عمل به احتیاط
رعايت همه‌ي جوانب احتمالي تکليف؛ بطوري که يقين حاصل شود به وظيفه‌ي واقعي عمل شده است.
آیا عمل به احتیاط کار ساده ای است و برای ما قابل توصیه است ؟
عمل به احتیاط کار مشکلی است و اگر تشخیص اعلم برای شما میسر نیست از یکی از کسانی که احتمال می دهید اعلم یا مساوی باشند تقلید کنید .
عمل به احتیاط کار مشکلی است و اگر تشخیص اعلم برای شما میسر نیست از یکی از کسانی که احتمال می دهید اعلم یا مساوی باشند تقلید کنید .
پاسخ:
عمل به احتیاط کار مشکلی است و اگر تشخیص اعلم برای شما میسر نیست از یکی از کسانی که احتمال می دهید اعلم یا مساوی باشند تقلید کنید .
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- انگشتر ساده ای که به عنوان حلقه نامزدی و ازدواج بر دست زن است برای وی چه حکمی دارد؟ و نگاه به آن از طرف نامحرم چگونه است؟ و آیا زینت حرام حساب میشود؟ حتی اگر تنها یک انگشتر ساده ای باشد که به آن صورت جلب توجه نکند؟
- آیا زینت کردن (در حد معمول) دستها تا مچ و یا آرایش ساده صورت محل اشکال است؟(برای غیر همسر در جامعه)؟
- آیا منظور از حجاب پاکی و عفت زن و جلوگیری از انحراف جامعه و عدم نگاه آمیخته با گناه به زن نیست ؟ در این صورت اگر زنی بتواند با پوشیدن لباسهای ساده ای که ابدا جلب توجه نمی کند عفت را رعایت و از نگاه شهوت آمیز مردان جلوگیری کند آیا لازم است روری سر کند و اگر بله چرا ؟
- اینکه ما در سینما صندلی می سازیم و کار ما همین است ولی می توانیم کار دیگری هم بکنیم و مزد بگیریم ولی نمی کنیم آیا این کار جایز است یا نه ؟
- من در یک رستورانی در کشور آمریکا کار می کنم ونوار موسیقی حرام اکثر مواقع روشن است می خواهم بدانم که حکم کار کردن من در آنجا چیست ؟
- حکم کار کردن در بانک دولتی یا خصوصی چیست؟
- دروغ گفتن در کار و در معاملات چه حکمی دارد ؟
- ایا کار کردن در روز عاشورا حرام یا مکروه است؟
- کار کردن در حکومت ظالم چه حکمی دارد؟
- دروغ گفتن در کار و در معاملات چه حکمی دارد ؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] چرا با این وجود که امام علی(ع) در نهج البلاغه –نامهی شماره 23- توصیه به عفو ابن ملجم میکنند، امام حسن(ع) این کار را نکردند؟
- [سایر] چرا توصیه شده است در برخورد با دیگران این معیار را به کار بگیریم: «هر چه برای خود میپسندیم برای دیگران نیز بپسندیم»؟
- [سایر] در برخی مواقع کمیسیون های پزشکی سازمان تأمین اجتماعی توصیه می کنند کارفرما کار سبک به کارگر بدهد در اینگونه مواقع تکلیف چیست؟
- [سایر] ویژگی جهیزیه ساده و در کل زندگی ساده چیست؟ اگر در این مورد کتابی هست، لطفا معرفی کنید.
- [سایر] چرا توصیه شده است در برخورد با دیگران این معیار را به کار بگیریم: (هر چه برای خود میپسندیم برای دیگران نیز بپسندیم)؟
- [سایر] اگر به فرض رهبر جامعه اسلامی استطاعت مالی بسیار فراوان داشته باشد آیا مجاز است برای الگوی تجملات نشدن، زندگی خود را ساده نشان دهد؟ در صورت مثبت بودن جواب آیا این کار وی ریا نیست؟
- [سایر] با سلام هنگام روخوانی ساده قرآن آیا باز هم وقتی به علامت مد می رسیم باید صدای آن حرف را بکشیم یا میشود ساده خواند؟ با تشکر
- [سایر] حرکت جوهری را به زبانی ساده توضیح دهید.
