‌های قرآن است، اختلاف است. این اختلاف بر قرائت آن در نماز نیز اثرگذار است. بسمله در ادبیات و هنر اسلامی نیز مورد توجه قرار گرفته است.

ذیحجه

ذو الحِجّة (ذی‌حجه)، آخرین ماه در ترتیب تقویم هجری قمری و از ماه‌های حرام است. برای دهه اول این ماه اعمالی ذکر شده است که از مهم‌ترین آن‌ها به جا آوردن نماز مخصوص میان نماز مغرب و عشا و نیز خواندن ادعیه و تهلیل‌های ویژه است.

عرفات

عَرَفات، منطقه‌ای مقدس در شرق مکه که حج‌گزاران در روز عرفه، نهم ذی حجه، از ظهر تا مغرب شرعی در آن منطقه حضور می‌یابند. این حضور یا وقوف، از ارکان حج تمتع است.

مناسک

حج، عملی عبادی در اسلام، به معنای سفر به شهر مکه در عربستان و زیارت خانه کعبه و انجام دادن اعمال عبادی مخصوص آن است. حج افزون بر بُعد عبادی دارای ابعاد اجتماعی، اقتصادی و سیاسی نیز هست و از مهم‌ترین شعائر اسلام به شمار می‌رود.

ارکان

رُکن ممکن است در موراد زیر به کار رفته باشد:

هبوط

هبوط داستان خروج آدم و حوا از بهشت و سکونت آن‌ها در زمین است. برخی مفسران هبوط را نه به معنای مکانی آن و خروج از بهشت بلکه به هبوط مقامى معنا کرده‌اند و معتقدند خداوند مقام آدم و حوا را تنزل داد و از آن تعبیر به هبوط کرد. برخی نیز معتقدند هبوط به جهت عقوبت حضرت آدم و حوا نبوده است. بلکه مصلحت بر این بوده که اینان هبوط به زمین داشته و به تکلیف و مشقت دچار گردند تا در نهایت به سعادت برسند.

وقوف

وُقوف در عَرَفات، به معنای توقف در عرفات، دومین عمل واجب حج است که در روز عرفه در سرزمین عرفات انجام می‌شود. زمان واجب وقوف از ظهر تا مغرب شرعی است. توقف حداقلی آن از ارکان حج به حساب می‌آید.

عرفه

عَرَفَه، روز نهم ذی‌الحجه، یک روز پیش از عید قربان. بنابر فقه شیعه، حج‌گزاران باید از ظهر تا غروب شرعی این روز را در عرفات وقوف کنند. عرفه نزد مسلمانان از روزهای پرفضیلت سال محسوب می‌گردد و در منابع روایی، اعمالی برای آن برشمرده شده که بافضیلت‌ترین آنها دعا و استغفار است. زیارت امام حسین(ع) نیز از اعمال این روز است. خواندن دعای عرفه بسیار سفارش شده است.

مسجد

مسجدالنّبی، مسجد پیامبر اکرم(ص) در شهر مدینه در کشور عربستان سعودی که مرقد پیامبر نیز در آن جای دارد. این مسجد پس از مسجدالحرام دومین مسجد از مقدس‌ترین مساجد اسلام است و پیامبر اکرم(ص) در سال اول هجرت آن را ساخته است. خانه پیامبر(ص) و خانه علی(ع) و فاطمه(س) نیز در کنار این مسجد بوده که در توسعه‌های مسجد، به آن ملحق شده است. مسجدالنبی از مهمترین زیارتگاه‌های مسلمانان است و نزد شیعیان جایگاه ویژه‌ای دارد.

مسلم

امام حسین(ع)

مشعر

مَشْعَر یا مَشْعَرُالحرام که به مُزْدَلِفِه[۱] نیز شهرت دارد سرزمینی بین عرفات و مِنا است که حدود ۴ کیلومتر طول دارد. این زمین در محدوده حرم مکه قرار داشته و توقف (وقوف) در آن در صبح عید قربان از ارکان حج است. بیشتر حجاج برای رمی جمرات از این مکان سنگ‌ریزه جمع می‌کنند.

بحار

بِحارُالاَنوار الجامِعَةُ لِدُرَرِ أخبارِ الأئمةِ الأطهار مشهور به بحارالانوار، مفصل‌ترین مجموعه حدیثی شیعه است که با نظارت علامه مجلسی تألیف شده است. تألیف این کتاب که مجموعه‌ای از آموزه‌ها و تعالیم شیعی است، بیش از ۳۰ سال طول کشیده و گروهی از شاگردان علامه مجلسی او را در این کار یاری کرده‌اند.

