هبه
هبه یکی از اقسام عقود می باشد.
لطفا کلیه شرایطی که در هبه لازم است را بیان فرمایید؟
باید واهب و موهوب له بالغ و عاقل و قاصد و مختارِ بدون اکراه باشد و واهب هم محجور علیه نباشد و در تأثیر عقد هبه در ملکیت، تحقق قبض و اقباض معتبر است.
باید واهب و موهوب له بالغ و عاقل و قاصد و مختارِ بدون اکراه باشد و واهب هم محجور علیه نباشد و در تأثیر عقد هبه در ملکیت، تحقق قبض و اقباض معتبر است.
پاسخ:
باید واهب و موهوب له بالغ و عاقل و قاصد و مختارِ بدون اکراه باشد و واهب هم محجور علیه نباشد و در تأثیر عقد هبه در ملکیت، تحقق قبض و اقباض معتبر است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- لطفا مرقوم فرمایید که رجوع در هبه به چند چیز محقق می شود؟
- در هبه به ذی رحم که لازم است، آیا می شود برای بخشنده شرط خیار کرد؟
- آیا هنگام رجوع در هبه لازم است فردی که به او بخشیده شده را مطلع کند؟
- شخصی ملک و زمین خود را به نفر دیگر هبه می کند و می گوید: مشروط بر این که تا زنده ام اختیار آن را داشته باشم، آیا این هبه نافذ و آن شرط لازم است؟
- آیا هبه زن به شوهر و بالعکس حکم هبه به اجنبی را دارد که بتوانند رجوع کنند؟
- هبه به چه معنا است؟
- فرق بین هبه و صدقه چیست؟
- آیا هبه ی منافع صحیح است؟
- خانمی منزلش را می فروشد و پول آن را به شوهرش هبه می کند. آیا به این هبه خمس تعلّق می گیرد؟
- این که فرموده اید در هبه قبض معتبر است، منظور و مراد از قبض چیست و آیا در قبض منزل، گرفتن کلید خانه کافی است یا سکونت در آن لازم است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا در هبه معوّضه چنانچه اقباض از یک طرف حاصل نشود، هبه لازم خواهد بود؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا در تحقّق هبه، قبول لازم است؟
- [سایر] لطفا کلیه القاب و کنیه های حضرت امام حسن و امام حسین علیهما السلام را بیان فرمائید.
- [آیت الله سبحانی] هبه مشروط در چه صورتی لازم می شود؟
- [سایر] برای تحصیل رشد چه شرایطی لازم است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا در تحقق مساقات شرایطی لازم است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در معامله مزارعه چه شرایطی لازم است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] رعایت چه شرایطی در نماز میّت لازم می باشد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی ملک و زمین خود را برای نفر دیگری هبه میکند و میگوید تا زندهام اختیار آن را داشته باشم آیا این هبه نافذ و شروط لازم می‌شود یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] شخصی مقداری از زمین کشاورزیش را به پسر برادرش، هبه کرد به شرط این که او دو ربیبه خود را به عقد دو پسر هبه کننده، در آورد، ولی فرزند برادر، یکی از ربیبه ها را به عقد یک پسر در آورد امّا از تزویج ربیبه دوّم امتناع نمود آیا این هبه با شرط مذکور، صحیح و لازم می باشد یا نه؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- شرایطی که در طلاق خُلع نسبت به زن و شوهر معتبر است و در کتب مفصّل آمده، در طلاق مُبارات نیز معتبر است و شرایطی که در اصل طلاق معتبر بود، در هر یک از طلاق خلع و مبارات نیز معتبر است.
- اگر زن بچهای را با شرایطی که گفته می‌شود شیر دهد، شوهر آن زن، که صاحب شیر است، به خواهرهای آن بچه، محرم نمیشود.
- در سجده واجب قرآن باید نیت سجده کردن را داشته باشد و مکان هم مباح باشد و طوری باشد که اگر مردم دیدند، بگویند سجده کرد، ولی سایر شرایطی که در سجده نماز معتبر است، لازم نیست؛ مانند پوشانیدن عورت و پاک بودن مُهر یا چیزی که بر آن سجده میکنند و بلندتر نبودن محل سجده از محل پا و گذاشتن دستها و زانوها و نوک انگشتان بزرگ پا بر زمین و مانند اینها، اگرچه رعایت این امور مورد احتیاط است.
- اگر کسی چند زن داشته باشد و هر کدام آنان با شرایطی که گفته شد بچهای را شیر دهند، همه آن بچهها به یکدیگر و به آن مرد و به همه آن زنها محرم میشوند.
- اگر چند سگ را بفرستد و با هم حیوانی را شکار کنند، چنانچه همه آنها دارای شرایطی که در مسئله قبل گفته شد، بودهاند، شکار حلال است و اگر یکی از آنها دارای آن شرایط نبود، شکار حرام است.
- عهد آن است که انسان با خداوند پیمان میبندد که کاری را انجام دهد یا ترک نماید و تمام شرایطی که برای صحیح بودن نذر بیان شد، در عهد نیز معتبر است.
