رشوه
مالي را که به قاضی پرداخت مي‌شود تا حکم را به نفع صاحب مال تغيير دهد رشوه مي‌گويند.از رشوه در باب تجارت و قضاء سخن گفته اند.
دادن و گرفتن رشوه در جائی که رسیدن به حق ، متوقف بر دادن آن باشد چه حکمی دارد ؟
رشوه شرعاً اختصاص به محدوده قضاء دارد ، و دادن آن برای رسیدن به حق خود جایز است ، گرچه گرفتن آن حرام است .
رشوه شرعاً اختصاص به محدوده قضاء دارد ، و دادن آن برای رسیدن به حق خود جایز است ، گرچه گرفتن آن حرام است .
پاسخ:
رشوه شرعاً اختصاص به محدوده قضاء دارد ، و دادن آن برای رسیدن به حق خود جایز است ، گرچه گرفتن آن حرام است .
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- در صورتیکه رسیدن بحق منوط به دادن رشوه نباشد بلکه تسریع در کار می شود چه حکمی دارد و آیا اگر بعنوان صدقه یا هدیه بدهد چطور ؟
- رشوه دادن چه حکمی دارد؟
- به طور کلی در چه شرایطی رشوه دادن در ادارات مجاز است؟
- آیا سن تکلیف در پسران فقط به رسیدن به پانزده سالگی است ؟
- می خواستم بدانم آیا خودکار و لاک مانع رسیدن آب به بدن می شود؟
- آیا جوهر خودنویس یا روانویس یا ماژیک مانعی برای رسیدن آب به دست است؟
- اگر سعی کننده پیش از رسیدن به مروه میان شوط هفتم و نهم شک نماید، چه کند؟
- شخصی در میقات تلبیه را فراموش می کند و تا رسیدن به مکه به یادش نمی آید که لبیک بگوید. تکلیف او چیست؟
- آیا کرمی که به پوست مالیده می شود مانع رسیدن آب است و به هنگام وضو و غسل، باید آن را پاک کرد؟
- اگر بر حاجی کفاره واجب گشت، آیا به سبب گرانی گوسفند در مکه و منی جایز است ادای آن را تا رسیدن به شهرش به تأخیر اندازد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر گرفتن حقّ مستلزم دادن رشوه باشد آیا دادن رشوه جایز است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر گرفتن حق، مستلزم دادن رشوه باشد، آیا دادن رشوه جایز است؟
- [سایر] رشوه گیر چه کیفری دارد؟
- [سایر] چرا رشوه موجب هلاکت پیشینیان گردید؟
- [آیت الله خامنه ای] رشوه و هدیه در محیط کار
- [آیت الله خامنه ای] گاهی مشاهده می شود که بعضی از اشخاص از مراجعه کنندگان در برابر انجام کارشان تقاضای رشوه می کنند، آیا پرداخت رشوه به آنان جایز است؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا در مزایدهها و مناقصهها گرفتن رشوه توسط بعضی از مسئولین و دادن رشوه توسط شرکت کنندگان تحت عنوان عیدی و شیرینی و... چه حکمی دارد؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] در فرضی که همه می دانند شخصی رشوه بگیر است. اگر در جمعی بگوییم: دیروز فلان شخص فلان مبلغ رشوه گرفت، غیبت محسوب می شود؟
- [سایر] در خصوص رشوه چه کسانی لعنت شده اند؟
- [آیت الله خوئی] شخصی اگر برای پیشرفت امور دنیوی تحت این عنوان پولی به مأمورین مربوطه بدهد آیا رشوه است و حرام یا آنکه رشوه منحصر است به احکام و بر فرض اینکه رشوه نباشد کسی که حساب سال دارد اگر در همین سال پول را بدهد جزو مؤونه محسوب است یا نه؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر صحرانشین مثلاً برای زیارت یا حج ، یا تجارت و مانند اینها مسافرت کند ، اگر صدق عنوان خانه به دوش بر آن در این سفر نکند باید نماز را شکسته بخواند ، و اگر صدق کند ، نمازش تمام است . شرط هفتم : آنکه (کثیر السفر) نباشد ، و اما کسی که کارش متوقف بر سفر است مانند راننده و کشتیبان ، و پستچی و چوپان ، یا کسی که زیاد سفر میکند هر چند کار او متوقف بر آن نباشد ، مانند کسی که سه روز در هفته در مسافرت باشد هر چند برای تفریح یا سیاحت باشد ، این گونه افراد باید نماز را تمام بخوانند .
