در مورد زمان نزول قرآن و بعثت، دیدگاه های مختلفی ارائه شده است: 1. بیست و هفتم رجب. 2. هفدهم رمضان. 3. بیست و چهارم رمضان. 4. هیجدهم رمضان. 5. دوازدهم ربیع الاول. 6. شب نیمه شعبان. 7. هشتم ربیع الاول. 8. سوم ربیع الاول. شیعه معتقد است که بعثت پیامبر- صلی الله علیه و آله - در بیست و هفتم رجب اتفاق افتاده است؛ به دلیل روایات متعددی که از عترت طاهره- علیهم السلام - در این زمینه وجود دارد. آنان که خود اهل بیت نبوتند، بهتر از هر کسی از زمان نبوت باخبرند و در تعیین زمان و مکان آن از دیگران شایسته تر هستند.[1] روایات فراوانی در این زمینه وجود دارد که به برخی از آنها اشاره می شود: امام صادق علیه السلام می فرماید: (در روز بیست و هفتم رجب، نبوّت بر رسول خدا نازل شد. هر کس این روز را روزه بگیرد، ثواب کسی را دارد که شصت ماه روزه گرفته باشد).[2] امام صادق علیه السلام فرمودند: (روزه روز بیست و هفتم رجب را ترک نکن، زیرا روزی است که پیامبری بر محمد صلی الله علیه و آله نازل شده و ثواب آن مانند ثواب شصت ماه است).[3] روایات دیگری نیز با همین مضامین وارد شده است[4] که برای رعایت اختصار از ذکر آنها خودداری می شود. بنابراین بعثت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله همراه با نزول آیاتی چند از سوره علق، در بیست و هفتم رجب اتفاق افتاده است و به این امر در روایات فراوانی از ائمه علیهم السلام تصریح شده است.[5] باید توجه داشت که نزول آیاتی از سوره علق در بیست و هفتم رجب مربوط به نزول تدریجی قرآن است و با نزول دفعی قرآن در ماه رمضان منافات ندارد.[6] بنابراین طبق عقیده شیعه پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله در بیست و هفتم رجب به مقام رسالت برگزیده شد و در این روز آیاتی از سوره علق بر آن حضرت نازل شد، مدتی بعد از آن در ماه رمضان نزول دفعی قرآن اتفاق افتاده لذا تاریخ بعثت پیامبر صلی الله علیه و آله قبل از نزول دفعی قرآن بوده است. معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1 تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعی از نویسندگان، جلد 21. 2 دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، به کوشش بهاء الدین خرمشاهی، جلد2. 3 فروغ ابدیّت، جعفر سبحانی، جلد 1. 4 قرآن در قرآن، مهدی احمدی. 5 درسنامه علوم قرآنی، حسین جوان آراسته. پی نوشتها: [1]. جوان آراسته، حسین، درسنامه علوم قرآنی، قم، مرکز انتشارت دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، 1377ش، ص78. [2]. حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ چهارم، 1391ق، ج7، ص330. [3]. همان، ص329. [4]. ر.ک: همان، ج7، ابواب 15 و 19 از ابواب صوم مندوب و ج5، باب استحباب صلوة لیلة المبعث و یوم المبعث. [5]. جوان آراسته، پیشین، ص84. [6]. مکارم شیرازی، ناصر و جمعی از نویسندگان، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ سوم، 1367ش، ج21، ص152. منبع: اندیشه قم
در مورد زمان نزول قرآن و بعثت، دیدگاه های مختلفی ارائه شده است:
1. بیست و هفتم رجب.
2. هفدهم رمضان.
3. بیست و چهارم رمضان.
4. هیجدهم رمضان.
5. دوازدهم ربیع الاول.
6. شب نیمه شعبان.
7. هشتم ربیع الاول.
8. سوم ربیع الاول.
