دیه
دیه دارای دو معنی لغوی_ به معنای راندن و رد کردن _و اصطلاحی_ به معنای مالی که در صورت وقوع جنایت باید ادا شود_ است و از آن در معنی اصطلاحی به خون بها و دیه مقدَّر نیز تعبیر می شود.
آیا اگر میتی را بسوزانند آیا دیه دارد ؟
دیه آن یکصد مثقال طلا است .
دیه آن یکصد مثقال طلا است .
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا حکمت اینکه (دیه زن نصف دیه مرد است) روشن شده است؟
- بچه نابالغ اگر مرتکب گناهی شود مانند قتل یا سرقت یا کار دیگر که موجب دیه می‌شود آیا خود بچه باید بعد از بلوغ دیه را بدهد یا مجازات شود؟ یا دیه بر ولی او واجب است؟
- اگر کسی بخواهد به نیابت از میّتی که مستطیع نبوده حجّ تمتّع انجام دهد، باید چه قصدی بنماید؟ وجوب یا استحباب؟
- اگر کسی بخواهد به نیابت از میّتی که مستطیع نبوده حجّ تمتّع انجام دهد، باید چه قصدی بنماید؟ وجوب یا استحباب؟
- میزان دیه فرد ذمّی چقدر است؟ در صورتیکه این میزان کمتر از دیه فرد مسلمان می‌باشد، علت آن را مرقوم فرمائید؟
- دیه مجازات است یا دین؟ و آیا مخارج مازاد بر دیه که مجنی علیه، به سبب جنایت جانی متحمل شده، قابل مطالبه می‌باشد یا خیر؟
- چنانچه عاقله با داشتن توانایی از پرداخت دیه امتناع نماید، می‌توان او را حبس نمود تا دیه را بپردازد یا خیر؟
- چنانچه فرد محکوم به پرداخت دیه فوت شود و ورثه او قادر به پرداخت دیه نباشند، آیا می‌توان آن را از بیت المال پرداخت نمود.
- ب: در صورت منفی بودن پاسخ و لزوم پرداخت دیه، چه کسی باید دیه را بپردازد و نحوه پرداخت آن چگونه خواهد بود؟
- مواردی است که قاتل معیّن است ولّی مقتول مستحق دیه میان دو نفر مردّد می‌باشد. آیا نحوه پرداخت دیه به اولیای دم چگونه است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا دیه میّتی که او را سوزاندهاند به ورثه تعلّق میگیرد؟
- [آیت الله خامنه ای] بدهی شخص میّتی بیش از ترکه اوست. و مورد بدهی او خمس، زکات، دیه، حج، رد مظالم و کفّاره است. ترکه او را چگونه باید صرف کرد؟
- [سایر] آیا روایاتی که میگویند امام حسین(ع) و چند نفر دیگر ابن ملجم را مثله کردند و امام حسن(ع) دستور داد او را بسوزانند، صحیح است؟!
- [آیت الله بروجردی] دود نجس و بخار نجس به این معنی که چوب نجس را بسوزانند، یا آن که آب نجس بخار کند، چه صورت دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] ورثه میتی که در اثر تصادف جان باخته است عبارتند از: پدر، مادر، زوجه. میت مذکور هیچ گونه اموالی از خود به جا نگذاشته است و تنها از وی دیه کامله ناشی از تصادف برای وراث باقی مانده است. در چنین موردی با توجه به اینکه دیه متعلق به اولیای دم است، آیا زوجه میتواند مهریه خود را که تقریباً به میزان خونبها نیز هست از دیه استیفا نماید؟ یا اینکه خون بها جزو ماترک حساب نشده و بین وراث حین الفوت تقسیم شده و دیون از آن تادیه نخواهد شد؟
- [آیت الله بهجت] 2) اگر فرضا یقین به موت او داشته است، آیا عبور با ماشین بر جنازه ی میتّی سهوا، موجب ضمان است؟ اگر هست، چه قدر است؟ ضمنا اگر دیه بر او لازم شد، آیا باید آن را الزاما به ورثه ی میّت بدهد یا اگر به راننده ی کامیون که خون بها را پرداخته، بدون آگاه ساختن ورثه بدهند کافی است؟
- [آیت الله جوادی آملی] جهت تنصیف دیه زنان، چه دیهای باید به ثلث دیه کامل برسد: [1-] دیه هر جرح به تنهایی؛ دیه کل جراحات وارده بر هر عضو؛ دیه کل جراحات وارده بر بدن؟ [2 -] فلسفه یا حکمت تنصیف دیه زنان چه می‌باشد؟
- [سایر] چرا دیه زن نصف دیه مرد است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] با سلام در محاسبه دیه زن آیا دیه هر عضو رامحاسبه وچنانچه به ثلث دیه مرد رسید تنصیف می کنیم یا دیه مجموع اعضا را در نظر میگیریم؟
- [آیت الله بهجت] اگر در تمام صورت هایی که دیه واجب است، وارث دیه هر کس که باشد، دیه را ببخشد، آیا دهنده دیه بری ءالذمّه می شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر برای میتی که در مسالة پیش گفته شد بخواهند چند نفر را اجیر کنند که نماز را بخوانند لازم نیست برای آنها وقت مرتب معین کنند که با هم شروع نکنند در عمل .
- اگر برای میتی می خواهند نماز قضا بدهند و می دانند آن میت ترتیب قضا شدن را می دانسته بهتر آن است طوری قضا را بجا آورند که ترتیب حاصل شود . هر چند لازم نیست .
