احکام
احکام شرعی، قوانین دینی هستند که خواست و اراده خداوند را نشان داده و وظیفه عملی انسان را مشخص می‌کنند.
بچه ای به ملاحظه ندانستن احکام، چیزی را سرقت کند بعد از بلوغ و فهمیدن وظیفه او چیست؟
اگر عین آن مال موجود است باید آن را به صاحبش برگرداند و در صورتی که موجود نباشد، مثل یا قیمت آن را باید به وی بپردازد.
اگر عین آن مال موجود است باید آن را به صاحبش برگرداند و در صورتی که موجود نباشد، مثل یا قیمت آن را باید به وی بپردازد.
پاسخ:
اگر عین آن مال موجود است باید آن را به صاحبش برگرداند و در صورتی که موجود نباشد، مثل یا قیمت آن را باید به وی بپردازد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر فردی به علت ندانستن حکم، ازدواج معاطاتی کرده باشد، وظیفه اش چیست؟
- مادری زمین مشترک بین فرزندان خود را که بعضی از آنها صغیر بوده اند به بیع شرط فروخته است و حال مشتری بیع شرط را انکار می کند و می گوید بیع منجز بوده است و فعلاً بچه صغیر بالغ شده و به این معامله راضی نیست، لطفاً حکم شرعی آن را بیان کنید.
- کسی که وظیفه اش حلق است، از روی ندانستن مسأله، تقصیر می کند. چه حکمی دارد؟
- در صورت مراجعه اقلیّتهای مذهبی به دادگاه اسلامی آیا احکام خود آنها اجرا می شود یا احکام اسلامی؟
- دیه جنایات مجنون و بچه غیر بالغ بر عهده کیست؟
- لطفاً احکام نفقه اولاد را بیان فرمایید.
- لطفاً احکام مرتد فطری را بیان فرمایید.
- بچه را بوسیله عمل جراحی از مجرای غیر طبیعی از رحم خارج کرده اند ولی خون از مجرای طبیعی خارج می شود آیا این خون احکام نفاس را دارد؟
- شخصی مال کسی را سرقت کرده و از بین برده است و صاحب مال فوت شده ولی فرزند دارد، وظیفه اش چیست؟
- در یکی از شهرها اختلاف شدیدی در معنای مرتد و احکام آن بوجود آمده است. استدعا دارد در این رابطه توضیحی مرقوم بفرمائید تا اختلاف برطرف شود و اطرافیان شخص متّهم، وظیفه خود را بدانند و عمل کنند.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] حاکمان چه وظیفه ای درباره ی احکام خدا دارند؟
- [آیت الله نوری همدانی] بچه نابالغ اگر مرتکب گناهی شود مانند قتل یا سرقت یا کار دیگر که موجب دیه می‌شود آیا خود بچه باید بعد از بلوغ دیه را بدهد یا مجازات شود؟ یا دیه بر ولی او واجب است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] احکام مکلّفین در کرات دیگر مانند، ما میباشد یا وظیفه دیگر دارند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر مال سرقت شده از بین رفته، وظیفه سارق چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا جایز است کسی که اجازه از مجتهد ندارد و در بعضی از موارد مرتکب اشتباه در نقل فتوا و احکام شرعی شده است، متصدی نقل فتوای مجتهد و بیان احکام شرعی شود؟ وظیفه ما در صورتی که این شخص احکام را از روی رساله عملیه نقل می کند، چیست؟
- [سایر] لطفا توصیحی در مورد احکام اسلام و اعمالی که قبل از بچه دار شدن باید انجام داد بدهید؟
- [آیت الله سبحانی] اکثر فقهای امامیه معتقدند اخذ اجرت برای تعلیم احکام دین جایز نیست. از طرفی وظیفه ی علما یا قضات، تعلیم و اجرای احکام است آیا گرفتن مبالغی از مردم یا از دولت برای این افراد جایز است؟
- [سایر] سن تمییز در پسر و دختر بچه در احکام نگاه و پوشش، چه سنی است؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر بچه ممیّزی که آشنای به احکام دینی است، نماز میّت را به طور صحیح بخواند، کافی است یا نه؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر زن یا بچه یا ارحام و فامیل کسی، آموزش و تعلیم مسائل فقهی و احکام شرعی را از او طلب نکنند، آیا آموزش بر او واجب می‌شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر ولیّ یا قیّم بچه مال او را اجاره دهد، یا خود او را اجیر دیگری نماید اشکال ندارد. ولی اگر مدّتی از زمان بالغ شدن او را جزء مدّت اجاره قرار دهد، بعد از آنکه بچّه بالغ شد، نمی تواند بقیّه اجاره را نسبت به مال بهم بزند، ولی نسبت به اجاره خودش بعد از آنکه بالغ شد بدون اجازه او صحت اجاره اشکال دارد لکن هر گاه طوری بوده که اگر مقداری از زمان بالغ بودن بچه راجزء مدّت اجاره نمی کرد، بر خلاف مصلحت لازم الرعایه بچّه بود، اجاره صحیح است و بچه که بالغ شده نمی تواند اجاره را بهم بزند.