- تعرض به معابد یهودیان و مسیحیان که در ذمّه اسلام هستند و آن معابد هم در دست خود آنهاست جایز نیست، و آن اماکن مثل مساجد محترم است و جایز نیست خراب کردن آنها مگر با شرایطی که در مساجد هم جاری است. مکانهایی که نماز خواندن در آنها مستحب است
- دادن زکات مالالتجاره، یعنی مالی که انسان آن را سرمایه کسب قرار میدهد، با شرایطی مستحب است؛ که از جمله این شرایط، رسیدن آن به حد نصاب طلا یا نقره در تمام سال است، پس اگر مدتی از حد نصاب کمتر شود، زکات استحبابی ندارد.
- اگر شخصی بخواهد عضوی از اعضای بدن خود، مثلاً کلیه را به دیگری بدهد، و یا وصیت کند که بعد از مردن خود، آن عضو در مقابل پول یا مجانی برداشته و به دیگری داده شود، در صورتی که نجات مسلمانی متوقف بر آن عضو باشد، یعنی راه نجات آن مسلمان منحصر در دادن عضو به او باشد، و تهیه آن از غیر مسلمان هم ممکن نباشد، اشکالی ندارد.
- زنی را که سه مرتبه طلاق دادهاند بر شوهرش حرام می‌شود، ولی اگر با شرایطی که در کتاب طلاق گفته می‌شود با مرد دیگری ازدواج کند، آنگاه آن مرد او را طلاق دهد، شوهر اول میتواند دوباره او را برای خود عقد نماید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] در هبه صیغه خاصّی لازم نیست و اگر هبه کننده مال خود را به قصد هبه به کسی بدهد و او هم به همین قصد بپذیرد، صحیح است.
- [آیت الله اردبیلی] لازم نیست پس از هبه فورا جنس را تحویل دهد، بلکه هرگاه جنس را به طرف تحویل دهد ملک او می‌شود و اگر هبه کننده یا کسی که به او هبه شده پیش از تحویل بمیرد یا هبه کننده فاقد شرایط شود، هبه باطل می‌شود و مال به ورثه هبه کننده منتقل می‌گردد.
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی چیزی را به کسی مجانی و بلاعوض بدهد آن را هبه گویند و در هبه لازم نیست صیغه بخوانند، بلکه همین قدر که هبه دهنده مال خود را به قصدهبه به دیگری بدهد و آن طرفهم بههمین قصدبگیرد، هبه صحیحاست.
- [آیت الله اردبیلی] هبه کننده میتواند در مقابل چیزی که میبخشد عوضی قرار دهد و آن را از طرف بگیرد و به آن (هبه معوّضه) می‌گویند و لازم نیست عوض آن، عین و جنس باشد، بلکه میتواند هر کاری را که نفع آن به شکلی به بخشنده میرسد عوض هبه قرار دهد، مثلاً بخواهد در مقابل هبه، طلبی را که طرف از هبه کننده دارد ببخشد یا کار مشروعی را برای او انجام دهد.
- [آیت الله مظاهری] در هبه قبول و قبض لازم است، پس تا زمانی که قبول نکرده یا هبه کننده مال را تحویل طرف نداده مال او نشده است و اگر ولیّ، مثل پدر و جدّ چیزی را به غیر رشید ببخشد باید خودش قصد تحویل گرفتن برای آنها را بنماید، ولی لازم نیست قبول یا قبض فوراً باشد، و اگر مدتی میان هبه و قبول یا قبض فاصله بیفتد مانعی ندارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر هبه کننده یا کسی که مال به او هبه شده قبل از قبض بمیرد هبه باطل می شود
- [آیت الله مظاهری] کسی که هبه میدهد باید رشید و هبه او با اختیار باشد و نیز بتواند در مال خود تصرّف کند.
- [آیت الله مظاهری] فرقی نیست در هبه میان اینکه عین باشد یا منفعت، موجود باشد یا نه، بنابراین اگر حاصل یک سال باغ را به کسی هبه کند یا طلبی را که از کسی دارد به خود او یا دیگری هبه کند مانعی ندارد، ولی اگر به خود او هبه کرد حقّ پس گرفتن ندارد.
- [آیت الله مظاهری] بهتر است چیزی را که انسان به کسی میبخشد آن مال را نادیده بگیرد و در آن رجوع نکند، ولی در عین حال هر یک از طرفین میتواند هبه را به هم بزند، پس هبه کننده میتواند در مال خود رجوع کند مگر در چند مورد: اوّل: هبه کننده در عوض هبه چیزی از طرف گرفته باشد. دوّم: چیزی را قربةً الی اللَّه به کسی هبه کند. سومّ: هبه به یکی از خویشان نزدیک باشد. چهارم: مالی را که هبه کرده به حال خود باقی نمانده باشد، مثل اینکه آن را تلف کرده یا صورت آن را به کلی تغییر داده، مثلاً پارچه را بریده و دوخته است یا اینکه آن را به دیگری منتقل کرده باشد. پنجم: یکی از طرفین بمیرد، پس اگر هبه کننده بعد از صیغه و قبض بمیرد ورثه او حقّ ندارند هبه را به هم بزنند، و اگر طرف بمیرد مال به ورثه او منتقل می‌شود.
- [آیت الله مظاهری] در تمام اقسام طلاق اگر خود شوهر بخواهد صیغه طلاق را بخواند باید بگوید: )زَوْجَتی طالِق( یعنی زن من رها است، و اگر دیگری را وکیل کند باید بگوید )زَوْجَةُ مَوَکِّلی طالِق(، و کلّیه شرایطی که در صیغه نکاح گفته شد اینجا هم باید باشد به اضافه اینکه طلاق باید در محضر دو مرد عادل باشد.