به عقیده حکماء، عشق بر دو قسم است: حقیقی و مجازی. عشق حقیقی؛ یعنی عشقی که معشوقش حقیقی است؛ زیرا حقیقت مطلق و جمیل بالذّات است و آن همان عشق کمّلین است به حق. عشق مجازی؛ یعنی عشقی که معشوقش مجازی است؛ یعنی جمال و کمال که در معشوق هست، از آنِ خود وی نیست، بلکه عاریت است. باز می گویند عشق مجازی بر دو قسم است: نفسانی و حیوانی. عشق حیوانی همان است که هدف وی اعمال شهوات است، از شهوت سرچشمه می گیرد و به شهوت خاتمه پیدا می کند. عشق نفسانی عبارت است از علاقه به حسن و شمایل معشوق که منشأ آن یک نوع سنخیّتی بین نفس عاشق و نفس معشوق است.1
در عشق روحانی، معشوق حقیقی، این شخصیت نیست، بلکه این شخص به منزله محرک و مظهری هست که ولو خود عاشق خیال می کند که معشوق حقیقی اش این است، ولی در واقع، معشوق حقیقی او نیست.2
عشق نفسانی هم از نظر مبدأ با عشق جسمانی متفاوت است یعنی مبدأش جنسی نیست، ریشه ای در روح و فطرت انسان دارد و هم از نظر غایت با عشق جسمی متفاوت است. چون عشق جنسی با اطفای شهوت خاتمه پیدا [می یابد]، ولی این عشق در این جاها پایان نمی پذیرد.3
پی نوشتها:
1 . علامه شهید مرتضی مطهری، مجموعه آثار، تهران، صدرا ج 7، ص 130.
2 . علامه شهید مرتضی مطهری، مجموعه آثار، ج 3، ص 519 .
3 . همان، ص 506.
www.irc.ir