- اگر مرد نداند که زن در عده است یا نداند که عقد در عدّه حرام است و با او ازدواج کند، چنانچه بچه ای از او متولد شود ولد شبهه می باشد و احکام بچه حلال زاده را دارد و اگر زن نیز نمی داند از طرف او هم همین گونه است و اگر زن می دانسته از طرف او زنا محسوب می شود و بچه از جانب او ولد الزنا می باشد و احکام ولد الزنا را دارد یعنی از زن ارث نمی برد.
- اگر بچه پیش از اذان صبح ماه رمضان بالغ شود باید روزه بگیرد، و اگر بعد از اذان بالغ شود روزه آنروز بر او واجب نیست.
- اگر جبیره، تمام صورت یا تمام یکی از دستها را فرا گرفته باشد باز احکام جبیره جاری، و وضوی جبیره ای کافی است، ولی اگر بیشتر اعضای وضو را گرفته باشد، احکام جبیره جاری نمی باشد و باید تیمم نماید.
- بچه ای که بعد از مردن مادر به دنیا می آید، وقتی بالغ شد واجب است غسل مس میّت کند.
- اگر مجتهدی در احکام عبادات اعلم باشد و مجتهد دیگری در احکام معاملات، احتیاط آن است که مکلّف تقلید را تقسیم نماید یعنی در عبادات از اوّلی و در معاملات از دوّمی تقلید نماید.
- خون استحاضه اگر در اول ظهورش از محلّ خودش حرکت کند ولی از بدن خارج نشود بر زن لازم نیست طبق احکام استحاضه عمل کند. امّا اگر خارج شود تا زمانی که در مجرا است هر چند بیرون نیاید واجب است طبق احکام استحاضه عمل کند.
- اگر دیوانه یا بچّه نابالغی، میت را مس کند بعد از آن که آن دیوانه عاقل یا بچّه بالغ شد باید غسل مس میت نماید و اگر بچه نابالغ در حالی که ممیز است در حالی که ممیز است غسل کند غسلش صحیح است.
- اگر میت کافر باشد الف: اگر تمام ورثه او هم کافر باشند ورثه طبق احکام ارث از او ارث می برند. ب: اگر بعضی از ورثه او مسلمان باشند و بعضی کافر فقط ورثه مسلمان او ارث میبرند و به ورثه کافر ارث نمیرسد. ج: اگر همه ورثه او مسلمان باشند همه آنها طبق احکام ارث از او ارث میبرند.
- اگر زنی که در حال استحاضه است غسلهای خود را به تفصیلی که در احکام استحاضه گفته شد بجا آورده روزه او صحیح است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [امام خمینی] تقلید در احکام، عمل کردن به دستور مجتهد است، و از مجتهدی باید تقلید کرد که مرد و بالغ و عاقل و شیعه دوازده امامی و حلالزاده و زنده و عادل باشد. و نیز بنا بر احتیاط واجب باید از مجتهدی تقلید کرد که حریص به دنیا نباشد و از مجتهدین دیگر اعلم باشد، یعنی در فهمیدن حکم خدا از تمام مجتهدین زمان خود استادتر باشد.
- [آیت الله اردبیلی] (ولیِّ) پسر بچّه باید تا پیش از بالغ شدن بچّه، او را ختنه کند و اگر نکرد، واجب است خود او پس از بلوغ اقدام به ختنه نماید. =============================================================================== 1 وسائل الشیعة، چاپ آل البیت، باب 22 از (أبواب أحکام الأولاد)،ح2،ج21،ص389.
