مشکل مهم من احساس حقارت بیش از اندازه و نداشتن اعتماد به نفس است. چگونه می توانم از این حالت نجات یابم. شاید بهتر باشد از زندگی روزانه ام مثال هایی بزنم و مواردی را که فکر می کنم در این احساس ریشه دارد، برشمارم:
1. در کلاس هیچ وقت اجازه سؤال کردن به خود نمی دهم؛ چون فکر می کنم سؤالم خیلی احمقانه و پیش پا افتاده و از نظر استاد و دانشجویان، بسیار ساده و بی اهمّیّت است.
2. هیچ وقت دوست ندارم به میهمانی بروم؛ زیرا حس می کنم دیگران طور دیگری به من نگاه می کنند و مرا بی کفایت می دانند.
3. هرگاه در رسیدن به یکی از خواسته ها و اهدافم - هر چند بسیار جزیی و کم اهمّیّت باشد - شکست بخورم، خویشتن را خوار می شمارم و به شدت سرزنش می کنم.
همان طور که آگاهی از خویشتن می تواند انسان را از هرگونه خیالبافی و افکار منفی درباره خود رهایی دهد و سمت کمال واقعی و اصلاح کاستی‌ها رهنمون گردد، عدم اعتماد به نفس می تواند مانع شکوفایی قابلیت‌ها و خلاقیّت‌ها و ایفای مسئولیت‌ها شود.
اعتماد به نفس انسان را مستقل و دور از هرگونه وابستگی بار می آورد و برای انجام دادن مسؤولیت‌های فردی و اجتماعی، با توجّه به تواناهای، خویش به میدان عمل می کشاند. اعتماد به نفس سبب می شود فرد مسؤولیت‌های خویش را با اطمینان کامل انجام دهد و با افزایش قابلیت‌ها و توانایی هایش از هرگونه توقف و سکون بپرهیزد. در واقع اعتماد به نفس به معنای باور کردن قابلیت انسانی خویش، روبه‌رو شدن فعال با رویدادهای زندگی و انجام دادن درست وظایف است. بنابراین، اعتماد به نفس از درون فرد سرچشمه می گیرد نه از بیرون. افرادی که از اعتماد به نفس کافی برخوردارند، استقلال عمل دارند و مسؤولیت پذیر و پیشرفت گرایند؛ ناکامی های زندگی را می پذیرند؛ بر ایجاد رابطه با دیگران توانایند و از هرگونه گوشه گیری دوری می جویند.
از طرف دیگر، آنان که ضعف اعتماد به نفس دارند از مشکلات زیر رنج می برند:
1. احساس خود کم بینی
در اکثر اعمال و نگرش هاشان احساس عدم اطمینان و درماندگی می کنند؛ خود را در مواجهه با مشکلات ناتوان می بینند و جملاتی چون نمی‌توانم این کار را انجام دهم، هرگز قادر به یادگیری در سطوح عالی نیستم، توان نیل به مراتب عالی ندارم، همیشه ذهن این افراد را به خود مشغول می کند.
2. بروز احساسات و عواطف منفی
رفتارشان حاکی از نوعی خشونت، بی‌قیدی و بدخلقی است. به سبب عدم پذیرش محوری به نام (خود) همواره در انعکاس علایق خویش با تردید و تغییر رو به رویند و توان ابراز رفتار عاطفی مناسب ندارند.
3. گریز از موقعیت‌های نگران‌زا
در برابر فشارهای روانی، به ویژه ترس و خستگی و آنچه موجب آشفتگی‌اش شود، بسیار کم تحمّل‌اند؛ حتّی موردی مانند امتحان ممکن است برایشان بحران هایی اضطراب زا فراهم آورد و به عدم موفقیتشان انجامد.
4. نومیدی
یأس از دستیابی به اهداف، رایج‌ترین ویژگی این افراد است.
5. کمرویی
یکی از شایع‌ترین صفات این افراد کمرویی است و معمولاً در برقراری ارتباطات اجتماعی در صحنه های مختلف با مشکل جدی روبه‌رو هستند.