- اگر با گاو و گوسفند و شتر نزدیکی کنند ، بول و سرگین و نسل آنها نجس می شود و آشامیدن شیر و خوردن گوشت آنها و نسل آنها نیز حرام است و باید بدون آنکه تأخیر بیفتد آن حیوان را بکشد و بسوزانند و کسی که با آن وطی کرده پول آن را به صاحبش بدهد و در این حکم فرقی میان صغیر و کبیر ، عالم به حُکم و جاهل نیست .
- هرگاه انسان از تجارت یا صنعت ؛ یا کسبهای دیگر مالی بدست آورد ، اگر چه مثلاً نماز و روزة میّتی را بجا آورد و از اجرت آن ، مالی تهیّه کند ، چنانچه از مخارج سال خود او و عیالاتش زیاد بیاید ، باید خمس یعنی پنج یک آن را به دستوری که بعداً گفته می شود بدهد .
- تصرف در ملک میتی که به مردم بدهکار است ، حرام و نماز در آن باطل است ولی تصرفات جزئی که برای برداشتن میت معمول است اشکال ندارد و نیز اگر بدهکاری او کمتر از مالش باشد و ورثه هم تصمیم داشته باشند که بدهی او را بدون مسامحه بدهند ، تصرفی که غیر فروختن و از بین بردن مال باشد ، اشکال ندارد .
- اگر انسان ، میتی را که سه غسل او کاملاً تمام شده مس نماید ، غسل بر او واجب نمی شود ولی اگر پیش از آنکه غسل سوم تمام شود ، جائی از بدن او را مس کند اگر چه غسل سوم آنجا تمام شده باشد ، باید غسل مس میت نماید .
- اگر کسی یکی از خویشان خود را عمداً و بناحق بکشد ، از او ارث نمی برد ، ولی اگر از روی خطا باشد مثل آنکه سنگ به هوا بیندازد و اتفاقاً به یکی از خویشان او بخورد و او رابکشد از او ارث می برد و حتی در این صورت از دیة او نیز که عاقلة قاتل
- اگر برای غسل دادن میتی أه مرد است مرد پیدا نشود ، زنانی أه با او نسبت دارند و محرمند مثل مادر و خواهر و عمه و خاله ، یا به واسطه شیر خوردن با او محرم شده أتند ، می توانند غسلش بدهند . و نیز اگر برای غسل میت زن ، زن دیگری نباشد ، مردهائی أه با او نسبت دارند و محرمند ، یا به واسطه شیر خوردن با او محرم شده أتند ، می توانند او را غسل دهند ولی در هر دو صورت ، بأید عورت مرده پوشانده شود .
- تصرف در ملک میتی که خمس یا زکات بدهکار است ، حرام و نماز در آن باطل است ، ولی اگر بدهی او را بدهند یا ضامن شوند که ادا نمایند به نحوی که از عهدة میت ساقط شود جائز است و اگر عین مالی که خمس یا زکوت به آن تعلق گرفته معلوم باشد ، فقط تصرف و نماز در آن عین قبل از اداء جائز نیست ولی تصرف و نماز در غیر آن با رضایت ورثه یا ولی آنها در صورتی که صغیر باشند ، اشکال ندارد .
- کسی که برای بجا آوردن روزة میتی اجیر شده ، اگر روزه مستحبی بگیرد اشکال ندارد. ولی کسی که روزة قضا یا روزة واجب دیگری دارد ، نمی تواند روزة مستحبی بگیرد و چنانچه فراموش کند و روزة مستحبی بگیرد ، در صورتی که پیش از ظهر یادش بیاید ، روزة مستحبی او به هم می خورد و می تواند نیت خود را به روزة واجب بر گرداند . و اگر بعد از ظهر ملتفت شود ، روزة او باطل است و اگر بعد از مغرب یادش بیاید ، روزه اش صحیح است گر چه بی اشکال نیست .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] دیه زن با مرد تا یک سوّم دیه کشتن، مساوی است و چنانچه بیشتر از آن شد دیه زن نصف دیه مرد می‌شود.
- [آیت الله مظاهری] دیه زنازاده مانند دیه حلالزاده است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] دیه اعضاء بدن زن تا مقداری که به ثلث دیه نرسیده با دیه مرد مساویست و در صورتی که به ثلث برسد دیه او نصف دیه مرد خواهد بود.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . دیه اعضا و جراحات وارده بر زن تا به مقدار ثلث دیه مرد نرسیده با مرد مساوی است، و به مقدار ثلث دیه مرد که رسید، دیه زن نصف دیه مرد است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر قضای روزه میتی را گرفته باشد، احتیاط مستحب آن است که بعد از ظهر روزه را باطل نکند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر قضای روزه میتی را گرفته باشد؛ بهتر آن است که بعد از ظهر روزه را باطل نکند.
- [آیت الله سیستانی] اگر قضای روزه میّتی را گرفته باشد ، بهتر آن است که بعد از ظهر روزه را باطل نکند .
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر قضای روزه میّتی را گرفته باشد، احتیاط واجب آن است که بعد از ظهر روزه را باطل نکند.
- [آیت الله مظاهری] تصرّف و نماز خواندن در ملکِ میّتی که خمس یا زکات یا چیزی به مردم بدهکار است حرام است.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر قضای روزه میتی را گرفته باشد احتیاط مستحب این است که بعد از ظهر روزه را باطل نکند