- [آیت الله سیستانی] - اگر معتکف از محلّ اعتکاف به خاطر ندانستن مسأله و جهل به حکم شرعی در غیر موارد ضروری و مجاز برای خروج، خارج گردد، اعتکافش باطل می‌شود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] بر کاسب لازم است احکام خرید و فروش را در موارد محلّ ابتلاء یاد بگیرد، تا در اثر ندانستن احکام، به حرام گرفتار نشود، از حضرت صادق علیهالسلام روایت شده: کسی که میخواهد خرید و فروش کند، باید احکام آن را یاد بگیرد و اگر پیش از یاد گرفتن احکام آن خرید و فروش کند، به واسطه گرفتار شدن معاملههای باطل و شبههناک به هلاکت میافتد.
- [امام خمینی] اگر معروف یا منکر از اموری باشد که شارع مقدس به آن اهمیت زیاد میدهد مثل اصول دین یا مذهب و حفظ قرآن مجید و حفظ عقاید مسلمانان یا احکام ضروریه، باید ملاحظه اهمیت شود، و مجرد ضرر، موجب واجب نبودن نمیشود، پس اگر توقف داشته باشد حفظ عقاید مسلمانان یا حفظ احکام ضروریه اسلام بر بذل جان و مال، واجب است بذل آن.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر معروف یا منکر از اموری باشد که شارع مقدس به آن اهمیّت زیاد می دهد مثل اصول دین یامذهب و حفظ قرآن مجید وحفظ عقاید مسلمانان یا احکام ضروریّه ، باید ملاحظه اهمیّت شود ، و مجردّ ضرر ، موجب واجب نبودن نمی شود ، پس اگر توقّف داشته باشد ، حفظ عقائد مسلمانان یا حفظ احکام ضروریّه اسلام بر بذل جان و مال ، واجب است بذل آن
- [آیت الله نوری همدانی] تقلید در احکام ، عمل کردن به دستور مجتهد است و از مجتهدی باید تقلید کرد که مرد و بالغ و عاقل و شیعه دوازده امامی و حلال زاده و زنده و عادل باشد . و نیز بنابر احتیاط واجب باید از مجتهدی تقلید کرد که حریص به دنیا نباشد ، و بنابر اقوی در صورت علم به مخالفت فتوای او با فتوای غیر اعلم موافق با احتیاط باشد و اعلم یعنی در فهمیدن حکم خدا از تمام مجتهد های زمان خود ، استاد تر باشد .
- [آیت الله جوادی آملی] .بر هر بالغ و عاقل, لازم است احکام معاملات را برابر فتوای فقیهان جامع شرایط یاد بگیرد تا به حرام آلوده نشود و معاملهّ باطلی انجام ندهد.
- [آیت الله وحید خراسانی] جایز نیست نطفه مرد اجنبی را به زنی تلقیح نمایند چه عمل تلقیح به وسیله اجنبی انجام شود و یا به وسیله شوهر زن و عمل تلقیح در فرض مذکور هر چند حرام است ولی زنا نیست و اگر زن تلقیح شده بچه دار گردد ان بچه فرزند صاحب نطفه است و تمام احکام اولاد بر او جاری است و زنی هم که به وسیله تلقیح بچه دار شده مادر ان بچه است و احکام اولاد بر او جاری است
- [آیت الله اردبیلی] تقلید در احکام، این است که در حین عمل تصمیم و التزام داشته باشد به احکامی که مجتهد از ادله شرعی استنباط کرده است عمل نماید و تقلید به این معنا، موضوع جواز یا وجوب بقاء بر تقلید میت وعدم جواز عدول از تقلید مجتهد زنده به مجتهد زنده دیگر است. و از مجتهدی باید تقلید کرد که بالغ، عاقل، شیعه دوازده امامی، حلال زاده، زنده، عادل و اعلم باشد (یعنی در فهمیدن حکم خدا از ادله شرعی و درک موضوعات از تمام مجتهدین زمان خود استادتر باشد) و دنیا طلب نباشد به طوری که منافات با عدالت داشته باشد و همچنین بنابر مشهور مرد باشد.