- اگر برای امانت دار سفری پیش آمد ، میتواند امانت را نزد اهل و عیال خود نگه دارد ، مگر اینکه محافظت بر آن متوقف بر بودن خودش باشد که در این صورت یا باید بماند ، یا آن را به صاحبش ، یا ولیّ ، یا وکیل او تحویل دهد ، یا او را آگاه سازد .
- اگر حفظِ زندگی مسلمانی، بر قطع عضوی از اعضای بدن مسلمان مرده متوقف باشد، قطع آن جایز است. لکن بر قطع کننده دیه لازم میآید و هرگاه این عضو به بدن زنده پیوند زده شود، جزو آن به شمار میرود و احکام بدن زنده بر آن جاری میشود.
- فروختن چیز پاکی که نجس شده و آب کشیدن آن ممکن است ، مانند فرش و ظرف ، اشکال ندارد ، و همچنین است اگر آب کشیدن آن ممکن نباشد ، ولی منافع حلال و معمولی آن متوقف بر طهارت نباشد مانند نفت ، بلکه اگر توقف هم داشته باشد چنانچه منفعت حلال و قابل توجهی داشته باشد باز هم فروختنش جایز است .
- صحت جُعاله، اجاره، حواله و دیگر معاملات مشروعی که در بانکهای دولتی در کشورهای اسلامی رایج است، نیازمند به اجازه حاکم شرع است، و بدون اجازه او این معاملات صحیح نیست، و همچنین است معاملات مشروعی که در بانکهای مشترک بین دولت و مردم در کشورهای اسلامی رایج است که نسبت به سهم دولت، صحّت معاملات متوقف بر اجازه حاکم شرع (مرجع) است.
- مراد از میت در مسائل یاد شده کسی است که ریهها و قلب او کاملاً متوقف باشند و بازگشتی نداشته باشد. و اما کسی از نظر مغزی مرده است در حالی که قلب و ریه او هرچند به کمک دستگاه وظیفه خود را انجام میدهند میت شمرده نمیشود و قطع اعضای او برای الحاق به زنده به هیچوجه جایز نیست.
- اگر بعد از وضو شک کند چیزی که مانع رسیدن آب است در أعضاء وضو بوده یا نه ، وضو صحیح است .
- اگر حمد و سوره یا یکی از آنها را فراموش کند و بعد از رسیدن به رکوع بفهمد ، نمازش صحیح است .
- اگر عمداً بعد از رسیدن به حدّ رکوع سر بر دارد ، و دو مرتبه به اندازه رکوع خم شود ، نمازش باطل است .
- خاک نجسی که آب باران همه اجزای آن را فرا بگیرد پاک میشود به شرط آنکه معلوم نباشد آب بواسطه رسیدن به خاک ، مُضاف شده است .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] رشوه دادن و رشوه گرفتن و دلّالی در رشوه و مانند آن حرام است و پیامبر همه آنها را مورد لعن قرار داده است. (الرَّاشی وَ الْمُرْتَشی وَ الْماشی بَیْنَهُما مَلْعُونُون)[2] (رشوه دهنده و رشوه گیرنده و واسطه بین آنان، از نفرین شدگان هستند.)
