زیبا بودن مسجد، از نظر روایات و اثرگذاری آن در روحیة معنوی انسان، چگونه است؟

درباره زیبا نمودن و زیبا سازی مسجد شش صورت می‌توان تصور کرد: 1 زینت در و دیوار مسجد به امور زینتی، غیر از طلا و نقره[1] مثل کاشی کاری و.. 2 پاکی از آلودگی، گردخاک، ناپاکی. 3 آبادانی مسجد و تعمیر آن. 4 زیبا بودن طرح نقشه مسجد و با صفا بودن کیفیت ترسیم آن و سبزی کاری، چمن کاری و گل کاری. 5 تمیز بودن کسانی که وارد مسجد می‌شوند از نظر لباس و عطر و...[2]. 6 ایجاد جاذبه در مسجد همانند مؤذن خوش صدا، امام خوش خلق و زیبا و...
به عنوان نمونه،‌ در تاریخ زندگی امام حسن مجتبی علیه السّلام آمده: هنگامی که به نماز برمی‌خواست، بهترین لباس خود را می‌پوشید. سئوال کردند: چرا بهترین لباس خود را می‌پوشید؟ فرمود: (ان الله جمیل و یحب الجمال) خداوند زیبا است و زیبایی را دوست می‌دارد و به همین جهت من لباس زیبا برای راز و نیاز با خدایم می‌پوشم و هم او دستور داده است که زینت خود را به هنگام رفتن به مسجد بر‌گیرد)[3]
اسلام عزیز بر زیبایی مسجد، و نظافت آن از طرق مختلفی تأکید و سفارش نموده است.
اما درباره این که: (اثرگذاری آن در روحیة معنوی چگونه است؟) در قسمت اول بحث روشن شد که همة آن سفارشات برای این است که زمینة معنوی بیشتری فراهم شود، و اسلام به این مقدار اکتفا نکرده است بلکه دستورات زیادی داده است که محیط معنوی مسجد زیباتر شود. 1 از غیبت نهی[4] و دستور داده که سخنان لغو و بی‌فایده را کنار نهند[5] و از گفت و گوهایی که بوی دنیاپرستی و دنیاخواهی می‌دهد، پرهیز شود.[6] خداوند به پیامبر اعظم فرمود: (مبادا بنده در حالی که ستمی بر یکی از بندگانم برعهدة آنهاست به خانه‌ای از خانه‌هایم وارد شوند، من چنین شخصی را حتی در حالی که نماز می‌گذارد لعن می‌کنم مگر آن‌که آن ظلم را جبران کند)[7] 2 قرآن مسجد را جایگاه ذکر و یاد خداوند و به زبان آوردن اسمای حسنای او می‌داند[8]، لذا نمازگذار باید با طهارت وارد مسجد شود و در هنگام ورود دعا بخواند و بعد از داخل شدن دو رکعت نماز تحیت گذارد، و عبادت و پرستش خالصانه داشته باشد،[9] چرا که مسجد محل زیارت خداوند است چنان‌که خود فرمود: (طوبی بعبد توضأ فی بیتة ثم زارنی فی بیتی)[10] خوشا به حال بنده‌ای که در خانه خویش وضو بگیرد آن‌گاه مرا در خانه‌ام زیارت کند و سرانجام نور این معنویات است که از مساجد به سوی آسمان‌ها می‌تابد و ملائکه‌ها را به خود جلب می‌کند[11] خلاصة کلام، زیبایی و نظافت و خلوص نیت است که زمینه را برای عبادت پرحضور و خالصانه فراهم می‌نماید، تا مؤمنان در آن‌جا با پرداختن به نماز و ذکر و دعا زنگار غفلت را از دل و جان بشویند و با خداوند تبارک و تعالی به معنای واقعی کلمه‌اش بگیرند، نکته پایانی این که: زیبایی ظاهر مسجد باعث می‌شود انسان بیشتر در آن بماند و استفادة معنوی بیشتری نماید و هنگام بیرون رفتن از مسجد عجله نکند، و خود ماندن و عجله نکردن در نماز، زمینة حضور قلب بیشتری را برای انسان فراهم می‌کند و آن مواجی را که در روایات برای مؤمن در نماز بیان کرده اند، برای او حاصل شود لذا زیبایی ظاهری مسجد نقش بسیار مهمی در بهره برداری معنوی از مساجد دارد و روح نشاط ظاهری و باطنی را در نمازگزار تقویت می کند.
زیبایی ظاهری و معنوی مسجد کاملاً مطلوب اسلام و روایات است و با دستورات فراوان، زمینة بیشتر این زیبایی را فراهم نموده است و اثر مسجد زیبا و نظیف بر روحیة معنوی انسان بسیار مؤثر است در این خصوص اسلام دستوراتی داده است که اثر معنوی بیشتری در نمازگزاران، ایجاد شود.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1 احکام مسجد، ابوالقاسم رزاقی (حزب جمهوری اسلامی)
2 مسجد نمونه، رحیم نوبهار، قسمت الف، ب، ج، بلکه تمام کتاب.
3 سیمای مسجد، دوجلد، رحیم نوبهار.
4 تفسیر نمونه، آیت الله مکارم شیرازی و همکاران، ج6، ص 147-153.

پی نوشتها:
[1] . حر عاملی، وسائل الشیعه، بیروت، داراحیا التراث العربی، ج3، ص 493.
[2] . همان، ص503.
[3] . وسائل الشیعه، همان، ج3، ص340.
[4] . همان، ج3، ص 85.
[5] . همان، ص 86.
[6] . همان، ص 493.
[7] . نوری، میرزا حسین، مستدرک الوسائل، مشهد، مؤسسه آل البیت، چاپ اول، 1408 ه ، ج3، ص 446، روایت 18.
[8] . حج/40.
[9] . جن/18.
[10] . وسائل الشیعه، همان، ج1، ص 268.
[11] . همان.