اکنون در پرتو شناخت مختصری که درباره اعتماد به نفس و ویژگی های افراد معتمد به نفس به دست آمد، اشاره به بعضی از راهکارهای عملی جهت تقویت این پدیده سودمند می نماید. امید است رعایت این موارد به کاهش مشکلتان بینجامد؛ زیرا همان طور که خودتان نیز نگاشته اید، مشکل شما در عدم اعتماد به نفس یا ضعف آن ریشه دارد. بی تردید با تقویت اعتماد به نفس و به دست آوردن درکی درست از خود و توانایی هاتان بر مشکلات چیره می شوید و به تدریج احساس عدم کفایت تان به احساس سربلندی تبدیل می شود.
1. استعدادهای خود را هر چه بیشتر بشناسید.
شناخت استعدادها و قابلیت‌های خویش می تواند در کسب اعتماد به نفس مفید واقع شود و انسان را از دام نومیدی رها سازد. بدین منظور، استعدادها و توانمندی‌های مختلف علمی، ورزشی، هنری، کلامی و... خویش را یادداشت کنید و هر روز آن را برای خود بخوانید.
2. بر توانایی ها و موفقیت های گذشته تکیه کنید.
باید بر توانایی های خویش تکیه کنید و ضمن مرور موفقیت های گذشته، آنها را در کانون تمرکز و توجّه خود قرار دهید.
3. گذشته ناموفق و شکست‌ها را فراموش کنید.
اگر تصوری نامطلوب از گذشته دارید، به دست فراموشی سپارید. تصور نامطلوب اجازه نمی دهد به تغییرات خویش پی برید و حقیقت کنونی‌تان را دریابید.
4. خود را مثبت ارزیابی کنید.
درباره خویش مهربان باشید و شخصیت تان را با دید مثبت ارزیابی کنید. در شایستگی خویش تردید نکنید و خود را با صفات خوب تفسیر کرده، در انجام کارها توانا بدانید.
5. ریسک کنید.
روی تجربیات جدید، با دید یادگیری بیشتر فعالیت کنید و از شکست نهراسید. چنانچه این گونه عمل کنید، امکانات جدیدی برای شما فراهم می آید و حس خویشتن پذیریتان تقویت می شود.
6. از خواهش هایتان بکاهید.
عزّت و سربلندی انسان در گرو عدم درخواست های مکرّر از دیگران است. تا می توانید به خود متکی باشید و به آنچه هستید و دارید، اکتفا کنید تا اعتماد به نفس بیشتر به دست آورید.
7. خود را با دیگران مقایسه نکنید.
هرگز خود یا موفقیت هایتان را با دیگران مقایسه نکنید. همواره به رقابت با خویش بپردازید؛ زیرا هر کس از شرایط و امکانات خاص خود برخوردار است.
8. ارتباط با خدا را حفظ و تقویت کنید.
مهمترین روش کسب اعتماد به نفس، ارتباط با خداوند ونیایش با او است. وقتی بتوانید حضور در محضر خالق هستی و کمال مطلق را احساس و به او تکیه و اعتماد کنید و بزرگی اش را دریابید و به او بپیوندید، به بزرگی شخصیت خویش واقف خواهید شد. بنابراین، در نمازها حضور قلب بیشتر پیدا کنید و خود را با ذات اقدس الهی مرتبط بدانید.
9. از هدف های کوچک و متوسط شروع کنید.
یکی از علل شکست های مکرر افراد که منجر به احساس خودکم بینی و از دست دادن اعتماد به نفس می شود، در نظر گرفتن هدف های بزرگ و دست نیافتنی است. چنانچه در مثال گفته اند: سنگ بزرگ نشانه نزدن است. برای این که به خودباوری و اعتماد به نفس برسیم، لازم است ابتدا از هدف کوچکتر شروع کنیم تا با دست یافتن به هدف و چشیدن طعم موفقیت، اعتماد به نفس و احساس خودارزشمندی در ما تقویت شود.
منبع:سایت انوار طاها