کافی

الکافی از منابع حدیثی شیعه و مهم‌ترین و معتبرترین منبع از کتب اربعه است. این کتاب نوشته محمد بن یعقوب بن اسحاق مشهور به ثقة الاسلام کُلینی است که عالمان اسلام، وی را با عبارت‌های محکم توثیق کرد‌ه‌اند. الکافی که در سه بخش اصول، فروع و روضه تألیف شده، محل رجوع عالمان شیعه است. اصول کافی مشهور‌ترین بخش الکافی محسوب می‌شود. کلینی بر آن بوده تا احادیث الکافی را بر اساس عدم مخالفت با قرآن و موافقت با اجماع جمع‌آوری کند.

الهی

اللّه، اسم خاصی که بر ذات دارای جمیع اوصاف کمالی خداوند اطلاق می‌شود. این واژه که مشهورترین اسم خداوند است، در اصل عربی است و احکام خاصی دارد؛ مانند ممنوعیت لمس کردن لفظ نوشته شده آن بدون طهارت. از جمله مهمترین خصوصیات این واژه می‌توان به قرار گرفتن در کلمه توحید و شهادت به توحید و ممنوعیت استفاده از آن برای غیر خداوند اشاره کرد.

خلیل

خلیل ممکن است اسم برای اشخاص ذیل بوده و یا لقب برای شخصیت‌های ذیل باشد: • خلیل، خلیل از القاب حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) به معنای دوست خدا • خلیل بن احمد فراهیدی، عالم نحو و فقه اللغة عرب و واضع علم عروض عربی• خلیل بن عبدالله خلیلی قزوینی، معروف به خلیلی قزوینی، حافظ ‌ و محدّث‌ و شرح‌حال‌نگار ایرانی‌ قرن ‌ چهارم‌ و پنجم‌• خلیل بن غازی قزوینی، مکنی به ابوحامد، معروف به «ملا خلیلا» و «خلیلای قزوینی» و «ملا خلیل قزوینی» و ملقب به «برهان العلماء»• میرزا خلیل گیلانی، از علمای مشروطه خواه ایران در قرن چهاردهم هجری• ملاخلیل گیلانی، از علمای مجاهد ایران در قرن سیزدهم هجری• خلیل ثقفی، مشهور به اعلم الدوله، پزشک، نویسنده و مترجم معاصر و یکی از نخستین دانش آموختگان رشته پزشکی جدید در ایران• خلیل ضیایی، از سیاسیون و نمایندگان مجلس در دوره پهلوی

خواب

خواب مقابل بیداری است. از آن به مناسبت در بسیاری از باب های عبادات و معاملات سخن رفته است.

تروی

تَرَوّى: تأمّل و فکر کردن/ سیراب شدن. [۱]

رویا

خواب دیدن را رؤیا می‌گویند که از آن به مناسبت در بابهای طهارت و صلات سخن گفته‌اند.

تمتع

حج تَمَتُّع یا همان حج آفاقی از اقسام حج است.

حضور

حضور مقابل غیبت است. از آن در بابهای طهارت، صلات، حج، جهاد، طلاق، قضاء و حدود سخن گفته‏اند.

بقره

بَقَره‌، دومین‌ و طولانی‌ترین‌ سوره قرآن‌ مجید، دارای‌ تعداد واحد موضوعی‌ رکوع‌، ۲۸۶ آیه و ۶۲۲۱ کلمه و ۲۶۹۵۱ حرف‌ است. [۱] [۲] [۳]

غروب

غروب، یعنی پنهان شدن خورشید از افق در سمت مغرب .

زوال

زوال‏ هم به معنی متمایل شدن وهم به معنی زایل شدن است.

ماء

به آنچه آب نامیده شود، هر چند به طور مَجاز آب گفته می‌شود.افزودن بخش دوم شناسه بدین جهت است که اطلاق آب بر مثل آب مضاف (آب مضاف) به نحو مجاز است. از آب، در بابهای طهارت، اطعمه و اشربه و احیاء موات از جهات گوناگون سخن رفته است.احکام آن افزون بر بابهای یاد شده به مناسبت در بابهای صلات، خمس، انفال، صوم، حج، جهاد، تجارت، مزارعه و صید و ذباحه نیز آمده است.