- [سایر] آیه 78 سوره مبارکه نحل را خیلی ساده توضیح دهید.
- [سایر] میان زهد (ساده زیستی) و پیشرفت چه ارتباطی است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- انسان نمیتواند از سهم سبیل اللّه قرآن یا کتاب دینی ، یا کتاب دعا بخرد و وقف نماید ، مگر آنکه مصلحت عامه اقتضای این کار را داشته و از حاکم شرع بنابر احتیاط لازم اجازه بگیرد .
- بنابر احتیاط رو به قبله کردن محتضر بر هر مسلمان واجب است ، چنانچه بدانند خود محتضر راضی است و قاصر هم نباشد لازم نیست برای این کار از ولیّ او اجازه بگیرند ، و در غیر این صورت اجازه گرفتن از ولیّ او بنابر احتیاط لازم است .
- اگر در عقد شرکت شرط کنند کسی که کار می‌کند ، یا بیشتر از شریک دیگر کار می‌کند ، یا کار او با اهمیت تر از کار دیگری است بیشتر منفعت ببرد ، باید آنچه را شرط کردهاند به او بدهند . و همچنین اگر شرط کنند کسی که کار نمیکند ، یا بیشتر کار نمیکند ، یا کار او با اهمیتتر از کار دیگری نیست ، بیشتر منفعت ببرد ، باز هم شرط صحیح است ، و باید آنچه شرط کردهاند به او بدهند .
- اگر شک کند نماز احتیاطی را که بر او واجب بوده بجا آورده یا نه ، چنانچه وقت نماز گذشته ، به شک خود اعتنا نکند ، و اگر وقت دارد ، در صورتی که بین شک و نماز زیاد طول نکشیده ، و در کار دیگری وارد نشده است ، و کاری هم مثل روگرداندن از قبله که نماز را باطل می‌کند انجام نداده ، باید نماز احتیاط را بخواند ، و اگر کاری که نماز را باطل می‌کند بجا آورده ، یا در کار دیگری وارد شده ، یا بین نماز و شک او زیاد طول کشیده بنابر احتیاط لازم باید نماز را دوباره بخواند .
- بنابر احتیاط واجب نباید سر حیوان را پیش از بیرون آمدن روح از بدنش جدا کنند هر چند این کار موجب حرام شدن حیوان نمیشود ولی اگر از روی غفلت ، یا بجهت تیزی چاقو سر جدا شود ، اشکال ندارد ؛ و همچنین است بنابر احتیاط واجب شکستن گردن حیوان و قطع نخاعش پیش از بیرون آمدن روح از بدنش . و نخاع همان مغز حرام است که مانند ریسمانی سفید رنگ در میان مهرههای کمر از گردن تا دم حیوان ادامه دارد . دستور کشتن شتر
- اگر وکیل را عزل کند یعنی از کار بر کنار نماید بعد از آنکه خبر به او رسید نمیتواند آن کار را انجام دهد ، ولی اگر پیش از رسیدن خبر ، آن کار را انجام داده باشد ، صحیح است .
- پدر نمیتواند از سهم سبیل اللّه کتابهای علمی و دینی که مورد احتیاج پسرش است بخرد و در معرض استفاده او قرار دهد ، مگر آنکه مصلحت عامه اقتضای این کار را داشته باشد ، و از حاکم شرع بنابر احتیاط اجازه بگیرد .
- اگر امانت دار بمیرد ، یا برای همیشه دیوانه ، یا بیهوش شود ، ودیعه باطل میشود و وارث یا ولیّ او باید هر چه زودتر به صاحب مال اطلاع دهند ، یا امانت را به او برسانند ، و اگر دیوانگی یا بیهوشی او گاهگاهی است بنابر احتیاط واجب همین کار را بکنند .