شیعه معتقد است که بعثت پیامبر- صلی الله علیه و آله - در بیست و هفتم رجب اتفاق افتاده است؛ به دلیل روایات متعددی که از عترت طاهره- علیهم السلام - در این زمینه وجود دارد. آنان که خود اهل بیت نبوتند، بهتر از هر کسی از زمان نبوت باخبرند و در تعیین زمان و مکان آن از دیگران شایسته تر هستند.[1] روایات فراوانی در این زمینه وجود دارد که به برخی از آنها اشاره می شود:
امام صادق علیه السلام می فرماید: (در روز بیست و هفتم رجب، نبوّت بر رسول خدا نازل شد. هر کس این روز را روزه بگیرد، ثواب کسی را دارد که شصت ماه روزه گرفته باشد).[2]
امام صادق علیه السلام فرمودند: (روزه روز بیست و هفتم رجب را ترک نکن، زیرا روزی است که پیامبری بر محمد صلی الله علیه و آله نازل شده و ثواب آن مانند ثواب شصت ماه است).[3]
روایات دیگری نیز با همین مضامین وارد شده است[4] که برای رعایت اختصار از ذکر آنها خودداری می شود.
بنابراین بعثت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله همراه با نزول آیاتی چند از سوره علق، در بیست و هفتم رجب اتفاق افتاده است و به این امر در روایات فراوانی از ائمه علیهم السلام تصریح شده است.[5] باید توجه داشت که نزول آیاتی از سوره علق در بیست و هفتم رجب مربوط به نزول تدریجی قرآن است و با نزول دفعی قرآن در ماه رمضان منافات ندارد.[6]
بنابراین طبق عقیده شیعه پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله در بیست و هفتم رجب به مقام رسالت برگزیده شد و در این روز آیاتی از سوره علق بر آن حضرت نازل شد، مدتی بعد از آن در ماه رمضان نزول دفعی قرآن اتفاق افتاده لذا تاریخ بعثت پیامبر صلی الله علیه و آله قبل از نزول دفعی قرآن بوده است.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1 تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعی از نویسندگان، جلد 21.
2 دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، به کوشش بهاء الدین خرمشاهی، جلد2.
3 فروغ ابدیّت، جعفر سبحانی، جلد 1.
4 قرآن در قرآن، مهدی احمدی.
5 درسنامه علوم قرآنی، حسین جوان آراسته.
پی نوشتها:
[1]. جوان آراسته، حسین، درسنامه علوم قرآنی، قم، مرکز انتشارت دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، 1377ش، ص78.
[2]. حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ چهارم، 1391ق، ج7، ص330.
[3]. همان، ص329.
[4]. ر.ک: همان، ج7، ابواب 15 و 19 از ابواب صوم مندوب و ج5، باب استحباب صلوة لیلة المبعث و یوم المبعث.
[5]. جوان آراسته، پیشین، ص84.
[6]. مکارم شیرازی، ناصر و جمعی از نویسندگان، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ سوم، 1367ش، ج21، ص152.
منبع: اندیشه قم
- [سایر] با توجّه به نزول دفعی قرآن، چرا پیامبر (صلی الله علیه و آله) در بعضی از موارد منتظر نزول تدریجی میشد؟
- [سایر] در آغاز بعثت تا نزول سورهی حمد پیامبر صلّی الله علیه و آله در نماز ها چه سورهای را می خواند؟
- [سایر] فلسفه بعثت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) چه بوده است؟
- [سایر] با توجّه به نزول دفعی قرآن، چرا پیامبر (ص) در بعضی از موارد منتظر نزول تدریجی میشد؟
- [سایر] در زمان نزول آیات قرآن کریم، پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم)، چه حال و سخنی در همان لحظه داشتند؟
- [سایر] نزول دفعی یا تدریجی قرآن ؟
- [سایر] دشمنی ابولهب و همسرش را نسبت به پیامبر صلّی الله علیه و آله توضیح داده و این دشمنی تا بعثت پیامبر ادامه داشت یا نه؟
- [سایر] دشمنی ابولهب و همسرش نسبت به پیامبر صلّی الله علیه و آله را توضیح داده و این دشمنی تا بعثت جهانی پیامبر ادامه داشت یا نه؟
- [سایر] دین رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) قبل از بعثت چه بوده است؟
- [سایر] دلایل اثبات مصلح بودن پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله قبل از بعثت چیست؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] صلوات بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و آل او از مستحبات مؤکد است و هر وقت انسان اسم مبارک حضرت رسول صلی الله علیه و آله مانند محمد و احمد یا لقب یا کنیه آن جناب؛ مثل مصطفی و ابو القاسم، را بگوید یا بشنود، اگر چه در نماز باشد، مستحب است صلوات بفرستد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . هر وقت انسان اسم مبارک حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله مانند محمد و احمد صلی الله علیه و آله یا لقب و کنیه آن جناب را مثل مصطفی و ابو القاسم بگوید یا بشنود اگر چه در نماز باشد، مستحب است صلوات بفرستد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر بخواهد خبری را که نمیداند راست است یا دروغ، نقل کند، بنا بر احتیاط نباید به خداوند یا پیامبر صلی الله علیه و آله یا امام علیهالسلام نسبت دهد، بلکه باید مثلاً چنین بگوید: چنین روایت شده است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کافر یعنی کسی که منکر خدا است یا برای خدا شریک قرار می دهد، یا رسالت حضرت خاتم الانبیاء محمد بن عبدالله صلی الله علیه و آله را قبول ندارد، نجس است. و نیز کسی که یکی از ضروریات دین مبین اسلام را منکر شود، چنان چه بداند آن چیز ضروری دین است، نجس می باشد، و اگر نداند احتیاطاً باید از او اجتناب کرد. و نیز کافر کتابی بنابر قول مشهور نجس است و احتیاط واجب رعایت این قول است.
