اسلام با کدام نوع دموکراسی سازگارتر است؟

مردم سالاری مورد نظر اسلام، نه سوسیال - دموکراسی است و نه لیبرال دموکراسی؛ چنان که دموکراسی کلاسیک، تکاملی رادیکال، مشارکتی، مستقیم یا غیرمستقیم یا نیمه مستقیم و... هیچ کدام منطبق بر اسلام نیستند. اسلام با اشکال حکومت ها و نظام ها کم تر کار دارد. آنچه اسلام ارائه می دهد و می طلبد مربوط به محتواست؛ بنابراین پسندیده ترین نظام نزد خدای متعال، نظامی است که انسان ها در آن آزادانه سعادت مطلوب خویش را بیابند و عدالت اجتماعی، انواع آزادی ها، مشارکت در سرنوشت، رقابت های سالم و متعالی، اخلاقیات پاک و، خلاصه، همه ی مراتب انسانی و انواع فضیلت ها در دسترس باشند.
اسلام می خواهد حاکمیت مردم در طول حاکمیت خداوند متعال اعمال شود و احدی از این سرپیچی نکند. در لیبرال دموکراسی ها تعیین نشده است که خواست مردم چگونه باشد؛ آیا حتماً مخالف خواست خدا باشد یا خیر. اما در ظاهر صورت اعم را می رساند؛ یعنی خواست و اراده ی مردم چه در طول اراده ی خدا باشد و چه در عرض آن، همان دموکراسی است.
مردم سالاری دینی ذاتاً می تواند با دموکراسیِ نمایندگی یا پارلمانی تعارض نداشته باشد و تا حدودی سازگارتر به حساب آید؛ مگر آن که این نوع از دموکراسی نیز بر برخی از تعارضات عارضی خود تصلب نشان دهد.
منبع: اسلام و دموکراسی، نصرالله سخاوتی، انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه قم (1383)