- اگر چیزی را که میداند دروغ است، به خدا و پیغمبر نسبت دهد و بعداً بفهمد آنچه را که گفته راست بوده، اگر میدانسته که این کار روزه را باطل می‌کند، باید بنا بر احتیاط لازم روزه را تمام کند و قضای آن را هم بجا آورد.
- اگر صاحب مال برای همیشه دیوانه ، یا بیهوش شود ، ودیعه باطل میشود و امانت دار باید فوراً امانت را به ولیّ او برساند ، یا او را از امانت آگاه سازد ، در غیر این صورت اگر مال تلف شود باید عوض آن را بدهد ، و اگر دیوانگی ، یا بیهوشی صاحب مال گاه گاهی است احتیاط واجب این است که همین کار را بکند .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] احتیاط زیاد از حد در مسأله طهارت و نجاست از نظر شرع کار پسندیده ای نیست، بلکه اگر سبب وسواس گردد اشکال دارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر مجتهد اعلم در مسألهای فتوا دهد، مقلّد آن مجتهد، یعنی کسی که از او تقلید می‌کند نمیتواند در آن مسأله به فتوای مجتهد دیگر عمل کند. لازم به ذکر است که علاوه بر مواردی که مسأله بدون هیچ قیدی، ذکر شده، مواردی که در آن عباراتی نظیر (اقوی آن است)، (بنا بر اقوی)، (اظهر آن است) و (بعید نیست) و مانند آن به کار رفته است، فتوا میباشد. در این رساله در برخی از موارد کلمه احتیاط به کار رفته است؛ احتیاط بر سه قسم است: الف: احتیاط مستحب؛ در جاییست که قید (استحبابی) یا (مستحب) همراه احتیاط آمده است، مثل آنکه گفته شود: (احتیاط مستحب آن است که پیش از نماز اذان و اقامه گفته شود). عمل به احتیاط مستحب، واجب نیست، بلکه شایسته است. ب: احتیاط واجب: در جاییست که قید (وجوبی) یا (واجب) همراه احتیاط ذکر شده باشد، مثل آنکه گفته شود: (بنا بر احتیاط واجب باید برای قضای نماز آیات غسل کرد). عمل به اینگونه احتیاط، واجب است و نمیتوان در آن به فتوای مجتهد دیگر رجوع کرد. ج: احتیاط مطلق: در جاییست که احتیاط، بدون هیچ قیدی بکار رفته است، مثل آنکه گفته شود: (بنا بر احتیاط باید از آب قلیلی که بعد از برطرف شدن عین نجاست برای آب کشیدن چیز نجس روی آن میریزند و از آن جدا میشود اجتناب کرد). در احتیاط مطلق، مقلّد میتواند به احتیاط عمل نکند، بلکه مطابق فتوای مجتهد دیگر - با رعایت شرط اعلمیت نسبی - رفتار نماید. عبارت (محل اشکال است) نیز در موارد احتیاط مطلق به کار میرود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] چند کار در روایات به هنگام آشامیدن آب توصیه شده است: 1 آب را بطور مکیدن بیاشامد 2 در روز ایستاده آب بخورد 3 پیش از نوشیدن آب (بسم الله) و بعد آن (الحمد لله) بگوید. 4 آب را به سه نفس بیاشامد، نه یک نفس. 5 از روی میل آب بیاشامد. 6 بعد از نوشیدن آب حضرت امام حسین(علیه السلام) و اهل او را یاد کند و قاتلان ایشان را لعنت نماید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] بنابر احتیاط واجب باید انسان از پوشیدن لباس شهرت خودداری کند، منظور از لباس شهرت لباسی است که جنبه ریاکاری دارد و می خواهد به وسیله آن مثلاً به زهد و ترک دنیا مشهور شود، خواه از جهت پارچه یا رنگ آن باشد یا دوخت آن، اما اگر واقعا قصدش ساده پوشیدن است و جنبه ریا کاری ندارد نه تنها جایز است بلکه عملی است شایسته و اگر کسی با لباس شهرت نماز بخواند نماز او باطل نیست.