- [آیت الله بهجت] رشوه دادن و رشوه گرفتن حرام است و در آن فرقی نیست که از مسلمان بگیرد یا از غیر مسلمانی که مالش محترم باشد، و اگر رشوه بگیرند مالک آن نمیشوند و سود حاصله از آن نیز، مال مالک است.
- [آیت الله مظاهری] رشوه دادن و رشوهگرفتن از گناهان کبیره است و آن این است که در مقابل گرفتن چیزی، حقّی را باطل یا باطلی را حقّ کند ولی اگر برای گرفتن حقّ خود رشوه بدهد، دادن آن حرام نیست، امّا رشوه گرفتن اگر در کاری باشد که وظیفه اوست نظیر رشوه گرفتن کارمندان اداره در کار ارباب رجوع، حرام است.
- [آیت الله مظاهری] از گناهانی که در حدّ کفر است، رشوهخواری است. پیامبر(صلیاللهعلیهوآلهوسلم) در این زمینه فرمودند: (ایَّاکُمْ وَ الرِّشْوَة فَانَّها مَحْضُ الْکُفْرِ وَ لا یَشُمُّ صاحِبُ الرِّشْوَةِ ریحَ الْجَنَّة)[1] (پرهیز کنید از رشوه، چرا که کفر محض است و رشوه دهنده رایحه بهشت را نخواهد شنید.) معنای آن این است که چیزی بگیرد و حقّی را از بین ببرد یا ناحقّی را حقّ کند. و این رشوه مختصّ به قضاوت نیست، بلکه هر کس به ازای اثبات باطل یا نابودی حقّ چیزی بگیرد، رشوه و حرام است.
- [آیت الله مظاهری] اگر برای گرفتن حقّ خودش یا ترس از کارشکنی مجبور شود رشوه بدهد، جایز است، ولی برای گیرنده، حرام است.
- [آیت الله مظاهری] اگر برای تشویق و ترغیب در اثبات حقّی یا از بین بردن باطلی به کسی چیزی دهند، رشوه نیست و مانعی ندارد.
- [آیت الله مظاهری] توبه کسی که رشوه داده است فقط پشیمانی از گذشته و تصمیم بر ترک و عذر از خدای متعال است؛ ولی توبه کسی که رشوه خورده است، چون حقّالنّاس است، علاوه بر آنچه گفته شد، رد کردن آنچه تا بهحال گرفته است میباشد، ولی اگر قدرت بر آن نداشته باشد، باید تحصیل رضایت از رشوه دهنده بنماید، و اگر این هم ممکن نباشد، باید تصمیم بگیرد هر وقت قدرت پیدا کرد رد نماید یا رضایت او را تحصیل نماید. [1]. بحار الانوار، ج 104، ص 274، باب 7، ح 12. [2]. بحار الانوار، ج 104، ص 274، باب 7، ح 9.
- [آیت الله مظاهری] اگر حفظ جان مسلمانی یا عدهای از مسلمانان بر تشریح انسان متوقف باشد و تشریح غیرمسلمان امکان نداشته باشد تشریح مسلمان جایز است، بنابراین در این زمان که طب متوقّف بر تشریح بدن انسان است باید از تشریح میّت غیر مسلمان استفاده شود و اگر غیر مسلمان نباشد تشریح مسلمان با اذن ولی یا حاکم شرع جایز است و موجب دیه هم نیست.
- [آیت الله مظاهری] اگر حجّ او متوقف بر ترک واجبی است که حجّ مهمتر از آن است نظیر مخالفت نهی پدر یا مادر یا شوهر، و یا متوقف است بر گناهی که حجّ مهمتر از اجتناب از آن گناه است نظیر نگاه نامحرم به او، یا تزریق آمپول به وسیله نامحرم و مانند اینها، حجّ بر او واجب است.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر جلوگیری از معصیت یا اقامه واجب بر مجروح کردن یا کشتن متوقف باشد، باید با اجازه حاکم شرع وبا حصول شرایط آن صورت پذیرد وخودسرانه جایز نیست.