- [امام خمینی] موقع نوشتن اسم مبارک حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم مستحب است صلوات را هم بنویسد. و نیز بهتر است هر وقت آن حضرت را یاد می کند صلوات بفرستد
- [آیت الله مکارم شیرازی] اشْهد انْ لا اله إلا الله وحْده لا شریک له: گواهی می دهم هیچ کس شایسته پرستش جز خداوند نیست، یگانه است و شریک ندارد. و اشْهد ان محمداً عبْده و رسوله: و گواهی می دهم محمد(صلی الله علیه وآله) بنده و فرستاده اوست. اللهم صل علی محمد و آل محمد: خداوندا! درود بفرست بر محمد(صلی الله علیه وآله) و اهل بیت او(علیهم السلام).
- [آیت الله نوری همدانی] موقع نوشتن اسم مبارک حضرت رسول – صلی الله علیه و آله و سلم – مستحب است صلوات را هم بنویسد . و نیز بهتر است هر وقت آن حضرت را یاد می کند ، صلوات بفرستد .
- [آیت الله نوری همدانی] مستحب است بعد از تکبیره الاحرام بگوید : یا مُحسنُ قداتاکَ المسیءُ و قد امَرتَ المحسنَ ان یتجاوَز عنِ المسی ءِ انتَ المحسنُ و انا المُسی ءُ بحقّ محمّدٍ و آلِ محّمدٍ صل عَلی محّمدِ و ال محّمدِ و تجاوَز عن قبیحِ ما تعلمُ منّی .یعنی ای خدائی که به بندگان احسان می کنی بندة گنهکار به در خانة تو آمده و تو امر کرده ای که نییکوکار از گنهکار بگذرد ، تو نیکو کاری و من گناهکار بحقّ محّمدٍ و آل محّمدٍ صلی اللهُ علیه و آله و سّلم .رحمت خود را بر محمد و آل محمد بفرست و از بدیها یی که می دانی از من سر زده . بگذر .
- [امام خمینی] مستحب است بعد از تکبیرة الاحرام بگوید: "یا محسن قد اتاک المسیی ء و قد امرت المحسن ان یتجاوز عن المسیی ء انت المحسن و انا المسیی ء بحق محمد و آل محمد صل علی محمد و آل محمد و تجاوز عن قبیح ما تعلم منی"، یعنی ای خدایی که به بندگان احسان می کنی، بنده گنهکار به در خانه تو آمده و تو امر کرده ای که نیکوکار از گنهکار بگذرد، تو نیکوکاری و من گناهکار، به حق محمد و آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم رحمت خود را بر محمد و آل محمد بفرست و از بدیهایی که می دانی از من سر زده بگذر.
- [آیت الله خوئی] مستحب است بعد از تکبیرة الاحرام بگوید:" یا محسن قد اتاک المسییء و قد امرت المحسن ان یتجاوز عن المسیء انت المحسن و انا المسیء بحق محمد و آل محمد صل علی محمد و آل محمد و تجاوز عن قبیح ما تعلم منی"، یعنی ای خدایی که به بندگان احسان میکنی بنده گنهکار به در خانه تو آمده و تو امر کردهای که نیکوکار از گنهکار بگذرد، تو نیکوکاری و من گناهکار، به حق محمد و آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم رحمت خود را بر محمد و آل محمد بفرست و از بدیهایی که میدانی از من سر زده بگذر.