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر شک کند نماز احتیاط را که بر او واجب بوده بجا آورده یا نه چنانچه وقت نماز گذشته به شک خود اعتنا نکند و اگر وقت دارد در صورتی که مشغول کار دیگری نشده و از جای نماز برنخاسته و کاری هم مثل روگرداندن از قبله که نماز را باطل می کند انجام نداده باید نماز احتیاط را بخواند و اگر مشغول کار دیگری شده یا کاری که نماز را باطل می کند بجا آورده یا بین نماز و شک او زیاد طول کشیده احتیاط آن است که نماز احتیاط را بجا آورد و نماز را هم دوباره بخواند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر کسی اجیر شود که در روز معینی کاری را انجام دهد و در آن روز برای انجام کار حاضر شود، ولی صاحب کار، کاری به او ندهد، باید اجرت او را بدهد، مثلاً اگر بنایی را برای ساختن بنایی در روز معینی اجیر کند و بنا در آن روز آماده کار باشد ولی صاحب کار طفره برود و بنا در آن روز بیکار بماند، باید اجرتش را بدهد; اما اگر برای خودش یا دیگری کار کند احتیاط آن است که فقط تفاوت را از صاحب کار اول بگیرد (در صورتی که مزد دوم کمتر باشد).
- [آیت الله صافی گلپایگانی] گفته شد بیدار شود و دوباره بخوابد و تا اذان صبح بیدار نشود و یا بیدار بشود و برای مرتبه سوم بخوابد و بیدار نشود باید قضای آن روز را بگیرد و بنابر احتیاط مستحب برای مرتبه سوم کفاره نیز بدهد، ولی اگر کار دیگری که روزه را باطل می کند عمداً انجام دهد، در صورتی که می دانسته آن کار روزه را باطل می کند، قضا و کفاره بر او واجب می شود و این حکم در ارتماس بنابر احتیاط واجب است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] جائز نیست امام جمعه خطبه ها و به خصوص موعظه و توصیه به تقوی را به آهستگی ادا کند و احتیاط واجب آن است که با صدای بلند به ایراد خطبه بپردازد به طوری که حداقل عدد لازم (4 نفر) صدای او را بشنوند، بلکه احتیاط مستحب آن است که در هنگام موعظه و سفارش به تقوی صدای خود را چنان بلند نماید که همه حاضرین مواعظ او را بشنوند، و در مجامع بزرگ به توسط بلند گوها به خطبه بپردازد تا تشویق و تحذیر و مسائل مهمه را به گوش همگان برساند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر شک کند نماز احتیاطی را که بر او واجب بوده بجا آورده یا نه، چنانچه وقت نماز گذشته، به شک خود اعتنا نکند و اگر وقت دارد، در صورتی که مشغول کار دیگری نشده و از جای نماز برنخاسته وکاری هم مثل روگرداندن از قبله که نماز را باطل می‌کند انجام نداده، باید نماز احتیاط را بخواند. و اگر مشغول کار دیگری شده، یا بین نماز وشک او زیاد طول کشیده، احتیاط واجب آن است که نماز احتیاط را بجا آورد ونماز را هم دوباره بخواند وامّا اگر کاری که نماز را باطل می‌کند بجا آورده باید نماز را اعاده نماید.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر در روزه رمضان عمداً قی کند باید روزه را قضا کند و بنابر احتیاط واجب کفّاره هم بدهد و اگر در شب جنب شود و به تفصیلی که در )مسأله 1646) گفته شد بیدار شود ودوباره بخوابد وتا اذان صبح بیدار نشود، باید قضایآن روزه را بگیرد و بنابر احتیاط مستحبّ کفّاره هم بدهد ولی اگر کار دیگریکه روزه را باطل می‌کند، عمداً انجام دهد در صورتی که میدانسته آن کار روزه را باطل می‌کند، قضا وکفّاره بر او واجب میشود ولی کفّاره در اماله و دروغ به خدا و رسول بنابر احتیاط است.