یوم

روز در معنای زمان بین طلوع فجر صادق و غروب‌ آفتاب و نیز در معنای مقابل شب به کار رفته است.

ذبح

ذَبْح بریدن رگهای چهارگانه گردن است. بنابر مشهور، ذبح با بریدن تمامی رگهای چهارگانه (معروف به اوداج اربعه) یعنی مری، حلقوم و دو شاه رگ گردن که بنابر مشهور به حلقوم و بنابر قول برخی به مری احاطه دارد، محقق می‌شود و بریدن بعض رگها در صورت امکان بریدن همه آنها، کفایت نمی‌کند.

راز

"سِرّ" به معنای مخفی کردن مطلب در دل است که معادل فارسی آن "راز" می‌باشد. بعضی موارد در قرآن کریم سر به معنای مخفی کردن چیزی و همچنین به معنای انجام دادن پنهانی کاری استعمال شده است.

ادم

حضرت آدم علیه السلام، بنابر روایات دینی، نخستین انسان و پدر همه انسان‌هاست. خداوند روح خود را در کالبد او دمید، آن‌گاه خود را برای خلقت آدم ستود و فرشتگان مأمور شدند بر او سجده کنند. همسر او حوا بود و هر دو به سبب خوردن میوه ممنوعه از بهشت رانده شدند. حضرت آدم اولین خلیفه خدا بر زمین و اولین پیامبر الهی است.

حرم

حَرَم، به گرداگرد مکان‌های مقدس گفته می‌شود که از حرمتی خاص برخوردار است و با آن همچون دیگر مکان‌ها رفتار نمی‌شود. مهمترین حرم مسلمانان، حرم مکه است که خانه خدا در آن قرار دارد. در رتبه بعد، حرم مدینه است که خانه و مدفن رسول الله(ص) را دربرمی‌گیرد و در کنار حرم مکی، حرمین شریفین خوانده می‌شود.

حوا

حَوّا، نخستین زن، همسر حضرت آدم و مادر نسل بشر است. در کتب مقدس یهودی-مسیحی از او نام برده شده اما در قرآن نام حوا ذکر نشده و فقط با عنوان همسر آدم به او اشاره می‌شود. در کتب تفسیری، تاریخی و روایی مسلمانان نام حوا آمده و داستان‌هایی درباره خلقت او، خوردن او و آدم از میوه ممنوعه، هبوط‌شان به زمین و زندگی آنان پس از هبوط نقل شده است. درباره محل دفن حوا اختلاف است و مرقدی در جده عربستان به او نسبت داده می‌شود.

نهم

سال ۹ هجری قمری نهمین سال از سال‌شمار هجری قمری است. در این سال هیئت‌های بسیاری به نمایندگی از قبیله‌های مختلف به مدینه نزد پیامبر(ص) آمدند و اظهار اسلام و تبعیت کردند و به همین جهت به سنة الوفود (به‌معنای سال گروه‌ها) نامیده شده است.

مکه

مکه، مقدس‌ترین شهر مسلمانان و زادگاه اسلام و پیامبر اکرم(ص)، واقع در شبه جزیره عربستان. بکّه، بلدالحرام، بلدالامین و ام‌القری از نام‌های دیگر آن است.

منا

مِنا سرزمینی بین مشعر الحرام و مکه است که حاجیان از صبح عید قربان تا دو روز بعد بخشی از اعمال حج را در آن انجام می‌دهند. این اعمال عبارتند از: رمی جمرات، قربانی، حلق یا تقصیر، بیتوته در منا. این سرزمین جزئی از حرم مکه است.

اب

آب، تنها مایعی که در احکام اسلامی جزو پاک کننده‌های نجاست است. وضو و غسل نیز فقط با آب صحیح است، چنان‌که بعضی از اشیاء متنجس نیز فقط با آب پاک می‌شوند.

تب

واژه تب ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • تب (علوم قرآنی)، علامت دو آیه بودن نزد قراء بصره• تب (فقه)، بیماری معروف و دارای احکامی در فقه

حج

زيارت خانه خدا و اعمال مربوط به آن

شب

شب زمان بین غروب آفتاب تا طلوع فجر صادق و مقابل روز هست؛ و از احکام آن در بابهای زیادی نظیر طهارت، صلات، صوم، اعتکاف، حج، جهاد، نکاح، صید و ذباحه و اطعمه و اشربه سخن گفته‌اند.